Warunki otwierania i prowadzenia rachunków banków przez Narodowy Bank Polski.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.NBP.2023.6 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 25 kwietnia 2023 r.

UCHWAŁA NR 9/2013

ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO

z dnia 24 maja 2013 r.

w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez Narodowy Bank Polski

Na podstawie art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2022 r. poz. 2025) uchwala się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Użyte w uchwale określenia oznaczają:

1) bank - bank krajowy, instytucja kredytowa, oddział instytucji kredytowej oraz oddział banku zagranicznego;

2) formularz gromadzenia danych referencyjnych - formularz zgodny ze wzorem wskazanym przez Narodowy Bank Polski, zwany dalej "NBP", dla celów rejestracji podmiotów ubiegających się o dostęp do usług systemu TARGET-NBP oraz dla celów rejestracji zmian danych podmiotu lub zmian w zakresie dostarczania takich usług;

3) formularz rejestracyjny uczestnika SORBNET2 - formularz opracowany przez NBP dla celów rejestracji podmiotów ubiegających się o dostęp do usług SORBNET2 oraz dla celów rejestracji zmian danych uczestnika lub zmian w zakresie dostarczania takich usług;

4) (uchylony);

5) system będący komponentem systemu TARGET - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) prowadzony przez dany bank centralny, stanowiący część systemu TARGET (krajowy komponent systemu TARGET);

6) system SORBNET2 - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) obsługujący rachunki prowadzone w Centrali NBP, w którym przeprowadzane są rozrachunki międzybankowe w złotych;

7) umowa - umowa rachunku bankowego zawarta między bankiem a NBP, w szczególności Umowa o systemie SORBNET2 oraz Umowa o systemie TARGET-NBP;

8) Umowa o systemie SORBNET2 - umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku bankowego w systemie SORBNET2;

9) Umowa o systemie TARGET-NBP - umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku w euro w systemie TARGET-NBP, zawarta między NBP a Uczestnikiem systemu TARGET-NBP;

10) system TARGET - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) dla przeprowadzania, w pieniądzu banku centralnego, rozrachunku płatności w euro, składający się z krajowych komponentów prowadzonych przez poszczególne banki centralne Unii Europejskiej stosownie do ram prawnych dotyczących systemu TARGET, w szczególności zgodnie z Wytycznymi Europejskiego Banku Centralnego z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie transeuropejskiego zautomatyzowanego błyskawicznego systemu rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym nowej generacji (TARGET) oraz uchylającymi wytyczne 2013/47/UE (EBC/2012/27) (EBC/2022/8) (Dz. Urz. UE L 163 z 17.06.2022, str. 84);

11) system TARGET-NBP - polski system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS), stanowiący k rajowy komponent systemu TARGET prowadzony przez NBP;

12) zawieszenie uczestnictwa w systemie - tymczasowe wstrzymanie przez NBP wykonywania praw i obowiązków banku w systemie SORBNET2 lub TARGET-NBP na okres wskazany przez NBP.

§ 2. NBP otwiera i prowadzi dla banków:

1) rachunki bieżące w złotych;

2) rachunki lokat terminowych w złotych;

3) rachunki bankowe w euro;

4) inne rachunki, których otwarcie i prowadzenie wynika z odpowiednich przepisów.

§  3. 

1. NBP otwiera i prowadzi rachunki bieżące w złotych:

1) w Centrali NBP w systemie SORBNET2 dla banków spełniających warunki określone w § 11 ust. 1;

2) w oddziałach okręgowych NBP dla banków niespełniających warunków, o których mowa w § 11 ust. 1, lub dla banków spełniających te warunki, ale nieubiegających się o otwarcie i prowadzenie rachunku bieżącego w złotych w Centrali NBP.

2. NBP otwiera i prowadzi dla banku jeden rachunek bieżący w złotych, z zastrzeżeniem art. 176 ust. 1, art. 191 ust. 1 oraz art. 369 ust. 7 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 2253), zwanej dalej "ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji".

§ 4. NBP otwiera i prowadzi rachunki lokat terminowych w złotych w systemie SORBNET2 dla banków posiadających rachunki bieżące w złotych w tym systemie.

§ 5. NBP otwiera i prowadzi rachunki bankowe w euro w systemie TARGET-NBP.

§ 6. Szczegółowe warunki otwierania i prowadzenia przez NBP dla banku rachunku:

1) bieżącego w złotych, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, regulują przepisy uchwały oraz postanowienia Umowy o systemie SORBNET2;

2) bieżącego w złotych, o którym mowa w art. 176 ust. 1, art. 191 ust. 1 oraz art. 369 ust. 7 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, regulują przepisy tej ustawy, przepisy uchwały oraz postanowienia umowy;

3) lokat terminowych w złotych regulują przepisy uchwały oraz postanowienia umowy;

4) bankowego w euro w systemie TARGET-NBP regulują przepisy uchwały oraz postanowienia Umowy o systemie TARGET-NBP;

5) o którym mowa w § 2 pkt 4, regulują przepisy uchwały, odpowiednie przepisy, z których wynika otwarcie i prowadzenie rachunku oraz postanowienia umowy.

Rozdział  2

Warunki otwierania rachunków banków przez NBP

§  7. 

1. Otwarcie rachunku banku następuje na jego pisemny wniosek, złożony w NBP.

2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, bank załącza następujące dokumenty:

1) akt prawny powołujący bank lub dokument stwierdzający jego utworzenie zgodnie z przepisami prawa;

2) statut banku;

3) odpis z Krajowego Rejestru Sądowego lub inny dokument wskazujący osoby uprawnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych w imieniu banku;

4) zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON;

5) opinię o zdolności wydaną przez bank lub zewnętrznych doradców prawnych, zgodnie ze wzorem wskazanym przez NBP, zamieszczonym na stronie internetowej NBP;

6) opinię krajową wydaną przez zewnętrznych doradców prawnych, uwzględniającą przepisy prawa kraju, w którym bank ma siedzibę, jeżeli jest on podmiotem pochodzącym spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego, zgodnie ze wzorem wskazanym przez NBP, zamieszczonym na stronie internetowej NBP;

7) wypełniony formularz gromadzenia danych referencyjnych, zgodnie ze wzorem wskazanym przez NBP, zamieszczonym na stronie internetowej NBP;

8) wypełniony formularz rejestracyjny uczestnika SORBNET2, zgodnie ze wzorem wskazanym przez NBP, zamieszczonym na stronie internetowej NBP.

3. Oddział instytucji kredytowej załącza do wniosku, o którym mowa w ust. 1, także potwierdzenie z Komisji Nadzoru Finansowego, że zgodnie z art. 48l ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324, 2339, 2640 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 180) oddział ten jest uprawniony do prowadzenia działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Załączenie dokumentów, o których mowa w ust. 2 pkt 5-7, jest wymagane jedynie od banków ubiegających się o uczestnictwo w systemie TARGET-NBP.

5. Załączenie dokumentu, o którym mowa w ust. 2 pkt 8, jest wymagane jedynie od banków ubiegających się o uczestnictwo w systemie SORBNET2.

6. Wymóg, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, nie odnosi się do instytucji kredytowych.

7. NBP może również zażądać przedłożenia dodatkowych informacji, które uzna za niezbędne do oceny wniosku o otwarcie rachunku, o którym mowa w ust. 1.

8. Dokumenty, o których mowa w ust. 2, mogą być składane w oryginałach, odpisach lub w formie kserokopii. Odpisy i kserokopie niepoświadczone notarialnie podlegają sprawdzeniu przez NBP co do ich zgodności z oryginałem.

§  8. 

1. Z zastrzeżeniem ust. 4, NBP jest obowiązany do rozpatrzenia wniosku o otwarcie rachunku w terminie 30 dni od dnia złożenia przez bank dokumentacji, o której mowa w § 7.

2. Przy rozpatrywaniu wniosku banku, o którym mowa w ust. 1, NBP będzie kierował się zasadami:

1) swobodnego dostępu, co oznacza, że uwzględniony zostanie wniosek każdego banku, który spełnia kryteria dostępu;

2) równego traktowania, co oznacza, że wszelkie obowiązujące zasady będą stosowane jednolicie w odniesieniu do wszystkich banków.

3. Z zastrzeżeniem ust. 4 i § 11 ust. 1, NBP przekazuje bankowi, w terminie o którym mowa w ust. 1, zawiadomienie o możliwości otwarcia rachunku. W powyższym terminie bank jest również zawiadamiany o braku możliwości otwarcia takiego rachunku. Odmowa otwarcia rachunku powinna zawierać uzasadnienie.

4. W przypadku gdy rozpatrzenie wniosku o otwarcie rachunku wymaga przedłożenia dodatkowych informacji, o których mowa w § 7 ust. 7, zawiadomienie o możliwości otwarcia rachunku lub o braku możliwości otwarcia takiego rachunku powinno nastąpić nie później niż w ciągu 30 dni od dnia złożenia przez bank dodatkowych informacji.

§  9. 

1. Otwarcie rachunków, o których mowa w § 2, następuje przez zawarcie umowy.

2. Zawarcie umowy następuje z chwilą podpisania jej przez obie strony.

3. Podpisanie umowy następuje w obecności pracownika NBP, po sprawdzeniu przez niego tożsamości osób podpisujących w imieniu banku umowę z ich dowodami tożsamości oraz upoważnień tych osób do podpisania umowy.

4. Nie jest wymagane podpisanie umowy w obecności pracownika NBP przez osoby, których podpisy i cechy dowodów tożsamości oraz uprawnienia do podpisywania tych dokumentów były już sprawdzone przez NBP lub których podpisy i cechy dowodów tożsamości zostały notarialnie uwierzytelnione.

5. Upoważnienia osób zawierających w imieniu banku umowę, które nie wynikają z dokumentów określonych w § 7 ust. 2 pkt 3, powinny być podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych w imieniu banku. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.

§  10. 

1. Z zastrzeżeniem ust. 2, umowa może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.

2. Umowa o systemie SORBNET2 i Umowa o systemie TARGET-NBP zawierane są na czas nieoznaczony.

§  11. 

1. NBP otwiera rachunek bieżący w złotych w systemie SORBNET2 lub rachunek bankowy w euro w systemie TARGET-NBP, jeżeli:

1) sytuacja finansowa banku jest uznana przez NBP za prawidłową;

2) bank spełnia wymagania techniczne określone w umowie.

2. NBP, dokonując oceny sytuacji finansowej banku, o której mowa w ust. 1 pkt 1, może wystąpić do właściwego organu nadzorczego o przekazanie informacji, w tym danych, opinii i analiz na temat sytuacji finansowej banku.

Rozdział  3

Warunki prowadzenia rachunków banków przez NBP

§  12. 

1. Środki pieniężne na rachunkach bieżących w złotych nie podlegają oprocentowaniu, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Oprocentowaniu podlegają:

1) środki pieniężne stanowiące rezerwę obowiązkową, zgromadzone na rachunku bieżącym w złotych;

2) aktywa, o których mowa w art. 369 ust. 7 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, jeżeli są ulokowane na rachunku bieżącym w złotych.

3. Środki pieniężne na rachunkach bankowych w euro podlegają oprocentowaniu, zgodnie z postanowieniami Umowy o systemie TARGET-NBP.

§  13. 

1. Rachunek bieżący w złotych i rachunek bankowy w euro jest obciążany, z zastrzeżeniem § 14 ust. 1, na podstawie zlecenia płatniczego wystawionego przez bank lub NBP, lub inny podmiot, o ile zostały upoważnione do takiego działania w umowie.

2. Zasady określające formę, terminy oraz sposób składania i realizacji zleceń płatniczych, sposób powiadamiania właściwych stron o realizacji zleceń płatniczych lub jej braku oraz prostowania błędów określa umowa.

3. NBP nie ponosi odpowiedzialności za skutki wynikające z informacji zamieszczonych w zleceniu płatniczym wystawionym przez bank lub przez inny niż NBP podmiot upoważniony w umowie.

§  14. 

1. Prawidłowo wystawione i wprowadzone do systemu zlecenie płatnicze obciążające rachunek bieżący w złotych lub rachunek bankowy w euro jest realizowane pod warunkiem dysponowania przez bank na tym rachunku wystarczającymi do jego zrealizowania środkami pieniężnymi.

2. Do środków pieniężnych, o których mowa w ust. 1, zalicza się środki pieniężne zgromadzone na rachunku bieżącym w złotych lub rachunku bankowym w euro z wyłączeniem środków zablokowanych z tytułów określonych w umowie lub wynikających z odrębnych przepisów.

§  15. 

1. Bank otrzymuje wyciągi z rachunków, o których mowa w § 2, za każdy dzień operacyjny, w którym były dokonywane operacje na tym rachunku.

2. Na koniec roku kalendarzowego bank otrzymuje zawiadomienie o stanie jego rachunków, z ustaleniem salda na ten dzień.

3. Zakres informacji zawartych w wyciągu i zawiadomieniu o stanie rachunku oraz formę, termin i sposób ich przekazywania określa umowa.

§  16. 

1. Prowadzenie rachunku bieżącego w złotych i rachunku bankowego w euro polega w szczególności na obciążaniu lub uznawaniu tego rachunku na podstawie prawidłowo wystawionych i wprowadzonych do systemu zleceń płatniczych realizowanych zgodnie z zasadą rozrachunku brutto, to jest w drodze odrębnej realizacji każdego zlecenia płatniczego oraz z zasadą rozrachunku w czasie rzeczywistym, to jest na bieżąco w ciągu dnia operacyjnego niezwłocznie po ich złożeniu, z tym że zasady realizacji zleceń płatniczych na rachunku bieżącym w złotych, o którym mowa w art. 369 ust. 7 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, są określone w umowie.

2. Bank ma prawo wystawiać zlecenia płatnicze obciążające jego rachunek bieżący w złotych i rachunek bankowy w euro z tytułu operacji określonych w umowie.

§  17. 

1. Zlecenia płatnicze są realizowane w dniu operacyjnym wskazanym w zleceniu jako data realizacji.

2. Kolejność realizacji zleceń płatniczych wyznaczana jest zgodnie z zasadami priorytetów określonymi w umowie.

3. Zrealizowanie zlecenia płatniczego jest potwierdzane przez przesłanie informacji o jego realizacji do właściwych stron.

§ 18. W ciągu dnia operacyjnego bank ma możliwość bieżącego monitorowania salda swojego rachunku bieżącego w złotych i rachunku bankowego w euro oraz obrotów na nim na zasadach określonych w odpowiednich umowach.

§  19. 

1. Bank jest zobowiązany w czasie obowiązywania Umowy o systemie SORBNET2 lub Umowy o systemie TARGET-NBP do spełniania warunków, o których mowa w § 11 ust. 1.

2. Spełnianie wymagań, o których mowa w ust. 1, jest oceniane przez NBP.

§ 19a. NBP może dokonać zawieszenia uczestnictwa banku w systemie SORBNET2 lub systemie TARGET-NBP z przyczyn i na zasadach określonych odpowiednio w Umowie o systemie SORBNET2 lub Umowie o systemie TARGET-NBP.

§  20. 

1. NBP pobiera prowizje i opłaty za prowadzenie rachunku banku oraz inne czynności na zasadach i w wysokości wynikających z odrębnych przepisów.

2. Sposób, formę i terminy pobierania poszczególnych rodzajów prowizji i opłat oraz ich wysokość i warunki zmiany określa umowa.

Rozdział  4

Warunki zamykania rachunków banków przez NBP

§  21. 

1. Podstawą zamknięcia rachunku banku prowadzonego przez NBP jest:

1) rozwiązanie umowy;

2) upływ terminu lub zaistnienie innych okoliczności, które zostały określone jako przesłanki zamknięcia rachunku w odrębnych przepisach, jeżeli otwarcie i prowadzenie rachunku wynikało z tych przepisów.

2. Rozwiązanie umowy może nastąpić w każdym czasie wskutek wypowiedzenia jej przez każdą ze stron, z tym że NBP może wypowiedzieć umowę tylko z ważnych powodów, z zastrzeżeniem § 23.

3. Z zastrzeżeniem ust. 5 oraz § 23, okres wypowiedzenia umowy wynosi 14 dni.

4. Umowa zawarta na czas oznaczony wygasa z upływem terminu, na który została zawarta, z zastrzeżeniem ust. 2.

5. Szczegółowe warunki rozwiązania Umowy o systemie TARGET-NBP lub umowy rachunku bankowego prowadzonego w oddziale okręgowym NBP regulują postanowienia umowy.

§ 22. NBP może rozwiązać Umowę o systemie SORBNET2, w trybie określonym w § 21 ust. 2 i terminie określonym w § 21 ust. 3, z bankiem, którego rachunek bieżący w złotych jest prowadzony w systemie SORBNET2, w szczególności gdy:

1) w ocenie NBP bank nie spełnia warunków, o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 1 lub 2;

2) NBP uzna bank za stwarzający zagrożenie dla bezpieczeństwa rozrachunków w związku z nieterminową realizacją jego zobowiązań z przyczyn leżących po jego stronie;

3) bank nie przyjął zmian do umowy;

4) bank w sposób rażący naruszył warunki umowy.

§ 23. NBP rozwiązuje Umowę o systemie SORBNET2 z bankiem, którego rachunek bieżący w złotych jest prowadzony w systemie SORBNET2, bez zachowania okresu wypowiedzenia, w razie:

1) podjęcia w trybie określonym odrębnymi przepisami decyzji o zawieszeniu działalności banku lub decyzji w sprawie likwidacji banku;

2) cofnięcia decyzji o utworzeniu banku;

3) przejęcia banku przez inny bank lub połączenia z innym bankiem;

4) (uchylony).

§ 24. Po zamknięciu rachunku banku, NBP podaje bankowi saldo tego rachunku oraz wzywa go do potwierdzenia tego salda w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania oraz do zadysponowania saldem. Saldo uważa się za potwierdzone, jeżeli w tym terminie bank nie zakwestionuje jego wysokości.

§ 25. Bank, którego rachunek bieżący w złotych był prowadzony w systemie SORBNET2 lub którego rachunek bankowy w euro był prowadzony w systemie TARGET-NBP i z którym to bankiem NBP rozwiązał umowę, może ponownie starać się o otwarcie rachunku bieżącego w złotych w systemie SORBNET2 lub rachunku bankowego w euro prowadzonego w systemie TARGET-NBP - nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy, o ile szczególne okoliczności nie uzasadniają wcześniejszego otwarcia rachunku.

Rozdział  5

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 26. Bank będący uczestnikiem systemu SORBNET, działającego zgodnie z uchwałą, o której mowa w § 27, ubiegający się o uczestnictwo w systemie SORBNET2, może być zwolniony z obowiązku załączenia do wniosku o otwarcie rachunku dokumentów określonych w § 7 ust. 2 pkt 1-7 i ust. 3 na zasadach określonych w Umowie o systemie SORBNET2.

§ 27. Traci moc uchwała nr 20/2004 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez Narodowy Bank Polski (Dz. Urz. NBP Nr 3, poz. 6, z późn. zm.).

§ 28. Uchwała wchodzi w życie z dniem 10 czerwca 2013 r.