Wprowadzenie Programu mającego na celu utrzymanie różnorodności przyrodniczej w obwodach łowieckich pozostających w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

Dzienniki resortowe

B.I.LP.2019.11.125

Akt obowiązujący
Wersja od: 29 sierpnia 2022 r.

ZARZĄDZENIE Nr 56
DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH
z dnia 9 października 2019 r.
w sprawie wprowadzenia Programu mającego na celu utrzymanie różnorodności przyrodniczej w obwodach łowieckich pozostających w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe

ZG.Ł.074.42.2019

Na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. poz. 2129 z późn. zm.), w związku z § 6 i § 10 Statutu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 50 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 18 maja 1994 r. w sprawie nadania Statutu Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe, zarządzam, co następuje:

§  1. 
Wprowadzam do stosowania w jednostkach organizacyjnych PGL LP, zarządzających ośrodkami hodowli zwierzyny, Program mający na celu utrzymanie różnorodności przyrodniczej. Program stanowi załącznik do niniejszego zarządzenia.
§  2. 
Program, o którym mowa w § 1, ukierunkowany jest w szczególności na utrzymanie w obwodach łowieckich odpowiedniej liczebności, dającej gwarancję zachowania populacji dziko żyjącej takich gatunków, jak: bażant, dzika kaczka, kuropatwa i zając.
§  3.  1
 (skreślony).
§  4. 
1. 
Do realizacji Programu mogą przystąpić jednostki organizacyjne PGL LP, zarządzające ośrodkami hodowli zwierzyny, w których istnieją warunki do prowadzenia hodowli, introdukcji bądź reintrodukcji gatunków wymienionych w § 2.
2. 
Zarządca OHZ kieruje do dyrektora RDLP wniosek o zgodę na przystąpienie do Programu wraz z uzasadnieniem, opisem zamierzonych działań oraz harmonogramem realizacji.
3. 
Dyrektor RDLP, po rozpatrzeniu wniosku zarządcy OHZ, akceptuje bądź odrzuca wniosek w drodze zarządzenia.
§  5. 
Organami nadzorującymi realizację Programu są właściwi dyrektorzy RDLP w zakresie bezpośredniego nadzoru nad realizacją ujętych we wniosku działań oraz harmonogramu ich realizacji oraz Dyrektor Generalny Lasów Państwowych w zakresie właściwego wykorzystania przeznaczonych na realizację Programu środków funduszu leśnego.
§  6. 
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

ZAŁĄCZNIK 2  

PROGRAM

mający na celu utrzymanie różnorodności przyrodniczej w obwodach łowieckich pozostających w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe

Wrzesień 2019 r.

I. 

WSTĘP

W minionych dziesięcioleciach liczebność poszczególnych gatunków zwierząt łownych uległa istotnym zmianom. Zmiany te polegają na drastycznym obniżeniu się liczebności zwierzyny drobnej, w tym głównie zająca szaraka, kuropatwy, bażanta oraz dzikiej kaczki.

Najbardziej niepokojąca sytuacja występuje w odniesieniu do zająca szaraka i kuropatwy. Stabilną liczebność tych gatunków obserwowaliśmy do połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Roczne pozyskanie zajęcy w Polsce wynosiło w tym okresie ok. 0,5 mln sztuk, w Czechosłowacji ok. 1 mln sztuk, a w Niemczech pozyskanie dochodziło do 2 mln sztuk. Obecnie, w porównaniu z okresem sprzed 50 lat w Polsce, w sezonie łowieckim 2017/2018 pozyskano, w drodze odstrzału, zaledwie 10,7 tys. sztuk. Podobna tendencja obserwowana jest w odniesieniu do kuropatw.

Przyczyny drastycznego regresu są złożone, a finalny stan można określić jako efekt wpływu poszczególnych czynników, a także działań o charakterze synergistycznym.

Negatywne tendencje wymuszają podejmowanie działań restytucyjnych, zdolnych chociażby do częściowego łagodzenia tego regresu. Działania takie podejmują od 2004 r. Lasy Państwowe. Są one realizowane również przez Polski Związek Łowiecki.

Lasy Państwowe swoje działania skoncentrowały na programach restytucji, prowadzeniu hodowli otwartej i klatkowej zajęcy, kuropatw, bażantów i dzikich kaczek oraz ich wsiedlaniu w łowiska otwarte. Realizacji tych programów towarzyszyła redukcja drapieżników oraz ingerencja w agrocenozy, polegająca na tworzeniu remiz, ostoi, miejsc lęgowych oraz korytarzy ekologicznych. W ciągu 15 lat w programach tych uczestniczyło kilkadziesiąt nadleśnictw zarządzających ośrodkami hodowli zwierzyny, m.in. Świebodzin, Krzystkowice, Przedborów, Brodnica, Dąbrowa, Brzeziny, Kolumna, Kutno, Łochów, Ciechanów, Rudnik, Lubartów, Łomża i Lidzbark.

II. 

CELE I ZAKRES PROGRAMU

Głównym celem Programu jest spowolnienie regresu lub wręcz jego zatrzymanie przejawiające się w utrzymaniu liczebności zajęcy, kuropatw, bażantów i dzikich kaczek lub zwiększenie tej liczebności do bezpiecznego poziomu.

Cel ten jest zgodny z zapisem art. 28 ust. 2 pkt 3 i pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r. poz. 2033 z późn. zm.).

Program w odniesieniu do wymienionych gatunków powinien być wdrażany (realizowany) w tych ośrodkach hodowli zwierzyny LP, które pod względem przyrodniczym odpowiadają wymaganiom środowiskowym tych gatunków. Realizacji Programu powinna towarzyszyć coroczna ocena uzyskanych efektów.

III. 

SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU

Praktyczna realizacja Programu będzie się opierać na następujących działaniach podejmowanych przez jednostki organizacyjne PGL LP:
1.
Prowadzeniu hodowli zwierząt łownych (zajęcy, kuropatw, bażantów i dzikich kaczek) z przeznaczeniem do wsiedleń na terenie OHZ LP.
2.
Wsiedlaniu zwierząt w łowiska otwarte.
3.
Ingerencji w agrocenozy, polegającej na poprawie naturalnych warunków bytowania zwierzyny.
4.
Redukcji drapieżników.
5.
Prowadzeniu działań profilaktycznych zapobiegających chorobom.
6.
Prowadzenie działań edukacyjnych i promocyjnych wśród lokalnych społeczności.

Prowadzenie hodowli zwierząt łownych

Prowadzenie hodowli zwierząt łownych (z wyłączeniem bażantów) wymaga uzyskania stosownej zgody Ministra Środowiska. Musi również zostać zapewniona osłona naukowa oraz opieka weterynaryjna. Uzyskane w trakcie prowadzenia hodowli wyniki badań naukowych oraz doświadczenie praktyczne powinny być udostępniane wszystkim jednostkom organizacyjnych PGL LP oraz współpracującemu z LP Polskiemu Związkowi Łowieckiemu.

Wsiedlenia zwierząt w łowiska otwarte

Wsiedlenia zwierząt w łowiska otwarte muszą być poprzedzone znaczącą redukcją drapieżników. Samo wsiedlenie powinno być poprzedzone opracowaniem planu wsiedlenia poddanego ocenie osoby lub osób zapewniających osłonę naukową realizacji Programu oraz współpracującego z zarządcą OHZ lekarza weterynarii. Ocena lekarza weterynarii powinna zawierać informacje o stanie zdrowotnym zwierząt, które mają być wsiedlone oraz podanych zwierzętom przed wsiedleniem lekach. Plan wsiedlenia wraz z wymienionymi ocenami powinien być zatwierdzony przez zarządcę OHZ - nadleśniczego.

Ingerencja w agrocenozy

Ingerencja w agrocenozy powinna polegać na poprawie naturalnych warunków bytowania zwierzyny, o którym mowa w art. 3 pkt 2 ustawy Prawo łowieckie oraz tworzeniu naturalnej bazy pokarmowej. W ramach tej ingerencji zaleca się zakładanie remiz i zakrzaczeń śródpolnych o powierzchni od kilku do kilkunastu arów zapewniających schronienie i miejsca lęgowe, będących jednocześnie zróżnicowaną bazą żerową. W strefie ekotonów powinny być wprowadzane drzewa owocodajne. Za celowe w realizacji Programu uznaje się zagospodarowanie pod kątem potrzeb zwierzyny stref brzegowych zbiorników wodnych małej retencji. Na gruntach pozostających w zarządzie PGL LP lub w porozumieniu z właścicielami innych gruntów celowe jest pozostawianie na okres zimowy fragmentów upraw rolniczych do wykorzystania przez zwierzynę.

Redukcja drapieżników

Jednostki organizacyjne PGL LP - nadleśnictwa - dołożą wszelkich starań w zakresie utrzymania liczebności drapieżników na poziomie pozwalającym na efektywne realizowanie wsiedleń. Starania te powinny polegać na planowaniu, w ramach rocznych planów łowieckich, odpowiedniej liczby drapieżników do odstrzału w zakresie użytkowania łowieckiego i pełnej realizacji tych planów. W szczególności starania w tym zakresie powinny dotyczyć drapieżników "obcych", wykazujących dużą ekspansję - jenota, szopa pracza i norki amerykańskiej. Oprócz odstrzału należy wykorzystać również inne, dozwolone prawem, możliwości redukcji drapieżników, np. odławianie w pułapki żywołowne.

Prowadzenie działań profilaktycznych

Działania profilaktyczne powinny polegać na prowadzeniu bieżącego monitoringu stanu zdrowotnego populacji oraz podejmowaniu ingerencji w miarę zaistnienia takiej potrzeby. Monitoring stanu zdrowotnego powinien być prowadzony w oparciu o badania osobników padłych lub odstrzelonych. Konieczna jest w tym zakresie ścisła współpraca z inspekcją weterynaryjną.

Profilaktyka powinna być realizowana również poprzez stosowanie preparatów odrobaczających, według wskazań lekarza weterynarii, unikaniu działań prowadzących do koncentracji zwierzyny i utrzymywaniu higieny miejsc dokarmiania.

IV. 

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Program finansowany będzie z następujących źródeł:
a)
środków własnych nadleśnictw,
b)
funduszu leśnego w ramach wspierania realizacji wspólnych przedsięwzięć jednostek organizacyjnych LP (art. 58 ust. 2 pkt 1 ustawy o lasach),
c)
środków zewnętrznych (NFOŚ, WFOŚ, inne środki pomocowe).

Za zabezpieczenie środków funduszu leśnego na realizację Programu, w planie finansowo gospodarczym PGL LP, odpowiedzialna będzie właściwa ds. łowiectwa komórka organizacyjna DGLP, realizująca to zadanie w oparciu o stosowne wnioski zarządców OHZ.

Środki zewnętrzne na realizację Programu pozyskuje nadleśniczy - zarządca OHZ, z zachowaniem wszelkich zasad i reguł obowiązujących w PGL LP.

Program opracowano w Zespole Gospodarki Łowieckiej DGLP

1 § 3 skreślony przez § 1 ust. 1 zarządzenia nr 69 z dnia 29 sierpnia 2022 r. (B.I.LP.2022.10.113) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 29 sierpnia 2022 r.
2 Załącznik zmieniony przez § 2 zarządzenia nr 69 z dnia 29 sierpnia 2022 r. (B.I.LP.2022.10.113) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 29 sierpnia 2022 r.