Uznanie praktyki stosowanej przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Choszcznie za ograniczającą konkurencję.
Dz.Urz.UOKiK.2007.1.6
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 29 grudnia 2006 r.
w sprawie uznania praktyki stosowanej przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Choszcznie za ograniczającą konkurencję
II. Na podstawie art. 101 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów [...], stosownie do art. 28 ust. 6 cytowanej ustawy i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów [...], działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w związku ze stwierdzeniem praktyki określonej w pkt I sentencji, nakłada się na Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Choszcznie karę pieniężną w wysokości 10.000,00 zł [...], płatną do budżetu państwa.
UZASADNIENIE
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany dalej "Prezesem Urzędu" lub "organem antymonopolowym") po wystąpieniu przedsiębiorcy Anna P. w Choszcznie [..] przeprowadził postępowanie wyjaśniające mające na celu ustalenie, czy poprzez pobieranie opłaty "koszty ogólnozakładowe związane z pogrzebem" w kwocie 100 zł oraz opłaty za "nadzór nad pogrzebem" w kwocie 200 zł Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Choszcznie (zwane dalej PGK Sp. z o.o., Spółką lub Uczestnikiem) nie narusza przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów[...].
W toku postępowania wyjaśniającego ustalono, że opłatę "koszty ogólnozakładowe związane z pogrzebem" wprowadzono zarządzeniem Prezesa Zarządu PGK Sp. z o.o., z dniem 1 stycznia 2002 r. Na tę opłatę składają się koszty związane z uzgodnieniem i wskazaniem miejsca pochówku, przyjęciem zwłok do kaplicy, otworzeniem i zamknięciem kaplicy, wystawieniem i wypełnieniem dokumentów związanych z pochówkiem. Jest ona pobierana zarówno od osób fizycznych zlecających PGK Sp. z o.o. wykonanie usługi pogrzebowej, jak i innych przedsiębiorców pogrzebowych, którzy zlecają PGK Sp. z o.o. wykonanie usługi cmentarnej. Dowodem na to są faktury wystawione na rzecz osób fizycznych i konkurentów, które zostały przesłane bezpośrednio przez PGK Sp. z o.o.
Z faktur wystawionych przez PGK Sp. z o.o. w okresie 3 stycznia 2006 r. do 31 października 2006 r. wynika, że o ile opłata "koszty ogólnozakładowe związane z pogrzebem" jest pobierana od wszystkich klientów i konkurentów PGK Sp. z o.o., to opłatą za "nadzór nad pogrzebem" obciążani są wyłącznie konkurenci, którym rodziny zmarłych zlecały wykonanie usługi pogrzebowej.
W związku z tym, że takie działanie mogło naruszać art. 8 ust. 2 pkt 8 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, przedsiębiorca Anna P. złożyła w dniu 31 października 2006 r. [...] wniosek o wszczęcie postępowania antymonopolowego [...].
Wszczynając postępowanie w sprawie stosowania przez Uczestnika praktyk ograniczających konkurencję organ antymonopolowy uznał, że jego działania mogą stać w sprzeczności z chronionymi ustawą regułami konkurencji, ponieważ kwestionowane zachowania rynkowe PGK Sp. z o.o. mogą zniekształcać konkurencję i wypaczać zasady zdrowej rywalizacji rynkowej pomiędzy przedsiębiorcami funkcjonującymi na rynku usług pogrzebowych na terenie cmentarza w Choszcznie. Niejednolite zasady pobierania ww. opłaty mogą skutkować podziałem rynku usług pogrzebowych według kryteriów podmiotowych. Taki podział pośrednio wpływa na decyzje konsumentów, mogąc ograniczać ich suwerenność przy dokonywaniu wyboru przedsiębiorcy, któremu chcieliby zlecić wykonanie usługi pogrzebowej. Bez wątpienia więc sprawa związana jest z materią pojęcia konkurencji, rozumianej jako ogólna kategoria charakteryzująca stosunki gospodarcze na rynku lokalnym, a więc dotyczy interesu publicznego, co w pełni uzasadnia podjęcie przez organ antymonopolowy działań przewidzianych ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów.
[...] W analizowanej sprawie współistnieją dwa odrębne, jednakże funkcjonalnie powiązane ze sobą rynki, tj.: rynek usług cmentarnych, świadczonych na. rzecz wszystkich członków wspólnoty, terytorialnie tożsamy z cmentarzem komunalnym w Choszcznie, na którym Gmina Choszczno swoje zadania o charakterze użyteczności publicznej w zakresie jego utrzymania i administrowania wykonuje przy pomocy PGK Sp. z o.o. na podstawie umowy dzierżawy mienia komunalnego. PGK Sp. z o.o. na rynku usług cmentarnych nie spotyka się z konkurencją, co jest tożsame, iż zajmuje na nim pozycję dominującą [oraz] rynek usług pogrzebowych w Gminie Choszczno, na którym funkcjonują trzej przedsiębiorcy, tj.: PGK Sp. z o.o. w Choszcznie, Wnioskodawca Anna P. z Choszczna oraz Zakład Pogrzebowy "Charon" P.H. "Mako" w Choszcznie. Są oni konkurentami w rozumieniu art. 4 pkt 10 ustawy antymonopolowej.
[...] Z informacji będących podstawą wszczęcia postępowania antymonopolowego wynika, iż PGK Sp. z o.o. jako zarządca cmentarza w Choszcznie nieprzerwanie od 14 marca 2006 r. pobiera od przedsiębiorców konkurujących z nim na rynku usług pogrzebowych opłatę za "nadzór nad pogrzebem" w wysokości 200 zł w przypadku każdego pochówku, w tym również urnowego.
Uczestnik stanowczo odpiera postawiony zarzut twierdząc, że opłatą za "nadzór nad pogrzebem" obciąża wszystkich swoich klientów, zarówno inne firmy pogrzebowe, jak i klientów, którzy jemu zlecają wykonanie usługi pogrzebowej; jednocześnie wskazuje na istotną różnicę polegającą na tym, że wystawiając swoim klientom fakturę za pochówek nie wyszczególnia w niej przedmiotowej opłaty, bowiem - jak sam twierdzi - jest ona ujęta w ogólnym koszcie usługi pogrzebowej. [...] Z zarządzenia nie wynika, aby opłata za "nadzór nad pogrzebem" lub "nadzór nad ekshumacją" była składową częścią opłaty pogrzebowej, zarządzenie dotyczy ustalenia wysokości opłat za poszczególne usługi pogrzebowe, dlatego w ocenie organu antymonopolowego powoływanie się na nie jako na dokument potwierdzający wliczenie opłaty za " nadzór nad pogrzebem" w cenę usługi pogrzebowej jest niezasadne.
Ponadto, w związku z brakiem dodatkowych zastrzeżeń w zarządzeniu, uznać należy, iż ma ono charakter obligatoryjny i powinno obowiązywać zarówno klientów Spółki, jak i jej konkurentów. Jednak Uczestnik nie udowodni), że stosuje jednolite zasady wobec wszystkich kontrahentów (klientów), bez względu na to, któremu przedsiębiorcy zlecili oni wykonanie usługi pogrzebowej, a wręcz przeciwnie, przedstawia) argumentację, która potwierdza słuszność postawionego przez Wnioskodawcę zarzutu. Nie można bowiem zgodzić się z twierdzeniem, że - w przypadku klientów, którzy kompleksowe wykonanie usługi pogrzebowej powierzyli PGK Sp. z o.o. ujęcie opłaty za "nadzór nad pogrzebem" w ogólnym koszcie usługi pogrzebowej mogłoby dowodzić o obciążeniu nią klienta, tym bardziej, że - na co wskazuje sam Uczestnik -wysokość opłaty za usługę pogrzebową [...] sprzed/i po wliczeniu w jej cenę opłaty za " nadzór nad pogrzebem" nie uległa zwiększeniu, podobnie jak i całkowity koszt usługi za pogrzeb. Jeśli zatem włączenie opłaty za "nadzór nad pogrzebem" w poczet opłaty za usługę pogrzebową nie ma wpływu na jej wysokość, to nie sposób mówić o jej pobieraniu. [...]
PGK Sp. z o.o. jako zarządca jedynego cmentarza w mieście, prowadzący zarazem przedsiębiorstwo pogrzebowe, nie pobierając opłat za "nadzór nad pogrzebem" w sytuacji zlecenia mu zorganizowania pogrzebu, dopuszcza się praktyki podziału według kryteriów podmiotowych. Nie traktuje on bowiem swych kontrahentów (osób zlecających jemu wykonanie usługi pogrzebowej i przedsiębiorców będących jego konkurentami na tym rynku) w sposób równoprawny. Wspomniane korzyści nie są bowiem dostępne dla tych osób, które zdecydowały się zlecić przeprowadzenie pogrzebu innemu przedsiębiorcy. Jest więc to praktyka wymierzona przeciwko innym zakładom pogrzebowym ograniczająca im możliwość prowadzenia skutecznej konkurencji. Przedsiębiorcy ci, nie mając udziału w zarządzaniu cmentarzem i nie mogąc tym samym w podobny sposób zachowywać się na rynku dla pozyskania klientów zmuszeni są albo wpisać wspomniane opłaty w ciężar swej działalności, albo podwyższyć opłatę za świadczone usługi. Tym samym stają się oni mniej konkurencyjni na rynku w porównaniu z zarządcą cmentarza, którego przedmiotowa praktyka nie dotyka.
W ocenie organu antymonopolowego dowodem na to, jak likwidowanie barier dostępu do rynku sprzyja rozwojowi konkurencji jest kształtowanie się udziałów poszczególnych przedsiębiorców działających na wspólnym rynku usług pogrzebowych w Choszcznie. [.. ]
Mając na uwadze I.. ] wyżej wymienione okoliczności oraz wytyczne płynące z orzecznictwa antymonopolowego, należy uznać, iż zostały spełnione przesłanki wymienione w art. 8 ust. 2 pkt 8 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
[...] Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione okoliczności, organ antymonopolowy uznał, że działanie Spółki było umyślne i zaplanowane, w związku z tym postanowił o nałożeniu na Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Choszcznie kary pieniężnej. [...] Działania PGK Sp. z o.o. naruszają interes publiczny, wymierzone są przeciwko innym zakładom pogrzebowym w celu ograniczenia im możliwości prowadzenia skutecznej konkurencji; pośrednio wpływają na decyzje konsumentów, mogąc ograniczać ich suwerenność przy dokonywaniu wyboru przedsiębiorcy, któremu chcieliby zlecić wykonanie usługi pogrzebowej. [...] Ustalając i miarkując w niniejszej sprawie wysokość kary Prezes Urzędu uwzględnił: a) okoliczności obciążające, tj.: Uczestnik, uprzednio dopuścił się naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów-w okresie od 1 stycznia 2004 r. do 30 września 2005 r. udowodniona Uczestnikowi praktyka ma charakter antykonkurencyjny i nie została po wszczęciu postępowania antymonopolowego i przedstawieniu stawianych zarzutów zaniechana, b) okoliczności łagodzące, tj.: udowodniona Uczestnikowi praktyka ma ograniczony terytorialnie zasięg oddziaływania (w decyzji udowodniono PGK Sp. z o.o. nadużycie pozycji dominującej na rynku świadczenia usług cmentarnych w Choszcznie), nie doprowadziła do nieodwracalnych skutków na rynku usług cmentarnych, aktywne współdziałanie z Urzędem w trakcie postępowania poprzez dostarczanie dokumentów istotnych do rozstrzygnięcia sprawy.
Mając na względzie także i to, że wymierzona kara powinna, z jednej strony, podkreślić naganność zachowań polegających na naruszeniu przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, z drugiej natomiast odegrać rolę prewencyjną, zapobiegającą stosowaniu podobnych praktyk sprzecznych z interesem publicznym w przyszłości. Prezes Urzędu nakłada na PGK Sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 10.000,00 zł [...]