Wyrok z dnia 17 maja 2002 r. w sprawie z odwołania Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt I CKN 209/00.
Dz.Urz.UOKiK.2002.5.228
Akt indywidualnyWYROK
z dnia 17 maja 2002 r.
w sprawie z odwołania Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Sąd Najwyższy w sprawie z odwołania Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym przy udziale zainteresowanego - Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Bytomiu, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 17 maja 2002 r. na rozprawie kasacji Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu od wyroku Sądu Okręgowego - Antymonopolowego z dnia 8 grudnia 1999 r., sygn. akt XVII Ama 69/99, oddala kasację i odstępuje od obciążenia Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Bytomiu kosztami postępowania kasacyjnego.
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Bytomiu, jako producent i dystrybutor energii cieplnej, jest dostawcą tej energii do budynków mieszkalnych Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu, zwanej dalej Spółdzielnią. Między tym dostawcą a Spółdzielnią zaistniał spór na tle rozliczeń dostaw ciepłej wody. Według dostawcy podstawą tych rozliczeń powinna być powierzchnia użytkowa mieszkań, Spółdzielnia zaś uważa, iż rozliczenia powinny być oparte na ilości zużytej wody w m3. Taki sposób rozliczeń uzasadnia fakt, że większość członków Spółdzielni zainstalowała indywidualne wodomierze i wg ich wskazań rozlicza się ze Spółdzielnią. W rezultacie Spółdzielnia ponosi straty, płacąc dostawcy wg m2 powierzchni.
Mając powyższe na uwadze Spółdzielnia zgłosiła do organu antymonopolowego żądanie wszczęcia przeciwko dostawcy postępowania twierdząc, że dostawca uchyla się od mierzenia sprzedawanej energii wg Międzynarodowego Układu Jednostek Miar (SI). Spółdzielnia podniosła we wniosku, że jej propozycja rozliczeń za dostawę ciepłej wody nie jest oparta na fizycznych jednostkach energetycznych, lecz jest rozwiązaniem pośrednim, które dopuszcza Minister Finansów w swoich decyzjach cenowych.
Dostawca nie uznał zarzutu stosowania praktyk monopolistycznych podnosząc, iż budynki Spółdzielni nie są opomiarowane, a zatem z przyczyn natury technicznej nie jest możliwe rozliczanie dostaw energii w jednostkach energetycznych. Podniósł też, iż innym sposobem rozliczania, powszechnie stosowanym, jest ustalanie opłat w formie ryczałtowej. Taki system wyraźnie dopuszcza § 1 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 kwietnia 1995 r. w sprawie wprowadzenia określonego zakazu podwyższania cen umownych energii cieplnej (Dz. U. Nr 44, poz. 227), jak i 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 1996 r. w sprawie wprowadzenia okresowego zakazu podwyższania cen umownych (Dz. U. Nr 156, poz. 778).
Urząd Antymonopolowy wszczął postępowanie z art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym (Dz. U. z 1997 r. Nr 49, poz. 318 ze zm.). W toku tego postępowania podejmowane były czynności faktyczne, mające na celu przystosowanie instalacji ciepłej wody w budynkach spółdzielni na potrzeby mierzenia zużywanej ciepłej wody w jednostkach energetycznych, wszakże działania te nie doprowadziły do przystosowania sieci ciepłej wody w budynkach spółdzielni na potrzeby mierzenia zużywanej ciepłej wody w jednostkach energetycznych, wszakże działania te nie doprowadziły do przygotowania sieci ciepłej wody na te potrzeby. Organ antymonopolowy ustalił, że przyjęcie do stosowania rozliczenia za dostawę ciepłej wody wg wskazań wodomierzy wymagałoby:
- dokonania pomiaru energii cieplnej dostarczonej do budynku na podgrzanie wody za pomocą ciepłomierza zainstalowanego w węźle cieplnym oraz
- zmierzenia zużycia ciepłej wody w całym budynku za pomocą wodomierzy zainstalowanych we wszystkich mieszkaniach i pomieszczeniach ogólnego użytku.
Z uwagi na to, że nie wszystkie budynki posiadały opomiarowanie pozwalające na obliczenie ilości ciepła dostarczonego na podgrzanie wody, organ antymonopolowy nie dopatrzył się naruszenia prawa w postępowaniu dostawcy, rozliczającego dostawy według powierzchni użytkowej.
Podgląd ten podzielił Sąd Antymonopolowy, który oddalił odwołanie Spółdzielni od decyzji Prezesa Urzędu z dnia 15 lipca 1996 r. W uzasadnieniu podkreślono, że w sytuacji gdyby dostawca z przyczyn od siebie zależnych opóźnił działania mające na celu opomiarowanie sieci cieplnej, aby przez to pobierać wyższe opłaty, to takie działanie uzasadniałoby postawienie mu zarzutu stosowania praktyki działań mających na celu dostosowanie instalacji ciepłej wody dla pomiaru ciepła w jednostkach energetycznych leżało po stronie Spółdzielni, brak byłoby podstaw do stawiania dostawcy zarzutu stosowania praktyki monopolistycznej. Administratora budynków mieszkalnych obciąża zaś obowiązek wykonania sieci instalacji ciepłej wody zgodnie z wymogami obowiązujących w tej mierze przepisów, a także dostosowanie jej do wymagań określonych w przepisach w sprawie zasad przyłączenia do wspólnej sieci cieplnej urządzeń do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, rozdzielania i odbioru energii cieplnej, co odnosi się także do urządzeń pomiarowych.
Na skutek kasacji Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 27 lipca 1999 r., I CKN 112/98 uchylił wyrok Sądu Antymonopolowego i sprawę przekazał temu Sądowi do ponownego rozpatrzenia. Sąd Najwyższy dokonał wykładni przepisów mających w sprawie zastosowanie.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Sąd Antymonopolowy wyrokiem zaskarżonym kasacją oddalił odwołanie Spółdzielni od przedmiotowej decyzji Urzędu Antymonopolowego orzekł o kosztach postępowania. Sąd ten przyjął, że administratora budynków mieszkalnych obciąża obowiązek wykonania sieci instalacji ciepłej wody a także dostosowania jej do wymagań określonych w przepisach w sprawie zasad przyłączenia do wspólnej sieci cieplnej urządzeń do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, rozdzielania i odbioru energii cieplnej, co dotyczy także urządzeń pomiarowych, to wykazana została ich bezpodstawność. Zatem ryczałtowe rozliczenie energii w warunkach niedopełnienia tego obowiązku przez Spółdzielnię wyklucza możliwość postawienia Dostawcy zarzutu wykorzystania pozycji monopolistycznej kosztem Spółdzielni opomiarowania budynków przez Dostawcę i poniesienia przez nią z tego tytułu stosownych kosztów, jak również wydatkowania na energię więcej niż przy istnieniu urządzeń pomiarowych, albowiem to, czy i kiedy takie urządzenia instalowano zależało wyłącznie od Spółdzielni.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Bytomiu wnieśli o oddalenie kasacji i zasądzenie dla nich od Spółdzielni kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wykładni przepisów prawa mających zastosowanie w niniejszej sprawie dokonał Sąd Najwyższy w poprzednim wyroku z dnia 27 lipca 1999 r. i Sąd Najwyższy rozpoznając obecnie kasację jest tą wykładnią związany, a kasacji nie można było oprzeć na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną poprzednio (art. 39313 Kpc). Podstawa kasacyjna w postaci - jak ją określiła skarżąca - naruszenie prawa materialnego w postaci wymienionych przepisów rozporządzeń ministrów nie może być zatem uznana za usprawiedliwioną.
Nie jest również zasadny zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 Kpc przez "odmowę podjęcia polemiki z powodem, co miało decydujący wpływ na wynik sprawy". Zarzut naruszenia art. 328 § 1 Kpc nie został zatem uzasadniony, co uchybia przepisowi art. 3933 § 1 pkt 2 Kpc.
Skoro podstawy kasacji okazały się nieusprawiedliwione, a brak jest nieważności postępowania uwzględnionej z urzędu, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.[...]