Wyrok z dnia 24 października 2001 r. w sprawie z odwołania Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. w Wałbrzychu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt. XVII Ama 101/00.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.UOKiK.2001.3.129

Akt indywidualny
Wersja od: 31 grudnia 2001 r.

WYROK
z dnia 24 października 2001 r.
w sprawie z odwołania Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. w Wałbrzychu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(Sygn. akt XVII Ama 101/00)

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Antymonopolowy po rozpoznaniu w dniu 24 października 2001 r. w Warszawie sprawy z odwołania Telekomunikacji Polskiej S.A. w Warszawie przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zainteresowany: Gmina Boguty - Pianki w Bogutach o przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 maja 2000 r. nr 6/2000 zmienia zaskarżoną w pkt I decyzję w ten sposób, że umarza postępowanie administracyjne.
UZASADNIENIE

W dniu 3 września 1999 r. do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpłynął wniosek Gminy Boguty-Pianki (zainteresowanego) o wszczęcie postępowania antymonopolowego przeciwko Telekomunikacji Polskiej S.A. w Warszawie (powodowi) pod zarzutem stosowania praktyk monopolistycznych z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów (Dz. U. z 1999 r. Nr 52, poz. 547 ze zm.) poprzez narzucanie Gminie uciążliwych warunków umowy z dnia 17 marca 1994 r., w której ta zobowiązała się do nieodpłatnego przekazania na rzecz powodowej TP S.A. środków trwałych infrastruktury telekomunikacyjnej w zakresie określonym przez kontrakt między Gminą a firmą Alcetel Setel oraz nieodpłatnego przekazania pozostałych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej nie później niż do dnia 30 sierpnia 1994 r. TP S.A. zobowiązała się natomiast do uruchomienia przekazanej infrastruktury oraz dostarczenia i uruchomienia urządzeń niezbędnych do prawidłowej pracy systemu telekomunikacyjnego. Całkowite rozliczenie inwestycji miało nastąpić do 30 października 1994 r.

Ponadto Gmina domagała się określenia w decyzji administracyjnej warunków zaniechania praktyk monopolistycznych przez nakazanie TP S.A. rozliczenia się z wartości majątkowych przejętych od Gminy z mocy wzmiankowanej umowy i zwrot kwoty 110.465 zł z odsetkami za utratę możliwości korzystania ze środków finansowych.

We wniosku o wszczęcie postępowania Gmina zarzuciła również TP S.A., że traktuje znacznie lepiej kontrahentów - osoby fizyczne - przyszłych abonentów z terenu Gminy, ponieważ refunduje im koszty poniesionych nakładów na wspólną inwestycję telekomunikacyjną.

W dniu 28 sierpnia 1999 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wezwał TP S.A. do ustosunkowania się do zarzutów Gminy. W odpowiedzi TP S.A. wniosła o niewszczynanie postępowania z powodu przedawnienia antymonopolowego tj. zaistnienia przesłanek określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu (...). Niezależnie od tego uznała zarzuty Gminy za bezzasadne, ponieważ postanowienie umowy stron z 17 marca 1994 r. o nieodpłatnym przeniesieniu na własność TP S.A. wybudowanej z udziałem Gminy infrastruktury nie znajduje swego uzasadnienia w pozycji dominującej TP S.A., ale w realiach rynkowych. Uznała świadczenia stron wynikające z powołanej umowy za ekwiwalentne. Podkreśliła, że sama nie była w stanie ponieść całości nakładów oraz to, że ustalając zasady rozliczenia inwestycji nie potraktowała Gminy "gorzej" tylko "inaczej", niż osoby fizyczne, gdyż nie była ona przyszłym abonentem.

W dniu 18 stycznia 2000 r. Prezes Urzędu wszczął postępowanie administracyjne przeciwko TP S.A. pod zarzutem narzucenia uciążliwych warunków umowy z dnia 11 marca 1994 r. oraz uprzywilejowania kontrahentów nie będących gminami przy rozliczeniach wspólnej inwestycji telekomunikacyjnej, co mogło stanowić przejaw praktyk monopolistycznych z art. 5 ust. 1 pkt 2, 6 i 7 ustawy o przeciwdziałaniu (...).

W odniesieniu do żądania Gminy dotyczącego zakazania praktyki monopolistycznej polegającej na dyskryminacyjnym traktowaniu Gminy w stosunku do indywidualnych abonentów Prezes UOKiK przyjął, że skoro wszystkie te podmioty partycypowały w kosztach, a ich relacje z TP S.A. miały charakter świadczeń ekwiwalentnych uznać należy, iż powinny być traktowane jako równorzędni kontrahenci TP S.A. Dlatego też refundowanie nakładów tylko indywidualnym abonentom z pominięciem Gminy stanowi nadużycie pozycji dominującej poprzez podział rynku według kryteriów podmiotowych (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu (...).

To bezprawne działanie nie uległo przedawnieniu. Jak bowiem wynika z treści pkt IV ust. 2 protokołu z dnia 22 grudnia 1994 r. rozliczenia działalności Gminy i Społecznego Komitetu Telefonizacji złożonego z przyszłych indywidualnych abonentów: "w ramach niezrekompensowanej części wniesionego wkładu abonent ma prawo do bezpłatnego korzystania z dowolnej liczby jednostek miesięcznego abonamentu i pozostałych świadczonych usług określonych w krajowej taryfie telekomunikacyjnej TP S.A. obowiązującej w dniu zawarcia umowy o korzystaniu z abonamentu telefonicznego, rozliczanych miesięcznie w okresie nie dłuższym niż 4 lata".

Bezspornym jest, że zakończenie rekompensowania indywidualnym abonentom poniesionych przez nich nakładów na inwestycję telekomunikacyjną na terenie Gminy Boguty - Pianki miało miejsce dopiero w dniu 27 kwietnia 1998 r. W ocenie Prezesa UOKiK ta właśnie chwila jest decydująca dla obliczenia upływu terminu przedawnienia zgodnie z zasadą przyjętą w art. 21 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu (...). Według tego przepisu nie wszczyna się postępowania antymonopolowego, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano stosowania praktyki monopolistycznej upłynął rok.

Natomiast w odniesieniu do żądania Gminy dotyczącego stwierdzenia praktyki monopolistycznej polegającej na narzucaniu uciążliwych warunków umów o nieodpłatne przekonanie na rzecz TP S.A. finansowanych przez Gminę zadań inwestycyjnych i określenia warunków zaniechania tych praktyk, Prezes UOKiK uznał, że nastąpiło przedawnienie, ponieważ za początek jego biegu uznał moment zakończenia ponoszenia nakładów inwestycyjnych, co miało miejsce do końca 1994 r.

W tym stanie rzeczy Prezes UOKiK w dniu 8 maja 2000 r. wydał decyzję nr 6/2000, w której w pkt I nakazał TP S.A. zaniechanie praktyki monopolistycznej polegającej na podziale rynku usług telekomunikacyjnych według kryteriów podmiotowych poprzez nierefundowanie Gminie poniesionych w ramach wspólnych inwestycji telekomunikacyjnych nakładów, natomiast dokonywanie takich refundacji indywidualnym abonentom.

W pkt II odmówił uwzględnienia żądania Gminy co do nakazania TP S.A. rozliczenia się z prowadzonych wspólnie z Gminą inwestycji i zwrotu na jej rzecz kwoty 110.465 zł, w pkt III zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania.

Decyzję tę w jej pkt I zaskarżyła TP S.A. wskazując na niewłaściwe zastosowanie przez Prezesa UOKiK art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu (...), a przy nieuwzględnieniu przez Sąd tego zarzutu podniosła zarzut niezastosowania w sprawie art. 6 tej ustawy. Ponadto podtrzymała zarzut przedawnienia.

Sąd Antymonopolowy zważył co następuje:

Odwołanie oparte na zarzucie przedawnienia praktyki monopolistycznej określonej w pkt I decyzji jest uzasadnione.

Wiadomym jest, że na mocy art. 117 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319) utraciła moc ustawa z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu (...) i zgodnie z art. 113 cyt. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów postępowania wszczęte na podstawie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu (...) prowadzi na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji (...).

Praktyka monopolistyczna polegająca na niedozwolonym podziale rynku według kryteriów podmiotowych wyodrębniona w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu (...) mieści się również, jako praktyka nienazwana, w otwartym katalogu indywidualnych praktyk ograniczających konkurencję poprzez nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym, określonym w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji (...).

W świetle treści art. 93 tej ustawy nie wszczyna się postępowania antymonopolowego w sprawach stosowania praktyk ograniczających konkurencję, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano ich stosowania, upłynął rok.

Sąd nie podzielił poglądu pozwanego Prezesa UOKiK, według którego praktyka monopolistyczna polegająca na podziale rynku usług telekomunikacyjnych według kryteriów podmiotowych trwała aż do momentu zakończenia rekompensowania indywidualnym abonentom poniesionych przez nich nakładów na wspólną inwestycję telekomunikacyjną, tj. do 27 kwietnia 1998 r.

W tej materii Sąd uznał za zasadne stanowisko TP S.A., zgodnie z którym gdyby uznać ww. postępowanie odwołującej się za delikt antymonopolowy, to i tak postępowanie nie powinno zostać wszczęte. Prawidłowo TP S.A. przyjęła, że źródło zarzucanej praktyki upatrywać można we wspólnej inwestycji telekomunikacyjnej prowadzonej i zakończonej w 1994 r. przez TP S.A., Gminę i przyszłych indywidualnych abonentów. Inwestycja ta prowadzona była na podstawie umów zawartych w 1994 r. między odwołującą się, a tymi podmiotami. Zasady rozliczeń TP S.A. z Gminą ustalono w umowie z 17 marca 1994 r., a zasady rozliczeń TP S.A. z indywidualnymi abonentami zawarto we wspólnych protokolarnych uzgodnieniach Gminy, abonentów i TP S.A. z dnia 22 grudnia 1994 r. Najpóźniej zatem od tej daty rozpoczął bieg termin do wszczęcia postępowania antymonopolowego. Wtedy to właśnie okazało się, że zasady rozliczeń dla Gminy i abonentów są korzystniejsze dla tych ostatnich. Same rozliczenia z abonentami trwające do 27 kwietnia 1998 r. mogą być uznane jedynie za skutek ewentualnej dyskryminacji Gminy przez TP S.A., a nie za jej źródło. W tej sytuacji przy zastosowaniu zasad z art. 93 ustawy o ochronie konkurencji (...) termin do wszczęcia postępowania przez organ antymonopolowy upłynął z końcem 1995 r., tj. wraz z upływem roku od końca roku 1994, w którym w dniu 22 grudnia doszło do uzgodnienia woli stron co do zasad rozliczeń abonentów.

Jednocześnie godzi się zauważyć, że obliczając termin do wszczęcia postępowania antymonopolowego i przyjmując, zgodnie z poglądem Gminy za początek jego biegu dzień 27 kwietnia 1998 r. dojść należało do wniosku, iż postępowanie to powinno zostać wdrożone do dnia 31 grudnia 1999 r., tj. przed upływem roku od końca 1998 r. Tymczasem postępowanie wszczęto postanowieniem z dnia 18 stycznia 2001 r. a więc z przekroczeniem terminu do tej czynności liczonego na podstawie art. 93 ustawy o ochronie konkurencji (...).

W tym stanie rzeczy, działając na podstawie art. 479 § 3 Kpc, Sąd zmienił zaskarżoną w pkt I decyzję w ten sposób, że umorzył postępowanie administracyjne, uznając, iż nie powinno być ono wszczęte z powodu przedawnienia antymonopolowego.