Uznanie praktyki stosowanej przez Stowarzyszenie Radio - Taxi "VIVA" w T., Stowarzyszenie Radio - Taxi "EFEKT" w T., Stowarzyszenie Radio - Taxi "PARTNER" w T., Stowarzyszenie "Taksówkarze Tarnowscy" w T., Stowarzyszenie Euro - Taxi w T., Radio-Taxi "Express" s.c. w T., za ograniczającą konkurencję.
Dz.Urz.UOKiK.2004.4.323
Akt nienormatywnyDecyzja
z dnia 31 sierpnia 2004 r.
w sprawie uznania praktyki stosowanej przez Stowarzyszenie Radio - Taxi "VIVA" w T., Stowarzyszenie Radio - Taxi "EFEKT" w T., Stowarzyszenie Radio - Taxi "PARTNER" w T., Stowarzyszenie "Taksówkarze Tarnowscy" w T., Stowarzyszenie Euro - Taxi w T., Radio - Taxi "Express" s.c. w T., za ograniczającą konkurencję
Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. z 2002 r. Nr 18, poz. 172 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek Miejskiego Rzecznika Konsumentów w T., w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
II. Na podstawie art. 105 Kpa w związku z art. 80 ww. ustawy umarza się postępowanie antymonopolowe prowadzone pod zarzutem stosowania praktyki opisanej w punkcie I przez przedsiębiorców: Tadeusza T. i Kamila J., prowadzących działalność gospodarczą pod firmą Małe Przedsiębiorstwo Taksówkowe Halo Taxi s.c. z siedzibą w T., jako bezprzedmiotowe.
III. Na podstawie art. 101 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nakłada się, na przedsiębiorców wymienionych w punkcie 1, kary pieniężne - płatne do budżetu państwa - stanowiące równowartość 5% przychodów osiągniętych w roku 2003, tj. w wysokości:
- Stowarzyszenie Radio Taxi "VIVA" - 1.318 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta osiemnaście złotych),
- Stowarzyszenie Radio-Taxi "EFEKT" - 4.909 zł (słownie: cztery tysiące dziewięćset dziewięć złotych),
- Stowarzyszenie Radio-Taxi "PARTNER" - 2.513 zł (słownie: dwa tysiące pięćset trzynaście złotych),
- Stowarzyszenie "Taksówkarze Tarnowscy" - 1.444 zł (słownie: jeden tysiąc czterysta czterdzieści cztery złote),
- Stowarzyszenie Euro-Taxi - 97 zł (słownie: dziewięćdziesiąt siedem złotych),
- Tadeusza Grzegorza Ś. - 200 zł (słownie: dwieście złotych),
- Adama P. - 200 zł (słownie: dwieście złotych),
- Mariana Cz. - 200 zł (słownie: dwieście złotych).
UZASADNIENIE
W dniu 8 stycznia 2004 r. do Delegatury Urzędu wpłynął wniosek Miejskiego Rzecznika Konsumentów w T. (zwanego dalej "Wnioskodawcą") o wszczęcie postępowania antymonopolowego w związku z podejrzeniem zawarcia - niezgodnego z prawem, naruszającego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów porozumienia, przez grupę przedsiębiorców świadczących usługi taksówkowe na terenie miasta T.
W toku postępowania wyjaśniającego potwierdzone zostały ustalenia dokonane przez Wnioskodawcę, tj. że:
- w dniu 19 listopada 2003 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli sieci Radio - Taxi,
- w trakcie spotkania podjęto decyzję o likwidacji wszystkich dotychczas obowiązujących zniżek i upustów oraz dodatkowo ustalono, że od 28 listopada 2003 r. opłaty za przewóz będą pobierane zgodnie z wskazaniami taksometru,
- ze spotkania sporządzono notatkę zwaną "Protokołem z posiedzenia Radio-Taxi", pod którą podpisali się wszyscy uczestniczący w spotkaniu przedstawiciele grup taksówkarzy.
W związku z powyższym w dniu 11 listopada 2004 r. postanowieniem nr 28/2004 zostało wszczęte na wniosek Miejskiego Rzecznika Konsumentów w T. postępowanie antymonopolowe, pod przedstawionym wyżej zarzutem.
W toku postępowania antymonopolowego ustalono dodatkowo, że na terenie miasta T. obowiązują we wszystkich sieciach Radio-Taxi jednakowe taryfy i opłaty. Dotychczas ceny za tę usługę wahały się na różnych poziomach.
Oceniając przedstawiony stan faktyczny Prezes Urzędu ustalił i zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na ustalaniu bezpośrednio lub pośrednio cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.
Stosownie do art. 4 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się m.in. usługi. W związku z tym, ocena usługi polegającej na pośredniczeniu w przekazywaniu telefonicznych zleceń na przewóz osób taksówką, jak również samej usługi przewozu - podlegają kompetencjom Prezesa Urzędu.
Każda praktyka ograniczająca konkurencję, także porozumienie, ujawnia się na rynku. Ustalenie rynku relewantnego (właściwego) jest warunkiem koniecznym dla zastosowania przepisów ustawy antymonopolowej. Zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy, rynkiem właściwym jest rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. W przedmiotowej sprawie rynkiem właściwym jest lokalny rynek przewozu osób taksówkami.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazu, o którym mowa w art. 5 nie stosuje się m.in. do: porozumień zawieranych między konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5% (tzw. porozumienia bagatelne). Udział korporacji taksówkowych w rynku właściwym został określony w rozpatrywanej sprawie na podstawie danych zawartych w piśmie sieci "Radio - Taxi" z dnia 16 grudnia 2003 r., adresowanym do Miejskiego Rzecznika Konsumentów i wynosi w granicach (...) %. A zatem zawarte porozumienie nie może korzystać z wyłączenia przewidzianego w tym przepisie.
W przedmiotowej sprawie istnieje bezsprzeczny dowód świadczący o zawiązaniu przez uczestników postępowania porozumienia cenowego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Porozumienie zostało zawarte w dniu 19 listopada 2003 r. podczas spotkania przedstawicieli poszczególnych korporacji "radio taxi" działających na rynku w T. Dowodem rzeczowym na zawarcie porozumienia jest sporządzony na spotkaniu dokument zwany "Protokołem z posiedzenia Radio-Taxi", pod którym podpisali się wszyscy uczestnicy spotkania. Ponadto w toku postępowania żadna z uczestniczących w porozumieniu sieci taksówkowych nie negowała faktu odbycia w dniu 19 listopada 2003 r. spotkania oraz tematów prowadzonych rozmów.
Aby porozumienie cenowe mogło powstać i być skuteczne, poszczególne korporacje musiały wymienić między sobą stosowne informacje. W omawianej sprawie przedstawiciele sieci "Radio-Taxi", zanim podpisali przedmiotowe porozumienie, spotkali się wcześniej, tj. w dniu 14 listopada 2003 r. Również na tym spotkaniu była omawiana możliwość podwyższenia obowiązującej taryfy lub likwidacji wszystkich stosowanych dotychczas rabatów i konkursów organizowanych w ramach promocji. Rolę podmiotu koordynującego działania wymiany informacji odegrało Stowarzyszenie Radio Taxi "Viva", w siedzibie którego odbyło się spotkanie przedstawicieli poszczególnych korporacji.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Antymonopolowego - ujawnienie przez przedsiębiorcę, bez względu na zajmowaną na rynku pozycję - swej polityki kosztowo - cenowej jest działaniem z pogranicza prawa, a już za nielegalną należy uznać wymianę przez przedsiębiorców lub jednego z nich informacji w kwestii ponoszonych kosztów i zamierzonych podwyżek cen, jeżeli służy to lub może służyć koordynowaniu cen przez konkurentów (wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 20 września 1995 r., sygn. akt: XVII Amr 15/95). Skoordynowane działania przedsiębiorców w przedmiotowej sprawie polegały na likwidacji w niewielkich odstępach czasowych rabatów, które były jedyną formą konkurencji między poszczególnymi sieciami "radio-taxi" w T.
Podkreślić należy, że porozumienia mające na celu ograniczenie, wyeliminowanie lub naruszenie w inny sposób konkurencji zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów są zakazane. Bez znaczenia pozostaje zatem spełnienie prawnego wymogu reprezentacji, skoro w orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (Sądu Pierwszej Instancji - Piąta Izba) z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie Marlines S.A. przeciwko Komisji Europejskiej, Sąd zauważył, iż aby uznać dane porozumienie za sprzeczne z art. 81 ust. 1 TWE, wystarczy wyrażenie wspólnego zamiaru zachowania się w określony sposób na rynku. Określona forma nie jest potrzebna, komunikacja i milcząca akceptacja mogą być traktowane jako dowody uczestnictwa w nielegalnym porozumieniu.
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów jako zasadniczy cel stawia przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję oraz praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów (art. 1 ust. 2). Zapewnienie rozwoju i ochrony konkurencji na rynku uważa się za cel nadrzędny, dzięki któremu zrealizowane mogą zostać pozostałe cele. Znalazło to również odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Antymonopolowego, zgodnie z którym wolne od zewnętrznych wpływów oddziaływanie na siebie konkurentów funkcjonujących na rynku zapewnia postęp techniczny i ekonomiczny, przejawiający się m.in. obniżką cen, poprawą jakości produkcji i usług oraz efektywnym przepływem kapitałów (wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 5 września 1991 r., sygn. akt: XVII Amr 7/91).
Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika jednoznacznie, że zawarte porozumienie w istotnym stopniu ograniczyło istniejącą dotychczas konkurencję na lokalnym rynku przewozu osób taksówkami. Fakt likwidacji stosowanych rabatów, przy jednoczesnym stosowaniu jednakowych cen spowodował, że jakakolwiek konkurencja na rynku faktycznie przestała istnieć. Działające na rynku przedsiębiorstwa radio - taxi zaprzestały między sobą walki konkurencyjnej, tym samym pozbawiając konsumentów podstawowego prawa, jakim jest w gospodarce wolnorynkowej prawo wyboru najkorzystniejszej dla konsumenta oferty. Ponadto w wyniku przedmiotowego porozumienia konsumenci ponieśli dodatkowy uszczerbek, gdyż poszczególne korporacje likwidując stosowane upusty wprowadziły - tym samym - podwyżki cen za świadczone usługi.
Stąd orzeczono, jak w punkcie I sentencji. [...]