Uznanie praktyk stosowanych przez Telekomunikację Polską S.A. w W. za naruszające zbiorowe interesy konsumentów.
Dz.Urz.UOKiK.2005.2.18
Akt nienormatywnyDecyzja
z dnia 23 lutego 2005 r.
w sprawie uznania praktyk stosowanych przez Telekomunikację Polską S.A. w W. za naruszające zbiorowe interesy konsumentów
1. Nieudzieleniu konsumentom rzetelnej i prawdziwej informacji oraz stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd, poprzez niepodawanie konsumentom w ulotkach z listopada 2003 r. reklamujących plany: "Darmowe Weekendy" oraz "Darmowe Wieczory i Weekendy" informacji, iż rozmowy darmowe dotyczą tylko rozmów dokonywanych w sieci Telekomunikacji Polskiej S.A., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 2 ww. ustawy.
2. Bezprawnym działaniu Telekomunikacji Polskiej S.A. poprzez niepoinformowanie konsumentów, którzy złożyli zamówienie na aktywację powyższych planów od 1 grudnia 2003 r., iż plany te wchodzą do oferty Telekomunikacji Polskiej S.A. dopiero od 1 stycznia 2004 r., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 1 ww. ustawy, w związku z art. 355 Kc.
3. Nieudzieleniu konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, poprzez przesyłanie konsumentom w listopadzie 2003 r. ulotek z drukiem zamówienia na powyższe plany, na których brak było informacji o dacie aktywacji tych planów czyli, iż będą one aktywne od 1 stycznia 2004 r., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 2 ww. ustawy,
i nakazuje się zaniechania jej stosowania.
II. Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 18, poz. 172 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Telekomunikacji Polskiej S.A. w W., działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 23e ust. 2 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania Telekomunikacji Polskiej S.A. polegające na braku poinformowania przez Telekomunikację Polską S.A. konsumentów, którzy złożyli zamówienia na aktywację od 1 stycznia 2004 r. nowych planów, iż zamówienie konsumentów w powyższej dacie nie zostało przez Telekomunikację Polską S.A. wykonane oraz iż plany te będą aktywowane w terminie późniejszym, co świadczy o bezprawnym działaniu tego przedsiębiorcy polegającym na naruszeniu art. 23a ust. 1 ustawy antymonopolowej w związku z naruszeniem art. 355 Kc i stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 9 października 2004 r.
III. Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 18, poz. 172 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Telekomunikacji Polskiej S.A. w W., działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 23c ust. 2 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, określa się Telekomunikacji Polskiej S.A., środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu wykonania nakazu określonego w pkt I.1, I.2 i I.3 sentencji niniejszej decyzji, poprzez zobowiązanie Telekomunikacji Polskiej S.A. do złożenia w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania niniejszej decyzji, trzykrotnego oświadczenia o wielkości nie mniejszej niż 10 cm x 10 cm, zamieszczonego w wydaniach piątkowych, na stronach ogólnopolskich dwóch dzienników o zasięgu krajowym, zawierającego następującą treść: "Wykonując zobowiązanie wynikające z decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RKT-7/2005 z dnia 23 lutego 2005 r., Telekomunikacja Polska S.A. uprzejmie przeprasza konsumentów, którzy dokonywali zamówienia na plany taryfowe "Darmowe wieczory i weekendy" oraz "Darmowe weekendy" za to, że:
- w ulotkach reklamujących ww. plany, dostarczanych konsumentom w listopadzie 2003 r., Telekomunikacja Polska S.A. nie zamieściła informacji, iż darmowe rozmowy wynikające z cennika tych planów, dotyczą tylko rozmów przeprowadzanych wewnątrz sieci TP S.A.
- w ulotkach reklamujących ww. plany, dostarczanych konsumentom w listopadzie 2003 r., Telekomunikacja Polska S.A. nie zamieściła informacji, iż plany te zostają wprowadzone do oferty TP S.A. z dniem 1 stycznia 2004 r.
- nie poinformowała konsumentów, którzy złożyli zamówienie na aktywację ww. planów i wskazali w tych zamówieniach datę aktywacji od 1 grudnia 2003 r. do 31 grudnia 2003 r., iż w podanej przez nich dacie aktywacja zamówionego planu nie jest możliwa."
IV. Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 18, poz. 172 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Telekomunikacji Polskiej S.A. w W., działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 100e ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, mając na uwadze ważny interes konsumentów, nadaje się niniejszej decyzji w zakresie punktów I.1, I.2, I.3 i III rygor natychmiastowej wykonalności.
UZASADNIENIE
W związku z napływającymi do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej "Prezesem Urzędu") informacjami od konsumentów, iż Telekomunikacja Polska S.A. w W. (zwana dalej "TP S.A." lub "Operatorem") pobiera opłaty za rozmowy wykonywane w ramach planu "Darmowe wieczory i weekendy" oraz "Darmowe weekendy" (zwane dalej "planami"), podczas gdy zgodnie z ulotkami rozprowadzanymi przez TP S.A. reklamującymi ww. plany, rozmowy te powinny być darmowe, Prezes Urzędu przeprowadził w tej sprawie postępowanie wyjaśniające. Na podstawie zebranych w ww. postępowaniu informacji, w dniu 23 lipca 2004 r. Prezes Urzędu wszczął z urzędu postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, w związku z podejrzeniem naruszenia przez TP S.A. przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) poprzez:
1. Nieudzielanie konsumentom rzetelnej i prawdziwej informacji oraz stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd, poprzez niepodawanie w ulotkach z listopada 2003 r. reklamujących plany: "Darmowe Weekendy" oraz "Darmowe Wieczory i Weekendy" informacji, iż rozmowy darmowe dotyczą tylko rozmów dokonywanych w sieci TP S.A., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 2 ww. ustawy.
2. Bezprawne działanie TP S.A. polegające na niepoinformowaniu konsumentów, którzy złożyli zamówienie na aktywację ww. planów od 1 grudnia 2003 r., iż plany te wchodzą do oferty TP S.A. dopiero od 1 stycznia 2004 r., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 1 ustawy w związku z art. 355 Kc.
3. Nieudzielenie konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, poprzez przesyłanie w listopadzie 2003 r. ulotek z drukiem zamówienia na ww. plany, na których brak było informacji o dacie aktywacji tych planów, czyli, iż będą one aktywne od 1 stycznia 2004 r., co stanowi naruszenie art. 23a ust. 2 ustawy.
4. Brak poinformowania przez TP S.A. konsumentów, którzy złożyli zamówienia na aktywację od 1 stycznia 2004 r. ww. planów, iż zamówienie w powyższej dacie nie zostało przez TP S.A. wykonane oraz, iż plany te będą aktywowane w terminie późniejszym, co świadczy o bezprawnym działaniu TP S.A., polegającym na naruszeniu art. 23a ust. 1 ustawy w związku naruszeniem art. 355 Kc.
Prezes Urzędu zważył, co następuje.
W niniejszej sprawie TP S.A. podejmowała działania, które są przedmiotem niniejszego postępowania, zmierzające do zachęcenia abonentów do skorzystania z wprowadzanych do swojej oferty planów. Tym samym skierowała swoją ofertę do całej grupy konsumentów. Oferta nie była skierowana do określonych klientów lub jej części, lecz do nieoznaczonej grupy abonentów, mogła wywołać niekorzystne następstwa w odniesieniu do każdego z klientów i mogła potencjalnie zagrażać interesom każdego ze zbiorowości konsumentów. Jak wykazano poniżej, w niniejszym postępowaniu Prezes Urzędu ocenił działania TP S.A. przy wprowadzaniu do oferty ww. planów. Nie było natomiast przedmiotem oceny Prezesa Urzędu, zachowanie Operatora tylko w stosunku do indywidualnych klientów lub ich określonej części, którzy np. wnieśli pisemne skargi do Prezesa Urzędu. Dlatego też twierdzenie Operatora, iż np. poprzez dystrybucję ulotek z listopada 2003 r. mógł zostać naruszony interes grupy 2.000 lub 200 konsumentów, co jego zdaniem uzasadnia, iż nie doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, Prezes Urzędu uważa za nieuzasadnione. Na marginesie należy zaznaczyć, iż pogląd Sądu Antymonopolowego zawarty w wyroku z dnia 6 czerwca 2001 r. (sygn. akt XVII Ama 78/00), na który powołuje się TP S.A., dowodzący jej zdaniem braku w niniejszej sprawie naruszenia interesu publiczno-prawnego oraz zbiorowego interesu konsumentów, został zmieniony przez wyrok Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 24 lipca 2003 r, sygn. akt I CKN 496/01), który zawiera inną definicję interesu publiczno-prawnego.
Wobec powyższego zastosowanie przepisów ustawy do oceny działań TP S.A. przy wprowadzaniu do jej oferty nowych planów jest uzasadnione. Ponadto Prezes Urzędu pragnie wskazać, iż dokonywał oceny działania TP S.A. w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy w tej sprawie, przede wszystkim w oparciu o treść reklam ww. planów, sposób wprowadzenia ich do oferty, terminowość wywiązania się ze zobowiązań wobec klientów, w tym i w oparciu o wyjaśnienia tego przedsiębiorcy w tej sprawie. Zgromadzone w tym postępowaniu skargi abonentów są jedynie kolejnym dowodem na poparcie zarzucanych Operatorowi praktyk, a nie kluczowym dowodem na naruszenie przez tego przedsiębiorcę zbiorowych interesów konsumentów. TP S.A. w toku tego postępowania nie kwestionowała autentyczności skarg zgromadzonych w tym postępowaniu. O ich autentyczności może świadczyć chociażby kopia korespondencji pomiędzy abonentami a Operatorem w danym przedmiocie.
I. 1. Zgodnie z art. 23a ust. 2 ustawy naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów jest m.in. naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej i prawdziwej informacji oraz stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd. W niniejszej sprawie TP S.A. naruszyła powyższy przepis poprzez niepodawanie klientom w ulotkach z listopada 2003 r. reklamujących ww. plany informacji, iż rozmowy darmowe dotyczą tylko rozmów dokonywanych w jej sieci. Z poczynionych ustaleń wynika, iż abonent, który otrzymał w listopadzie 2003 r. wraz z fakturą ulotkę dotyczącą tych planów, zapoznając się z jej treścią, mógł powziąć przypuszczenie, iż wszystkie rozmowy lokalne i międzymiastowe, które będą odbywane wieczorami i/lub w trakcie weekendów (w zależności od wybranego planu) będą darmowe, podczas gdy rozmowy te były darmowe tylko w ramach sieci tego Operatora. Jednakże informacja o tym była dostępna tylko dla klientów zapoznających się w inny sposób z cennikami tych planów. Zdaniem Prezesa Urzędu, podawanie w inny sposób pełnej informacji o wysokości opłat za realizowane rozmowy w ramach planów, nie zwalniało TP S.A. od podania prawdziwej i rzetelnej informacji i nie usprawiedliwia stosowania reklamy wprowadzającej w błąd, gdyż należy mieć na uwadze, że nie każdy z konsumentów ma możliwość dotarcia do wszystkich źródeł informacji. Użycie w ulotkach, sformułowania "darmowe wszystkie rozmowy" spowodowało, iż klienci, którzy podejmowali decyzję o zamówieniu nowych planów na podstawie otrzymanych w listopadzie 2003 r. ulotek, byli przekonani o atrakcyjności tej oferty i składali zamówienia na ich realizację, nie będąc świadomymi, iż oferta ta dotyczy tylko rozmów realizowanych w sieci tego Operatora. Tym samym informacja zawarta przez TP S.A. w ulotce nie była rzetelna, prawdziwa oraz wprowadziła w błąd konsumentów, czego dodatkowym dowodem są otrzymywane przez Prezesa Urzędu skargi abonentów. Informacja o tym, iż darmowe rozmowy dotyczą tylko rozmów w ramach sieci TP S.A. znalazła się dopiero na ulotkach od grudnia 2003 r. oraz w reklamach prasowych, o czym świadczą przekazane przez tego przedsiębiorcę dowody. Wprowadzenie w błąd może się odbywać poprzez "oznaczenie lub jego brak", "zatajenie" informacji np. o pochodzeniu towaru, ilości, jakości składników, sposobu wykonania, przydatności, zastosowania, naprawy itp. Tym samym reklama wprowadzająca w błąd czy też nierzetelna, jest to nie tylko reklama nieprawdziwa, ale i myląca (prawdziwa, lecz dwuznaczna lub niepełna). Ocena prawdziwości czy rzetelności przekazu, wymaga oceny z punktu widzenia konsumenta, nie zaś emitenta reklamy. Przesłankami koniecznymi do wykazania, iż reklama wprowadza w błąd jest wykazanie, iż wywołuje ona niezgodne z prawdą wyobrażenie na skutek nieprawdziwości, niepełności czy dwuznaczności przekazu oraz musi być zdolna do spowodowania decyzji dotyczącej nabycia towaru lub usługi przez "przeciętnego" nabywcę, czyli konsumenta mało krytycznego, ulegającego sugestiom reklam, łatwowiernego i posiadającego przeciętną umiejętność skomplikowanego kojarzenia i wnioskowania na podstawie tekstu eksponującego treści pożądane przez reklamującego. Ponadto o uznaniu reklamy za wprowadzającą w błąd decyduje możliwość błędnego jej rozumienia przez znaczącą liczbę adresatów. Z powyższego wynika, iż jeśli reklamodawca, czyli TP S.A., postanowił w reklamie informować o pewnej cesze produktu, czyli cenie, to powinien w rzetelny sposób informować o opłatach za rozmowy w przypadku skorzystania z tych planów. W niniejszej sprawie oznacza to, iż jeśli Operator postanowił nowe plany reklamować, przekazując konsumentom informację, że w ich ramach mogą realizować darmowe rozmowy wieczorami i/lub w trakcie weekendów, to reklama powinna też zawierać informację, iż rozmowy te bezpłatne są tylko w ramach sieci tego Operatora. Ponadto należy zauważyć, że na ulotkach reklamujących ww. plany, znalazła się informacja, iż rozmowy z telefonami komórkowymi w ramach tych planów są realizowane po niższej cenie. Świadczy to o tym, iż ulotki te powinny również informować o wysokości opłat za rozmowy z abonentami innych operatorów. Natomiast użycie w ulotce sformułowania "darmowe wszystkie rozmowy lokalne i międzymiastowe" mogło u "przeciętnego" konsumenta powodować przeświadczenie, iż rozmowy z abonentami stacjonarnymi innych sieci również są bezpłatne. Klienci przekonani o atrakcyjności oferty, składali liczne zamówienia na aktywację tych planów i wykonywali rozmowy wieczorami i/lub w trakcie weekendów, z abonentami innych operatorów bez samodyscypliny finansowej, przekonani o tym, że realizują połączenie bezpłatne. O takim przekonaniu świadczą liczne skargi konsumentów napływające do Prezesa Urzędu w zakresie wprowadzenia i realizacji tych planów, którzy dowiadywali się o odpłatności za rozmowy z innymi operatorami po otrzymaniu pierwszej faktury. Tym samym tylko bardzo dociekliwy konsument i posiadający do tego odpowiednie środki, mógł poprzez szczegółową analizę cennika TP S.A. uzyskać informację o odpłatności za ww. rozmowy z innymi operatorami. Z powyższych względów nie można również uznać za uzasadnione twierdzenie Operatora, iż ulotka z listopada 2003 r. miała jedynie wstępnie informować o jego nowej ofercie. Zarówno ulotka z listopada 2003 r., jak i ulotki od grudnia 2003 r. oraz późniejsze, są bardzo zbliżone w swojej treści. Ponadto klienci mogli na tej podstawie składać zamówienia na nowe plany, o czym świadczą druki ich zamówienia, zamieszczone na odwrocie ulotek. Dlatego też nie można uznać, iż pierwsza ulotka miała jedynie wstępnie informować o nowej ofercie TP S.A.
Zdaniem Prezesa Urzędu zamieszczenie w ulotkach rozprowadzanych od grudnia 2003 r. informacji o tym, iż darmowe rozmowy dotyczą tylko rozmów odbywanych wewnątrz sieci TP S.A. nie świadczy o zaprzestaniu stosowania praktyki, gdyż abonenci, którzy dokonali zamówienia w listopadzie 2003 r. być może nie dokonaliby tego zamówienia, gdyby posiadali prawdziwą informację o odpłatności za rozmowy odbywane z innymi operatorami. Zawarcie przez konsumentów umowy na ww. plany na podstawie ulotek zawierających nierzetelne, nieprawdziwe oraz wprowadzające w błąd informacje, świadczy o tym, że skutki tej praktyki trwają nadal. Ponadto za dowód zaprzestania stosowania opisanej powyżej praktyki, nie można uznać zamieszczenia w treściach ulotek rozprowadzanych od grudnia 2003 r., dotyczących tych planów, informacji o tym, iż rozmowy darmowe dotyczą tylko rozmów realizowanych wewnątrz sieci Operatora. Zdaniem Prezesa Urzędu zdecydowana większość konsumentów, która dokonała zamówienia na ww. plany na podstawie ulotek z listopada 2003 r., nie była zainteresowana analizowaniem treści późniejszych ulotek, gdyż klienci dokonali już zamówienia i bezcelowe było zapoznawanie się z ofertą, z której już skorzystali. Z tych też względów zmiany treści ulotek rozprowadzanych od grudnia 2003 r., były działaniami nieadekwatnymi w stosunku do udzielenia we wcześniejszych ulotkach informacji nieprawdziwych, nierzetelnych oraz stosowania reklamy wprowadzającej w błąd. Należy przy tym zaznaczyć, iż zarówno ulotki z listopada 2003 r., jak i późniejsze, są bardzo zbliżone w swojej treści. Tym samym szeroka rzesza konsumentów została wprowadzona w błąd, o czym świadczą otrzymywane przez Prezesa Urzędu, skargi. Dlatego też należy stwierdzić, iż skutki powyższej praktyki trwają nadal. Stąd też Prezes Urzędu orzekł, jak w punkcie I.1. sentencji niniejszej decyzji.
2 i 3 W niniejszej sprawie Prezes Urzędu zarzucił TP S.A. naruszenie art. 355 Kc poprzez niepoinformowanie konsumentów, którzy złożyli zamówienie na aktywację ww. planów od 1 grudnia 2003 r., iż plany te wejdą do oferty Operatora dopiero od 1 stycznia 2004 r. Natomiast, zgodnie z art. 23a ust. 2 ustawy, naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów jest m.in. naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej i prawdziwej informacji oraz stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd. W niniejszej sprawie Prezes Urzędu zarzucił TP S.A. naruszenie tego przepisu poprzez przesyłanie klientom w listopadzie 2003 r. ulotek z drukiem zamówienia na te plany, na których brak było informacji o dacie ich aktywacji czyli, iż będą one dostępne w ofercie Operatora od 1 stycznia 2004 r. Operator na drugiej stronie ulotek reklamujących te plany, przesyłanych klientom w listopadzie 2003 r., a także i później zamieścił zamówienie na ich aktywację. Na skutek tego, iż na ww. ulotkach nie podano daty od kiedy plany te mogą być aktywowane, abonenci na drukach zamówień przesyłanych do TP S.A. wpisywali często datę 1 grudnia 2003 r., o czym świadczą przesłane przez Operatora przykładowe zamówienia składane przez konsumentów. Ponieważ złożenie zamówienia na nowe plany nie wymagało kontaktu bezpośredniego lub telefonicznego z TP S.A., a ponadto klientom nie przekazano w ulotkach terminu ich aktywacji, konsumenci byli przekonani, iż od daty wskazanej przez nich w druku zamówienia mogą realizować bezpłatne rozmowy. O braku realizacji swojego zamówienia, abonenci dowiadywali się z otrzymanego za grudzień 2003 r. rachunku, informacji prasowych, od znajomych lub reklamując wysokość tego rachunku w Błękitnej Linii. Zdaniem Prezesa Urzędu, po złożeniu przez konsumenta zamówienia na druku formularza dostarczonego przez Operatora, jeśli nie podano na ulotce i druku zamówienia daty, od kiedy usługa ta będzie aktywowana, TP S.A. powinna powiadomić klienta, iż usługa ta będzie aktywowana dopiero od 1 stycznia 2004 r. Abonent nie posiadając takiej informacji był przeświadczony, iż w przypadku, gdy złożył zamówienie w listopadzie 2003 r., na aktywację planów od 1 grudnia 2003 r. realizuje w określonej porze darmowe rozmowy, o czym świadczą również posiadane skargi konsumentów. Sposób wprowadzenia i realizacji przez Operatora tych planów naraził konsumentów, którzy złożyli zamówienie na ich aktywację od 1 grudnia 2003 r. na poniesienie strat finansowych. Niepoinformowanie klientów na ulotkach lub w inny sposób o dacie wprowadzenia do oferty nowych planów spowodowało, że konsumenci byli przekonani, iż od tego dnia mają aktywowane zamówione plany oraz realizują w danym dniu i porze darmowe rozmowy. Tymczasem zamówione przez abonentów plany nie mogły być przez TP S.A. aktywowane od 1 grudnia 2003 r., gdyż zostały wprowadzone do jej oferty dopiero od 1 stycznia 2004 r, o czym jednak przedsiębiorca nie powiadomił swoich klientów. Brak informacji o dacie wprowadzenia tych planów do oferty oraz w opóźnieniu ich realizacji, czyli niemożności zrealizowania zamówienia, naraził konsumentów na ponoszenie kosztów za rozmowy, które zgodnie z ich zamówieniem powinny być bezpłatne. Powyższe stanowi, zdaniem Prezesa Urzędu, naruszenie przez TP S.A. przepisu art. 355 Kc stanowiącego, iż dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność), którą ocenia się w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Tym samym TP S.A. po przyjęciu zlecenia klienta, była związana tym zamówieniem (które sama przesłała konsumentowi i pozostawiła mu wybór terminu realizacji tego zamówienia nawet od 1 grudnia 2003 r.) i powinna dołożyć należytej staranności przy wykonaniu tego zlecenia. Stąd też Prezes Urzędu orzekł, jak w punkcie I.2 i I.3 sentencji niniejszej decyzji.
II. 1. W myśl art. 23a ust. 1 ustawy, praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. W niniejszej sprawie Prezes Urzędu zarzucił TP S.A. naruszenie art. 355 Kc poprzez niepoinformowanie klientów, którzy złożyli zamówienie na aktywację nowych planów od 1 stycznia 2004 r., iż ich zamówienie w powyższej dacie nie zostało przez tego przedsiębiorcę wykonane oraz iż plany te będą aktywowane w terminie późniejszym. Z informacji i dowodów zgromadzonych w niniejszym postępowaniu wynika, iż wielu konsumentom, którzy złożyli zamówienia na te plany od 1 stycznia 2004 r. plany te nie zostały w podanej przez nich dacie aktywowane. Jak wskazano powyżej, TP S.A. umożliwiła konsumentom złożenie zamówienia na ww. plany osobiście w telepunktach, poprzez kontakt telefoniczny z pracownikami Błękitnej Linii oraz drogą korespondencyjną. Aktywacja zamówionego planu miała rozpocząć się od pierwszego miesiąca następującego po złożeniu zamówienia. Operacyjnie przyjęte zamówienia rejestrowane są w systemie CRM z datami obowiązywania usługi zgodnymi z życzeniami klienta zapisanymi w formularzu bądź przekazanymi w trakcie rozmowy telefonicznej, co skutkowało uruchomieniem odpowiedniej taryfikacji na koncie klienta. Potwierdzeniem realizacji usługi dla konkretnego klienta jest pojawienie się na fakturze kwoty obciążającej konsumenta tą usługą. Jak wyjaśniła TP S.A. z uwagi na problemy z obsługą systemu CRM, wystąpiły opóźnienia w aktywacji nowych planów taryfowych. Potwierdzeniem tego faktu są liczne skargi otrzymane przez Prezesa Urzędu, z których wynika, iż Operator nie zrealizował zamówień klientów zgodnie z ich zamówieniem. Z treści skarg wynika, że dopiero z analizy otrzymywanych faktur konsumenci powzięli informację, iż z dniem 1 stycznia 2004 r. zamówione przez nich plany nie zostały aktywowane. Tym samym od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia otrzymania faktury za świadczone przez TP S.A. usługi, abonenci realizowali rozmowy w dniach i w porze, w której rozmowy te zgodnie z planami miały być bezpłatne, bez samodyscypliny finansowej, narażając swój budżet domowy na koszty finansowe, których nie ponieśliby, gdyby przedsiębiorca ten poinformował konsumentów, iż w podanej przez nich dacie usługa nie będzie aktywowana.
Prezes Urzędu, w punkcie II.1. sentencji niniejszej decyzji uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, działania TP S.A. polegające na braku poinformowania przez tego przedsiębiorcę abonentów, którzy złożyli zamówienia na aktywację nowych planów od 1 stycznia 2004 r., iż zamówienie w powyższej dacie nie zostało wykonane oraz iż plany te będą aktywowane w terminie późniejszym, za naruszenie art. 23a ust. 1 ustawy w związku z naruszeniem art. 355 Kc. Jednakże jak wyjaśniła i udowodniła TP S.A. zostały przez nią podjęte działania mające świadczyć o zaniechaniu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. Mianowicie podjęła ona działania o charakterze informacyjnym oraz zmierzające do rozliczeń tych planów. Dokonała operacji automatycznej zmiany dat (z 1 lutego 2004 r. na 1 stycznia 2004 r.) i aktywowała z dniem 1 stycznia 2004 r. abonentom nierealizowane zamówienia, dodatkowo pozostawiając poprzednią wartość abonamentu zgodnie z poprzednim planem taryfowym wybranym przez klienta. W ten sposób Operator nie obciążył abonenta kosztem związanym z późniejszą aktywacją zamówienia w stosunku do daty wskazanej w zamówieniu. Następnie TP S.A. zrealizowała w lutym 2004 r. akcję wysyłki korespondencji, informującej i przepraszającej abonentów o zaistniałej sytuacji. Ponadto poinformowała telefonicznie klientów, których zamówienia nie zostały realizowane w zamówionym przez nich terminie, o zaistniałym problemie oraz wyjaśniła każdemu abonentowi w jaki sposób powyższa sprawa zostanie rozwiązana. Równocześnie TP S.A. przesłała do konsumentów faktury korygujące. Celem przesłania faktur korygujących było rozliczenie klientów za okres opóźnienia w realizacji zamówienia, zgodnie z cennikiem zamówionego przez abonenta planu. Jednocześnie został przesunięty termin płatności faktury korygującej na kwiecień 2004 r., co miało na celu umożliwienie rozłożenia należności na raty. Tym samym, zdaniem TP S.A., konsumenci zostali poinformowani o opóźnieniu w niezrealizowaniu zamówienia, we wskazanej przez nich dacie. Ponadto, zdaniem Operatora, rozliczono należność za abonament oraz za zrealizowane rozmowy w okresie od daty wskazanej przez klienta w zamówieniu do dnia jego aktywacji, według zamówionego planu.
Zgodnie z art. 23e ustawy nie wydaje się decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującej zaniechania jej stosowania, jeżeli przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 23a ww. ustawy. W przypadku zaprzestania stosowania praktyki, Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdza zaniechanie jej stosowania. Ciężar udowodnienia zaprzestania stosowania praktyki spoczywa na przedsiębiorcy. Jak wykazała i udowodniła to TP S.A. w toku niniejszego postępowania, przedsiębiorca ten podjął szereg czynności, które spowodowały, iż zaprzestał on stosowania działań uznanych w punkcie II.1. sentencji tej decyzji, za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W związku z powyższym organ antymonopolowy uznał, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do stwierdzenia, iż Operator zaprzestał stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. Dlatego też Prezes Urzędu uznał, iż TP S.A. z dniem 9 października 2004 r. zaniechała stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na braku poinformowania klientów, którzy złożyli zamówienia na aktywację nowych planów od 1 stycznia 2004 r., iż zamówienie konsumentów w powyższej dacie nie zostało przez tego przedsiębiorcę wykonane oraz że plany te będą aktywowane w terminie późniejszym, co stanowiło naruszenie art. 23a ust. 1 ustawy w związku naruszeniem art. 355 Kc. Stąd też Prezes Urzędu orzekł, jak w punkcie II.1. sentencji niniejszej decyzji.
III. Zgodnie z art. 23c ust. 2 ustawy, Prezes Urzędu w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu zaniechania jej stosowania. W szczególności może zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i formie określonej w decyzji. Biorąc pod uwagę stwierdzone w pkt. I.1, I.2 i I.3 trwające skutki naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, o jakich mowa w ww. punktach tej decyzji, Prezes Urzędu postanowił określić TP S.A. środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Określając środki, o jakich mowa w pkt III sentencji niniejszej decyzji, Prezes Urzędu kierował się tym, iż przedsiębiorca ten naruszył jedno z podstawowych praw konsumentów, jakim jest bezpieczeństwo ekonomiczne oraz możliwość świadomego podejmowania decyzji oraz dokonywania wyboru dóbr i usług. Dlatego też Prezes Urzędu uznał za celowe i uzasadnione nałożenie na Operatora obowiązku złożenia oświadczenia w prasie ogólnopolskiej, w którym przedsiębiorca ten przeprosi klientów za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Wobec powyższego w pkt III sentencji niniejszej decyzji, określono TP S.A. termin wykonania, formę oraz treść złożenia odpowiedniego oświadczenia. Stąd też Prezes Urzędu orzekł, jak w punkcie III sentencji niniejszej decyzji.
IV. W okolicznościach niniejszej sprawy ważny interes konsumentów wymaga respektowania przez TP S.A. udzielania klientom rzetelnej, prawdziwej informacji oraz niestosowania reklamy wprowadzającej w błąd. Zdaniem Prezesa Urzędu, dla ochrony zbiorowego interesu konsumentów niezwykle istotne jest szybkie wyeliminowanie przez TP S.A. stwierdzonych i uzasadnionych w punkcie I.1, I.2 i I.3 niniejszej decyzji nieprawidłowości, gdyż pozwoli to na jak najszybsze usunięcie trwających na rynku ujemnych skutków stosowania przez Operatora praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Mając na uwadze termin niezbędny na wykonanie przez TP S.A. środków, o jakich mowa w pkt III sentencji niniejszej decyzji, Prezes Urzędu zakreśla temu przedsiębiorcy termin dwóch miesięcy od dnia otrzymania niniejszej decyzji, zaprzestania stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o jakich mowa w punkcie I.1, I.2 i I.3 sentencji niniejszej decyzji, poprzez zastosowanie środków o jakich mowa w punkcie III tej decyzji.
Stąd należało orzec, jak w punkcie IV sentencji niniejszej decyzji. [...]