Uznanie praktyki stosowanej przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. w Warszawie za ograniczającą konkurencję.
Dz.Urz.UOKiK.2003.2.257
Akt nienormatywnyDECYZJA
PREZESA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
z dnia 24 kwietnia 2003 r.
w sprawie uznania praktyki stosowanej przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. w Warszawie za ograniczającą konkurencję
- automatycznym zawieraniu kolejnej umowy o abonament na czas określony - w razie braku wypowiedzenia umowy przez abonenta na 1 miesiąc przed jej końcem,
- nakładaniu na abonentów obowiązku zapłaty kary umownej za opóźnienie w przesłaniu tzw. Formularza Zwrotu Sprzętu, w przypadku, gdy sprzęt fizycznie został zwrócony dystrybutorowi,
- wyznaczeniu terminu, przekraczającego czterdzieści dni, na ostateczne rozliczenie z abonentem
za praktykę ograniczającą konkurencję określoną w art. 8 ust. 2 pkt 6 ww. ustawy polegającą na nadużywaniu pozycji dominującej poprzez narzucanie przez przedsiębiorcę Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści i stwierdza zaniechanie jej stosowania.
UZASADNIENIE
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy antymonopolowej zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.
W kontekście powyższej definicji, Prezes Urzędu uznał, iż w przedmiotowym postępowaniu rynkiem właściwym jest rynek dystrybucji płatnej telewizji cyfrowej, nadawanej za pośrednictwem satelity, do odbiorców końcowych. Zakres geograficzny tak określonego rynku obejmuje cały obszar Polski.
Uznając, iż w przedmiotowej sprawie zasadne jest zawężenie rynku właściwego do rynku dystrybucji płatnej telewizji cyfrowej, nadawanej za pośrednictwem satelity, Prezes Urzędu wziął pod uwagę następujące argumenty:
- operatorzy satelitarnych platform cyfrowych oferują usługi płatnej telewizji, tym samym rynek właściwy nie dotyczy naziemnej telewizji analogowej, która jest telewizją bezpłatną;
- w porównaniu z satelitarnymi platformami cyfrowymi dostępność telewizji kablowej jest znacząco ograniczona. Jej zasadniczą cechą jest to, iż jest ona obecna przede wszystkim na obszarach zurbanizowanych, zapewniających dostęp do większych skupisk ludzkich. Im więcej abonentów na jak najmniejszym obszarze, tym bardziej opłacalna staje się działalność operatora telewizji kablowej. Z tego względu jest ona całkowicie nieobecna na terenach wiejskich, natomiast w miastach możliwość skorzystania z oferty danego operatora telewizji kablowej uzależniona jest przede wszystkim od tego, czy posiada ona na danym terenie odpowiednią infrastrukturę techniczną. W przypadku przekazu satelitarnego powyższe ograniczenia nie występują. Oferty platform cyfrowych dostępne są na obszarze całego kraju, co oznacza potencjalnie nieograniczone możliwości dotarcia do odbiorcy; dystrybucja telewizji płatnej nadawanej za pośrednictwem satelity i w sieciach kablowych jest substytutywna - od strony zawartości programowej - tylko w ograniczonym zakresie. Za substytucyjne można uznać oferty największych operatorów telewizji kablowych zawierające różnorodne kanały telewizyjne, w tym - za dodatkową opłatą - kanały typu premium. Błędem byłoby natomiast uznanie, iż substytutem dla oferty Cyfry+ jest oferta małej telewizji kablowej - obejmującej swym zasięgiem np. osiedle mieszkaniowe - zawierająca ograniczoną liczbę kanałów;
- nadawanie programów za pośrednictwem satelity w systemie cyfrowym wymaga wyposażenia abonentów w specjalistyczny sprzęt (antena satelitarna oraz dekoder z kartą) umożliwiający odbiór transmitowanych drogą satelitarną sygnałów oraz ich odpowiednie przetworzenie z technologii cyfrowej na analogową, jak również zapewniający danemu abonentowi dostęp (dostęp warunkowy) do wybranych przez niego programów (pakietu programów). W związku z tym, iż koszt zakupu sprzętu - zwłaszcza dekodera - przez indywidualnego odbiorcę jest stosunkowo wysoki, obaj operatorzy satelitarnych platform cyfrowych udostępniają abonentom odpowiedni sprzęt będący ich własnością. W zamian za to pobierają comiesięczne opłaty stanowiące jeden z elementów należności płaconych operatorowi za świadczone usługi. Abonenci satelitarnych platform cyfrowych zobowiązani są także do uiszczenia jednorazowej kaucji (w przypadku platformy Polsatu Cyfrowego S.A.: "kaucja zwrotna" wynosi 50 zł, zaś w przypadku platformy Cyfry+ "kaucja gwarancyjna" wynosi aż 199 zł). W kontekście powyższego, abonenci satelitarnych platform cyfrowych zmuszeni są do poniesienia większych nakładów jednorazowych;
- w decyzji Nr DDI-60/2001 (w sprawie koncentracji pomiędzy Cyfrą+ i Wizją TV) Prezes Urzędu stwierdził odrębność rynku płatnej telewizji cyfrowej nadawanej za pośrednictwem satelity od rynku płatnej telewizji nadawanej drogą kablową. Od powyższej decyzji operator Cyfry+ nie złożył odwołania. Należy przy tym zaznaczyć, iż w przedmiotowej decyzji Prezes Urzędu podkreślił, iż wyznaczając rynek relewantny odniósł się on do jego konkurencyjności ujmowanej od strony operatorów telewizji satelitarnej, a nie od strony operatorów telewizji kablowej. Zdaniem Prezesa Urzędu, przedmiot niniejszego postępowania jednoznacznie wskazuje, iż zasadne jest zastosowanie tej zasady także w niniejszej sprawie. Tym samym, dla operatora telewizji kablowej konkurentem jest satelitarna platforma cyfrowa, ale nie odwrotnie.
Prezes Urzędu uznał, iż na rynku właściwym Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. zajmuje pozycję dominującą z następujących względów:
- udział Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. w rynku dystrybucji płatnej telewizji cyfrowej, nadawanej za pośrednictwem satelity, do odbiorców końcowych wynosi ponad 40% (udział mierzony jest liczbą abonentów obydwu operatorów satelitarnych platform cyfrowych i wynosi: Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. 63%, Polsat Cyfrowy S.A. 37%); z udziałem rynkowym przekraczającym 40%, art. 4 pkt 9 ustawy antymonopolowej wiąże już możliwość działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów;
- oferta programowa jedynego jej konkurenta, tj. Polsatu Cyfrowego S.A. jest znacznie uboższa, w szczególności brakuje w niej kanałów filmowych typu premium (oba takie kanały dostępne w polskiej wersji językowej obecne są tylko w ofercie Cyfry+); należy zauważyć, iż posiadanie kanałów filmowych typu premium w ofercie telewizji cyfrowej w dużym stopniu podnosi jej atrakcyjność, a tym samym w sposób znaczący wpływa na liczbę abonentów;
- Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. dysponuje umowami na wyłączność z nadawcami niektórych kanałów tematycznych; klauzule wyłączności zapobiegają w tym przypadku możliwości poszerzenia oferty programowej konkurencyjnej platformy, a tym samym utrwalają atrakcyjność usług Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. i jego pozycję na rynku;
- Polsat Cyfrowy S.A. jest mniej doświadczonym uczestnikiem rynku. W momencie rozpoczęcia przez niego świadczenia usług, na rynku obecne już były dwie platformy: Cyfra+ i Wizja TV;
- istotne wzmocnienie pozycji rynkowej Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. nastąpiło po koncentracji z platformą Wizja TV, w wyniku której Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. przejął jej abonentów;
- Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. jest związany z grupą kapitałową Canal+ świadczącą (bezpośrednio lub pośrednio, we współpracy z innymi podmiotami) usługi dystrybucji płatnej telewizji cyfrowej, nadawanej za pośrednictwem satelity, do odbiorców końcowych w innych krajach europejskich oraz będącą nadawcą niektórych kanałów dostępnych na platformie Cyfry+;
- brak potencjalnej konkurencji; wysokie bariery wejścia na rynek związane z koniecznością poniesienia znacznych nakładów finansowych oraz równie wysokie koszty prowadzenia działalności, jak również obowiązek uzyskania koncesji - dobra prawnie reglamentowanego - przyznawanej przez Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na rozprowadzanie programów w sposób bezprzewodowy zgodnie z ustawą z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 tekst jednolity) wskazują, iż prawdopodobieństwo pojawienia się na rynku właściwym nowej konkurencji jest niewielkie.
I. Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 6 ustawy antymonopolowej zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym poprzez narzucanie uciążliwych warunków umów, przynoszących przedsiębiorcy narzucającemu te warunki nieuzasadnione korzyści. W celu stwierdzenia powyższej praktyki ograniczającej konkurencję, konieczne jest zatem łączne spełnienie następujących przesłanek:
- posiadanie przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. pozycji dominującej na rynku właściwym (co zostało wykazane powyżej),
- uciążliwy charakter warunków umowy tj. Regulaminu,
- narzucanie abonentom tych warunków przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o.,
- uzyskanie z tego tytułu nieuzasadnionych korzyści przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. kosztem abonentów.
Prezes Urzędu zarzucił Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. narzucenie trzech uciążliwych warunków:
1. automatycznego zawierania kolejnej umowy o abonament na czas określony - w razie braku wypowiedzenia umowy przez abonenta na 1 miesiąc przed jej końcem;
2. nakładania na abonentów obowiązku zapłaty kary umownej za opóźnienie w przesłaniu tzw. Formularza Zwrotu Sprzętu, w przypadku, gdy sprzęt fizycznie został zwrócony dystrybutorowi;
3. wyznaczenia terminu, przekraczającego czterdzieści dni, na ostateczne rozliczenie z abonentem.
Konsumenci w nadsyłanych skargach podnosili niemożność rozwiązania umowy, która została im automatycznie przedłużona na czas określony. Abonenci niezadowoleni z usług Cyfry+ - zazwyczaj krótko po automatycznym przedłużeniu umowy - wyrażali chęć zakończenia wiążącego ich stosunku umownego. Powyższy zapis Regulaminu uniemożliwiał im rozwiązanie umowy w możliwie krótkim terminie, a tym samym narażał ich na ponoszenie wysokich kosztów związanych z obowiązywaniem przedłużonej umowy.
W ocenie Prezesa Urzędu takie postanowienie Regulaminu było znacząco niekorzystne dla abonenta, gdyż zmuszało go - wbrew jego woli - do pozostawania w stosunku umownym do końca kolejnego okresu umownego tj. 12 lub 24 miesięcznego.
Zdaniem Prezesa Urzędu nie uzasadnia takiego działania fakt, iż jak twierdzi Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. - przy zawieraniu umowy o abonament musi on "brać pod uwagę kwestię amortyzacji wynajmowanego sprzętu oraz zwrotu poczynionych inwestycji na zakup sprzętu w określonym przedziale czasowym." W opinii Prezesa Urzędu taki argument jest nie do zaakceptowania. Operator Cyfry+ powinien liczyć się z możliwością niezawarcia przez abonenta kolejnej umowy, a w związku z tym konieczność amortyzacji wynajmowanego sprzętu powinna być uwzględniona już w długości pierwszego okresu umowy.
Warto przy tym podkreślić, iż generalną zasadą obowiązującą w obrocie gospodarczym jest "przedłużanie" umów zawartych na czas określony, na umowy obowiązujące na czas nieokreślony. Tym samym praktyka stosowana przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. odbiegała od praktyki przyjętej w obrocie gospodarczym.
Uciążliwość tego warunku umownego polegała zatem na przymusowym pozostawaniu w stosunku umownym, bez możliwości rozwiązania go w terminie akceptowalnym dla abonenta. Tym samym trudno sobie wyobrazić, aby w hipotetycznej sytuacji istnienia możliwości negocjowania treści Regulaminu przez konsumenta, zgodził się on na takie postanowienie Regulaminu.
Oczywistym jest przy tym, iż powyższy zapis Regulaminu skutkował nieuzasadnioną korzyścią dla Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. w postaci "przywiązania do siebie" abonenta stosunkiem umownym i tym samym zapewnienie sobie dalszych długoterminowych wpływów wynikających z umowy o abonament. Automatyczne zawieranie umowy na kolejny taki sam okres (12 lub 24 miesięczny) umożliwiało wprawdzie jej wypowiedzenie już w pierwszym miesiącu jej trwania, ale nie zwalniało z obowiązku ponoszenia comiesięcznych opłat. Przykładowo: w najbardziej niekorzystnej sytuacji oznaczało to obowiązek uiszczania należności aż przez kolejne 23 miesiące. W przypadku umów zawieranych na czas nieokreślony, z zazwyczaj 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia, powyższa sytuacja oznaczałaby obowiązek ponoszenia opłat jedynie przez 3 miesiące.
Ze skarg otrzymanych przez Prezesa Urzędu wynika, iż na abonentów Cyfry+ nakładana była kara umowna za opóźnienie w przesłaniu tzw. Formularza Zwrotu Sprzętu. Należy przy tym zauważyć, iż Regulamin przewidywał skomplikowaną procedurę związaną ze zwrotem sprzętu operatorowi Cyfry+ po wygaśnięciu umowy. W świetle postanowień Regulaminu, faktyczny zwrot sprzętu nie był wystarczający. Obowiązkiem abonenta było również terminowe przesłanie operatorowi należycie wypełnionego Formularza Zwrotu Sprzętu. Z przedstawianych w skargach stanów faktycznych wynikało, iż owo opóźnienie w przesłaniu przedmiotowego formularza było efektem niedostarczenia go abonentowi przez operatora. W opinii Prezesa Urzędu bezzasadny jest argument Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o., iż przedmiotowy zapis Regulaminu ma na celu zdyscyplinowanie abonentów. "W takiej sytuacji - jak twierdził operator Cyfry+ - fakt, iż sprzęt został faktycznie zwrócony, ma niewielkie znaczenie na ponoszone przez Spółkę dodatkowe koszty, a ponadto poważnie utrudnia ponowne, szybkie wprowadzenie dekoderów do obrotu, przez co Spółka ponosi wymierne straty. "Wskutek powyższych działań Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o., abonenci obarczani byli obowiązkiem zapłaty kary w wysokości 300 zł (poprzednio obowiązujący regulamin przewidywał aż 500 zł) nie za fakt niezwrócenia sprzętu, ale za "samo" nieprzesłanie formularza potwierdzającego jego zwrot. Takie postępowanie Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. stanowiło - w opinii Prezesa Urzędu - ciężar większy od powszechnie przyjętych w stosunkach danego rodzaju. W opinii Prezesa Urzędu, system zaproponowany w Regulaminie należało uznać za niewydolny. Sytuacje faktyczne, o których informowali w swoich skargach konsumenci wskazują, iż przy takich zapisach Regulaminu i poziomie obsługi klienta, ciężar związany ze złą organizacją pracy operatora Cyfry+ został przeniesiony na abonentów.
Powyższy zapis Regulaminu skutkował nieuzasadnioną korzyścią dla Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. w postaci zysku finansowego (300 zł od abonenta) osiągniętego często tylko i wyłącznie wskutek jego własnych zaniedbań. Z sytuacji faktycznych opisywanych przez konsumentów wynika, iż operator Cyfry+ nagminnie nie dopełniał obowiązku przesłania abonentowi Formularza Zwrotu Sprzętu.
Termin przekraczający czterdzieści dni (obecnie do 70 dni, a uprzednio 90 dni) powoduje, iż abonent nie może dysponować kwotą wpłaconą na rzecz Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. jako tzw. kaucją gwarancyjną (199 zł). Tym samym, praktyka operatora Cyfry+ skutkowała długotrwałym zamrożeniem środków pieniężnych jego abonentów, co w praktyce oznaczało, iż zostali oni pozbawieni możliwości rozporządzania swoją własnością.
Zważywszy na to, iż - jak wynika ze skarg konsumentów - rezygnacja z usług operatora Cyfry+ związana była często z pogorszeniem ich sytuacji materialnej, odzyskanie kwoty w wysokości 199 zł w możliwie krótkim terminie było kwestią istotną.
Prezes Urzędu nie podzielił argumentu, jakoby tak długi termin był "niezbędny z uwagi na konieczność wykonania określonych czynności dotyczących rozliczenia danego abonenta". Niedopuszczalne jest, aby Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. obciążał abonentów brakiem sprawnej obsługi klienta w zakresie ostatecznego rozliczenia pomiędzy operatorem a danym abonentem. Z tego względu należy uznać, iż przedmiotowe postanowienie Regulaminu stanowiło dla abonentów warunek uciążliwy.
Nie ulega również wątpliwości, iż taka praktyka Canal+ Cyfrowy przynosiła mu nieuzasadnione korzyści. Termin przekraczający czterdzieści dni powodował, iż Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. dysponował kwotą wpłaconą przez abonenta jako kaucją gwarancyjną (199 zł). Nieuzasadnione korzyści polegały na praktycznie nieograniczonej możliwości korzystania ze środków pieniężnych abonentów (por. wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 27 czerwca 2001 r. sygn. akt XVII Ama 88/00). Taka praktyka ze strony operatora Cyfry+ oznaczała przymusowe kredytowanie jego działalności przez abonentów. Dysponując środkami pieniężnymi abonentów operator Cyfry+ mógł nimi obracać i przez to zwiększać swoje przychody w sposób nieuprawniony.
Jednocześnie Prezes Urzędu stwierdził zaniechanie stosowania praktyki polegającej na:
- automatycznym zawieraniu kolejnej umowy o abonament na czas określony - w razie braku wypowiedzenia umowy przez abonenta na 1 miesiąc przed jej końcem,
- nakładaniu na abonentów obowiązku zapłaty kary umownej za opóźnienie w przesłaniu tzw. Formularza Zwrotu Sprzętu, w przypadku, gdy sprzęt fizycznie został zwrócony dystrybutorowi,
- wyznaczeniu terminu, przekraczającego czterdzieści dni, na ostateczne rozliczenie z abonentem.
Podstawą stwierdzenia zaniechania stosowania przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. powyższej praktyki jest fakt, iż operator podjął stosowne kroki w celu zaniechania zarzucanych mu działań. W następstwie powyższego, Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. wprowadził nowy regulamin (ważny od dnia 1 grudnia 2002 r).
Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 7 ustawy antymonopolowej zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym poprzez stwarzanie konsumentom uciążliwych warunków dochodzenia swoich praw. Zdaniem Prezesa Urzędu wskazaną praktykę stanowią działania Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. polegające na rozpoczęciu procedury windykacyjnej bez uprzedniego rozpatrzenia skargi abonenta kwestionującej zasadność lub wysokość świadczenia.
Oburzenie klientów powodował fakt, iż zamiast odpowiedzi od operatora otrzymywali oni w szczególności:
- "wezwanie do zapłaty" rzekomego długu od firmy windykacyjnej (z zastrzeżeniem, iż nieuregulowanie należnej kwoty spowoduje przekazanie sprawy do dalszego bezpośredniego postępowania windykacyjnego, sądowego i egzekucyjnego);
- "ostateczne wezwanie do zapłaty" (z napisem: "Przedstawiamy pozew o zapłatę. Zostanie on wycofany w przypadku terminowego uregulowania należności");
- "przedsądowe wezwanie do zapłaty" z propozycją ugody (bez możliwości negocjowania jej warunków przez abonenta), która polega na rozłożeniu na raty rzekomego zadłużenia;
- "informacja o rozpoczęciu procedury ustalenia majątku" z wezwaniem "dłużnika po raz ostatni" wraz z zawiadomieniem o kolejnych środkach jakie zostaną podjęte w celu wyegzekwowania długu (wizyta windykatorów, egzekucja komornicza, agencja detektywistyczna ustalająca majątek nadający się do egzekucji itp.).
Zaznaczyć przy tym należy, iż konsument jest nieprofesjonalnym uczestnikiem rynku, a zatem należy przyjąć, iż m.in. jego świadomość prawna jest zdecydowanie niższa niż przedsiębiorcy - profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego. Dochodzenie przez abonentów ewentualnych roszczeń z tytułu nienależytego wykonania zobowiązań przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o., mimo że możliwe na drodze postępowania sądowego, faktycznie jest nierealizowalne, z uwagi na przewlekłość postępowań przed sądem powszechnym, a przede wszystkim ze względu na aspekt finansowy. Należy bowiem zauważyć, iż wystąpienie na drogę sądową wymaga poniesienia kolejnych nakładów związanych z kosztami postępowania procesowego i egzekucyjnego. Taka sytuacja jest z pewnością wysoce uciążliwa dla abonenta. Stąd też tak wiele skarg kierowanych do Prezesa Urzędu z prośbą o pomoc.
W kontekście powyższego, Prezes Urzędu stwierdził, że zakwestionowane działania Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. uniemożliwiały skuteczne wyjaśnienie zakresu praw i obowiązków wynikających z umowy, co naruszało bezpieczeństwo ekonomiczne i prywatność konsumentów, a tym samym stwarzało im uciążliwe warunki dochodzenia swoich praw.
Jednocześnie Prezes Urzędu stwierdził zaniechanie stosowania praktyki polegającej na rozpoczęciu procedury windykacyjnej bez uprzedniego rozpatrzenia skargi abonenta kwestionującej zasadność lub wysokość świadczenia.
Podstawę stwierdzenia zaniechania stosowania przez Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. powyższej praktyki jest fakt, iż operator podjął stosowne kroki w celu zaniechania zarzucanego mu działania. W następstwie powyższego, Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o. wprowadził nowy regulamin (ważny od dnia 1 grudnia 2002 r.) zawierający stosowne uregulowania w tym zakresie.
W świetle art. 1 ust. 1 ustawy antymonopolowej, Prezes Urzędu działając w interesie publicznym, chroni interesy przedsiębiorców i konsumentów.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 29 maja 2001 r., sygn. akt I CKN 1217/98) publicznoprawny charakter ustawy powoduje, iż znajduje ona zastosowanie wówczas, gdy jest zagrożony lub naruszony interes publiczny, polegający na zapewnieniu właściwych warunków funkcjonowania rynku gospodarczego. Rynek taki funkcjonować może prawidłowo, gdy zapewniona jest możliwość powstania i rozwoju konkurencji. Za zagrożenie lub naruszenie konkurencji w takim rozumieniu należy uznać, zdaniem Sądu, jedynie takie działania, które dotykają sfery interesów szerszego kręgu uczestników rynku gospodarczego, a więc gdy dotyczą konkurencji rozumianej nie jako sytuację pojedynczego przedsiębiorcy, lecz jako zjawisko charakteryzujące funkcjonowanie gospodarki. Z uwagi na to, iż do krąg uczestników rynku gospodarczego obejmuje także konsumentów, powyższe stanowisko Sądu Najwyższego w pełni znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie.
Wobec powyższego orzeka się jak w sentencji. [...]