Wyrok z dnia 12 września 2002 r. w sprawie z odwołania Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt XVII Ama 101/01.
Dz.Urz.UOKiK.2003.1.242
Akt indywidualnyWYROK
z dnia 12 września 2002 r.
w sprawie z odwołania Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Antymonopolowy po rozpoznaniu w dniu 12 września 2002 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu - przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów; zainteresowany: przedsiębiorcy Jerzy i Urszula Gwóźdź "Drewkom" s.c. w Karłów o przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym na skutek odwołania Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu od Decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 31 maja 2001 r. sygn. akt RWA 522-S/2000/AW/545:
2. zasądza od Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu na rzecz:
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 900 zł. (dziewięćset zł) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, Jerzego i Urszuli Gwóźdź prowadzących działalność gospodarczą pod firmą "Drewkom" s.c. w Karłowie kwotę 900 zł (dziewięćset zł) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
UZASADNIENIE
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu wniosła odwołanie od Decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwanego dalej Prezesem Urzędu, z dnia 31 maja 2001 r. RWR 13/2001.
W zaskarżonej decyzji Prezes Urzędu uznał zachowanie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu polegające na nadużywaniu pozycji dominującej na rynku sprzedaży surowca drzewnego poprzez odmowę uznania Jerzego i Urszuli Gwóźdź wspólników spółki cywilnej "Drewkom" Import - Export jako nabywcy drewna rynku ogólnego w roku 2000 za praktykę ograniczającą konkurencję i nakazał zaniechania jej stosowania. W punkcie II decyzji Prezes Urzędu nałożył na powoda karę pieniężną w wysokości 100.000 zł płatną do budżetu państwa. Swoją decyzję pozwany Prezes Urzędu oparł na następujących ustaleniach.
Powód jest jednostką organizacyjną Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, które to zgodnie z ustawą z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679 ze zm.) zarządzają lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa. W ramach sprawowanego zarządu prowadzą gospodarkę leśną gospodarują gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami, prowadzą ewidencję majątku Skarbu Państwa i ustalają jego wartość. Powód obejmuje zakresem obszar województwa dolnośląskiego. Pozwany ustalił, iż rynkiem relewantnym w sprawie jest rynek zakupu drewna w województwie dolnośląskim i podzielił ten rynek na tzw. rynek ogólny - będący w dyspozycji Dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych i tzw. rynek wewnętrzny będący w bezpośredniej dyspozycji nadleśniczych. Na tej podstawie pozwany przyjął, iż powód posiada pozycję dominującą na rynku ogólnym zakupu drewna w województwie dolnośląskim. Pozwany ustalił także, iż w listopadzie 1999 r. Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych wykreślił zainteresowanych z listy nabywców drewna rynku ogólnego na rok 2000, uniemożliwiając im tym samym przystąpienie do przetargu na zakup drewna na rynku ogólnym. Takie zachowanie pozwany uznał za praktykę ograniczającą konkurencję określoną w art. 8 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U Nr 122, poz. 1319 ze zm.), zwanej dalej ustawą antymonopolową, gdyż doprowadziło to do wyeliminowania zainteresowanych z rynku ogólnego i zmusiło do dokonywania zakupów drewna na rynku wewnętrznym, na którym zdaniem pozwanego panują gorsze warunki. W ocenie pozwanego skreślenie z listy stanowi o nierównoprawnym traktowaniu kontrahentów, bowiem zainteresowani byli jedynym podmiotem spośród wyeliminowanych z rynku ogólnego, który swoim zachowaniem nie naruszył umowy wzajemnej. Pozwany ustalił, że rynek wewnętrzny uniemożliwia zakup większej ilości drewna a ceny są wyższe.
Rozpoznając odwołanie Sąd Antymonopolowy ustalił i zważył, co następuje:
Praktyka określona w art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy antymonopolowej polega na nadużywaniu pozycji dominującej na rynku właściwym poprzez stosowanie w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji.
Pozycja powoda jak i określenie rynku właściwego ustalone przez Prezesa Urzędu było przez powoda kwestionowane. W ocenie Sądu pozwany prawidłowo dokonał tych ustaleń. Z przepisów ustawy o lasach wynika, iż powód jest jednostką, która sprawuje zarząd nad surowcem drzewnym w danym rejonie w tym przypadku w woj. dolnośląskim. Z uwagi na odmienne warunki panujące na obu rynkach słuszne jest wyodrębnienie dwóch rynków sprzedaży drewna w woj. dolnośląskim: tj. rynku wewnętrznego i rynku ogólnego i ustalenie pozycji powoda na rynku ogólnym. Zainteresowany kwestionował wyeliminowanie go z rynku ogólnego i bezsporne jest, iż pozostał on na rynku wewnętrznym. W ocenie Sądu nie ma znaczenia jaka ilość drewna pozostawała bezpośrednio w dyspozycji nadleśniczych, t.j. na rynku wewnętrznym gdyż dla oceny rynku istotnym jest całokształt warunków zakupu drewna panujących na rynku wewnętrznym i ogólnym. Stwierdzić należy, iż warunki panujące na rynku wewnętrznym i ogólnym nie są takie samie. Bezsporne jest (co zostało przyznane przez powoda w czasie rozprawy), iż na rynku ogólnym można zakupić jednorazowo dużo większą ilość drewna, co podmiotom zaopatrującym się daje większą stabilność i pewność obrotu. Inne są również ceny na rynku ogólnym (niższe). Korzystniejsze są również warunki płatności. Biorąc to pod uwagę, w ocenie sądu wyeliminowanie podmiotu z rynku ogólnego oznacza w efekcie stosowanie wobec niego niejednolitych warunków umów. Eliminując stronę zainteresowaną z rynku ogólnego powód stworzył tym samym zróżnicowane warunki konkurencji.
Sąd podzielił pogląd prezentowany przez Prezesa Urzędu, iż wyeliminowanie zainteresowanych z rynku ogólnego było pozbawione obiektywnych podstaw. Wbrew twierdzeniu powoda zainteresowani wywiązywali się z zawartej w uprzednim roku umowy. Jak ustalił pozwany, wykreślenie zainteresowanych z listy podmiotów dopuszczonych do przetargu w 2000 r. było arbitralną decyzją dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Należy także zwrócić uwagę, iż powód domagał się uznania, iż obecnie zarzucana mu praktyka monopolistyczna nie jest już przez niego stosowana. Pośrednio powód sam przyznaje zatem, iż w przeszłości dopuścił się jej stosowania. Dodać należy, iż w sprawie XVII Ama 39/01, gdzie powód występował jako zainteresowany jego pozycja dominująca na rynku dostaw surowca drzewnego w woj. dolnośląskim nie była przez niego kwestionowana.
Sąd podzielił także stanowisko pozwanego, iż pojęcie "umowa" w art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy antymonopolowej należy interpretować szeroko uznając, iż obejmuje ono swym znaczeniem także etap poprzedzający zawarcie umowy, szczególnie w sytuacji kiedy krąg podmiotów z którymi mają zostać zawarte umowy w drodze przetargu wyłaniany jest wg niejednoznacznych kryteriów.
Odnosząc się do wniosku powoda o uznanie, iż obecnie praktyka nie jest już stosowana należy stwierdzić, iż w materiale dowodowym zebranym w sprawie znalazło się pismo powoda w którym oświadcza on Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych, iż przesyła propozycję dotyczącą nabywców przewidzianych do funkcjonowania w 2001 r. na rynku ogólnym. Słusznie zauważa pozwany, iż ograniczenie rynku ogólnego mogło powstać w zakresie mniejszej podaży natomiast brak jest przeciwwskazań, aby na rynek ten został dopuszczony kolejny podmiot. Zauważyć również należy, iż nawet gdyby przyjąć iż sprzedaż drewna na rynku ogólnym zdecydowanie zmalała lub sprzedaż na tym rynku aktualnie nie istnieje to nie można wykluczyć, iż powód ponownie stworzy taki rynek (ogólny) na którym dopuszczać się będzie mógł stosowania zarzucanej mu praktyki.
Tym samym niniejsze rozstrzygnięcie ma również charakter prewencyjny. Stwierdzić również należy, iż podnoszone przez powoda uchybienia w postępowaniu administracyjnym nie miały wpływu na prawidłowość rozstrzygnięcia.
Odnośnie wysokości kary Sąd stwierdził, iż została ona obliczona w sposób prawidłowy w oparciu o Bilans i Rachunek Zysków i Strat sporządzony na dzień 22 marca 2001 r. Na marginesie stwierdzić należy, iż powód nie wskazał na czym miałyby polegać uchybienia organu antymonopolowego i jaka wg niego, i na podstawie jakich dokumentów kara pieniężna byłaby prawidłowa.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na podstawie art. 47930 § 1 Kpc w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy antymonopolowej oddalił odwołanie.
O kosztach orzeczono stosowanie do art. 98 Kpc. [...]