Wprowadzenie wzorcowej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów Straży Granicznej.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.KGSG.2001.3.3

Akt utracił moc

Wersja od: 23 lutego 2001 r.

DECYZJA Nr 6

KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ

z dnia 23 lutego 2001 r.

w sprawie wprowadzenia wzorcowej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów Straży Granicznej

W związku z § 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460, z 1995 r. Nr 102, poz. 507), ustala się co następuje:

§ 1. Wprowadza się do wykorzystania w jednostkach organizacyjnych Straży Granicznej wzorcową instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zwaną dalej "instrukcją", stanowiącą załącznik do decyzji.

§ 2. Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 89, poz. 414, z 1996 r Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 111, poz. 725, Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668. Nr 162, poz. 1126) zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, zobowiązany jest w szczególności:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,

2) wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,

3) zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń określonych w pkt. 2, zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie,

4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

5) przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,

6) zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

§ 3. Komendanci oddziałów i ośrodków szkolenia Straży Granicznej oraz dyrektor Biura Techniki i Zaopatrzenia Komendy Głównej Straży Granicznej, w terminie do dnia 30 czerwca 2001 roku wprowadzą do stosowania we wszystkich administrowanych przez siebie obiektach instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, opracowaną według zasad określonych w instrukcji, o której mowa w § 1.

§ 4. Przy opracowywaniu instrukcji dla poszczególnych obiektów, należy każdorazowo kierować się charakterystyką ich potencjalnych źródeł powstania pożaru oraz uwarunkowaniem techniczno-budowlanym tych obiektów.

§  5.

1. Z treścią opracowanej instrukcji odpowiednio do zakresu obowiązków, należy zapoznać funkcjonariuszy i pracowników wykonujących prace lub zamieszkujących w obiekcie.

2. Przyjęcie do wiadomości postanowień instrukcji przez funkcjonariuszy i pracowników powinno być potwierdzone własnoręcznym podpisem złożonym na oświadczeniu, które należy przekazać do ewidencji osobowej.

§ 6. Komendanci oddziałów i ośrodków szkolenia Straży Granicznej oraz dyrektor Biura Techniki i Zaopatrzenia Komendy Głównej Straży Granicznej sprawują nadzór nad prawidłowym stosowaniem zasad ustalonych w instrukcji przez najemców i użytkowników obiektów oraz wykonawców prac remontowych w tych obiektach.

§ 7. Decyzja wchodzi w życie z dniem podpisania.

ZAŁĄCZNIK

WZORCOWA

INSTRUKCJA

BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

w STRAŻY GRANICZNEJ

..........................

(nazwa i rodzaj budynku)

..........................

(adres)

....................

(miejscowość, data)

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ I

Charakterystyka pożarowo-techniczna obiektu

ROZDZIAŁ II

Potencjalne źródła powstania pożaru i drogi jego rozprzestrzeniania

ROZDZIAŁ III

Zapobieganie możliwości powstania pożaru

ROZDZIAŁ IV

Podręczny sprzęt gaśniczy

ROZDZIAŁ V

Warunki ewakuacji

ROZDZIAŁ VI

Postępowanie na wypadek pożaru lub innego zagrożenia

ROZDZIAŁ VII

Wyjaśnienie stosowanych określeń

ROZDZIAŁ VIII

Zalecenia dotyczące zapoznania funkcjonariuszy i pracowników z przepisami przeciwpożarowymi zawartymi w instrukcji oraz zasady szczegółowe jej opracowania

Wzór nr 1 - Oświadczenie (1 ark.)

Wzór nr 2 - Instrukcja postępowania na wypadek pożaru (1 ark.)

Wzór nr 3 - Oznakowanie rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego, dróg i wyjść ewakuacyjnych (4 ark.)

Rozdział  I

CHARAKTERYSTYKA POŻAROWO-TECHNICZNA OBIEKTU

1. Nazwa obiektu i lokalizacja:

Budynek koszarowy nr ......... adres .........

2. Wymiary budynku (dane przykładowe):

1) powierzchnia kondygnacji podziemnej - 600 m²,

2) powierzchnia kondygnacji nadziemnych - 1800 m²,

3) wysokość - 13,0 m,

4) ilość kondygnacji nadziemnych - 3.

3. Konstrukcja budynku (dane przykładowe):

1) ściany (słupy) nośne - murowane z cegły czerwonej pełnej,

2) stropy - żelbetowe,

3) ściany osłonowe - nie dotyczy,

4) stropodach (dach) - dach o konstrukcji drewnianej słabo rozprzestrzeniający ogień (zabezpieczony środkiem ogniochronnym "PYROLAK W-10"), kryty dachówką cementową poddasze nieużytkowe.

4. Zagospodarowanie budynku (dane przykładowe):

1) przeznaczenie pomieszczeń, kondygnacji:

- piwnica: pomieszczenie magazynowe i kotłownia wydzielona pożarowo z odrębnym wejściem od strony dziedzińca, siłownia, magazynek uzbrojenia;

- parter: pokoje zamieszkania zbiorowego, pokoje kancelaryjne, magazynek;

- I piętro: pokoje zamieszkania zbiorowego, pokoje kancelaryjne, magazynek;

- II piętro: pokoje zamieszkania zbiorowego - nie użytkowane obecnie, magazyny: mundurowy, kwaterunkowy,

2) maksymalna ilość osób przebywających w budynku - 120,

3) maksymalna ilość osób przebywających na kondygnacji - 70 osób na parterze,

4) wielkość pomieszczeń zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia ludzi (ZL I) - świetlica 80 m²,

5) rodzaj i ilość materiałów niebezpiecznych pożarowo (z podaniem pomieszczenia, w którym występują):

- pomieszczenie nr 15 magazyn kwaterunkowy na drugim piętrze: terpentyna, lizol w jednostkowych szklanych opakowaniach o pojemności nie przekraczającej 3 litrów - dane zmienne.

5. Klatki schodowe (dane przykładowe):

1) ilość - 2,

2) konstrukcja schodów oraz szerokość biegu i spocznika: schody dwubiegowe ze spocznikiem, żelbetowe, szerokość biegu 1,3 m i spocznika 1,5 m,

3) sposób wydzielenia - klatki schodowe obudowane ścianami z oddzieleniem na każdej kondygnacji od korytarza konstrukcją drewnianą przeszkloną z dwuskrzydłowymi drzwiami wahadłowymi.

4) urządzenia służące do usuwania dymu z klatek schodowych - na najwyższych kondygnacjach okna przystosowane do ręcznego otwarcia z poziomu spocznika najwyższej kondygnacji.

6. Instalacje (dane przykładowe):

1) elektryczna 220 V na wszystkich kondygnacjach. Przewody prowadzone pod tynkiem. W pomieszczeniu kotłowni - instalacja siłowa.

Główny wyłącznik prądu znajduje się na parterze, po lewej stronie drzwi frontowych.

2) ogrzewcza - centralne ogrzewanie budynku, z własnej kotłowni opalanej olejem opałowym,

3) gazowa - gaz ziemny, główny zawór gazowy zlokalizowany w szafce od strony dziedzińca; odbiorniki: 3 kuchnie gazowe (po jednej na każdej kondygnacji w pomieszczeniach kuchenek),

4) odgromowa - urządzenie piorunochronne o zwodzie poziomym niskim nie izolowanym,

5) gaśnicza i zabezpieczająca:

- instalacja hydrantowa wewnętrzna: prowadzona przy obu klatkach schodowych; 8 szafek hydrantowych zlokalizowanych po 2 na każdej kondygnacji, z zaworami hydrantowymi 52 mm; każda szafka wyposażona w dwa odcinki węża zakończonego prądownicą,

- suche piony (instalacja hydrantowa nie nawodniona) - nie występują,

- instalacja sygnalizacji alarmu pożarowego - nie występuje.

7. Zaopatrzenie wodne (dane przykładowe):

1) sieć hydrantowa zewnętrzna - prowadzona wzdłuż ul. Wopistów, w odległości 30 m od budynku koszarowego zlokalizowany jest najbliższy hydrant podziemny,

2) cieki i zbiorniki wodne zlokalizowane w odległości do 500 m od obiektu - zbiornik przeciwpożarowy o pojemności 600 m³, z możliwością dojazdu ciężkim sprzętem straży pożarnej, ze stanowiskiem do poboru wody.

8. Drogi pożarowe (dane przykładowe):

1) dojazd od ul. Wopistów, wjazd na teren jednostki na dziedziniec o nawierzchni asfaltowej posiada szerokość 4 m. Dziedziniec o wymiarach 40 x 40 m umożliwia zawracanie samochodów ciężarowych.

Rozdział  II

POTENCJALNE ŹRÓDŁA POWSTANIA POŻARU I DROGI JEGO ROZPRZESTRZENIANIA

1. Źródła powstania pożaru.

Budynek koszarowy jest obiektem zaliczonym do III kategorii zagrożenia ludzi (ZL III). Przyczyną powstania pożaru w obiekcie może być:

1) wada lub awaryjna praca instalacji i urządzeń elektrycznych, w szczególności jest to:

- niewłaściwe wykonanie instalacji,

- przeciążenie powstałe w wyniku włączenia dużej ilości odbiorników energii do jednego obwodu elektrycznego (np. piecyki - dogrzewacze, elektryczne czajniki, suszarki),

- brak bieżącej i okresowej konserwacji,

- stosowanie niewłaściwych urządzeń zabezpieczających - tzw. watowane bezpieczniki lub zamienianie bezpieczników o mniejszym amperażu na większy. Wraz ze wzrastającym amperażem wzrasta średnica główek bezpiecznika topikowego. W przypadku zamontowania bezpiecznika o większym amperażu (A) większa jest średnica główki i trzeba usunąć porcelanowy ogranicznik. Wtedy bezpiecznik jest za krótki i na ogół podkładane są blaszki lub monety. W przypadku gdy zaobserwujemy blaszki (lub inne przedłużacze metalowe) w oprawie bezpiecznika jest to znak, że taki obwód elektryczny jest przeciążony i należy to traktować jako rozwiązanie nieprawidłowe. Dobry bezpiecznik topikowy, ale o większym amperażu i podkładami metalowymi należy traktować jak "watowany" bezpiecznik o mniejszym amperażu,

- niezachowanie większych odległości urządzeń ogrzewczych i żarowych punktów świetlnych od materiałów palnych,

- stosowanie prowizorycznych instalacji i urządzeń,

- stosowanie urządzeń ogrzewczych niezgodnie z zaleceniami producenta.

2) używanie otwartego ognia, w szczególności:

- zaprószenie ognia spowodowanego pozostawieniem żarzących się papierosów w sąsiedztwie materiałów palnych,

- palenie tytoniu poza pomieszczeniami wyodrębnionymi i odpowiednio przystosowanymi, tzw. "PALARNIAMI",

- prowadzenie prac remontowo-budowlanych polegających na spawaniu, cięciu, rozgrzewaniu substancji, malowaniu i klejeniu z użyciem materiałów niebezpiecznych pożarowo,

3) niewłaściwe magazynowanie - złe usytuowanie np. materiałów niebezpiecznych pożarowo w obiekcie zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi,

4) magazynowanie substancji reagujących ze sobą egzotermicznie (z wytwarzaniem ciepła),

5) przechowywanie ciał stałych w sąsiedztwie materiałów posiadających skłonności do samonagrzewania,

6) brak szczelności instalacji rozprowadzających gaz ziemny,

7) celowe podpalenie.

2. Możliwości rozprzestrzeniania się pożaru.

Rozwój pożaru w obiekcie koszarowym uzależniony jest od zastosowanych rozwiązań techniczno-budowlanych ograniczających możliwości rozprzestrzeniania się ognia i gazów pożarowych pomiędzy poszczególnymi kondygnacjami.

Rozprzestrzenianie ognia może następować poprzez:

1) palne elementy konstrukcyjne budynku (stropy, ściany, sufity podwieszone, okładziny ścian itp.) oraz wystrój i wyposażenie wnętrz,

2) systemy instalacji użytkowych (wentylacyjnej, elektroenergetycznej i gazowej),

3) nieszczelne przewody kominowe.

Oprócz rozprzestrzeniania ognia, istotne jest również przenikanie na poszczególne kondygnacje oraz do pomieszczeń, dymów i gazów pożarowych poprzez otwarte drogi komunikacyjne (korytarze, klatki schodowe), a także kanały instalacyjne.

Bardzo niebezpieczne dla życia i zdrowia są toksyczne gazy pożarowe np. przy spalaniu niektórych odmian pianki poliuretanowej wydziela się cyjanowodór.

Rozdział  III

ZAPOBIEGANIE MOŻLIWOŚCI POWSTAWANIA POŻARU

Do podstawowych obowiązków wszystkich funkcjonariuszy i pracowników oraz osób prowadzących jakąkolwiek działalność na terenie jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, należy zapobieganie możliwości powstania pożaru. W tym celu konieczne jest przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, a w szczególności rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460, z 1995 r. Nr 102, poz. 507).

Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia, w celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji obiektu, należy:

1) zapewnić prawidłowe warunki ewakuacji ludzi, tj.:

- znakować zgodnie z PN-92/N-01256/02 drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji (patrz wzór nr 3),

- utrzymywać drożność poziomych i pionowych dróg ewakuacyjnych (korytarzy i klatek schodowych).

Zabrania się:

- składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji,

- ustawiania na schodach, korytarzach i w przejściach jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację,

- zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie,

- ograniczania dostępu do wyjść ewakuacyjnych;

2) wywiesić na widocznym miejscu instrukcję postępowania na wypadek powstania pożaru oraz wykaz telefonów alarmowych na wszystkich kondygnacjach, w miejscach najczęściej uczęszczanych,

3) oznakować zakaz palenia tytoniu poza wyraźnie wyodrębnionymi i odpowiednio przystosowanymi pomieszczeniami zwanymi "PALARNIA". Palarnie powinny mieć zapewnioną przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny, muszą być wyposażone w dostateczną ilość popielniczek oraz usytuowane w sposób nie narażający osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego.

4) oznakować zgodnie z Polską Normą PN-92/N-01256/01:

- miejsca ustawienia sprzętu gaśniczego,

- lokalizację przeciwpożarowych wyłączników prądu elektrycznego i gazu,

- lokalizację miejsc składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo i wchodzących w reakcję chemiczną z wodą.

Uwaga: Zabrania się ograniczania dostępu do urządzeń przeciwpożarowych, to jest gaśnic, hydrantów itp. oraz wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego.

5) użytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, instalacje i urządzenia techniczne, a w szczególności należy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji. Eksploatacja instalacji i urządzeń mogących być przyczyną pożaru jest zabroniona.

6) w obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwać zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych z częstotliwością:

- od palenisk opalanych paliwem stałym - co najmniej 4 razy w roku,

- od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym - co najmniej 2 razy w roku,

- od palenisk kuchni żywienia zbiorowego - co najmniej raz w miesiącu.

7) urządzenia elektryczne ustawić na podłożu niepalnym.

8) na osłony punktów świetlnych stosować materiały niepalne lub trudno zapalne, jeżeli są umieszczane w odległości co najmniej 0,05 m od powierzchni żarówki.

9) oprawy oświetleniowe oraz osprzęt instalacji elektrycznej instalować na podłożu niepalnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem.

10) zapewnić prawidłowe warunki magazynowania materiałów niebezpiecznych pożarowo, to jest:

- materiały palne przechowywać w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100° C oraz linii kablowych o napięciu powyżej 1kV, przewodów uziemiających i przewodów odprowadzających instalacji odgromowej,

- ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 55° C należy przechowywać wyłącznie w pojemnikach wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, wyposażonych w szczelne zamknięcia (w przypadku opakowań ceramicznych lub szklanych należy zabezpieczyć je przed stłuczeniem),

- w jednej strefie pożarowej ilość magazynowych cieczy palnych o temperaturze zapłonu poniżej 21° C nie powinna przekraczać 10 l, a w pozostałych 50 l. W związku z powyższym należy dążyć do ograniczania ilości cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 21° C (np. eter, benzen, toksen, spirytus),

- w pomieszczeniach, w których przechowywane są materiały niebezpieczne pożarowo, obowiązuje bezwzględny zakaz używania ognia otwartego,

- w obiektach zaliczonych do wszystkich kategorii zagrożenia ludzi nie należy materiałów niebezpiecznych pożarowo przechowywać w pomieszczeniach piwnicznych, na poddaszach i strychach, w obrębie klatek schodowych i korytarzy oraz innych pomieszczeniach ogólnie dostępnych, jak również na tarasach, balkonach i loggiach.

11) pomieszczenie zagrożone wybuchem należy sytuować na najwyższej kondygnacji budynku.

Uwaga: Pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, miału lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa, określa się jako pomieszczenie zagrożone wybuchem.

12) w pomieszczeniach zaliczonych do I kategorii zagrożenia ludzi (ZL I) czyli w pomieszczeniach, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób (np.: świetlice, sale gimnastyczne, stołówki, sale lekcyjne, aule), powinny być zachowane następujące wymagania:

- kotary, zasłony i inne stałe elementy wyposażenia oraz wystroje wnętrz muszą być wykonane z materiałów co najmniej trudno zapalnych,

- wykładziny podłogowe muszą być wykonane z materiałów co najmniej trudno zapalnych,

- sufity podwieszane muszą być wykonane z materiałów niepalnych lub niezapalnych, nie kapiących i nie odpadających pod wpływem ognia (wymagania dotyczą wszystkich części obiektu, w których występują sufity podwieszone),

- pomieszczenie powinno posiadać co najmniej dwa czynne wyjścia przeznaczone do celów ewakuacji, przy czym drzwi muszą otwierać się na zewnątrz,

- droga ewakuacyjna musi być oznakowana (zgodnie z Polskimi Normami) w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji.

Powyższe wymagania powinny być przestrzegane w trakcie eksploatacji obiektów.

Rozdział  IV

PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY

1. Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego.

Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do gaszenia pożarów w początkowej fazie ich rozwoju przez użytkowników budynku.

W obiekcie koszarowym co najmniej jedna jednostka sprzętu o masie środka gaśniczego 2 kg (lub 2 dm³) powinna przypadać na każde 300 m² powierzchni.

Odpowiednio wynosi to (ze względu na powierzchnię):

- 2 piętro - (600 m²) - 2 gaśnice (2 kg lub 2 dm³),

- 1 piętro - (600 m²) - 2 gaśnice (2 kg lub 2 dm³),

- parter - (600 m²) - 2 gaśnice (2 kg lub 2 dm³),

- piwnica - (600 m²) - 2 gaśnice (2 kg lub 2 dm³).

Faktyczna ilość sprzętu (ze względu na funkcje budynku):

- 2 piętro - GP-6 - 2 szt. (korytarz),

GP-2 - 2 szt. (magazyn kwaterunkowy, magazyn mundurowy),

- 1 piętro - GP-6 - 2 szt.,

- parter - GP-6 - 2 szt. (korytarz),

- piwnica - GP-6 - 1 szt. (kotłownia),

GP-6z - 1 szt. (magazynek uzbrojenia),

GS-6x - 1 szt. (korytarz).

Instalacja hydrantowa wewnętrzna prowadzona jest przy obu klatkach schodowych; 8 szafek hydrantowych zlokalizowanych po 2 na każdej kondygnacji z zaworami hydrantowymi 52 mm; każda szafka wyposażona w dwa odcinki węża zakończonego prądownicą.

Uwaga: Występowanie w obiekcie instalacji hydrantowej wewnętrznej nie powoduje zwolnienia od obowiązku wyposażenia go w podręczny sprzęt gaśniczy.

Przy rozmieszczaniu oraz ustalaniu rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego należy stosować następujące zasady:

- sprzęt powinien być umieszczany w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, przy wejściach i na klatkach schodowych, przy przejściach i na korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,

- oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z PN-92/N-01256/01,

- do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m,

- sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła,

- odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m,

- jeżeli pozwalają warunki, w obiektach wielokondygnacyjnych o powtarzalnym układzie kondygnacji, sprzęt należy umieszczać w tych samych miejscach na poszczególnych piętrach.

Przy doborze rodzaju środka gaśniczego należy brać pod uwagę następujące zasady:

- do gaszenia pożarów grupy A (w których występuje zjawisko spalania żarowego, np. drewna, papieru, tkanin) stosuje się gaśnice płynowe, pianowe lub proszkowe ABC,

- do gaszenia pożarów grupy B (cieczy palnych i substancji stałych, topiących się np. benzyn, alkoholi, olejów, tłuszczów, lakierów) stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe lub proszkowe,

- do gaszenia pożarów grupy C (gazów palnych, np. propanu, acetylenu, gazu ziemnego) stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe lub śniegowe,

- do gaszenia pożarów grupy D (metali lekkich, np. magnezu, sodu, potasu, litu) stosuje się gaśnice proszkowe do tego celu przeznaczone,

- do gaszenia pożarów poszczególnych grup znajdujących się w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem i innych materiałów znajdujących się w pobliżu tych urządzeń, stosuje się zamiennie gaśnice śniegowe, halonowe lub proszkowe.

Uwaga: Na oznakowaniach gaśnic (proszkowych, śniegowych i halonowych), w polu opisowym nr 3 znajduje się napis: "OSTROŻNIE PRZY GASZENIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH; TYLKO DO 1.000 V; ZACHOWAĆ ODSTĘP MIN. 1m".

Obiekty koszarowe proponuje się wyposażyć w gaśnice płynowe, proszkowe lub śniegowe, posiadające aktualne świadectwo dopuszczenia do stosowania w ochronie przeciwpożarowej, wydane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie.

Do zabezpieczenia urządzeń technicznych, np. silników oraz w kuchniach należy zastosować gaśnice śniegowe 6 kg.

Oprócz podręcznego sprzętu gaśniczego, do gaszenia pożarów przez funkcjonariuszy i pracowników, służy również instalacja hydrantowa wewnętrzna. Osprzęt służący do gaszenia, tj. zawór hydrantowy oraz wąż zakończony prądownicą powinien znajdować się w szafce hydrantowej.

Sprawność działania oddawanej do użytku instalacji hydrantowej wewnętrznej w obiekcie koszarowym, powinna być potwierdzona badaniami w zakresie zgodności z postanowieniami Polskiej Normy.

Badania te wykonuje wykonawca instalacji. Dotychczas obowiązujące przepisy nie określają częstotliwości okresowych badań instalacji hydrantowej. Niemniej jednak proponuje się okresowe sprawdzanie jej drożności poprzez odkręcenie zaworu na najwyższej kondygnacji i przepłukiwanie instalacji. W przypadku małego lub słabego wypływu wody zaleca się zbadanie ciśnienia w instalacji i określenie przyczyn tego faktu w celu jego usunięcia. Należy dokonywać również bieżących kontroli szafek hydrantowych w zakresie wyposażenia w węże i prądownice oraz stanu technicznego zaworów hydrantowych (obecność pokrętła umożliwiająca otwarcie zaworu i stan gumowej uszczelki).

2. Zasady użycia sprzętu gaśniczego.

Gaśnice proszkowe

Gaśnice i agregaty proszkowe cechuje wysoka skuteczność gaśnicza proszków, opierająca się przede wszystkim na ich działaniu przerywającym proces palenia, będący reakcją chemiczną. Proszki grupy ABC przeznaczone są do gaszenia pożarów materiałów stałych, cieczy i gazów palnych oraz urządzeń elektrycznych pod napięciem. Gaśnice i agregaty proszkowe stosuje się przede wszystkim tam, gdzie zachodzi obawa uszkodzenia materiałów i urządzeń szczególnie cennych, które przy stosowaniu innych środków gaśniczych, a zwłaszcza wody i piany mogą ulec zniszczeniu.

Sposób użycia gaśnicy proszkowej: wyciągnąć zawleczkę; nacisnąć dźwignię zaworu; skierować strumień środka gaśniczego do ogniska pożaru.

W przypadku gaszenia palącej się odzieży na człowieku, nie kierować strumienia na twarz. Po ugaszeniu upewnić się, czy nie zostały zatkane proszkiem usta i nos.

Gaśnice śniegowe

Gaśnice i agregaty śniegowe przeznaczone są do gaszenia w zarodku pożarów cieczy palnych, gazów (np. metan, propan, acetylen) oraz pożarów instalacji i urządzeń elektrycznych znajdujących się pod napięciem.

Działanie gaśnicze dwutlenku węgla polega na silnym oziębieniu palących się materiałów oraz zmniejszeniu stopnia nasycenia mieszaniny palnej tlenem.

Zabrania się gaszenia tymi gaśnicami palącej się na człowieku odzieży (- 78°C).

Sposób użycia gaśnicy śniegowej i uruchomienia gaśnicy śniegowej następuje przez odkręcenie zaworu butli; strumień środka gaśniczego skierować do ogniska pożaru.

Jest wprowadzony do użytku nowy rodzaj gaśnicy śniegowej wyposażonej w zawór szybko otwieralny, dostosowanej do wymogów obecnie obowiązującej Polskiej Normy.

Gaśnice płynowe

Przeznaczone są do gaszenia pożarów ciał stałych, np. tworzyw sztucznych, tkanin, papieru, drewna oraz cieczy palnych. Działanie gaśnicze polega na schłodzeniu palącego się materiału oraz na odcięciu dopływu powietrza do strefy spalania.

Sposób użycia: wyciągnąć zawleczkę, wcisnąć ręką zbijak, nacisnąć dźwignią końcówki węża i skierować strumień środka gaśniczego na źródło ognia.

Zabrania się gaszenia tymi gaśnicami urządzeń elektrycznych znajdujących się pod napięciem!

Hydranty wewnętrzne

Hydrant wewnętrzny to urządzenie przeciwpożarowe umieszczone na sieci wodociągowej wewnętrznej, umożliwiające podanie strumienia wody do ogniska pożaru. Hydrant wyposażony jest w jeden lub dwa odcinki węża i prądownicę wodną, umieszczone w szafce hydrantowej.

Hydrantów wewnętrznych używa się do gaszenia pożarów grupy A, tj. ciał stałych oraz chłodzenia powierzchni przedmiotów znajdujących się w sąsiedztwie źródła ognia.

Zabrania się gaszenia hydrantami (wodą) urządzeń elektrycznych znajdujących się pod napięciem!

Uruchamianie hydrantu wewnętrznego:

- otworzyć szafkę hydrantową,

- rozwinąć wąż tłoczny,

- otworzyć zawór hydrantu,

- skierować strumień wody do ogniska pożaru (strumień wody kierować od siebie w kierunku pożaru, nie przeskakiwać strumieniem ogniska pożaru).

Rozdział  V

WARUNKI EWAKUACJI

Bezpieczna ewakuacja ludzi z obiektów koszarowych możliwa jest przy zachowaniu odpowiednich warunków techniczno-budowlanych dla dróg ewakuacyjnych, określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 140) oraz ustaleniu przedsięwzięć organizacyjnych. Podstawowe warunki techniczno-budowlane dla dróg ewakuacyjnych oraz elementów wystroju wnętrz przedstawione zostały w dalszej treści. W przypadku występowania rażących rozbieżności pomiędzy wymaganiami techniczo-budowlanymi dla dróg ewakuacyjnych a stanem rzeczywistym, konieczne jest zasięgnięcie opinii rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych i podjęcie natychmiastowych działań zmierzających do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

W zakresie przedsięwzięć organizacyjnych, ustala się:

1. Warianty opuszczania obiektu.

Zależą one od miejsca powstania pożaru w obiekcie oraz uwzględnienia kolejności opuszczania pomieszczeń czy kondygnacji. Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za przestrzeganie ustalonych wariantów postępowania jest konieczne.

Wariant nr 1

Pożar na II piętrze (np. w magazynie kwaterunkowym naprzeciwko klatki schodowej nr 1).

Klatka schodowa nr 1 wyłączona jest z ewakuacji na II piętrze. Osoby z II piętra kierowane są do wyjścia na klatkę nr 2.

Kierujący akcją wyznacza osobę do otwarcia okien na ostatniej kondygnacji klatek schodowych nr 1 i nr 2, w celu niedopuszczenia do zadymienia klatek (pionowych dróg ewakuacyjnych).

Po opuszczeniu kondygnacji przez wszystkie osoby znajdujące się na niej, osoba odpowiedzialna za ewakuację II piętra sprawdza pomieszczenia (jeżeli istnieje taka możliwość), czy nie zostali tam ludzie i melduje o tym pierwszemu napotkanemu strażakowi PSP oraz dowodzącemu akcją ratowniczo-gaśniczą.

Odpowiedzialny za ewakuację z I piętra w pierwszej kolejności (w zależności od stopnia zadymienia) kieruje ludzi na klatkę nr 1, dopiero potem (po zejściu osób z II piętra) na klatkę nr 2.

Ewakuacja odbywa się od najwyższej kondygnacji, dlatego osoba odpowiedzialna za ewakuację parteru czeka, aż zejdą osoby z pięter i dopiero ewakuuje swoje piętro. Piwnica ewakuuje się razem z parterem.

Uwaga: W przypadku pożaru obok lub naprzeciwko klatki schodowej nr 2 - postępowanie analogiczne, tylko ewakuacja odbywa się przeciwną klatką schodową.

Osoba odpowiedzialna za ewakuację z II piętra

..............................................................

(imię i nazwisko)

Kierownik Magazynu

..............................................................

(imię i nazwisko)

Wariant nr 2

Pożar na I piętrze (np. w sali mieszkalnej obok klatki schodowej nr 1).

Klatka schodowa nr 1 wyłączona jest z ewakuacji dla II i I piętra. Osoby z II i I piętra kierowane są do wyjścia na klatkę nr 2.

Kierujący akcją wyznacza osobę do otwarcia okien na ostatniej kondygnacji klatek schodowych nr 1 i nr 2, w celu niedopuszczenia do ich zadymienia (pionowych dróg ewakuacyjnych).

Po opuszczeniu kondygnacji przez wszystkich osoba odpowiedzialna za ewakuację I piętra kieruje ruchem, tzn. wpuszcza osoby na klatkę schodową, tak by nie dopuścić do zatrzymania ruchu, przestrzegając zasady, że ewakuują się najpierw wyższe kondygnacje, potem niższe), następnie sprawdza pomieszczenia, czy nie zostali ludzie i melduje o tym pierwszemu napotkanemu strażakowi PSP oraz dowodzącemu akcją ratowniczo-gaśniczą.

Uwaga: W przypadku pożaru obok lub naprzeciwko klatki schodowej nr 2 - postępowanie analogiczne, tylko ewakuacja odbywa się przeciwną klatką schodową.

Osoba odpowiedzialna za ewakuację z I piętra

..............................................................

(imię i nazwisko)

Szef kompanii

..............................................................

(imię i nazwisko)

Dyżurny Służby

..............................................................

(imię i nazwisko)

Wariant nr 3

Pożar na parterze (np.: w sali mieszkalnej obok klatki schodowej nr 1).

Klatka schodowa nr 1 wyłączona jest z ewakuacji. Ewakuacja odbywa się od najwyższej kondygnacji klatką nr 2, dlatego osoba odpowiedzialna za ewakuację parteru kieruje ruchem, tzn. wpuszcza osoby na klatkę schodową, tak by nie dopuścić do zatrzymania ruchu, przestrzegając zasady, że ewakuują się najpierw wyższe kondygnacje, potem niższe.

Kierujący akcją wyznacza osobę(y) do otwarcia okien na ostatniej kondygnacji klatek schodowych nr 1 i nr 2, w celu niedopuszczenia do ich zadymienia (pionowych dróg ewakuacyjnych).

Po opuszczeniu kondygnacji przez wszystkich osoba odpowiedzialna sprawdza pomieszczenia, czy nie zostali ludzie i melduje o tym pierwszemu napotkanemu strażakowi PSP oraz dowodzącemu akcją ratowniczo-gaśniczą.

Odpowiedzialny za ewakuację parteru wyznacza osobę, która przeprowadzi ewakuację piwnicy oraz sprawdzi pomieszczenia, czy nikt nie pozostał w piwnicy.

Osoba odpowiedzialna za parter sprawdza również (po opuszczeniu budynku), czy nikt nie pozostał w kotłowni, jeżeli wejście do niej jest z zewnątrz budynku.

Uwaga: W przypadku pożaru obok lub naprzeciwko klatki schodowej nr 2 - postępowanie analogiczne, tylko ewakuacja odbywa się przeciwną klatką schodową.

Osoba odpowiedzialna za ewakuację z parteru

..............................................................

(imię i nazwisko)

Szef kompanii

..............................................................

(imię i nazwisko)

Dyżurny Służby

..............................................................

(imię i nazwisko)

Wariant nr 4

Pożar w piwnicy.

Osoba wyznaczona do ewakuacji piwnicy (przez osobę odpowiedzialną za parter), sprawdza pomieszczenia piwnicy i przeprowadza ewakuację tą klatką schodową, która nie jest objęta pożarem lub gazami pożarowymi.

Osoba wyznaczona za ewakuację piwnicy melduje o przebiegu ewakuacji osobie odpowiedzialnej za parter.

2. Miejsce koncentracji osób ewakuowanych poza budynkiem koszarowym:

1) warunki atmosferyczne korzystne (ciepło, bez opadów):

- boisko sportowe usytuowane obok budynku (strona zachodnia),

2) warunki atmosferyczne niekorzystne (zimno, opady śniegu lub deszczu):

- budynek stołówki usytuowany około 50 m od budynku koszarowego.

3. Osoby odpowiedzialne za:

1) otwarcie wszystkich wyjść ewakuacyjnych z budynku:

- służba dyżurna usytuowana na parterze odpowiedzialna za drzwi ewakuacyjne na zewnątrz budynku,

- służby dyżurne na piętrach odpowiedzialne za drzwi prowadzące na klatki schodowe,

2) sprawdzenie, czy wszystkie osoby opuściły ewakuowany rejon:

- osoby odpowiedzialne za piętra i parter (wcześniej wyznaczone),

3) informowanie jednostek interwencyjnych (np. straży pożarnej, pogotowia energetycznego czy gazowego) o lokalizacji głównych wyłączników energii, zaworów gazowych, pomieszczeń, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo itp.:

- oficer dyżurny jednostki pełniący służbę

oraz

- gospodarz obiektu .........

(imię i nazwisko)

4. Dokumenty i rodzaj mienia podlegający ewakuacji oraz miejsce jego składowania.

1) dokumentacja kompanii - parter i I piętro, pokój kancelaryjny obok klatki schodowej nr 2,

2) urządzenia i przedmioty:

- II piętro - wartościowe przedmioty z magazynów kwaterunkowego i mundurowego,

- I piętro - telewizor, video ze świetlicy i komputer z pokoju kancelaryjnego,

- Parter - komputer z pokoju kancelaryjnego,

- Piwnica - dokumentację z magazynku.

Na miejsce składowania ewakuowanego mienia (dokumentacji) wyznacza się boksy garażowe Nr 1, 2 i 3, gdzie będzie ono przenoszone przed i w trakcie pożaru, jeśli tak zadecyduje kierujący akcją ratowniczo-gaśniczą.

5. Organizacja ewakuacji.

W przypadku wystąpienia zagrożenia powodującego konieczność przeprowadzenia ewakuacji osób i mienia ze wszystkich pomieszczeń obiektu, decyzję o podjęciu ewakuacji podejmuje komendant oddziału, jego zastępca lub oficer dyżurny jednostki organizacyjnej.

Decyzja o zarządzeniu ewakuacji musi uwzględniać informacje o zakresie ewakuacji, liczbie osób przewidzianych do ewakuacji, sposobach i kolejności opuszczania obiektu (kondygnacji), a także musi określać drogi i kierunki ewakuacji oraz przewidywać możliwość zakwaterowania osób ewakuowanych.

Po podjęciu decyzji o ewakuacji osób i mienia należy:

1) niezwłocznie powiadomić wszystkich pracowników przebywających na terenie ewakuowanego odcinka o powstaniu i charakterze zagrożenia oraz konieczności przeprowadzenia ewakuacji. Do powiadomienia można wykorzystać środki łączności wewnętrznej, o ile występują w obiekcie,

2) wyznaczyć osoby odpowiedzialne za przebieg ewakuacji funkcjonariuszy i pracowników - ustala to kierujący akcją ewakuacyjną, ponadto określa ewentualną potrzebę ewakuacji sprzętu i mienia, określając w tym celu sposoby, kolejność i rodzaj ewakuowanego mienia,

3) ewakuować w pierwszej kolejności osoby z tych pomieszczeń, w których powstał pożar lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia oraz pomieszczeń, z których wyjście lub dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji może zostać odcięte przez pożar lub zadymienie. Następnie należy ewakuować osoby poczynając od najwyższych kondygnacji.

Uwaga: Dążyć do tego, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były osoby o ograniczonej zdolności poruszania się, a w następnej kolejności osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach.

4) kierować ludzi na poziome drogi ewakuacyjne (korytarze) podczas ewakuacji z pomieszczeń, a następnie zgodnie z kierunkami określonymi przez znaki ewakuacyjne, na klatki schodowe i wyjścia poza obszar zagrożony pożarem lub na zewnątrz obiektów. O koncentracji osób ewakuowanych poza strefami zagrożonymi pożarem decyduje kierujący akcją gaśniczą,

Uwaga: Do ewakuacji ludzi nie wolno używać dźwigów osobowych (wind).

5) osoby z ograniczoną zdolnością poruszania się (izby chorych, izolatki), ewakuować przy wykorzystaniu noszy, wózków bądź przenosić na rękach,

6) w przypadku blokady dróg ewakuacyjnych niezwłocznie powiadomić kierownika akcji ewakuacyjnej, dostępnymi środkami, np. telefonicznie, bezpośrednio lub przy pomocy osób znajdujących się na zewnątrz o odciętej strefie. Ludzi odciętych od wyjścia, a znajdujących się w strefie zagrożenia, zbiera się w pomieszczeniu najbardziej oddalonym od źródła pożaru i w miarę posiadanych środków oraz istniejących warunków przy pomocy sprzętu ratowniczego przybyłych jednostek Państwowej Straży Pożarnej lub innych jednostek ratowniczych, ewakuuje na zewnątrz,

7) przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych, poruszać się w pozycji pochylonej, starając się trzymać głowę jak najniżej, ze względu na mniejsze zadymienie panujące w dolnych partiach pomieszczeń i korytarzy,

Uwaga: W przypadku występowania wykładzin podłogowych mogą wystąpić produkty rozkładu termicznego - toksyczne lub bardzo toksyczne. Usta i drogi oddechowe należy w miarę możliwości zasłaniać chustką zmoczoną w wodzie - sposób ten ułatwia oddychanie. Podczas ruchu przez mocno zadymione odcinki dróg ewakuacyjnych, poruszać się wzdłuż ścian, by nie stracić orientacji co do kierunku ruchu.

8) ewakuację mienia rozpocząć od najcenniejszych urządzeń, dokumentacji i przedmiotów wykorzystując wszystkie sprawne fizycznie osoby, nadające się do demontażu i ewakuacji mienia. Ewakuacja mienia nie może odbywać się kosztem sił i środków niezbędnych do ewakuacji i ratowania ludzi. Po zakończeniu ewakuacji, tj. opuszczeniu budynku czy zagrożonej strefy, osoby odpowiedzialne za ewakuację kondygnacji zobowiązane są do sprawdzenia, czy wszyscy ludzie opuścili poszczególne pomieszczenia. W razie podejrzenia, że ktoś został w zagrożonej strefie, należy natychmiast zgłosić ten fakt jednostkom ratowniczym przybyłym na miejsce akcji i przeprowadzić ponowne sprawdzenie pomieszczeń budynku.

W przypadku przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej w trakcie akcji ewakuacyjnej, kierujący przebiegiem akcji zobowiązany jest do złożenia krótkiej informacji o przebiegu akcji, następnie podporządkowania się poleceniom dowódcy przybyłej jednostki taktycznej straży pożarnej.

Jeśli w budynku znajdują się pomieszczenia aresztu - ewakuacja osób zatrzymanych powinna być ustalona odrębnie (jako załącznik do instrukcji zatwierdzony przez komendanta jednostki organizacyjnej). W instrukcji należy ustalić na czyje polecenie osoby zatrzymane są ewakuowane, kto i w jakiej sile ich konwojuje, do jakiego pomieszczenia itp.

W celu zapewnienia szybkiej i skutecznej ewakuacji osób oraz mienia, a w szczególności w przypadku konieczności ewakuacji osób niepełnosprawnych (izba chorych) oraz osób zatrzymanych (areszt) należy dokonać oceny warunków ewakuacji najbardziej ekstremalnych (pora wieczorowa wymagająca sztucznego oświetlenia budynku, maksymalna ilość funkcjonariuszy i kandydatów na funkcjonariuszy, maksymalne zapełnienie izby chorych i aresztu, dzień wolny od pracy - minimalna ilość kadry itp.).

Dokonując oceny należy przewidzieć rozwiązania eliminujące wystąpienie paniki wśród ewakuowanych grup. Za przeprowadzenie oceny odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki organizacyjnej (komendant, dyrektor).

Zaleca się przeprowadzenie praktycznego sprawdzenia możliwości ewakuacji z budynku, z częstotliwością ustaloną przez komendanta oddziału (kierownika jednostki organizacyjnej). Umożliwi to określenie czasu niezbędnego do opuszczenia budynku, w razie konieczności przeprowadzenia ewakuacji wynikającej z powstania pożaru, czy innego zagrożenia np. podłożenie ładunku wybuchowego.

Przeprowadzając po raz pierwszy sprawdzenie warunków ewakuacji, zaleca się powiadomienie właściwej terenowo jednostki Ratunkowo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej i przeprowadzenie ćwiczeń pod nadzorem jej przedstawicieli.

6. Warunki techniczno-budowalne dla dróg ewakuacyjnych.

Przedstawione niżej wymagania techniczno-budowlane, jakie powinny spełniać drogi ewakuacyjne wyszczególniono dla budynków niskich (do 12 m włącznie) i średniowysokich (ponad 12 m do 25 m włącznie) tzn. najczęściej występujące w Straży Granicznej.

Wysokość budynku jest liczona od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku, nie będącym wyłącznie wejściem do pomieszczeń gospodarczych lub technicznych, do górnej płaszczyzny stropu lub stropodachu nad najwyższą kondygnacją użytkową, łącznie z grubością izolacji cieplnej, bez uwzględnienia wzniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych.

Wymagania dla dróg ewakuacyjnych:

1) drzwi ewakuacyjne z budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz. Wymaganie to nie dotyczy budynku wpisanego do rejestru zabytków,

2) drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń:

- zagrożonych wybuchem,

- do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych mogących utrudnić ewakuację,

- w których może przebywać jednocześnie więcej niż 50 osób,

- magazynowych o powierzchni ponad 200 m²,

- przeznaczonych dla więcej niż 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się,

3) z pomieszczenia należy zapewnić co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne, jeżeli:

- liczba osób mogących przebywać jednocześnie w pomieszczeniu przekracza 50, a w pomieszczeniu zaliczonym do ZL II (osób o ograniczonej zdolności poruszania się) -30,

- powierzchnia pomieszczenia przekracza 300 m²,

4) szerokość wyjścia ewakuacyjnego (drzwi) przyjmuje się 0,6 m na 100 osób mogących jednocześnie przebywać w pomieszczeniu. Szerokość ta nie może być jednak mniejsza niż 0,9 m w świetle,

5) na drogach ewakuacyjnych zabronione jest stosowanie drzwi obrotowych i podnoszonych oraz rozsuwanych, jeżeli służą one wyłącznie do ewakuacji,

6) szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych (korytarzy):

- przyjmuje się 0,6 m na 100 osób mogących przebywać na danej kondygnacji budynku, lecz nie mniej niż 1,4 m,

- dopuszcza się 1,2 m, jeżeli na danej kondygnacji liczba przebywających osób nie przekroczy 20,

7) wysokość dróg ewakuacyjnych nie może być mniejsza niż 2,2 m, natomiast wysokość przejścia, drzwi lub lokalnego obniżenia - 2 m,

8) ściany stanowiące wewnętrzną obudowę dróg ewakuacyjnych (korytarzy) powinny być pozbawione okien. W budynkach biurowych, magazynowych i szkolnych dopuszcza się umieszczenie nie otwieranych naświetli powyżej 2 m od poziomu posadzki,

9) długość przejścia w pomieszczeniu, mierzona od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia na drogę ewakuacyjną (np. korytarz) nie powinna przekraczać 40 m. Jeżeli wysokość pomieszczenia przekracza 5 m, długość ta może być powiększona o 25%,

10) korytarze należy dzielić na odcinki nie dłuższe niż 50 m za pomocą drzwi dymoszczelnych lub innych urządzeń technicznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. Jeżeli na korytarzu występuje podwieszony sufit, przedzielenie z materiału niepalnego powinno być zrealizowane również od wysokości drzwi do stropu,

11) na drodze ewakuacyjnej zabronione jest stosowanie:

- spoczników ze stopniami (spocznik - płaszczyzna oddzielająca biegi klatki schodowej),

- schodów ze stopniami zabiegowymi, jeżeli schody te są jedyną drogą ewakuacyjną,

Uwaga: Jeżeli na drodze ewakuacyjnej występują mniej niż 3 stopnie pomiędzy różnicą poziomów, powinny być wyraźnie oznakowane.

12) pomieszczenia, w których przebywać będzie ponad 300 osób, należy wyposażyć w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacyjne), a drzwi tych pomieszczeń należy w miarę możliwości wyposażyć w urządzenia przeciwpaniczne,

13) w pomieszczeniu, które jest użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie przeszkodowe, zasilone napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu jego użytkowania, a także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji,

14) w budynkach średniowysokich (12-25 m), klatki schodowe powinny być obudowane ścianami i zamykane drzwiami. Powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu,

15) odporność ogniowa biegów i spoczników schodów powinna wynosić:

- 30 minut w budynkach do dwóch kondygnacji,

- 60 minut w budynkach powyżej dwóch kondygnacji,

16) elementy klatek schodowych powinny być wykonane z materiałów niepalnych,

17) piwnice (nie przeznaczone na stały pobyt ludzi) powinny być oddzielone ścianami i stropami o odporności ogniowej co najmniej 60 min. i zamykane drzwiami o odporności ogniowej co najmniej 30 min. Jeżeli drzwi do piwnic znajdują się poniżej parteru, schody z tego poziomu powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający omyłkowe zejście ludzi do piwnicy w wypadku ewakuacji (np. ruchomą barierą),

18) wyjście z klatki schodowej na strych lub poddasze powinno być zamykane drzwiami o odporności ogniowej co najmniej:

- w budynku do trzech kondygnacji włącznie -15 min,

- w budynku powyżej trzech kondygnacji - 30 min,

19) dopuszczalne długości dojść ewakuacyjnych powinny być nie większe niż:

- przy jednym dojściu 20 m,

- przy wielu dojściach 45 m.

Dojście ewakuacyjne jest to odległość od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną do wyjścia na zewnątrz budynku albo do drzwi klatki schodowej. Mierzy się ją wzdłuż osi dojścia.

Jeżeli klatki schodowe nie są obudowane i nie są zamykane drzwiami, długość dojść ewakuacyjnych mierzy się wzdłuż osi dojścia, od wyjścia z pomieszczenia do krawędzi najbliższego stopnia schodów.

7. Elementy wystroju wnętrz.

Elementy wystroju wnętrz powinny spełniać następujące wymagania:

1) zabronione jest stosowanie do wykończenia wnętrz materiałów łatwo zapalnych, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne lub intensywnie dymiące,

2) na drogach komunikacji ogólnej, służących celom ewakuacji zabronione jest stosowanie materiałów łatwo zapalnych (np. boazerii, wykładzin podłogowych),

3) w pomieszczeniach, w których może jednocześnie przebywać więcej niż 50 osób, stałe elementy wyposażenia (boazerie, przegrody, ścianki działowe itp.) oraz wystroju wnętrz (wykładziny podłogowe, zasłony, elementy dekoracyjne itp.) powinny być wykonane z materiałów co najmniej trudno zapalnych,

4) okładziny sufitów oraz sufity podwieszone powinny być wykonane z materiałów niepalnych lub niezapalnych, nie kapiących i nie odpadających pod wpływem ognia.

Uwaga: 1) W pomieszczeniach, w których będzie przebywać nie więcej niż 100 osób, dopuszcza się stosowanie podwieszanych sufitów wykonanych z materiałów trudno zapalnych nie kapiących i nie odpadających pod wpływem ognia.

2) Materiały zastosowane do wystroju wnętrz powinny mieć atest wydany przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie lub inną upoważnioną jednostkę. W przypadku jego braku, konieczne jest wykonanie przez wyspecjalizowaną firmę (lub zgodnie z zaleceniami producenta przez własnych pracowników) zabezpieczenia ogniochronnego tych materiałów.

Rozdział  VI

POSTĘPOWANIE NA WYPADEK POŻARU LUB INNEGO ZAGROŻENIA

1. Zasady alarmowania:

1) każdy, kto zauważył pożar lub uzyskał informację o pożarze czy zagrożeniu, obowiązany jest zachować spokój i nie dopuszczając do paniki natychmiast zaalarmować:

- wszystkie osoby znajdujące się w sąsiedztwie pożaru narażone na jego skutki,

- Państwową Straż Pożarną,

- oficera dyżurnego,

2) po uzyskaniu połączenia ze strażą pożarną należy wyraźnie podać:

- gdzie się pali - nazwę obiektu, dokładny adres, numer kondygnacji,

- co się pali - np. odzież w szafach drewnianych,

- czy istnieje zagrożenie życia ludzi, czy w rejonie pożaru lub bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się materiały łatwo palne itp.,

- numer telefonu, z którego podaje informacje oraz swoje imię i nazwisko,

Uwaga: Po potwierdzeniu przyjęcia meldunku przez dyżurnego odłożyć słuchawkę i odczekać przy telefonie na ewentualne sprawdzenie.

3) w razie potrzeby (wypadek lub awaria) zaalarmować:

- Pogotowie Ratunkowe,

- Policję,

- Pogotowie Gazowe,

- Pogotowie Energetyczne,

- Straż Miejską.

2. Zasady postępowania funkcjonariuszy i pracowników w przypadku powstania pożaru lub innego zagrożenia.

1) równolegle z zaalarmowaniem straży pożarnej należy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego oraz hydrantów wewnętrznych znajdujących się w budynku,

2) do czasu przybycia straży pożarnej kierownictwo sprawuje oficer dyżurny lub dowódca kompanii. Każdy funkcjonariusz i pracownik zobowiązany jest podporządkować się poleceniom kierującego akcją,

3) każda osoba przystępując do akcji ratowniczo-gaśniczej powinna:

- w pierwszej kolejności przystąpić do ratowania ludzi, przeprowadzając ewakuację z zagrożonego rejonu,

- wyłączyć dopływ prądu elektrycznego i gazu do strefy pożaru (nie wolno gasić wodą instalacji i urządzeń elektrycznych będących pod napięciem),

- usunąć z miejsca pożaru i bezpośredniego sąsiedztwa wszelkie znajdujące się tam materiały palne, wybuchowe, toksyczne, a także cenny sprzęt i urządzenia oraz ważne dokumenty, nośniki informacji itp.,

- nie należy otwierać bez potrzeby drzwi i okien w pomieszczeniach, w których powstał pożar, ponieważ dopływ powietrza sprzyja rozprzestrzenianiu się ognia, a w sprzyjających okolicznościach przy przegrzanych produktach spalania - do niekontrolowanego wybuchu płomieniowego,

- otwierając drzwi do pomieszczeń, w których powstał pożar należy zachować szczególną ostrożność. Wskazane jest schowanie się za ścianę od strony klamki w drzwiach lub zasłonięcie twarzy.

Uwaga: Mogą pojawić się jęzory ognia buchające z pomieszczenia.

- wchodząc do zadymionych pomieszczeń lub przechodząc przez nie, należy ograniczyć ilość wdychanych produktów spalania. Poruszać się w pozycji pochylonej jak najbliżej podłogi i zasłaniać usta, np. wilgotną chustką.

3. Zabezpieczenie pogorzeliska.

Komendant jednostki organizacyjnej (lub osoba go zastępująca) jest odpowiedzialny za:

- zabezpieczenie miejsca pożaru i wystawienie posterunku pogorzeliskowego w celu zapobieżenia powstania pożaru wtórnego,

- przystąpienie do uporządkowania pogorzeliska po zakończeniu działalności Policji, firmy ubezpieczeniowej lub komisji zwołanej dla ustalenia okoliczności i przyczyny powstania i rozprzestrzeniania się pożaru oraz ustalenia szkody w majątku resortu spraw wewnętrznych i administracji.

Aby zapewnić stałą możliwość zapoznawania się funkcjonariuszy i pracowników oraz innych użytkowników obiektu z informacjami i pouczeniami o zasadach bezpieczeństwa pożarowego, należy sporządzić "Instrukcję postępowania na wypadek pożaru" i wywiesić na każdej kondygnacji budynku, w miejscach najczęściej uczęszczanych.

Uwaga: Instrukcję postępowania na wypadek pożaru przedstawiono we wzorze nr 2.

Rozdział  VII

WYJAŚNIENIE STOSOWANYCH OKREŚLEŃ

1. Definicje i pojęcia wynikające z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 100, poz. 465, Nr 106, poz. 496, Nr 146, poz. 680, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 111, poz. 726, z 1998 r Nr 22, poz. 118, Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 41, poz. 412, Nr 49, poz. 483 i Nr 62, poz. 682 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 29, poz. 354).

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) Obiekt budowlany (art. 3 pkt 1) - należy przez to rozumieć:

- budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

- budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, \

- obiekt małej architektury.

2) Budynek (art. 3 pkt 2) - obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Jako odrębne budynki, zgodnie z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, mogą być traktowane części budynku wydzielone ścianami oddzielenia przeciwpożarowego w pionie od fundamentu po dach. Jeżeli dach jest nierozprzestrzeniający ognia, a jego konstrukcja jest wykonana z materiałów niepalnych, to ściany oddzielenia przeciwpożarowego nie muszą dzielić konstrukcji dachu (§ 210 rozporządzenia, o którym mowa w ust. 2).

3) Teren zamknięty (art. 3 pkt 15) - jest to teren (przestrzeń), a w szczególnych przypadkach obiekt budowlany lub jego część, dostępny wyłącznie dla osób uprawnionych oraz wyznaczony w sposób określony w przepisach Prawa geodezyjnego i kartograficznego, niezbędny na cele:

- obronności lub bezpieczeństwa państwa, będący w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych ministrom właściwym do: spraw obrony narodowej, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych oraz Szefowi Urzędu Ochrony Państwa.

2. Definicje i pojęcia wynikające z rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 140).

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) Budynek użyteczności publicznej (§ 3 pkt 6) - budynek przeznaczony do wykonywania funkcji: administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, nauki, służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym i wodnym, poczty i telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji.

2) Budynek zamieszkania zbiorowego (§ 3 pkt 5) - budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza stałym miejscem zamieszkania, taki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, internat, dom studencki, koszary, zakład karny i zakład dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów i dom dziecka.

3) Piwnica (§ 3 pkt 12) - część budynku przeznaczona na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, w których poziom podłogi ze wszystkich stron znajduje się poniżej terenu.

4) Suterena (§ 3 pkt 13) - część budynku zawierająca pomieszczenia użytkowe, w których poziom podłogi w części lub całości znajduje się poniżej poziomu terenu, lecz przynajmniej od strony jednej ściany z oknami poziom podłogi znajduje się na głębokości nie większej niż 0,9 m w stosunku do przylegającego terenu.

5) Liczba kondygnacji (§ 3 pkt 14 oraz § 6 ) - jest to liczba kondygnacji budynku, z wyjątkiem piwnic, suteren, antresoli oraz poddaszy nieużytkowych. Piwnic oraz poddaszy, nie zawierających pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, nie zalicza się do kondygnacji użytkowych w rozumieniu przepisów rozporządzenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących ewakuacji.

6) Podział budynków na grupy wysokości (§ 8):

- niskie (N) - do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji włącznie,

- średniowysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 9 kondygnacji włącznie,

- wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu,

- wysokościowe (WW) - powyżej 55 m nad poziom terenu.

Wysokość budynku lub jego części jest liczona od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku, nie będącym wyłącznie wejściem do pomieszczeń gospodarczych lub technicznych, do górnej płaszczyzny stropu lub stropodachu nad najwyższą kondygnacją użytkową łącznie z grubością izolacji cieplnej, bez uwzględnienia wyniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych (§ 7).

7) Droga ewakuacyjna (§ 236 ust. 1) - bezpieczne wyjście prowadzące bezpośrednio lub pośrednio na przestrzeń otwartą do innej strefy pożarowej bądź na poziome lub pionowe drogi komunikacji ogólnej.

8) Dojście ewakuacyjne (§ 256 ust. 1 i 2 ) - odległość od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną do wyjścia na zewnątrz budynku albo do drzwi klatki schodowej lub pochylni. Jeżeli klatki schodowe nie są obudowane i nie są zamykane drzwiami, dojściem ewakuacyjnym jest droga od wyjścia z pomieszczenia do krawędzi najbliższego stopnia schodów mierzona wzdłuż osi dojścia.

3. Definicje i pojęcia wynikające z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460, z 1995 r., Nr 102, poz. 507).

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) Zasady kwalifikacji budynków do kategorii zagrożenia ludzi (§ 2 ust. 4):

- ZL I - budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób,

- ZL II - budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,

- ZL III - szkoły, budynki biurowe, domy studenckie, internaty, hotele, ośrodki zdrowia, otwarte przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary, pomieszczenia ETO, zakłady karne i inne podobne,

- ZL IV - budynki mieszkalne,

- ZL V - archiwa, muzea i biblioteki.

2) Materiały niebezpieczne pożarowo (§ 3 ust. 6) - rozumie się przez to ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 55 °C, gazy palne, ciała stałe wytwarzające w zetknięciu z wodą lub parą wodną gazy palne, ciała stałe zapalające się samorzutnie w powietrzu, materiały wybuchowe i pirotechniczne, ciała stałe palne utleniające o temperaturze rozkładu poniżej 21 °C, ciała stałe jednorodne o temperaturze samozapalenia poniżej 200 °C oraz materiały mające skłonności do samozapalenia.

3) Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (§ 3 ust. 8) - rozumie się przez to wyłącznik odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru.

4) Urządzenie przeciwpaniczne (§ 3 ust. 16) - rozumie się przez to specjalne urządzenia instalowane na drzwiach ewakuacyjnych, umożliwiające łatwe i pewne otwarcie drzwi od wewnątrz pomieszczenia, zgodnie z kierunkiem ewakuacji ludzi na korytarzach lub klatkach schodowych bez względu na blokady i zamki, uniemożliwiające otwarcie tych drzwi od zewnątrz.

4. Definicje i pojęcia wynikające z PN-64/B-02850. Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Klasyfikacja przeciwpożarowa materiałów i elementów budowli. Nazwy i określenia podstawowe (palność materiałów - pkt 3).

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) Materiał niepalny - materiał, którego znormalizowane próbki poddane badaniom w określonych urządzeniach pomiarowych w ciągu ustalonego czasu:

- nie zapalają się,

- nie powodują wydzielania palnych gazów, które można by zapalić za pomocą probierczego płomienia umieszczonego nad powierzchnią próbki,

- nie powodują w procesie spalania wydzielania ilości ciepła warunkującej podniesienie temperatury do określonej wartości.

Uwaga: Metoda badawcza określona w PN-93/B-02862. Ochrona przeciwpożarowa budynków. Metoda badania niepalności materiałów budowlanych.

2) Materiał palny - materiał, który nie spełnia warunków podanych w pkt. 1.

Materiały palne dzieli się na:

a) materiały niezapalne - są to materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach badań, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego, nie zapalają się płomieniem,

b) materiały trudno zapalne - materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach badań, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego, palą się płomieniem jedynie w zasięgu działania źródła ciepła, po usunięciu zaś tego źródła lub miejscowym zniszczeniu materiału palnego, gasną,

c) materiały łatwo zapalne - materiały, których znormalizowane próbki w określonych warunkach badań, poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego, zapalają się płomieniem, po usunięciu zaś źródła ciepła palą się dalej.

Uwaga: Metoda badawcza określona w PN-90/B-02850. Ochrona przeciwpożarowa budynków.

5. Definicje i pojęcia wynikające z PN-89/B-01022. Schody stałe. Określenia i podział.

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) klatka schodowa - wydzielona część budynku, pomieszczenie lub tylko funkcjonalnie wyodrębniona jego część, w której znajdują się schody;

2) schody stałe - zespół elementów budowlanych (konstrukcja) umożliwiający, za pomocą stopni, komunikacyjne powiązanie różnych poziomów w sposób dostosowany do warunków ruchu pieszego. Poszczególne elementy zespołu są ze sobą połączone w sposób trwały i nieruchomy, a cały zespół nie może zmieniać swego położenia;

3) schody jednobiegowe - na których pokonanie różnicy wysokości pomiędzy dwiema kondygnacjami następuje wyłącznie za pomocą stopni nie rozdzielonych spocznikiem;

4) schody dwubiegowe - na których pokonanie różnicy wysokości pomiędzy dwiema kondygnacjami (poziomami) następuje za pomocą stopni rozdzielonych, najczęściej w połowie wysokości tej kondygnacji, jednym spocznikiem międzypiętrowym (podestem międzypiętrowym);

5) bieg - wydzielona część schodów składająca się co najmniej z dwóch następujących po sobie stopni o jednakowych wysokościach i odpowiednich szerokościach użytkowych, stanowiąca połączenie komunikacyjne dla dwóch różnych poziomów;

6) szerokość użytkowa biegu - szerokość mierzona między wykończoną powierzchnią ściany klatki schodowej a wewnętrzną krawędzią poręczy balustrady;

7) stopnie proste (prostokątne) - o stałej szerokości;

8) stopnie zabiegowe (klinowe, trapezowe) - o zmiennej szerokości tj. o rzutach zbliżonych do trapezu - stosowane przy zmianie osi biegu schodów jak np. łamanych, powrotnych, zabiegowych, kręconych, wachlarzowych;

9) spocznik - pozioma płaszczyzna przedzielająca lub kończąca biegi na poziomie kondygnacji i pozwalająca na dojście do pomieszczeń tam się znajdujących;

10) spocznik międzypiętrowy - pozioma płaszczyzna przedzielająca biegi między kondygnacjami;

11) szerokość użytkowa spocznika - mierzona między wykończoną powierzchnią ściany klatki schodowej a wewnętrzną krawędzią poręczy balustrady;

12) balustrada - pionowa przegroda w formie ścianki pełnej lub ażurowej, o konstrukcji i wysokości zabezpieczającej przed upadkiem ze schodów, zamocowana w stopniach, w belce spocznikowej albo w spocznikach, zakończona górą poręczą.

6. Definicje i pojęcia wynikające z PN-91/B-02840. Ochrona przeciwpożarowa budynków. Nazwy i określenia.

Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

1) obciążenie ogniowe - wyrażona w jednostkach SI całkowita energia powstająca podczas spalania materiałów palnych zgromadzonych w określonej, ograniczonej przestrzeni (pomieszczeniu) wraz z materiałami palnymi podłóg, sufitów, ścian wewnętrznych i przepierzeń oraz okładzin ściennych;

2) odporność ogniowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku poddanego działaniu znormalizowanych warunków fizycznych do spełnienia w określonym czasie wymagań dotyczących nośności ogniowej i/lub izolacyjności cieplnej i/lub szczelności ogniowej oraz innych wymaganych właściwości. Miarą odporności ogniowej jest czas w minutach od początku badania do chwili osiągnięcia przez element próbny jednego ze stanów granicznych: nośności ogniowej, izolacyjności ogniowej lub szczelności ogniowej.

Rozdział  VIII

ZALECENIA DOTYCZĄCE ZAPOZNANIA FUNKCJONARIUSZY I PRACOWNIKÓW Z PRZEPISAMI PRZECIWPOŻAROWYMI ZAWARTYMI W INSTRUKCJI ORAZ ZASADY SZCZEGÓŁOWE JEJ OPRACOWANIA

ZAPOZNANIE FUNKCJONARIUSZY I PRACOWNIKÓW Z PRZEPISAMI PRZECIWPOŻAROWYMI INSTRUKCJI

Zasady zapoznania z postanowieniami instrukcji, w tym sposoby zapoznania użytkowników obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego (np.: gości hotelowych, wczasowiczów, słuchaczy szkół, itp.) oraz funkcjonariuszy i pracowników.

Zapoznanie funkcjonariuszy i pracowników z postanowieniami instrukcji należy realizować w formie szkolenia lub samoszkolenia - dla wszystkich funkcjonariuszy i pracowników pracujących w danym obiekcie.

Przeprowadzenie szkolenia jest dokumentowane. Dokumentację stanowi oświadczenie - wzór nr 1.

W celu zapoznania użytkowników obiektu, w szczególności obiektu zamieszkania zbiorowego, z informacjami i pouczeniami o zasadach bezpieczeństwa pożarowego, z instrukcji sporządza się wyciąg ustaleń, obejmujący następujące zagadnienia:

1) środki i sposoby ogłaszania alarmu o niebezpieczeństwie;

2) wyposażenie i funkcje spełniane w obiekcie przez oświetlenie ewakuacyjne, światła bezpieczeństwa, przeszkodowe i kierunkowe oraz oznakowanie dróg ewakuacyjnych tablicami pożarniczymi;

3) warunków ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej, w tym korytarzy i klatek schodowych oraz drabin i zewnętrznych schodów ewakuacyjnych, sąsiednich pomieszczeń, tarasów i okien na parterze;

4) zasady alarmowania w przypadku powstania pożaru;

5) zasady postępowania w przypadku powstania pożaru.

Wyciąg (na jednej kartce) zatytułowany "Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów i pomieszczeń zamieszkania zbiorowego" umieszcza się w ogólnodostępnych miejscach przebywania użytkowników tych obiektów, np.: w holu na każdym piętrze budynku, itp.

Instrukcja taka powinna się wyróżniać oznakowaniem w postaci poprzecznego paska koloru czerwonego.

ZASADY SZCZEGÓŁOWE

Rozdział I - Charakterystyka pożarowo-techniczna obiektu.

Wykorzystując przykładowe dane podane na stronach 3-4 instrukcji, trzeba odpowiedzieć na wszystkie punkty, jeśli np.: nie ma ścian osłonowych, napisać - nie ma; nie ma gazu - napisać nie ma, itp.

W ust. 4. pkt 5 - podajemy materiały niebezpieczne pożarowo, jakie najczęściej występują w tych pomieszczeniach z określeniem opakowań i ich maksymalnych ilości. Ponieważ dane te są zmienne, można wpisać je do Instrukcji ołówkiem, w celu naniesienia poprawek podczas aktualizacji.

Rozdział II - Potencjalne źródła powstania pożaru i drogi jego rozprzestrzeniania.

Wykorzystując informacje zawarte na stronach 5-6, scharakteryzować potencjalne źródła powstania pożaru, biorąc pod uwagę urządzenia i instalacje oraz występujące materiały niebezpieczne pożarowo, które występują w obiektach opisywanych.

Dokonać oceny możliwości rozprzestrzeniania się pożaru, uwzględniając warunki techniczno-budowlane występujące w opisywanych obiektach (palne elementy konstrukcyjne budynku, rodzaje składowanych materiałów palnych oraz miejsca ich występowania).

Rozdział III - Zapobieganie możliwości powstania pożaru.

Z postanowień instrukcji zawartych na stronach 6-8, wybrać i zamieścić wymagania profilaktyczne, które dotyczą opisywanego obiektu.

Rozdział IV - Podręczny sprzęt gaśniczy.

Na podstawie informacji zawartych na stronach 8-12, wymienić rodzaj i ilość podręcznego sprzętu gaśniczego - porównując jego stan faktyczny z przepisami, miejsca jego usytuowania, przeznaczenie i sposób użycia.

Rozdział V - Warunki ewakuacji.

W zależności od specyfiki i charakteru obiektu przy wykorzystaniu informacji zamieszczonych na stronach 12-20, należy ustalić przedsięwzięcia organizacyjne i wyznaczyć osoby odpowiedzialne za realizację różnych wariantów ewakuacji. Ponieważ dane te są zmienne, można w Instrukcji wpisywać imiona i nazwiska ołówkiem - stwarzając tym możliwość poprawek podczas aktualizacji.

Na oświadczeniach osób wyznaczonych do realizacji różnych wariantów ewakuacji osoba ta dopisuje "Przyjmuję do wiadomości, że zostałem(am) wyznaczony(a) do ........."

oraz potwierdza własnoręcznym podpisem.

Sposób oznakowania dróg i wyjść ewakuacyjnych oraz rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego, przedstawiamy w formie graficznej według wzoru nr 3.

Rozdział VI - Postępowanie na wypadek pożaru lub innego zagrożenia.

Przedstawić informacje zawarte na stronach 20 i 21 instrukcji. Aby zapewnić stałą możliwość zapoznawania się funkcjonariuszy i pracowników oraz innych użytkowników obiektu z informacjami i pouczeniami o zasadach bezpieczeństwa pożarowego, należy wywiesić na każdej kondygnacji budynku, w miejscach najczęściej uczęszczanych, instrukcję postępowania na wypadek pożaru, które przedstawiono we wzorze nr 2.

Wzór nr 1

.............., dnia ............

............................

(imię i nazwisko pracownika)

............................

(stanowisko)

OŚWIADCZENIE

Oświadczam, że zostałem(am) zapoznany(a) z przepisami z

zakresu ochrony przeciwpożarowej, obowiązującymi na terenie

obiektu, a w szczególności znane mi są zasady i sposoby:

1) zapobiegania powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru na

stanowisku służby (pracy) i w obiekcie;

2) postępowania na wypadek pożaru;

3) użycia podręcznego sprzętu gaśniczego i urządzeń

przeciwpożarowych w miejscu służby (pracy)

i zobowiązuję się je przestrzegać.

..................................

(podpis składającego oświadczenie)

................................

(podpis prowadzącego szkolenie)

Przyjęto do ewidencji, dnia ...................................

Wzór nr 2

INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU

I. ALARMOWANIE

Kto zauważy pożar obowiązany jest niezwłocznie:

1. Zawiadomić:

- osoby znajdujące się w strefie zagrożenia,

- STRAŻ POŻARNĄ tel. 998

- Komendę Powiatową w .........

ul ......... tel ......... albo

- najbliższą Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą tel ......... oraz

- DYŻURNEGO OBIEKTU tel .........

2. Zachować spokój i nie dopuścić do paniki.

3. Po uzyskaniu telefonicznego połączenia ze strażą pożarną należy wyraźnie podać:

a) gdzie się pali: dokładny adres, nazwa instytucji, piętro;

b) co się pali: np. szafa w korytarzu, dach 3 piętra budynku;

c) czy istnieje zagrożenie życia ludzi;

d) numer telefonu, z którego się mówi i swoje nazwisko.

UWAGA! Odłożyć słuchawkę dopiero po otrzymaniu odpowiedzi, że straż pożarna przyjęła zgłoszenie. Odczekać chwilę przy telefonie na ewentualne sprawdzenie.

4. W razie potrzeby (nieszczęśliwy wypadek lub awaria) alarmować:

POGOTOWIE RATUNKOWE tel. 999

POLICJA tel. 997

POGOTOWIE GAZOWE tel. 992

POGOTOWIE ELEKTRYCZNE tel. ......

POGOTOWIE WODOCIĄGOWE tel. ......

POGOTOWIE DŹWIGOWE tel. ......

STRAŻ MIEJSKA tel. ......

II. AKCJA RATOWNICZO-GAŚNICZA

1. Równocześnie z alarmowaniem straży pożarnej należy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego, znajdującego się w pobliżu.

2. Do czasu przybycia straży pożarnej kierowanie akcją obejmuje właściciel, kierownik obiektu, osoby do tego przygotowane lub osoba najbardziej energiczna i opanowana.

3. Każdy przystępujący do akcji ratowniczo-gaśniczej powinien pamiętać, że:

a) w pierwszej kolejności przeprowadzić ratowanie zagrożonego życia ludzi;

b) wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do pomieszczeń objętych pożarem. Nie wolno gasić wodą instalacji i urządzeń elektrycznych będących pod napięciem (stosować gaśnice śniegowe, proszkowe, halonowe);

c) usunąć z zasięgu ognia wszystkie materiały palne a w szczególności butle z gazami sprężonymi, naczynia z płynami łatwo palnymi, cenne maszyny i ważne dokumenty;

d) nie otwierać bez koniecznej potrzeby drzwi i okien do pomieszczeń, w których powstał pożar, ponieważ dopływ powietrza sprzyja rozprzestrzenianiu się ognia;

e) szybkie i prawidłowe użycie podręcznego sprzętu gaśniczego umożliwia ugaszenie pożaru w zarodku.

III. UWAGI KOŃCOWE

1. Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351 z późn. zm.) każdy:

"Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz jednostkę ochrony przeciwpożarowej bądź policję lub wójta albo sołtysa".

2. Instrukcja obowiązuje wszystkich funkcjonariuszy SG i pracowników.

(miejscowość, data)

Wzór nr 3

OZNAKOWANIE ROZMIESZCZENIA SPRZĘTU GAŚNICZEGO, DRÓG I WYJŚĆ EWAKUACYJNYCH

grafika