Wprowadzenie zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1990.22.116

Akt utracił moc

Wersja od: 12 grudnia 1994 r.

ZARZĄDZENIE Nr 60

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 15 października 1990 r.

w sprawie wprowadzenia zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych

(znak: GP-2-020-60)

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz.U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) zarządza się, co następuje:

§ 1.

ZAŁĄCZNIK 2

SYSTEMATYKA FORM PRAWNO-ORGANIZACYJNYCH - SFPO

Spis treści

Wstęp - Zastosowanie i konstrukcja systematyki

Część pierwsza - Kod podstawowych form prawnych (wraz z objaśnieniami)

Część druga - Kod szczególnych form prawnych (wraz z objaśnieniami)

Część trzecia - Kod form organizacyjnych*

Część czwarta - Wykaz rejestrów i ich charakter*

Uwaga. * Wykaz rejestrów został wydany w formie odrębnej i rozesłanej do wojewódzkich urzędów statystycznych.

WSTĘP

ZASTOSOWANIE I KONSTRUKCJA SYSTEMATYKI - SFPO

SFPO ma służyć zakodowaniu w nadawanym przez organy statystyki państwowej statystycznym numerze identyfikacyjnym REGON występujących form prawno-organizacyjnych, co pozwoli w szczególności na:

Zastosowanie w opracowaniach statystycznych nowego układu grupowań (przekrojów) według form prawno-organizacyjnych, dającego się kombinować z innymi układami (według rodzajów działalności, według form własności, według wielkości jednostek, w układzie terytorialnym itp.). Stosowanie takich układów opracowań statystycznych jest istotne w warunkach dużego zróżnicowania form prawno-organizacyjnych podmiotów gospodarki narodowej, które wciąż narasta w związku ze zmianą systemu ekonomicznego i stosunków własnościowych oraz wobec powstawania nowych form właściwych gospodarce rynkowej.

Ułatwienie wykorzystania przez statystykę państwową danych posiadanych przez organy rejestrowe i ewidencyjne, dzięki pokazaniu powiązania SFPO z poszczególnymi rodzajami rejestrów.

Zakłada się, że wprowadzenie SFPO okaże się również użyteczne w innych dziedzinach - poza statystyką państwową - przede wszystkim w instytucjach finansowych i organach skarbowych, bankach, ZUS i in.

SFPO - odzwierciedla obowiązujący stan prawny i w dacie wejścia w życie zarządzenia wprowadzającego tę klasyfikację i jest aktualizowana na bieżąco w miarę dokonywania zmian w systemie prawa odzwierciedla także formy organizacyjne właściwe polskiej gospodarce.

SFPO została zbudowana w sposób obrazujący podział działających podmiotów według:

- podstawowych form prawnych - część pierwsza,

- szczególnych form prawnych - część druga,

- form organizacyjnych - część trzecia.

Sposób budowy SFPO pozwala na zaklasyfikowanie każdego podmiotu do jednej z podstawowych form prawnych oraz według formy organizacyjnej. Podmioty działające w gospodarce występują przede wszystkim jako określona forma organizacyjna niezależnie od wielkości i różnorodności nazw stosowanych do określenia niejednokrotnie tej samej lub takiej samej formy. Stąd klasyfikowana będzie według grupowań podanych w części trzeciej forma organizacyjna (np. przedsiębiorstwo, sklep, szkoła), a następnie formy podane w SFPO w części pierwszej, a według drugiej, jeśli będą działały w formie szczególnej.

Dz.Urz.GUS.94.22.117

ZARZĄDZENIE Nr 37

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 5 grudnia 1994 r.

zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych

(Dz. Urz. GUS z dnia 12 grudnia 1994 r.)

(znak: BR-S-16/94)

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) zarządza się, co następuje:

§ 1.

W zarządzeniu nr 60 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 października 1990 r. w sprawie wprowadzenia zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 22, poz. 116 i z 1991 r. Nr 17) wprowadza się następujące zmiany:

ZAŁĄCZNIK

CZĘŚĆ PIERWSZA - PODSTAWOWE FORMY PRAWNE (OP)

Cześć I określa jednostki prawne i części składowe jednostek prawnych.

JEDNOSTKI PRAWNE to:

Osoby prawne

Samodzielne jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

CZĘŚCI SKŁADOWE JEDNOSTEK PRAWNYCH to:

Jednostki organizacyjne samodzielnie bilansujące

Jednostki organizacyjne niesamodzielnie bilansujące

Poszczególnym podstawowym formom prawnym w jakich działają podmioty nadaje się następujące oznaczenia kodowe:

Kod	Nazwa podstawowej formy prawnej
1	OSOBA PRAWNA
2	SAMODZIELNA JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA NIE MAJĄCA OSOBOWOŚCI PRAWNEJ
9	OSOBA FIZYCZNA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ
3	JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA SAMODZIELNIE BILANSUJĄCA
4	JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA NIESAMODZIELNIE BILANSUJĄCA

1 - OSOBA PRAWNA jest to: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, wyposażone z mocy prawa w osobowość prawną, wyrażającą się w specjalnej zdolności prawnej i odpowiadającej jej zdolności do czynności prawnych dokonywanych przez organy osoby prawnej.

Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy. W wypadkach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych, organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także jej statut. Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

2 - SAMODZIELNA JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA NIE MAJĄCA OSOBOWOŚCI PRAWNEJ jest to jednostka organizacyjna, której prawo nie nadaje osobowości prawnej, ale przyznaje autonomię decyzji w zarządzaniu (np. naczelny organ władzy, wojewoda, spółka cywilna, stowarzyszenie zwykłe).

Grupa ta nie obejmuje części składowych jednostek prawnych.

9 - OSOBA FIZYCZNA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ jest to osoba fizyczna prowadząca działalność wytwórczą, budowlaną, handlową i usługową w celach zarobkowych i na własny rachunek, zgodnie z ustawą z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.). Rejestracją w systemie REGON i zaklasyfikowaniem według SFPO w tej grupie, objęte są osoby fizyczne prowadzące:

- działalność podlegającą zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej,

- działalność, która nie wymaga zgłoszenia do ewidencji, tj. działalność prowadzona przez osobę fizyczną osobiście, z której zarobek stanowi dodatkowe źródło dochodu tej osoby (uboczne zajęcie zarobkowe),

- działalność, która nie podlega zgłoszeniu do ewidencji, tj. działalność wykonywana na podstawie koncesji lub zezwolenia oraz działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, ogrodnictwa i sadownictwa.

3 - JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA SAMODZIELNIE BILANSUJĄCA jest to wyodrębniona organizacyjnie i finansowo cześć składowa jednostki prawnej.

4 - JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA NIESAMODZIELNIE BILANSUJĄCA jest to cześć składowa jednostki prawnej stanowiąca wyodrębnioną pod względem technicznym i/lub lokalnym całość, nie wyodrębniona natomiast pod względem finansowym.

CZĘŚĆ DRUGA - SZCZEGÓLNE FORMY PRAWNE

Część druga SFPO klasyfikuje szczególne formy prawne, w jakich działają podmioty. Z tego punktu widzenia wyróżnia się:

Kod	Nazwa szczególnej formy prawnej
01	Organy władzy, administracji i kontroli państwowej
03	Samorząd terytorialny
06	Wymiar sprawiedliwości
09	Skarb Państwa
16	Spółki akcyjne
17	Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
18	Spółki jawne
19	Spółki cywilne
20	Spółki komandytowe
23	Spółki przewidziane przepisami innych niż Kodeks handlowy i Kodeks cywilny ustaw lub formy" do których stosuje się określone przepisy o spółkach
24	Przedsiębiorstwa państwowe
25	Przedsiębiorstwa komunalne
28	Państwowe jednostki organizacyjne
29	Komunalne jednostki organizacyjne
40	Spółdzielnie
48	Fundacje
49	Fundusze
50	Kościół Katolicki
51	Inne kościoły i związki wyznaniowe
55	Stowarzyszenia
60	Organizacje społeczne oddzielnie nie wymienione
70	Partie polityczne
72	Związki zawodowe
73	Organizacje pracodawców
76	Samorząd gospodarczy i zawodowy
80	Przedstawicielstwa zagraniczne
98	Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników
99	Bez szczególnej formy prawnej

W objaśnieniach do części drugiej podaje się podstawowe informacje o podmiotach zaliczanych do każdej ze szczególnych form prawnych z powołaniem podstawy prawnej oraz z przykładowym wyliczeniem rodzajów podmiotów.

Objaśnienia do szczególnych form prawnych otrzymują brzmienie:

01 ORGANY WŁADZY, ADMINISTRACJI I KONTROLI PAŃSTWOWEJ

W grupie tej ujmuje się:

- organy władzy państwowej, tj. Prezydenta RP, Sejm, Senat;

- Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;

- organy administracji państwowej, tj. Radę Ministrów, ministrów jako naczelne organy administracji państwowej oraz centralne organy administracji państwowej;

- organy kontroli państwowej, tj. Najwyższą Izbę Kontroli, regionalne izby obrachunkowe;

- organy administracji rządowej:

- organy rządowej administracji ogólnej, tj. wojewodów i podporządkowane im rejonowe organy rządowej administracji ogólnej,

- organy administracji specjalnej, tj. organy administracji rządowej podporządkowane bezpośrednio ministrom lub kierownikom urzędów centralnych.

Podstawa prawna:

Konstytucja RP z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 z późn. zm.).

Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach miedzy władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426),

ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz. U. Nr 21 poz. i 23 z późn. zm.),

ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. Nr 85, poz. 428, z późn. zm.).

03 SAMORZĄD TERYTORIALNY

W grupie tej ujmuje się:

- gminy i ich jednostki pomocnicze,

- związki komunalne (związki międzygminne),

- sejmiki samorządowe.

Samorząd terytorialny jest podstawową formą organizacji życia publicznego w gminie. Nadzór nad działalnością komunalną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem, a w sprawach zleconych nadzór sprawowany jest ponadto na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarności. Organami nadzoru są: Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw budżetowych - regionalna izba obrachunkowa. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność komunalną tylko w przypadkach określanych ustawami.

Gmina i jej jednostki pomocnicze

Gmina jest odrębnym od państwa podmiotem praw i obowiązków wyposażonym w osobowość prawną. Wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W celu wykonania żądań, gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, w tym przedsiębiorstwa. Organami gminy z mocy ustawy są: rada gminy lub rada miejska (gdy siedzibą rady jest miasto) oraz zarząd, któremu przewodniczy wójt lub burmistrz (gdy siedzibą rady jest miasto) albo prezydent (w miastach powyżej 100.000 mieszkańców). Rada musi powołać komisję rewizyjną do sprawowania kontroli nad działalnością zarządu i podporządkowanych mu jednostek. Ponadto może powoływać inne stałe lub doraźne komisje.

Tworzenie, łączenie i znoszenie gmin, ustalanie ich granic i nazw oraz siedzib władz następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. W gminie mogą być tworzone jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice miejskie i osiedla.

Sołectwo lub dzielnicę (osiedle) tworzy rada gminy. Ich organizację i zakres działania określa rada gminy statutem.

Dzielnice miast istniejące przed dniem 1 stycznia 1990 r. mogą uzyskać decyzją Prezesa Rady Ministrów status gminy. Dzielnice stanowiące gminy tworzą obligatoryjny związek gmin.

Związki komunalne (związki międzygminne)

Związki komunalne są tworzone przez gminy w celu wspólnego wykonywania żądań publicznych. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Związki komunalne mogą być tworzone z woli gmin, wyjątkowo w drodze ustawy. Związek ma osobowość prawną. Nabywa ją po zarejestrowaniu w rejestrze prowadzonym przez Prezesa Rady Ministrów. Ustanowienie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych gmin. Organem wykonawczym związku gmin jest zarząd.

Sejmik samorządowy

Sejmik samorządowy jest wspólną reprezentacją gmin z obszaru województwa. Zasady i tryb działania sejmiku i jego organów określa uchwalony przez sejmik regulamin.

Uwaga. W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz ochrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia.

Do stowarzyszenia gmin stosuje się przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, a więc według SFPO stowarzyszenia gmin są ujmowane w grupie "Stowarzyszenia" oznaczonej kodem 55.

Podstawa prawna:

Konstytucja RP z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 z późn. zm.),

ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 z późn. zm.).

06 WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

W grupie tej ujmuje się:

- Sąd Najwyższy,

- Naczelny Sąd Administracyjny,

- sądy powszechne,

- sądy szczególne,

- prokuraturę,

- komorników.

Podstawa prawna:

Konstytucja RP z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 z późn. zm.),

ustawa z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48),

ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 4, poz. 8 z późn. zm.),

ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25),

ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1994 r. Nr 19; poz. 70),

ustawa z dnia 8 czerwca 1972 r. o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 23, poz. 166 z późn. zm.),

ustawa z dnia 1 grudnia 1961 r. o izbach morskich (Dz. U. Nr 58, poz. 320 z późn. zm.).

09 SKARB PAŃSTWA

Objaśnienia zostaną podane po uchwaleniu ustawy o Skarbie Państwa.

SPÓŁKI:

W grupie tej ujmuje się:

spółki przewidziane przepisami innych niż Kodeks handlowy i Kodeks cywilny ustaw lub formy, do których stosuje się określone przepisy o spółkach.

16 SPÓŁKA AKCYJNA

Spółka akcyjna jest spółką kapitałową.

Może być utworzona w każdym dozwolonym prawem celu, podczas gdy spółka z o.o. tylko w celu gospodarczym.

Nabywa osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru handlowego.

Działa na podstawie statutu, który pod rygorem nieważności wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

Udział w spółce akcyjnej ma charakter papieru wartościowego, czyli akcji.

Kapitał zakładowy, zwany kapitałem akcyjnym, dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Akcje mogą być imienne lub na okaziciela. Akcjonariusz jest zobowiązany do dokonania pełnej wpłaty należności za akcje.

Akcje obejmowane są w drodze prostego objęcia akcji przez akcjonariuszy lub w drodze publicznej subskrypcji akcji. Nie dotyczy to akcji Skarbu Państwa, które mogą być zbywane:

walne zgromadzenie akcjonariuszy.

W formie spółek akcyjnych działają tworzone przez Skarb Państwa narodowe fundusze inwestycyjne. Uprawnienia Skarbu Państwa, jako założyciela i akcjonariusza, wykonuje właściwy minister, członek Rady Ministrów.

Celem funduszy jest pomnażania ich majątku, w szczególności poprzez powiększanie wartości akcji spółek, których fundusze są akcjonariuszami.

Akcje zostają udostępnione akcjonariuszom innym niż Skarb Państwa po sporządzeniu zweryfikowanych sprawozdań finansowych oraz po spełnieniu wszelkich wymagań dotyczących dopuszczenia do publicznego obrotu. Narodowe fundusze inwestycyjne zostały zwolnione z niektórych rygorów Kodeksu handlowego.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (Dz. U. Nr 44, poz. 202).

17 SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową.

Może być utworzona tylko w celach gospodarczych przez jedną lub więcej osób, o ile ustawy nie zawierają ograniczeń.

Do powstania spółki z o.o. Kodeks handlowy wymaga:

wpisu spółki do rejestru handlowego.

Z chwilą dokonania wpisu do rejestru spółka staje się osobą prawną.

Podstawą finansową działalności spółki jest kapitał zakładowy, który dzieli się na udziały (równe lub nie); otrzymują je wspólnicy w zamian za wniesione wkłady.

Wkład można wnieść w formie pieniężnej i rzeczowej, czyli tzw. aportów (środki trwałe, nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe).

Wynikającym z ustawy obowiązkiem wspólnika jest wniesienie pełnej kwoty udziału lub określonego w umowie aportu.

Spółka z o.o. odpowiada całym swoim majątkiem za swoje zobowiązania; ograniczona odpowiedzialność dotyczy wspólników, którzy nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki (z wyjątkiem zobowiązań podatkowych i składek ZUS).

Ogólna odpowiedzialność wspólnika ogranicza się do wysokości wkładu wnoszonego do spółki.

Władzami spółki są:

zgromadzenia wspólników.

18 SPÓŁKA JAWNA

Spółka jawna jest spółką osobową. Jej unormowanie jest zbliżone do spółki cywilnej.

Spółka jawna powstaje z chwilą dokonania wpisu do rejestru handlowego.

Wspólnikiem może być osoba fizyczna i osoba prawna.

Może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, mimo że nie ma osobowości prawnej.

Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają bez ograniczeń całym swoim majątkiem, solidarnie ze spółką.

O uprawnieniach i obowiązkach wspólników decydują ustalenia umowy spółki.

Wkład może być jednorazowy lub polegać na świadczeniach powtarzających się; wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw, na dozwoleniu używania rzeczy, np. maszyn (rzeczy dane do używania w razie wystąpienia podlegają zwrotowi, a inne spieniężeniu) lub praw albo na wykonywaniu pracy.

Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wielkość wkładu (wspólnik, który tytułem wkładu wniósł tylko swoją pracę nie uczestniczy w stratach).

Majątkiem spółki mogą dysponować tylko wszyscy wspólnicy łącznie.

19 SPÓŁKA CYWILNA

Spółka cywilna jest spółką osobową.

Jest to forma trwałego, zorganizowanego działania, co najmniej dwóch wspólników dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego.

Powstaje w wyniku zawarcia umowy, która powinna mieć formę pisemną (dla celów dowodowych). Wspólnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.

Nie ma osobowości prawnej.

Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie i osobiście tzn. całym swoim majątkiem.

Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw, albo na świadczeniu usług. Za pracę wspólnikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość.

Majątek spółki stanowi własność łączną i nie można nim rozporządzać ani domagać się zwrotu dopóki istnieje spółka.

Wspólnik może sam wystąpić ze spółki albo sąd może rozwiązać spółkę na wniosek jednego ze wspólników.

Każdy ze wspólników jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.

20 SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Spółka komandytowa jest spółką osobową.

Może mieć na celu prowadzenie w większym rozmiarze przedsiębiorstwa zarobkowego lub gospodarstwa rolnego pod wspólną firmą.

Zawarcie umowy spółki wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

Powstaje z chwilą dokonania wpisu do rejestru handlowego.

Nie ma osobowości prawnej.

Wobec wierzycieli, za zobowiązania spółki przynajmniej jeden ze wspólników (komplementariusz) odpowiada całym swoim majątkiem i ma prawo reprezentowania spółki na zewnątrz.

Pozostali wspólnicy (komandytariusze) odpowiadają za jej zobowiązania tylko do wysokości swoich udziałów.

Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie na zasadzie pełnomocnictwa, a z braku odmiennego postanowienia umowy nie ma ani prawa, ani obowiązku prowadzenia spraw spółki.

W sprawach nie uregulowanych odmiennie, do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.

23 SPÓŁKI PRZEWIDZIANE PRZEPISAMI INNYCH NIŻ KODEKS HANDLOWY I KODEKS CYWILNY USTAW LUB FORMY, DO KTÓRYCH STOSUJE SIĘ OKREŚLONE PRZEPISY O SPÓŁKACH

Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych

Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności. Minister Finansów wydaje na wniosek zainteresowanego zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Towarzystwo uzyskuje osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.

Statut towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Statut powinien określać nazwę (nazwa powinna wskazywać, ze towarzystwo działa na zasadzie wzajemności), siedzibę towarzystwa, organizację władz zarządzających i nadzorczych, zasady i sposób likwidacji oraz tryb powołania i uprawnienia likwidatora.

Towarzystwo działa na podstawie ustawy i statutu. Do towarzystwa stosuje się odpowiednio wybrane przepisy Kodeksu handlowego.

Władzami towarzystwa są:

walne zgromadzenie członków towarzystwa.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 59, poz. 344 z późn. zm.).

Spółki wodne

Spółki wodne tworzy się dla wykorzystania, eksploatacji i utrzymania urządzeń wodnych. Członkami mogą być osoby fizyczne i zakłady, których udział jest gospodarczo uzasadniony. Spółka wodna jest osobą prawną z mocy ustawy. Podlega wpisowi w księgach wodnych.

Rejonowe organy rządowej administracji ogólnej wydają decyzje o utworzeniu spółki, zatwierdzają lub nadają spółce statut, zatwierdzają uchwały o jej rozwiązaniu.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 24 października 1974 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 z późn. zm.).

Związek spółek wodnych

Związek spółek wodnych tworzą spółki wodne do prowadzenia wspólnych żądań. Jest osobą prawną z mocy ustawy. Podlega wpisowi w księgach wodnych.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 24 października 1974 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 z późn. zm.).

Spółki gruntowe

Spółki gruntowe mogą tworzyć osoby uprawnione do działu we wspólnocie gruntowej. Spółka gruntowa sprawuje zarząd nad wspólnotą i czuwa nad właściwym zagospodarowaniem gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Utworzenie następuje w drodze uchwały podjętej przez osoby uprawnione do udziału we wspólnocie.

Spółka jest osobą prawną z mocy ustawy i działa na podstawie statutu. Statut spółki oraz jego zmiany zatwierdza właściwy organ gminy. Z chwilą zatwierdzenia statutu spółka nabywa osobowość prawną.

Podstawowa prawna:

ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. Nr 28, poz. 169, z późn. zm.).

24 PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE

W grupie tej ujmuje się przedsiębiorstwa przewidziane w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych, których organem założycielskim są:

wojewodowie.

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym mającym osobowość prawną. Podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Organami rejestrowymi są sądy. Uzyskuje osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru. Przedsiębiorstwo państwowe występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek. Nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa, a Skarb Państwa nie odpowiada za zobowiązania przedsiębiorstw państwowych.

Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania. Statut reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa i określa m.in. stosunki prawne miedzy jednostkami organizacyjnymi wchodzącymi w skład przedsiębiorstwa. Organ założycielski wyposaża przedsiębiorstwo państwowe w środki niezbędne do prowadzenia działalności.

Przedsiębiorstwo państwowe wspólnie z innymi osobami prawnymi, a także osobami fizycznymi, może w celach gospodarczo uzasadnionych tworzyć jednostki gospodarcze przewidziane przepisami prawa.

Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:

przedsiębiorstwa działające w oparciu o odrębne przepisy, tj. przedsiębiorstwo państwowe "Polskie Koleje Państwowe" i przedsiębiorstwo państwowe "Polskie Porty Lotnicze".

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 1991 r. Nr 18, poz. 80 z późn. zm.).

Uwaga. Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej przekazane gminie zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 z. późn. zm.) - stały się przedsiębiorstwami komunalnymi i są ujmowane w grupie "Przedsiębiorstwa komunalne" oznaczonej kodem 25.

Przedsiębiorstwo państwowe "Polskie Koleje Państwowe"

Przedsiębiorstwo państwowe "Polskie Koleje Państwowe" wykonuje przewóz osób i rzeczy kolejami użytku publicznego. PKP ma osobowość prawną z mocy ustawy. Podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Mienie PKP stanowi wydzielona cześć mienia państwowego. PKP występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek.

Zadania PKP wykonują Dyrekcja Generalna PKP i dyrekcje okręgowe kolei państwowych. Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym PKP sprawuje Minister Transportu i Gospodarki Morskiej.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 26, poz. 138 z późn. zm.).

Przedsiębiorstwo państwowe "Porty Lotnicze"

Przedsiębiorstwo państwowe "Porty Lotnicze" jest samodzielną, samorządną i samofinansującą się jednostką organizacyjną gospodarki narodowej prowadzącą działalność w zakresie i na zasadach określonych w ustawie. Ma osobowość prawną z mocy ustawy. Podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

W skład przedsiębiorstwa wchodzą:

porty lotnicze.

Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym "Porty Lotnicze" sprawuje Minister Transportu i Gospodarki Morskiej.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 23 października 1987 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Porty Lotnicze" (Dz. U. Nr 33, poz. 185).

25 PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNE

W grupie tej ujmuje się przedsiębiorstwa utworzone przez gminne jako organ założycielski zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym oraz przedsiębiorstwa przekazywane gminom zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 z późn. zm.).

Przedsiębiorstwa komunalne nie mogą prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczność publicznej, tj. działalności polegającej na bieżącym i nieprzerwanym zaspokajaniu potrzeb ludności, w szczególności w zakresie inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, usług pogrzebowych i usług kulturalnych oraz zarządu: komunalnymi zasobami lokalowymi, komunalnymi terenami zielonymi i uzdrowiskami.

Przedsiębiorstwa komunalne działają w trybie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych i są rejestrowane w rejestrze przedsiębiorstw państwowych.

28 PAŃSTWOWE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE

Państwowe jednostki organizacyjne tworzone są przez organy władzy lub administracji państwowej. Status tych jednostek określają ustawy. Nie jest wymagane by w nazwie była podana forma p.j.o., chociaż w niektórych przypadkach ustawodawca taką nazwę tej formy podaje.

Są to miedzy innymi jednostki, których działalność jest finansowana z budżetu państwa w formie jednostek i zakładów budżetowych lub gospodarstw pomocniczych.

W grupie tej ujmuje się:

zarządzenia ministra, kierownika urzędu centralnego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego lub wojewody.

Jednostki badawczo-rozwojowe podlegają wpisowi do rejestru sądowego i z chwilą dokonania wpisu uzyskują osobowość prawną.

Jednostka badawczo-rozwojowa prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek. Koszty bieżącej działalności pokrywa z przychodów.

Może prowadzić produkcję aparatury i urządzeń, a także podejmować inną działalność gospodarczą lub usługową w zakresie objętym przedmiotem jej działalności. Może uzyskiwać przychody z dotacji budżetowych. Jednostka badawczo-rozwojowa może zostać przekształcona w spółkę. Do przekształcenia jej w spółkę stosuje się przepisy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz. U. z 1991 r. Nr 44, poz. 194 z późn. zm.).

Uwaga. Przedsiębiorstwa państwowe mogą tworzyć w drodze umowy wspólne jednostki badawczo-rozwojowe, wyłącznie w formie spółki z o.o.

Polska Akademia Nauk i instytuty naukowe szkół wyższych

Polska Akademia Nauk i instytuty naukowe szkół wyższych działają na podstawie przepisów szczególnych (nie stosuje się do nich przepisów ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych). PAN ma osobowość prawną z mocy ustawy. Jest zorganizowana w systemie wydziałowym. Stałymi organami wydziałów są komitety naukowe. PAN organizuje i prowadzi placówki naukowe, może tworzyć swoje oddziały terenowe.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 1970 r. Nr 4, poz. 35 z późn. zm.).

Szkoły wyższe (w tym wyższe szkoły wojskowe)

Szkoła wyższa zwana "uczelnią" jest organizowana i działa na zasadzie wolności badań naukowych, wolności twórczości artystycznej i wolności nauczania. Uczelnia ma osobowość prawną z mocy ustawy. Każda państwowa szkoła wyższa jest tworzona w drodze odrębnej ustawy. Ustawa o utworzeniu uczelni państwowej określa nazwę uczelni, siedzibę, ogólny kierunek działalności oraz naczelny lub centralny organ administracji państwowej sprawujący nad nią nadzór. Szczegółowy ustrój i inne sprawy dotyczące jej funkcjonowania określa statut, który nowo utworzonej uczelni państwowej nadaje na okres 1 roku Minister Edukacji Narodowej.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.).

Status wyższych szkół wojskowych określa ustawa o wyższym szkolnictwie wojskowym. Zgodnie z jej przepisami, wyższymi szkołami wojskowymi są akademie wojskowe i wyższe szkoły oficerskie, które są państwowymi szkołami wyższymi oraz jednocześnie jednostkami wojskowymi. W zakresie nie uregulowanym w ustawie o wyższym szkolnictwie wojskowym, do szkół tych stosuje się przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym.

Utworzenie, przekształcenie i zniesienie akademii wojskowej oraz połączenie jej z inną państwową szkołą wyższą następuje w drodze ustawy. Ustawa o utworzeniu akademii wojskowej określa jej nazwę i siedzibę oraz ogólny kierunek działalności. Akademia wojskowa ma osobowość prawną z mocy ustawy w zakresie działalności nie wynikającej z jej zadań jako jednostki wojskowej.

Wyższe szkoły oficerskie tworzy, przekształca i znosi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Rada Ministrów określa nazwę i kierunek działalności wyższej szkoły oficerskiej. Nadzór nad wyższymi szkołami wojskowymi sprawuje Minister Obrony Narodowej.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 31 marca 1965 r. o wyższym szkolnictwie wojskowym (Dz. U. z 1992 r. Nr 10, poz. 40).

Uwaga. Szkoły wyższe (w tym KUL) i wyższe seminaria duchowne prowadzone przez Kościół Katolicki, a także szkoły wyższe i wyższe seminaria duchowne prowadzone przez inne kościoły i związki wyznaniowe ujmowane są w grupie "Kościół Katolicki" oznaczonej kodem 50 i w grupie "Inne kościoły i związki wyznaniowe" oznaczonej kodem 51, a szkoły wyższe założone przez osoby fizyczne lub przez osoby prawne ujmowane są w grupie "Bez szczególnej formy prawnej" oznaczonej kodem 99.

Jednostki Sił Zbrojnych

Organizację Sił Zbrojnych RP określa ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 4, poz. 16 z późn. zm.). W grupie tej ujmuje się jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych z wyjątkiem terenowych organów administracji wojskowej oraz innych, które jako centralne organy administracji państwowej lub organy rządowej administracji specjalnej są ujmowane w grupie "Organy władzy, administracji i kontroli państwowej" oznaczonej kodem 01.

Agencje zarządzające mieniem Skarbu Państwa działające na podstawie przepisów szczególnych

Agencja jest państwową osobą prawną wykonującą prawa własności oraz inne prawa majątkowe na rzecz Skarbu Państwa. Działa na podstawie ustawy o jej powołaniu i statutu nadanego przez Prezesa Rady Ministrów. Nadzór nad agencją sprawuje minister właściwy ze względu na rodzaj działalności agencji. Organem agencji jest jej prezes powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Aparatem wykonawczym prezesa agencji jest biuro agencji. Agencja na podstawie upoważnienia ustawowego tworzy oddziały terenowe. Na podstawie przepisów szczególnych utworzone zostały np.: Agencja Rynku Rolnego, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja do Spraw Prywatyzacji.

Narodowy Bank Polski i inne banki państwowe

Bank państwowy

Bank państwowy tworzy i likwiduje w drodze rozporządzenia Rada Ministrów, po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Prezesa banku państwowego powołuje Prezes Rady Ministrów. Statut bankowi państwowemu nadaje Rada Ministrów. Banki państwowe nie podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 z późn. zm.).

Narodowy Bank Polski

Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem państwa. Jest to bank emisyjny państwa (ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej) oraz centralna instytucja kredytowa, rozliczeniowa, a także centralna bankowa instytucja dewizowa. Oprócz emisji pieniądza działalność NBP obejmuje: udzielanie kredytu refinansowego innym bankom, gromadzenie rezerw obowiązkowych innych banków, przyjmowanie lokat, przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych, organizowanie obrotu walutami obcymi zgodnie z przepisami ustawy Prawo dewizowe, wykonywanie bankowej obsługi budżetu państwa, realizowanie interesów państwa w zakresie współpracy z międzynarodowymi instytucjami bankowymi i bankami zagranicznymi, współdziałanie w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa.

NBP sprawuje nadzór nad wszystkimi bankami (nadzór bankowy podlega bezpośrednio Prezesowi NBP), ma osobowość prawną z mocy ustawy i prawo używania pieczęci z godłem państwowym. Prezesa NBP powołuje i odwołuje Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Przy Prezesie NBP w charakterze organów opiniodawczo-doradczych działa Rada Ekonomiczna i Rada Naukowa. Bilans roczny NBP jest zatwierdzany przez Radę Ministrów.

NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim, (Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz. 360 z późn. zm.).

29 KOMUNALNE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE

Komunalne jednostki organizacyjne są tworzone przez gminy i inne komunalne osoby prawne. Jednostki te finansowane są z budżetu gminy. Działają w formie jednostek budżetowych, zakładów budżetowych lub gospodarstw pomocniczych. W formie tej ujmuje się w szczególności tworzone i utrzymywane przez gminy i związki komunalne:

ośrodki pomocy społecznej.

40 SPÓŁDZIELNIE

Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i środowiska.

Nazwę z dodatkiem "spółdzielnia" lub "spółdzielczy", siedzibę i teren działania, cel spółdzielni, przedmiot jej działalności, wysokość wpisowego, wysokość i ilość udziałów, prawa i obowiązki członków, zasady przyjmowania członków, wypowiadania członkostwa, wykreślania i wykluczania członków oraz zasady podziału nadwyżki bilansowej i pokrywania strat określa statut.

Osoby zamierzające założyć spółdzielnię uchwalają statut oraz dokonują wyboru organów spółdzielni. Liczba założycieli nie może być mniejsza od dziesięciu, jeżeli założycielami są osoby fizyczne i trzech, jeżeli założycielami są osoby prawne. W spółdzielniach produkcji rolnej liczba założycieli - osób fizycznych nie może być mniejsza od pięciu. Podlega wpisowi do rejestru spółdzielni. Z chwilą dokonania wpisu do rejestru nabywa osobowość prawną. Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego przy zapewnieniu korzyści jej członkom. Odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem.

Spółdzielnia może w każdym czasie połączyć się z inną spółdzielnią. Połączenie i wynikające z tego zmiany statutu wywierają skutek z chwilą dokonania wpisu do rejestru sądowego. Statut wskazuje spółdzielnię przejmującą. Na analogicznych zasadach następuje przyłączenie wyodrębnionej organizacyjnie jednostki spółdzielni do innej spółdzielni. Spółdzielnia może podzielić się w taki sposób, że z jej wydzielonej części zostaje utworzona nowa spółdzielnia. Spółdzielnia może przejść także w stan likwidacji z upływem okresu, na który została utworzona lub wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub ustawie albo na skutek zgodnych uchwał dwóch kolejnych walnych zgromadzeń. Likwidator po zakończeniu likwidacji zgłasza wniosek do rejestru o wykreślenie spółdzielni. Wykreślenie powinno być ogłoszone przez sąd. W razie niewypłacalności spółdzielni następuje ogłoszenie jej upadłości.

W szczególny sposób regulowany jest status spółdzielni:

mieszkaniowych, których przedmiotem działalności jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin oraz potrzeb gospodarczych i kulturalnych wynikających z zamieszkiwania w spółdzielczym osiedlu lub budynku.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. Nr 30, poz. 210 z późn. zm.) i ustawa z dnia 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości (Dz. U. Nr 6, poz. 36 z późn. zm.).

Uwaga. Przepisy ustawy - Prawo spółdzielcze stosuje się również do:

związków gospodarczych spółdzielni.

Jako organizacje samorządowe ujmowane są one w grupie "Samorząd gospodarczy i zawodowy" oznaczonej kodem 76.

48 FUNDACJE

Fundacja może być ustanowiona dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska i zabytków. Fundację mogą ustanowić osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedzibę w Polsce lub za granicą. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji składa się w formie aktu notarialnego.

Fundator ustala statut fundacji określając jej nazwę, siedzibę i majątek, zasady, formy i zakres działalności, skład i organizację zarządu itp.

Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru fundacji prowadzonego przez Sad Rejonowy dla m. st. Warszawy. O wpisaniu fundacji do rejestru sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na zakres jej działania, a gdy terenem działania fundacji ma być jedno województwo także wojewodę właściwego ze względu na siedzibę fundacji.

Podjęcie przez fundację działalności gospodarczej nie przewidzianej w statucie wymaga uprzedniej zmiany statutu bądź uzyskania odrębnego zezwolenia udzielonego przez właściwego ministra w porozumieniu z Ministrem Finansów.

O zgodności działania fundacji z przepisami prawa i statutem oraz celem w jakim fundacja została ustanowiona orzeka sąd na wniosek właściwego ministra lub wojewody.

Działalność gospodarcza fundacji może być prowadzona przez wyodrębnioną jednostkę organizacyjną (zakład) powołaną przez zarząd fundacji bądź przez samą fundacje. Działalnością gospodarcza fundacji może być również udział w spółce. W razie osiągnięcia celu, dla którego fundacja była ustanowiona lub w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji, fundacja ulega likwidacji w sposób podany w statucie. Jeżeli statut nie przewiduje likwidacji fundacji lub jego postanowienia w tym przedmiocie nie są wykonywane, właściwy minister lub wojewoda zwraca się do sądu o likwidację fundacji. Fundacja reprezentuje własność prywatną osoby prawnej, majątek którym zarządza jest całkowicie odrębny od majątku fundatora.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203).

Uwaga. Na terytorium RP mogą być tworzone przedstawicielstwa fundacji zagranicznych mających swoją siedzibę za granicą.

Utworzenie przedstawicielstwa fundacji zagranicznej wymaga zezwolenia ministra właściwego ze względu na zakres działania przedstawicielstwa. Zezwolenie na jego utworzenie jest jednocześnie zgodą na podjęcie działalności.

Przedstawicielstwo może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarze służącym realizacji jego celów. W sprawach działalności gospodarczej przedstawicielstwa stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lutego 1976 r. w sprawie warunków, trybu i organów właściwych do wydawania zagranicznym osobom prawnym i fizycznym uprawnień do tworzenia przedstawicielstw na terytorium RP dla wykonywania działalności gospodarczej (Dz. U. z 1976 r. Nr 11, poz. 63 z późn. zm.).

Przedstawicielstwa fundacji zagranicznych ujmowane są w grupie "Przedstawicielstwa zagraniczne" oznaczonej kodem 80.

49 FUNDUSZE

Fundusze są ujmowane jako odrębna forma prawna, jeżeli są tworzone ustawowo i działają w zorganizowanej formie funduszu (np. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusz Daru Narodowego).

50 KOŚCIÓŁ KATOLICKI

W skład struktury organizacyjnej Kościoła Katolickiego wchodzą:

organizacje kościelne, tj. organizacje zrzeszające osoby należące do Kościoła w celu realizacji zadań wynikających z misji Kościoła.

Wymienione w pkt. 1-4 jednostki organizacyjne mają osobowość prawną z mocy ustawy.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.).

51 INNE KOŚCIOŁY I ZWIĄZKI WYZNANIOWE

W grupie tej ujmuje się kościoły i związki wyznaniowe, które zostały wpisane do rejestru prowadzonego przez Ministra-Szefa Urzędu Rady Ministrów i uzyskały osobowość prawną. Prawo tworzenia kościołów i innych związków wyznaniowych jest realizowane przez złożenie w Urzędzie Rady Ministrów deklaracji oraz dokonanie wpisu do rejestru. Do deklaracji dołącza się statut, który określa nazwę, teren działania, siedzibę władz, cele działalności i zasady ich realizacji, organy i ich kompetencje, źródła finansowania, tryb dokonywania zmian statutu oraz sposób rozwiązania kościoła lub innego związku wyznaniowego i przeznaczenie pozostałego majątku. Z chwilą dokonania wpisu do rejestru kościół lub związek wyznaniowy uzyskuje osobowość prawną.

Wykreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji Ministra-Szefa Urzędu Rady Ministrów, jeżeli:

- sytuacja kościoła lub związku wyznaniowego została uregulowana w odrębnej ustawie,

- kościół lub związek wyznaniowy zawiadomił o zaprzestaniu swojej działalności,

- kościół lub związek wyznaniowy nie przejawiał swojej działalności w okresie dwóch lat.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155 z późn. zm.).

Uwaga. Kościelne wydawnictwa, zakłady wytwórcze, usługowe, handlowe, zakłady charytatywno-opiekuńcze, szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze nie mające osobowości prawnej działają w ramach kościelnych osób prawnych, które je powołały.

55 STOWARZYSZENIA

W grupie tej ujmuje się:

- stowarzyszenia podlegające rejestracji i ich związki,

- stowarzyszenia zwykłe.

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swoich spraw może zatrudniać pracowników. Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionym praw publicznych.

Podlega rejestracji. Organem rejestrowym jest właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia sąd wojewódzki. Osoby w liczbie co najmniej 15 pragnące założyć stowarzyszenie uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski. Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.

Statut określa m.in. nazwę, teren działania i siedzibę, cele i sposoby ich realizacji. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwila dokonania wpisu do rejestru stowarzyszeń, co jest możliwe po uprawomocnieniu się postanowienia o zarejestrowaniu.

Nadzór nad stowarzyszeniami sprawuje wojewoda, a w przypadkach określonych w ustawie minister. Stowarzyszenie może powoływać terenowe jednostki organizacyjne. Terenowa jednostka organizacyjna może uzyskać osobowość prawną, jeżeli statut stowarzyszenia to przewiduje.

Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą według ogólnych zasad określonych w przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczany do podziału miedzy jego członków.

Związki stowarzyszeń

Stowarzyszenia w liczbie co najmniej 3 mogą założyć związek stowarzyszeń. Do związku stowarzyszeń stosuje się podane wyżej ustalenia o stowarzyszeniach.

Stowarzyszenie zwykłe

Stowarzyszenie zwykłe jest to uproszczona forma stowarzyszenia. Nie ma osobowości prawnej i nie podlega rejestracji. Osoby w liczbie co najmniej 3, pragnące założyć stowarzyszenie zwykłe, uchwalają regulamin określając nazwę stowarzyszenia, cele, teren i środki działania, siedzibę oraz przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie.

O utworzeniu stowarzyszenia zwykłego jego założyciele informują na piśmie właściwy ze względu na przyszłą siedzibę organ nadzorujący. Sąd rejestrowy, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może zakażać założenia stowarzyszenia zwykłego. Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego nie zakazano jego działalności, może ono rozpocząć działalność. Stowarzyszenie zwykłe nie może powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, zrzeszać osób prawnych i prowadzić działalności gospodarczej. Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na swoją działalność ze składek członkowskich.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 20, poz. 104 z późn. zm.).

60 ORGANIZACJE SPOŁECZNE ODDZIELNIE NIE WYMIENIONE

W grupie tej ujmuje się organizacje społeczne działające w oparciu o ustawy lub umowy międzynarodowe, z mocy których powstały, nie ujęte w grupach:

- "Stowarzyszenia" oznaczonej kodem 55,

- "Partie polityczne" oznaczonej kodem 70.

Organizacjami społecznymi ujmowanymi w tej grupie są np. Polski Czerwony Krzyż, Polski Związek Łowiecki.

70 PARTIE POLITYCZNE

Partia polityczna jest organizacją społeczną stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym, w szczególności przez wywieranie wpływu na kształtowanie polityki państwa i sprawowanie władzy. Uzyskuje osobowość prawną z chwilą zgłoszenia do ewidencji partii politycznych prowadzonej przez Sąd Wojewódzki w Warszawie.

Zgłoszenie powinno zawierać:

- nazwę i siedzibę partii,

- sposób wyłaniania organu upoważnionego do reprezentowania partii przy czynnościach prawnych,

- imiona, nazwiska i adresy 15 osób; trzy spośród nich dokonują zgłoszenia osobiste przyjmując odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu. Poświadczenie zgłoszenia jest dowodem nabycia osobowości prawnej.

Likwidacja partii następuje w przypadku:

- wykreślenia partii z ewidencji na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o zakazie działalności,

- rozwiązania się partii.

Działalność gospodarcza partii może być prowadzona wyłącznie w formie spółdzielni lub udziału w spółkach.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych (Dz. U. Nr 54, poz. 312).

72 ZWIĄZKI ZAWODOWE

W grupie tej ujmuje się:

- związki zawodowe działające z mocy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych,

- związki zawodowe rolników indywidualnych.

Związki zawodowe działające z mocy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Są nimi:

- zakładowe i międzyzakładowe związki zawodowe,

- ogólnokrajowe zrzeszenia związków zawodowych (federacje) - tworzone przez związki zawodowe,

- ogólnokrajowe związki zawodowe,

- ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje) - tworzone przez ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia związków zawodowych.

Związki zawodowe są dobrowolnymi i samorządnymi organizacjami pracowników. Działają na podstawie uchwalonych statutów. W swojej działalności statutowej są niezależne od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji.

Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania w sądzie.

Dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez związki zawodowe służy realizacji ich zadań statutowych i nie może być przeznaczany do podziału pomiędzy ich członków.

Zakładowe związki zawodowe i wspólne organizacje związkowe o charakterze międzyzakładowym podlegają rejestracji w sądzie wojewódzkim właściwym ze względu na siedzibę związku.

Ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia związków zawodowych (federacje) oraz ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje) podlegają rejestracji w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 z późn. zm.).

Związki zawodowe rolników indywidualnych

Związki zawodowe rolników indywidualnych zrzeszają rolników indywidualnych prowadzących gospodarstwo oraz osoby im bliskie pracujące stale wraz z nimi w tym gospodarstwie. Związki te mogą samodzielnie, w sposób zgodny z prawem, kształtować cele i programy swego działania, uchwalać statuty i inne akty wewnętrzne dotyczące działalności związkowej oraz określać struktury organizacyjne.

Nie podlegają nadzorowi ani kontroli ze strony organów administracji państwowej.

Związki zawodowe rolników indywidualnych nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania w sądzie.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych (Dz. U. Nr 20, poz. 106 z późn. zm.).

73 ORGANIZACJE PRACODAWCÓW

W grupie tej ujmuje się:

- związki pracodawców,

- federacje i konfederacje związków pracodawców.

Pracodawcy, czyli prowadzące działalność gospodarczą osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne zatrudniające pracowników, mogą bez uzyskania uprzedniego zezwolenia tworzyć związki pracodawców, jak też przystępować do nich.

Związek pracodawców powstaje z mocy uchwały o jego założeniu podjętej na zgromadzeniu założycielskim przez co najmniej 10 pracodawców. Nabywa osobowość prawną z dniem zarejestrowania w sądzie wojewódzkim właściwym ze względu na siedzibę związku.

Związki pracodawców maja prawo tworzenia federacji i konfederacji, jak też przystępowania do nich. Każda z tych organizacji może przystępować do międzynarodowych organizacji pracodawców.

Podstawowym zadaniem związków pracodawców, ich federacji i konfederacji jest ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych członków wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i administracji państwowej oraz organów samorządu terytorialnego. Związki pracodawców, ich federacje i konfederacje są samorządne i niezależne w swej działalności statutowej od organów administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz ich organizacji.

Związki pracodawców, ich federacje i konfederacje mogą prowadzić działalność gospodarczą, z której dochód służy realizacji żądań statutowych i nie może być przeznaczany do podziału pomiędzy ich członków.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. Nr 55, poz. 235 z późn. zm.).

Uwaga. Samorząd rzemiosła, który zgodnie z ustawą z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. Nr 17, poz. 92) jest jednocześnie organizacją samorządową i związkiem pracodawców, jest ujęty w grupie "Samorząd gospodarczy i zawodowy" oznaczonej kodem 76.

76 SAMORZĄD GOSPODARCZY I ZAWODOWY

W grupie tej ujmuje się:

- izby gospodarcze,

- Izbę Ubezpieczeń,

- samorząd rzemiosła,

- samorząd zawodowy,

- Krajową Radę Spółdzielczą,

- związki rewizyjne spółdzielni,

- związki gospodarcze spółdzielni,

- samorząd lekarzy,

- samorząd pielęgniarek i położnych,

- samorząd aptekarski,

- samorząd lekarzy weterynarii,

- samorząd biegłych rewidentów,

- samorząd rzeczników patentowych,

- samorząd notariuszy,

- samorząd maklerów i doradców,

- adwokaturę,

- samorząd radców prawnych,

- społeczno-zawodowe organizacje rolników.

Izby gospodarcze

Izby gospodarcze są to zrzeszenia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, reprezentujące interesy zrzeszonych podmiotów. Rada Ministrów może na wniosek lub za zgodą izby gospodarczej powierzyć jej wykonywanie niektórych żądań zastrzeżonych w przepisach prawa dla administracji państwowej. Izba gospodarcza może być utworzona, jeżeli z taka inicjatywa wystąpi co najmniej 50 podmiotów na obszarze województwa. Jeżeli zasięg działania izby przekracza obszar. województwa liczba założycieli powinna wynosić 100.

Założyciele uchwalają statut, który określa nazwę, siedzibę, terytorialny zasięg działania i zadania izby.

Izba gospodarcza rozpoczyna działalność i uzyskuje osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru izb gospodarczych, prowadzonego przez sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę izby gospodarczej. Izby gospodarcze mogą na zasadzie dobrowolności zrzeszać się w Krajowej Izbie Gospodarczej. W Krajowej Izbie Gospodarczej mogą zrzeszać się również organizacje gospodarcze i społeczne, których przedmiotem działania jest wspieranie rozwoju gospodarczego. Krajowa Izba Gospodarcza z siedzibą w Warszawie jest zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy. Dla wykonywania wspólnych żądań w zakresie promocji handlu zagranicznego Krajowa Izba Gospodarcza utworzyła funkcjonalnie i organizacyjnie wyodrębnioną Polską Izbę Handlu Zagranicznego. Majątek izb gospodarczych powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności oraz dochodów z majątku izby. Izba może prowadzić działalność gospodarczą, a dochód wykorzystywany wyłącznie dla realizacji celów statutowych nie może być przeznaczany do podziału pomiędzy jej członków.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych (Dz. U. Nr 35, poz. 195 z późn. zm.).

Izba ubezpieczeń

Izba Ubezpieczeń rzesza ubezpieczycieli. Ma osobowość prawną z mocy ustawy. Statut Izby Ubezpieczeń określa szczegółowe zadania i zasady działania Izby, jej organy, tryb ich powoływania, zakres działania oraz zasady gospodarki finansowej.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 59, poz. 344 z późn. zm.).

Samorząd rzemiosła

Rzemiosłem jest wykonywanie działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie ustawy o działalności gospodarczej przez osobę fizyczną lub spółkę cywilna osób fizycznych, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek, przy zatrudnieniu do 15 pracowników najemnych. Rzemieślnik uzyskuje status rzemieślnika cechowego, jeżeli zgłosi deklarację o przyjęciu i zostanie przyjęty do organizacji samorządowej rzemiosła.

Do rzemiosła nie zalicza się działalności: handlowej, gastronomicznej, transportowej, usług hotelarskich, usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów, usług leczniczych oraz działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików.

Samorząd rzemiosła jest związkiem pracodawców.

Organizacjami samorządu rzemiosła są:

- cechy, tj. społeczno-zawodowe i gospodarcze organizacje zrzeszające rzemieślników,

- samodzielnie rzemieślnicze, tj. organizacje rzemiosła działające zgodnie z przepisami ustawy - Prawo spółdzielcze,

- izby rzemieślnicze, tj. społeczno-zawodowe organizacje zrzeszające na zasadzie dobrowolności cechy w spółdzielnie rzemieślnicze oraz inne jednostki,

- Związek Rzemiosła Polskiego, tj. organizacja samorządu powołana do reprezentacji cech spółdzielni i izb rzemieślniczych,

- inne jednostki tworzone przez organizacje wymienione wyżej.

Cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, izby rzemieślnicze i Związek Rzemiosła Polskiego mają osobowość prawną z mocy ustawy.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. Nr 17, poz. 92).

Uwaga. Spółdzielnie rzemieślnicze ujmowane są w grupie "Spółdzielnie" oznaczonej kodem 40.

Samorząd zawodowy

Samorząd zawodowy tworzą osoby fizyczne (z wyjątkiem osób, które uzyskały status rzemieślnika), prowadzące działalność gospodarczą w zakresie:

- handlu, gastronomii i usług,

- transportu,

- innych rodzajów działalności,

które mogą zrzeszać się w organizacjach samorządu zawodowego:

- zrzeszeniach handlu i usług,

- zrzeszeniach transportu,

- innych organizacjach.

Zrzeszenia mogą powoływać ogólnokrajowe reprezentacje, których nazwy określają statuty. Zrzeszenia, inne organizacje podmiotów gospodarczych i organizacje ogólnokrajowe zrzeszeń uzyskują osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru sądowego.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 30 maja 1989 r. o samorządzie zawodowym niektórych podmiotów gospodarczych (Dz. U. Nr 35, poz. 194).

Krajowa Rada Spółdzielcza

Krajowa Rada Spółdzielcza jest naczelnym organem samorządu spółdzielczego. Reprezentuje ruch spółdzielczy w kraju i za granicą. Zasady i tryb jej działania określa statut uchwalony przez Kongres Spółdzielczości. Kongres określa ponadto zasady finansowania działalności Rady przez organizacje spółdzielcze, dokonuje wyboru jej członków oraz określa zasady ich odwoływania. Statut i jego zmiany stają się skuteczne po stwierdzeniu przez Sąd Wojewódzki w Warszawie ich zgodności z prawem. Krajowa Rada Spółdzielcza ma osobowość prawną z mocy ustawy. Wydatki Rady są pokrywane ze składek organizacji spółdzielczych według zasad określonych przez Kongres oraz innych dochodów i darowizn.

Związki rewizyjne spółdzielni

Spółdzielnie mogą zakładać związki rewizyjne i przystępować do takich związków. Liczba założycieli związku rewizyjnego nie może być mniejsza niż dziesięć. Celem związku rewizyjnego jest zapewnienie zrzeszonym w nim spółdzielniom pomocy w ich działalności statutowej.

Związek rewizyjny nabywa osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru sądowego.

Związki gospodarcze spółdzielni

Spółdzielnie mogą zakładać związki gospodarcze i przystępować do takich związków. Celem tych związków jest prowadzenie działalności gospodarczej na rzecz lub w interesie zrzeszonych spółdzielni.

Do związków gospodarczych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółdzielni, których członkami zgodnie ze statutem są wyłącznie osoby prawne.

Podstawa prawna:

Samorząd lekarzy

Jednostkami organizacyjnymi samorządu lekarzy mającymi osobowość prawną z mocy ustawy są:

- Naczelna Izba Lekarska,

- okręgowe izby lekarskie (w tym: Wojskowa Izba Lekarska, Izba Lekarska MSW i Kolejowa Izba Lekarska).

Samorząd może prowadzić działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158 z późn. zm.).

Samorząd pielęgniarek i położnych

Jednostkami organizacyjnymi samorządu pielęgniarek i położnych mającymi osobowość prawna z mocy ustawy są:

- Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych,

- okręgowe izby pielęgniarek i położnych.

Okręgowa izba obejmuje swoim zasięgiem działania jedno lub więcej województw. Okręgową izbę stanowią pielęgniarki i położne wpisane na listę jej członków. Samorząd może prowadzić działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178).

Samorząd aptekarski

Jednostkami organizacyjnymi samorządu aptekarskiego mającymi osobowość prawną z mocy ustawy są:

- Naczelna Izba Aptekarska,

- okręgowe izby aptekarskie.

Okręgowa izba aptekarska działa na obszarze jednego lub więcej województw. Okręgową izbę stanowią osoby wpisane na listę jej członków. Samorząd może prowadzić działalność gospodarcza.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. Nr 41, poz. 179 z późn. zm.).

Samorząd lekarzy weterynarii

Jednostkami organizacyjnymi samorządu lekarzy weterynarii mającymi osobowość prawną z mocy ustawy są:

- Krajowa Izba Lekarzy Weterynarii,

- okręgowe izby lekarzy weterynarii,

- izby lekarsko-weterynaryjne.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 1991 r. Nr 8 poz. 27).

Samorząd biegłych rewidentów

Jednostką organizacyjną samorządu biegłych rewidentów mającą osobowość prawną z mocy ustawy jest Krajowa Izba Biegłych Rewidentów. Izba może prowadzić działalność wydawniczą i szkoleniową.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 19 października 1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U. Nr 111, poz. 480 z późn. zm.).

Samorząd rzeczników patentowych

Jednostką organizacyjną samorządu rzeczników patentowych mającą osobowość prawną z mocy ustawy jest Polska Izba Rzeczników Patentowych. Izba może prowadzić działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 9 stycznia 1993 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 10, poz. 46).

Samorząd notariuszy

Jednostkami organizacyjnymi samorządu notariuszy mającymi osobowość prawną z mocy ustawy są:

- Krajowa Rada Notarialna,

- izby notarialne.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 22, poz. 91).

Samorząd maklerów i doradców

Jednostką organizacyjną samorządu maklerów i doradców mającą osobowość prawną z mocy ustawy jest Związek Maklerów Papierów Wartościowych i Doradców w zakresie Publicznego Obrotu Papierami Wartościowymi.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 22 marca 1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (Dz. U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239 i Nr 71, poz. 313).

Adwokatura

Adwokatura zorganizowana jest na zasadach samorządu zawodowego. Organami samorządu adwokatury są:

- Krajowy Zjazd Adwokatury,

- Naczelna Rada Adwokacka,

- Wyższy Sąd Dyscyplinarny,

- Wyższa Komisja Rewizyjna,

- izby adwokackie,

- zespoły adwokackie.

Naczelna Rada Adwokacka, izby adwokackie i zespoły adwokackie mają osobowość prawną z mocy ustawy. Zespół adwokacki jest podstawową jednostką organizacyjną adwokatury. Członkiem zespołu może być tylko osoba wpisana na. listę adwokatów. O przyjęciu decyduje zebranie zespołu adwokackiego. Izbę adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci adwokaccy mający siedzibę na terenie jednego lub kilku województw.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 z późn. zm.).

Samorząd radców prawnych

Jednostkami organizacyjnymi samorządu radców prawnych mającymi osobowość prawną z mocy ustawy są:

- Krajowa Izba Radców Prawnych,

- okręgowe izby radców prawnych.

Zwierzchni nadzór nad samorządem sprawuje Minister Sprawiedliwości.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. Nr 19, poz. 145 z późn. zm.).

Społeczno-zawodowe organizacje rolników

Kółka rolnicze

Z inicjatywą założenia kółka rolniczego może wystąpić co najmniej 10 osób, w tym co najmniej 8 prowadzących gospodarstwa rolne jako ich właściciele, posiadacze lub użytkownicy. Kółko rolnicze i jego statut podlegają rejestracji. Z chwilą dokonania rejestracji w sądzie kółko rolnicze nabywa osobowość prawną. Kółka rolnicze mogą zrzeszać się w gminnym lub wojewódzkim związku rolników, kółek i organizacji rolniczych, a w wypadku nie przystąpienia do takiego związku - zrzeszają się w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Kółko rolnicze może być założycielem i członkiem spółdzielni powoływanej w celu świadczenia usług dla rolnictwa oraz innych rodzajów usług.

Gminne i wojewódzkie związki rolników, kółek i organizacji rolniczych

Uzyskują osobowość prawną z chwilą zarejestrowania w sądzie.

Gminne związki rolników, kółek i organizacji rolniczych zrzeszają:

- kółka rolnicze,

- rolnicze zrzeszenia branżowe,

- inne społeczne i gospodarcze organizacje rolników.

Wojewódzkie związki rolników, kółek i organizacji rolniczych zrzeszają:

- gminne związki rolników, kółek i organizacji rolniczych,

- rolnicze zrzeszenia branżowe,

- związki rolniczych zrzeszeń branżowych,

- inne społeczne w gospodarcze organizacje rolników.

Związki rolników, kółek i organizacji rolniczych mogą prowadzić działalność gospodarczą.

Rolnicze zrzeszenia branżowe

Rolnicze zrzeszenie branżowe jest dobrowolną, niezależną i samorządną społeczno-zawodową organizacją, reprezentującą i broniącą praw i interesów rolników indywidualnych specjalizujących się w określonej gałęzi produkcji roślinnej lub zwierzęcej. Uzyskuje osobowość prawną z chwilą zarejestrowania w sądzie. Terenem działania zrzeszenia może być jedna lub więcej wsi, teren gminy lub większej liczby gmin danego województwa, jedno województwo albo więcej województw.

Członek rolniczego zrzeszenia branżowego może być równocześnie członkiem kółka rolniczego. Do rolniczych zrzeszeń branżowych w sprawach nie uregulowanych w przepisach bezpośrednio ich dotyczących stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kółek rolniczych.

Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych

Jest naczelną reprezentacją rolników indywidualnych. Ma osobowość prawną z mocy ustawy. Statut jest uchwalany przez krajowy zjazd delegatów kółek rolniczych, związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz innych zrzeszonych w nim organizacji. Statut podlega rejestracji w sądzie.

Koła gospodyń wiejskich

Koło gospodyń wiejskich działa jako wyodrębniona jednostka organizacyjna kółka rolniczego i ma swoją reprezentację we wszystkich jego statutowych organach.

Działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu. We wsiach, w których nie działają kółka rolnicze, mogą być zakładane samodzielne koła gospodyń wiejskich działające na podstawie regulaminu rejestrowanego w wojewódzkim związku rolników, kółek i organizacji rolniczych, Nie maja osobowości prawnej.

Koła gospodyń wiejskich mogą prowadzić działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. Nr 32, poz. 217).

80 PRZEDSTAWICIELSTWA ZAGRANICZNE

W grupie tej ujmuje się:

- przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych lub fizycznych tworzone na terytorium RP dla wykonywania działalności gospodarczej,

- przedstawicielstwa dyplomatycznie i konsularne państw obcych w RP.

Przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych lub fizycznych tworzone na terytorium RP dla wykonywania działalności gospodarczej

Zagraniczna osoba fizyczna lub osoba prawna (zwana "przedsiębiorstwem zagranicznym") może, po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia, utworzyć na terytorium RP przedstawicielstwo dla wykonywania działalności gospodarczej w zakresie będącym przedmiotem działania jej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo zagraniczne może utworzyć przedstawicielstwo w formie:

- oddziału lub agencji

- biura informacji technicznej,

- biura nadzoru (nie wymaga zezwolenia prowadzenie biura nadzoru, jeżeli zostało ono utworzone na podstawie kontraktu miedzy przedsiębiorstwem polskim a przedsiębiorstwem zagranicznym).

W sprawach prowadzenia działalności gospodarczej przedstawicielstw przedsiębiorstw zagranicznych oraz zasad wydawania zezwoleń na tę działalność stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lutego 1976 r. w sprawie warunków, trybu i organów właściwych do wydawania zagranicznym osobom prawnym i fizycznym uprawnień do tworzenia przedstawicielstw na terytorium RP dla wykonywania działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 11, poz. 63 z późn. zm.).

Ponadto przepisy szczególne, tj. ustawa o fundacjach, Prawo bankowe oraz ustawa o działalności ubezpieczeniowej przewidują funkcjonowanie na terenie RP przedstawicielstw: fundacji, banków, towarzystw ubezpieczeniowych mających siedzibę za granicą.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne państw obcych w RP obejmują ambasady, konsulaty i inne jednostki działające w Polsce na podstawie umów dwustronnych.

98 GOSPODARSTWA DOMOWE ZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW

W grupie tej ujmuje się osoby fizyczne zatrudniające w swoich gospodarstwach domowych oraz indywidualnych gospodarstwach rolnych pracowników do prac związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, obsługą domu i jego otoczenia, np. pomoc domowa, ogrodnik, dozorca.

99 BEZ SZCZEGÓLNEJ FORMY PRAWNEJ

Kodem tym oznacza się działalność gospodarczą osób fizycznych prowadzoną samodzielnie (bez tworzenia spółki) oraz inne jednostki, jeżeli nie jest możliwe zakwalifikowanie do jednej ze szczególnych form prawnych, np.: szkoły wyższe założone przez osoby fizyczne lub przez osoby prawne, komitety społeczne.

______

* Przedsiębiorstwa tworzone przez gminy jako przedsiębiorstwa komunalne ujmowane są w grupie "Przedsiębiorstwa komunalne" oznaczonej kodem 25.

CZĘŚĆ TRZECIA

FORMY ORGANIZACYJNE

W związku z objęciem systemem REGON wszystkich podmiotów prowadzących działalność zachodzi potrzeba oznaczania poszczególnego podmiotu odpowiednim symbolem. Ponieważ takim samym podmiotom nadawane są różne nazwy dla oznaczenia kodowego przyjęto nazywać formę organizacyjną podmiotu w sposób najbardziej uproszczony, grupując jednorodne lub zbliżone rodzajowo formy w określone grupy. Chodzi tu o nazwy jakie przyjęto dla zespołów tworzących jedną całość, której części składowe są zharmonizowane pod względem organizacyjnym, np. bank, urząd, przedsiębiorstwo, związek, szkoła. Formy organizacyjne zostały wymienione w kolejności alfabetycznej nazw, a bliższe określenie ich rozumienia załączono jako opis tam, gdzie definiują je obowiązujące przepisy i pozwalają na odnalezienie właściwej szczególnej formy prawnej lub podstawowej formy prawnej niejako wprost lub w stosunkowo łatwy sposób. Objaśnienia tak rozumiane mają stanowić element kontrolny dla symbolizujących kodem według SFPO.

Część ta jest otwarta na tyle, że każde pojawienie się we wniosku o nadanie statystycznego numeru identyfikacyjnego formy nie ujętej w wykazie będzie rozpatrywane na bieżąco dla dokonania wykładni lub uzupełnienia systematyki dodaniem kolejnej nazwy grupy i jej symbolu w ramach zarezerwowanej dla danej grupy liczby oznaczeń od 1 do 9.

Każda istotna z punktu widzenia badań statystycznych forma organizacyjna w jakiej jest prowadzona działalność otrzyma swój kod i stąd docelowo zakłada się, że będą one odrębne dla najprostszych form. Generalnie chodzi o to, by na podstawie prowadzonego systemu REGON, w którym oznaczenie według SFPO jest tylko częścią numeru statystycznego, w sposób automatyczny możliwe było uzyskanie informacji o liczbie podmiotów wszystkich bądź danego rodzaju i formach prawnych ich działalności, własności, związku z innymi podmiotami itp.

Aktualnie przewiduje się oznaczenie cyfrowe grup form organizacyjnych albo większych całości dla uczytelnienia tej części SFPO. I tak dla przykładu formy organizacyjne działalności celnej, policji, służby zdrowia itp. ujęto w takie właśnie grupy i podgrupy. Podobnie połączone zostały znane organizacyjne formy prowadzenia "przedsiębiorstwa" jako zorganizowanej do realizacji określonych celów gospodarczych firmy, niezależnie od tego do jakiej grupy form prawnych należy je zaklasyfikować. Np. huta otrzyma oznaczenie formy organizacyjnej, szczególnej formy prawnej z części drugiej jeśli jest przedsiębiorstwem państwowym oraz symbol I jako osoba prawna.

Dla odróżnienia - stosownie do faktycznie wyróżnionego w strukturze naszej gospodarki - zdefiniowano i odrębnie zakodowano "gospodarstwo rolne".

Objaśnienia do części drugiej są w zasadzie wyciągiem z obowiązujących regulacji prawnych w tych sytuacjach, gdy dana forma poddana została odrębnej regulacji ustawowej i jeśli postanowienia przepisów ułatwiają zakwalifikowanie według form prawnych lub jednoznacznie stanowią o tych formach.

Kod	Nazwa formy organizacyjnej			Dodatkowe określenia
	A
0100	Administracji państwowej urzędy:
0101				1.	urzędy naczelnych organów administracji,
0102				2.	centralne organy administracji,
0103				1.	urzędy wojewodów,
0104				2.	rejonowe urzędy rządowej administracji ogólnej,
0105				1.	urzędy administracji specjalnej podległe ministrom,
0106				2.	urzędy administracji specjalnej podległe centralnym organom administracji.
0200	Adwokatury jednostki:
0201				1.	zespoły adwokackie,
0202				2.	kancelarie adwokackie,
0299				3.	inne.
	uwaga: Naczelną Radę Adwokacką i izby samorządowe adwokatury ujmuje się w 3502
0300	Archiwa
0301
0400	Artystyczne instytucje:
0401				1.	teatr,
0402				2.	filharmonia,
0403				3.	opera, operetka,
0404				4.	orkiestra symfoniczna i kameralna,
0405				5.	zespół pieśni i tańca,
0406				6.	zespół chóralny,
0499				7.	inne (estrada, cyrk).
	B
0700	Banki:
0701				1.	Narodowy Bank Polski
0799				2.	inne banki.
	Biblioteki patrz: kultury instytucje
0800	Biura projektów
0801
	C
1100	Cechy
1101
1200	Celne jednostki:
1201				1.	agencje celne,
1202				2.	składy celne,
1203				3.	wolne obszary celne.
	uwaga: urzędy celne ujmuje się w 0106
	D
	E
	F
2000	Filmowe instytucje:
2001				1.	instytucje wytwarzania filmu,
2002				2.	kino,
2003				3.	instytucje rozpowszechniania i dystrybucji,
2004				4.	wypożyczalnie filmów.
	uwaga: Komitet Kinematografii ujmuje się w 0102
2100	Fundacja
2101
2200	Fundusz
2201
	G
2500	Gastronomiczne placówki:
				1.	zakład gastronomiczny, tj.:
2501					1. restauracja, jadłodajnia, bar restauracyjny,
2502					2. bar szybkiej obsługi,
2503					3. cukiernia, kawiarnia, herbaciarnia, winiarnia, piwiarnia,
2504					4. punkt gastronomiczny (bufet, smażalnia, pijalnia, lodziarnia),
2505					5. stołówka,
2599					6. inne.
2600	Gospodarstwo rolne:
2601				1.	produkcji rolnej.
2602				2.	ogrodnicze.
2603				3.	hodowlane.
2604				4.	rybackie.
2699				5.	inne.
	H
2800	Handlu jednostki:
2801				1.	apteka,
2802				2.	centrala (obrotu, zaopatrzenia, zbytu, handlu, produktów),
2803				3.	giełda,
2804				4.	magazyn (spichlerz, składnica),
2805				5.	hurtownia,
2806				6.	punkt sprzedaży detalicznej,
2807				7.	sklep (księgarnia, dom handlowy, stacja benzynowa),
2808				8.	targi,
2809				9.	targowisko,
2810				10.	punkt skupu,
2811				11.	ruchomy punkt sprzedaży,
2899				12.	inne.
2900	Hotele:
2901				1.	hotel,
2902				2.	motel,
2903				3.	schronisko,
2904				4.	schronisko młodzieżowe,
2905				5.	pensjonat,
2906				6.	kemping,
2907				7.	pole biwakowe,
2908				8.	dom wycieczkowy, zespół domków turystycznych,
2909				9.	kwatera prywatna,
2910				10.	ośrodek wczasowy,
2911				11.	ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy,
2912				12.	dom pracy twórczej,
2913				13.	ośrodek wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego,
2914				14.	ośrodek kolonijny,
2915				15.	dom wczasów dziecięcych,
2916				16.	inny obiekt wykorzystywany dla celów turystyki,
2917				17.	bursa,
2918				18.	internat,
2919				19.	dom studencki,
2920				20.	hotel asystencki,
2921				21.	hotel pracowniczy.
	I
3200	Instytut naukowo-badawczy:
3201				1.	Polska Akademia Nauk i jej placówki, Akademia Umiejętności,
3202				2.	instytut naukowo-badawczy,
3203				3.	ośrodek badawczo-rozwojowy,
3204				4.	instytut szkoły wyższej,
3205				5.	zakład doświadczalny (centrum),
3206				6.	laboratorium,
3299				7.	inne.
3300	Inspektoraty
3301
	uwaga: nie obejmuje inspektoratów będących w strukturze instytucji: administracji i inspekcji państwowej, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego.
3400	Inspekcji państwowej jednostki:
3401				1.	handlowej,
3402				2.	nasiennej,
3403				3.	pracy,
3404				4.	radiowej,
3405				5.	sanitarnej,
3406				6.	skupu i przetwórstwa artykułów rolnych,
3407				7.	ochrony środowiska.
3500	Izby:
3501				1.	gospodarcze,
3502				2.	samorządowe,
3503				3.	ubezpieczeń,
3599				4.	inne.
	uwaga: regionalne izby obrachunkowe ujmuje się w 0100
	K
3800	Kościół Katolicki
3801				1.	Konferencja Episkopatu Polski,
3802				2.	terytorialne jednostki organizacyjne (metropolia, archidiecezja, diecezja, administratura apostolska, parafia),
3803				3.	personalne jednostki organizacyjne,
3804				4.	inne jednostki Kościoła,
3805				5.	organizacje kościelne.
3811					metropolia
3812					archidiecezja
3813					diecezja
3814					administratura apostolska
3815					parafia
3816 kościół rektoralny 3817 Caritas Polska 3818 Caritas diecezji 3819 Papieskie Dzieła Misyjne 3831 Ordynariat Polowy 3832 kapituła 3833 parafia personalna 3834 Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Męskich i Żeńskich 3835 instytut życia konsekrowanego lub stowarzyszenie życia apostolskiego 3836 prowincja zakonu 3837 opactwo 3838 klasztor niezależny 3839 dom zakonny 3840 seminarium duchowne 3841 niższe seminarium duchowne 3851 Katolicki Uniwersytet Lubelski 3852 Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie 3853 Papieski Wydział Teologiczny w Poznaniu 3854 Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu 3855 Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie 3856 Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie sekcja św. Jana Chrzciciela 3857 Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie sekcja św. Andrzeja Boboli "Bobolanum" 3858 Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie 3859 kościelny instytut naukowy lub dydaktyczno-naukowy kanonicznie erygowany
	uwaga: w grupie tej nie ujmuje się szkół prowadzonych przez Kościół - są one kodowane wg grupy 5600, muzeów - są one kodowane w 4000


3900	Kościoły i inne organizacje wyznaniowe (z wyjątkiem Kościoła Katolickiego):
3901				1.	kościół,
3902				2.	związek wyznaniowy,
3903				3.	jednostki tworzone przez kościoły i związki wyznaniowe.
4000	Kultury instytucje i placówki:
				1.	biblioteka:
4001					1. naukowa,
4002					2. fachowa,
4003					3. szkolna,
4004					4. pedagogiczna,
4005					5. publiczna,
4006					6. inna (np. wypożyczalnia książek),
4007				2.	dom kultury, ośrodek i klub kultury oraz świetlica,
4008				3.	galeria i salon sztuki,
4009				4.	muzeum,
4010				5.	ośrodek badań i dokumentacji zabytków, filmu, muzyki i innych dziedzin,
4011				6.	radio i telewizja,
4012				7.	stowarzyszenie społeczno-kulturalne,
4013				8.	stowarzyszenia i związki twórców,
4014				9.	rozrywkowe instytucje (dyskoteki, wesołe miasteczka, salony gier),
4099				10.	inne.
	L
4300	Lecznice i schroniska dla zwierząt
4301
4400	Leśnictwa jednostki
	M
4700	Międzynarodowe organizacje
	N
5000	Notarialne jednostki:
5001				1.	państwowe biura notarialne,
5002				2.	indywidualne kancelarie notarialne.
51001	Normalizacyjne jednostki
	uwaga: Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości - ujmuje się w 0102 urzędy miar - ujmuje się w 0106 urzędy probiercze - ujmuje się w 0106
	O
5400	Organizacje społeczne inne niż wymienione w grupach: stowarzyszenia, kościoły i związki
5600	Oświaty i wychowania jednostki:
5601				1.	przedszkole (bez specjalnego),
5602				2.	przedszkole specjalne,
5603				3.	oddział przedszkolny przy szkole podstawowej,
5604				4.	szkoła podstawowa dla niepracujących (młodzieżowa) - bez specjalnej,
5605				5.	szkolny punkt filialny,
5606				6.	szkoła podstawowa specjalna,
	Oświaty i wychowania jednostki (dok.):
5607				7.	szkoła podstawowa dla pracujących (dorosłych),
5608				8.	szkoła artystyczna I stopnia,
5609				9.	szkoła artystyczna II stopnia,
5610				10.	szkoła niepełna średnia dla niepracujących (młodzieżowa) - bez specjalnych,
5611				11.	szkoła niepełna średnia specjalna,
5612				12.	szkoła niepełna średnia dla pracujących (dorosłych),
5613				13.	liceum ogólnokształcące dla niepracujących (młodzieżowe) - bez specjalnego,
5614				14.	liceum ogólnokształcące specjalne,
5615				_15.	liceum ogólnokształcące dla pracujących (dorosłych),
5616				_16.	szkoła zawodowa średnia dla niepracujących (młodzieżowa) - bez specjalnej,
5617				17.	szkoła zawodowa średnia specjalna,
5618				18.	szkoła zawodowa średnia dla pracujących (dorosłych),
5619				19.	szkoła policealna dla niepracujących (młodzieżowa),
5620				20.	szkoła policealna dla pracujących (dorosłych),
5621				21.	zespół szkół,
5622				22.	szkoła wyższa,
5623				23.	poradnia wychowawczo-zawodowa,
5624				24.	ogród jordanowski,
5625				25.	młodzieżowy dom kultury,
5626				26.	pałac młodzieży,
5627				27.	szkolny ośrodek sportu,
5628				28.	ognisko pracy pozaszkolnej,
5629				29.	ognisko artystyczne,
5630				30.	planetarium i obserwatorium astronomiczne.
5631				31.	ośrodek politechniczny,
5632				32.	ośrodek doskonalenia zawodowego,
5633				33.	ośrodek szkolenia kursowego,
5634				34.	międzyszkolny zakład szkolenia praktycznego,
5635				35.	uniwersytet ludowy,
5636				36.	uniwersytet robotniczy,
5637				37.	pozostałe placówki ustawicznego kształcenia dorosłych,
5638				38.	działalność placówki organizującej kursy prawa jazdy,
5639				39.	Ochotnicze Hufce Pracy,
5640				40.	poradnia specjalistyczna,
5641				41.	świetlica,
5642				42.	dom dziecka,
5643				43.	rodzinny dom dziecka,
5644				44.	wioska dziecięca,
5645				45.	ognisko wychowawcze,
5646				46.	Pogotowie opiekuńcze,
5647				47.	specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy,
5648				48.	młodzieżowy ośrodek wychowawczy,
5649				49.	młodzieżowy ośrodek socjoterapii,
5650				50.	schronisko dla nieletnich,
5651				51.	zakład poprawczy,
5652				52.	rodzina zastępcza,
5653				53.	ośrodek adopcyjno-opiekuńczy,
5654					ośrodek diagnostyczno-konsultacyjny.
	P
5900	Parki narodowe
6000	Partie polityczne
6100	Pocztowe jednostki
6200	Policji jednostki:
6201				1.	komenda (wojewódzka, rejonowa),
6202				2.	komisariat,
6203				3.	posterunek Policji Lokalnej,
6204				4.	straż miejska,
6299				5.	inne jednostki.
6300	Poradnie
	uwaga: nie obejmuje zaliczonych do zakładów opieki zdrowotnej, które ujmuje się w 9300
6400	Prokuratury jednostki:
6401				1.	powszechnej,
6402				2.	wojskowej.
6500	Przedsiębiorstwo:
6501				1.	budowy i montażu,
6502				2.	eksploatacji, utrzymania i konserwacji,
6503				3.	wydobycia,
6504				4.	wytwarzania i przetwarzania,
6505				5.	komunikacji miejskiej,
6506				6.	transportu samochodowego towarowego,
6507				7.	transportu samochodowego pasażerskiego,
6508				8.	transportu samochodowego towarowo-pasażerskiego,
6509				9.	transportu kolejowego,
6510				10.	transportu lotniczego,
6511				11.	żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej,
6512				12.	żeglugi morskiej,
6513				13.	przeładunkowe morskich portów,
6514				14.	port lotniczy,
6515				15.	spedycyjne (np. PSK),
6516				16.	eksploatacji rurociągów,
6517				17.	obsługi transportu lądowego,
6518				18.	obsługi transportu wodnego (np. ratownictwo morskie, roboty czerpalne i podwodne, rejestr statków, kontrola ilościowa i jakościowa ładunków),
6519				19.	specjalizowanych usług lotniczych,
6520				20.	eksploatacji i utrzymania dróg publicznych,
6521				21.	taksówek osobowych,
6522				22.	taksówek bagażowych,
6523				23.	wodociągowo-kanalizacyjne,
6524				24.	ciepłownicze (energetyki cieplnej),
6525				25.	oczyszczania,
6526				26.	zieleni miejskiej,
6527				27.	budowlano-montażowe,
6528				28.	geodezyjne,
6529				29.	geodezyjno-kartograficzne,
6530				30.	wydawnicze,
6599				31.	inne.
	uwaga: nie obejmuje się zagranicznych przedsiębiorstw ujętych w 9100
	uwaga: - w grupie tej ujmuje się przedsiębiorstwo w znaczeniu firmy zorganizowanej do prowadzenia działalności gospodarczej,
	- nie ujmuje się sklasyfikowanych wg określonej rodzajowo działalności, np. handlowe placówki lub szkoły.
	S
6900	Samorządu terytorialnego instytucje:
6901				1.	gmina:
6902					1. gmina mająca status miast
				2.	jednostka pomocnicza gmin:
6903					1. sołectwo,
6904					2. osiedle,
6905					3. dzielnica,
	Samorządu terytorialnego instytucje (dok.):			₁
				3.	związek komunalny:
6906					1. obligatoryjny,
6907					2. dobrowolny,
6908				4.	sejmik samorządowy,
6909				5.	stowarzyszenie gmin,
6999				6.	inne tworzone jako instytucje samorządu terytorialnego.
	uwaga: w tej grupie nie ujmuje się przedsiębiorstw komunalnych, przedsiębiorstwa komunalne ujmuje się w 6500
7000	Sąd:
7001				1.	Sąd Najwyższy
				2.	sądy powszechne:
7002					1. sąd apelacyjny,
7003					2. sąd wojewódzki,
7004					3. sąd rejonowy,
7005					4. inne jednostki organizacyjne sądownictwa (np. kolegia d/s wykroczeń).
				3.	sądy szczególne:
7006					1. izba morska,
7007					2. sąd administracyjny (Naczelny Sąd Administracyjny i oddziały zamiejscowe),
7008					3. sąd wojskowy.
7100	Sportu organizacje:
7101				1.	kluby sportowe,
7102				2.	ośrodki kultury fizycznej i sportu,
7103				3.	związki i stowarzyszenia sportowe.
7200	Spółdzielcze jednostki:
7201				1.	rolnicza spółdzielnia produkcyjna,
7202				2.	usług rolniczych,
7203				3.	pracy,
7204				4.	mieszkaniowa,
7205				5.	inwalidów,
7206				6.	ogrodniczo-pszczelarska,
7207				7.	mleczarska,
7208				8.	rzemieślnicza,
7209				9.	transportu,
7299				10.	inne.
7300	Stacje:
7301				1.	ratownictwa,
7302				2.	sanitarno-epidemiologiczne.
7400	Straże:
7401				1.	graniczna,
7402				2.	ochrony przyrody,
7403				3.	pożarna.
7500	Stowarzyszenia Szkoły: patrz Oświaty i wychowania placówki
	T
7800	Telekomunikacyjne jednostki
7900	Towarzystwa
8000	Turystyczne agencje:
8001			1.		biuro podroży,
8002			2.		przewodnictwo (piloci),
8003			3.		informacja turystyczna.
	U
8300	Ubezpieczeń majątkowych i osobowych jednostki
8400	Ubezpieczeń społecznych jednostki
8500	Usług jednostki:
8501		1.			agencje informacyjne (reklamowe, ogłoszeniowe),
8502		2.			badania rynku i opinii publicznej,
8503		3.			brokerskie,
8504		4.			consultingowe,
8505		5.			doradztwa,
8506		6.			holdingowe,
	Usług jednostki (dok.):
8507		7.			maklerskie,
8508		8.			obsługi informatycznej,
8509		9.			obsługi obrotu nieruchomościami,
8510		10.			usług socjalnych (inne niż zakłady służby zdrowia),
8511		11.			kantor wymiany walut,
8512		12.			lombard,
8599		13.			pozostałe.
8600	Uzdrowiska:
8601		1.			szpital uzdrowiskowy,
8602		2.			sanatorium uzdrowiskowe,
8603		3.			zakład przyrodoleczniczy,
8604		4.			przychodnia uzdrowiskowa.
	W
8800	Więzienia
8801
	Z
9100	Zagraniczne przedsiębiorstwa:
9101		1.					zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości,
9102		2.				spółki joint-ventures,
9103		3.				przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych.
9200	Zagranicznej służby jednostki
9300	Zakłady opieki zdrowotnej:
9301		1.				zespół opieki zdrowotnej dla ogółu ludności, przemysłowe zespoły opieki zdrowotnej oraz zespoły opieki zdrowotnej dla szkół wyższych,
9302		2.				specjalistyczny zespół opieki zdrowotnej,
9303		3.				zespół wojewódzkich przychodni specjalistycznych,
9304		4.				obwód lecznictwa kolejowego,
9305		5.				wojewódzki ośrodek pomocy społecznej,
9306		6.				wojewódzki szpital ogólny,
9307		7.				wojewódzki szpital zespolony,
9308		8.				stacja pogotowia ratunkowego, lotniczego,
9309		9.				szpital kliniczny i instytutu naukowo-badawczego,
9310		10.				szpital kolejowy,
9311		11.				przychodnia,
9312		12.				przychodnia rehabilitacyjna przy spółdzielni inwalidów,
9313		13.				przychodnia rejonowa,
	Zakłady opieki zdrowotnej (dok.):
9314		14.				przychodnia specjalistyczna,
9315		15.				przychodnia przemysłowa (przyzakładowa, międzyzakładowa, wojewódzka),
9316		16.				przychodnia kolejowa zakładowa,
9317		17.				gminny ośrodek zdrowia,
9318		18.				wiejski ośrodek zdrowia,
9319		19.				szpital ogólny,
9320		20.				izba porodowa,
9321		21.				żłobek,
9322		22.				prywatna praktyka lekarska,
9323		23.				prywatna praktyka stomatologiczna,
9324		24.				szpital psychiatryczny,
9325		25.				ośrodek leczenia odwykowego,
9326		26.				ośrodek rehabilitacji dla narkomanów,
9327		27.				inny zakład psychiatryczny,
9328		28.				zakład przeciwgruźliczy (sanatorium, półsanatorium, prewentorium),
9329		29.				sanatorium rehabilitacyjne,
9330		30.				dom małych dzieci,
9331		31.				zakład opiekuńczo-leczniczy,
9332		32.				dom pomocy społecznej,
9333		33.				dział i oddział pomocy doraźnej,
9334		34.				pracownia diagnostyczna (radiofotograficzna, EKG itp.),
9335		35.				pracownia analityki medycznej,
9336		36.				stacja i punkt krwiodawstwa,
9337		37.				usługi pielęgniarskie,
9338		38.				usługi fizjo- i bioterapeutów, rehabilitacji ruchowej i inne paramedyczne,
9399		39.				inne.
9400	Zrzeszenia:
9401		1.				branżowe,
9402		2.				organizacji samorządu zawodowego i gospodarczego,
9403		3.				sportu i kultury fizycznej,
9404		4.				właścicieli i zarządców domów,
9499		5.				inne.
	uwaga: nie ujmuje się związkowych
9500	Związki
9600	Związkowe organizacje
9601		1.				zakładowe organizacje,
9602		2.				federacje i związki,
9603		3.				ogólnopolskie,
9699		4.				inne (np. FWP).

1 § 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia nr 37 z dnia 5 grudnia 1994 r. (Dz.Urz.GUS.1994.22.117) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 grudnia 1994 r.

2 Załącznik:

- zmieniony przez komunikat z dnia 23 maja 1991 r. (Dz.Urz.GUS.1991.6.53) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 maja 1991 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez komunikat z dnia 7 listopada 1991 r. (Dz.Urz.GUS.1991.17.115) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 8 listopada 1991 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia nr 37 z dnia 5 grudnia 1994 r. (Dz.Urz.GUS.1994.22.117) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 12 grudnia 1994 r.

Wprowadzenie zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych.

Dz.Urz.GUS.1990.22.116

ZARZĄDZENIE Nr 60 PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO z dnia 15 października 1990 r. w sprawie wprowadzenia zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych

ZAŁĄCZNIK 2 SYSTEMATYKA FORM PRAWNO-ORGANIZACYJNYCH - SFPO

ZAŁĄCZNIK

CZĘŚĆ TRZECIA FORMY ORGANIZACYJNE

ZARZĄDZENIE Nr 60

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 15 października 1990 r.

w sprawie wprowadzenia zasad klasyfikowania i kodowania podmiotów według form prawno-organizacyjnych

ZAŁĄCZNIK 2

SYSTEMATYKA FORM PRAWNO-ORGANIZACYJNYCH - SFPO

CZĘŚĆ TRZECIA

FORMY ORGANIZACYJNE