Wyjaśnienie wątpliwości, nasuwających się przy wykonywaniu przepisów ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników, przekazujących nieruchomości rolne na własność państwa.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1972.10.31

Akt utracił moc

Wersja od: 23 października 1972 r.

OKÓLNIK Nr 24/PO

z dnia 1 października 1972 r.

w sprawie wyjaśnienia wątpliwości, nasuwających się przy wykonywaniu przepisów ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników, przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa.

Przepisy art. 8 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa (Dz. U. Nr 3, poz. 15) stanowią m.in., że w przypadku zadłużenia rolnika wobec Państwa z tytułu zobowiązań, mających związek z nieruchomością przejętą na własność Państwa, obszar użytków rolnych zmniejsza się - dla celów wymiaru renty - o taką jego część, której wartość odpowiada sumie zadłużenia rolnika wobec Państwa. W związku z tym należności z tytułu tego zadłużenia wygasają.

Rozpatrując wniosek rolnika o przekazanie gospodarstwa na własność Państwa w zamian za rentę, organ rolny musi znać wysokość zadłużenia, obciążającego to gospodarstwo. W związku z tym - na podstawie § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 marca 1968 r. w sprawie rent i innych świadczeń pieniężnych z tytułu przekazania nieruchomości rolnych na własność Państwa, trybu postępowania przy przejmowaniu tych nieruchomości oraz trybu wykonywania prawa pierwokupu w stosunku do budynków (Dz. U. Nr 8, poz. 46) organ finansowy na wniosek organu rolnego ustala wysokość zadłużeń rolnika wobec Państwa na zasadach określonych w przepisach o przejmowaniu nieruchomości rolnych na własność Państwa za zaległe należności. Ten przepis rozporządzenia Rady Ministrów w związku z art. 8 ustawy wywołał w praktyce wątpliwości. W związku z tym Ministerstwo Finansów po porozumieniu z Ministerstwem Rolnictwa wyjaśnia, co następuje:

1. Przez ustalenie wysokości zadłużeń należy rozumieć wykonanie wszystkich czynności, przewidzianych w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 lipca 1962 r. w sprawie scalania zaległości finansowych właścicieli niektórych gospodarstw rolnych (Monitor Polski Nr 62, poz. 298). Ustalenie zaległości dla celów rentowych będzie więc polegało na odpisaniu tych zaległości w księgach wierzycieli i przypisaniu ich jako należności scalonych na koncie zobowiązanego w organie finansowym. Instytucjom kredytowym zgodnie z § 8 powołanego zarządzenia przysługuje 50% sum przekazanych do scalenia.

2. Scaleniu dla celów rentowych podlegają zaległości wyszczególnione w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu nieruchomości rolnych na własność Państwa za zaległe należności (Dz. U. z 1969 r. Nr 17, poz. 130). Na równi z należnościami banków podlegają scaleniu kredyty spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych oraz kredyty udzielone przez inne organizacje spółdzielcze na cele związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

3. Jeżeli na własność Państwa ma być przekazana cała nieruchomość rolna wraz z budynkami, lub całość gruntów bez budynków, organ finansowy - stosując posiłkowe przepisy art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. - powinien dołączyć do wykazu należności scalonych również wykaz należności, których terminy jeszcze nie zapadły, a w szczególności należności z tytułu kredytów bankowych.

4. Scaleniu podlegają zaległości właścicieli lub samoistnych posiadaczy gospodarstw rolnych. Nie można scalać zaległości, których dłużnikiem nie jest właściciel lub samoistny posiadacz gospodarstwa, lecz np. członek jego rodziny, albo dzierżawca nieruchomości. Dodawanie zadłużeń tych osób do wykazu należności scalonych byłoby równoznaczne ze zwolnieniem dłużników od wszelkiej materialnej odpowiedzialności za zaciągnięte zobowiązania i przerzuceniem tej odpowiedzialności na właściciela lub samoistnego posiadacza nieruchomości.

Nie podlegają również scaleniu zaległości nie związane z gospodarstwem rolnym, jak np. kredyty na zakup telewizorów, motocykli i samochodów osobowych. Kredyty takie powinny być spłacane przez dłużnika po przekazaniu gospodarstwa na własność Państwa, albo ściągnięte w drodze egzekucji z przedmiotów nabytych na kredyt.

5. Jeżeli zaległości dłużnika były już scalone w związku z wszczęciem postępowania o przymusowe przejęcie gospodarstwa na własność Państwa za te zaległości, a następnie dłużnik złożył wniosek o przekazanie gospodarstwa za rentę, nie należy przeprowadzać ponownego scalenia zaległości. Gdyby jednak między scaleniem zaległości, a ustaleniem zaległości dla celów rentowych upłynął okres dłuższy niż jeden rok, należy zwrócić się do wierzycieli o wykazanie tylko tych zaległości, które powstały od czasu poprzedniego scalenia. Nowopowstałe zaległości należy dołączyć do wykazu należności scalonych.

6. Po otrzymaniu zawiadomienia od organu rolnego o przejęciu gospodarstwa na własność Państwa w zamian za rentę organ finansowy powinien odpisać należności scalone z powołaniem się na art. 8 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. W razie przejęcia całej nieruchomości z budynkami następuje likwidacja całego zadłużenia. Jeżeli natomiast dłużnik zatrzymuje budynki, zaległości związane z budynkami nie wygasają i powinny być nadal przez dłużnika płacone w ustalonych terminach.

7. W razie gdy decyzja o przejęciu gospodarstwa na własność Państwa w zamian za rentę nie zostanie podjęta albo zostanie uchylona (w trybie odwoławczym lub w trybie nadzoru), organ finansowy powinien zawiadomić o tym wierzycieli w celu ponownego przypisania przez tych wierzycieli należności, których scalenie okazało się niepotrzebne.

8. Jeżeli dłużnik przekazuje gospodarstwo na własność Państwa dobrowolnie, nie otrzymując w zamian renty (np. z braku wymaganych warunków lub wobec nadmiernego zadłużenia), wszystkie należności państwowe związane z nieruchomością przekazaną na własność Państwa należy odpisać na podstawie art. 8 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. Przepisy tej ustawy przewidują, że zadłużenie w należnościach scalonych wpływa na wysokość renty. Jeżeli rolnik nie może otrzymać renty z powodu zbyt wysokiego zadłużenia albo jeżeli renta wskutek zadłużenia ulegnie zmniejszeniu, organ finansowy nie powinien umarzać tych zaległości w celu spowodowania przyznania renty lub zwiększenia jej wysokości. Umorzenie zaległości tylko w tym celu, aby dłużnik mógł otrzymać rentę stanowiłoby bowiem obejście obowiązujących przepisów.