Umorzenie postępowania administracyjnego w sprawie przyznania RegioJet otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w zakresie odcinka przebiegającego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Dz.Urz.PUTK.2023.23
Akt indywidualnyDECYZJA Nr DPP-WOPN.718.5.2023.JK
PREZESA URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO
z dnia 29 listopada 2023 r.
umarzająca postępowanie administracyjne w sprawie przyznania RegioJet otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w zakresie odcinka przebiegającego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
UZASADNIENIE
Stan faktyczny:
Należy wskazać, że 4 września 2023 r. do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, zwanego dalej "Prezesem UTK", wpłynął, za pośrednictwem platformy ePUAP, wniosek RegioJet o przyznanie otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w okresie od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r., tj. w rocznych rozkładach jazdy pociągów: 2023/2024, 2024/2025, 2025/2026, 2026/2027 oraz 2027/2028, zwany dalej również "Wnioskiem". Powyższy Wniosek obejmował trasę międzynarodową bez postojów handlowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Pismem z 13 września 2023 r. (znak: DPP-WOPN.718.5.2023.2.JK) Prezes UTK zawiadomił RegioJet o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie wydania decyzji w sprawie dotyczącej otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w zakresie odcinka przebiegającego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w okresie od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r., tj. w rocznych rozkładach jazdy pociągów: 2023/2024, 2024/2025, 2025/2026, 2026/2027 oraz 2027/2028. Strona została także poinformowana o materiale dowodowym i faktach znanych Prezesowi UTK z urzędu. W tym samym piśmie Prezes UTK poinformował Przewoźnika o przysługującym prawie wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów.
Ponadto 13 września 2023 r. Prezes UTK opublikował informację o wpływie Wniosku RegioJet na stronie internetowej Urzędu pod adresem: https://utk.gov.pl/pl/dostep-do-infrastruktur/dostep-do-infrastruktu/kabotaz/powiadomienia/20436, Powiadomienie-RegioJet-as-z-4-wrzesnia-2023-r-o-planowanych-nowych- miedzynarodow.html.
Pismem z 15 września 2023 r. (znak: DPP-WOPN.718.5.2023.3.JK) Prezes UTK powiadomił podmioty uprawnione o otrzymaniu powiadomienia RegioJet z 4 września 2023 r. w sprawie uruchamiania planowanego nowego kolejowego przewozu pasażerskiego na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny oraz poinformował o przysługującym prawie zgłoszenia wniosku o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej, w terminie i na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/1795 z dnia 20 listopada 2018 r. ustanawiającego procedurę i kryteria do celów stosowania badania równowagi ekonomicznej zgodnie z art. 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE (Dz. Urz. UE L 294 z 21 listopada 2018 r. str. 5), zwanego dalej "rozporządzeniem 2018/1795".
Przewoźnik 18 września 2023 r. (data wpływu do Urzędu za pośrednictwem platformy ePUAP: 18 września 2023 r.) przekazał jednolity certyfikat bezpieczeństwa wraz z jego tłumaczeniem.
Pismem z 3 października 2023 r. (znak: DPP-WOPN.718.5.2023.4.JK) Prezes UTK powiadomił Bundesnetzagentur, będący niemieckim organem regulacyjnym w zakresie transportu kolejowego, o wpływie Wniosku RegioJet.
Pismem z 12 października 2023 r. (znak: BBPR1k-070-225/2023, data wpływu do Urzędu za pośrednictwem platformy ePUAP: 12 października 2023 r.) przewoźnik "PKP Intercity" S.A. z siedzibą w Warszawie, zwany dalej "PKP Intercity", poinformował, że nie będzie składał wniosku o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej.
Do Urzędu 13 października 2023 r. wpłynęło, za pośrednictwem platformy ePUAP, potwierdzenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa złożonego przez PKP Intercity przy piśmie z 12 października 2023 r. (znak: BBPR1k-070-225/2023).
Pismem z 24 października 2023 r. (znak: DPP-WOPN.718.5.2023.8.JK) Prezes UTK zawiadomił PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z siedzibą w Warszawie, że w terminie określonym w art. 5 ust. 1 rozporządzenia 2018/1795 nie został złożony żaden wniosek o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej.
Pismem z 26 października 2023 r. (znak: DPP-WOPN.718.5.2023.9.JK) Prezes UTK zawiadomił RegioJet, że w terminie określonym w art. 5 ust. 1 rozporządzenia 2018/1795 nie został złożony żaden wniosek o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej. Ponadto Prezes UTK zawiadomił Stronę o pozostałych dokumentach wchodzących w skład materiału dowodowego sprawy. Jednocześnie Prezes UTK poinformował RegioJet o zakończeniu etapu zbierania materiału dowodowego w sprawie oraz o przysługującym Przewoźnikowi prawie do wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, w terminie 5 dni od dnia doręczenia ww. pisma.
Pismem z 30 października 2023 r. (data wpływu do Urzędu za pośrednictwem platformy ePUAP: 30 października 2023 r.) RegioJet przedstawiła swoje stanowisko w przedmiotowym postępowaniu.
Strona pismem z 3 listopada 2023 r. (data wpływu do Urzędu za pośrednictwem platformy ePUAP: 3 listopada 2023 r.) wycofała Wniosek.
Mając powyższe na uwadze, Prezes UTK zważył, co następuje:
Stosownie do art. 13a ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym do postępowania przed Prezesem UTK stosuje się, z zastrzeżeniem art. 13ab i art. 13b ust. 2 i 3, przepisy k.p.a.
Zgodnie natomiast z art. 104 § 1 k.p.a.: Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
Art. 13 ust. 1 pkt 5 ustawy o transporcie kolejowym przyznaje Prezesowi UTK kompetencję do wydawania decyzji dotyczących otwartego dostępu.
Jak już wskazano, 4 września 2023 r. do Prezesa UTK wpłynął Wniosek RegioJet w sprawie uruchamiania planowanego nowego kolejowego przewozu pasażerskiego na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny na okres 5 kolejnych rocznych rozkładów jazdy pociągów począwszy od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r.
Strona złożyła Wniosek na formularzu przeznaczonym dla postępowań administracyjnych prowadzonych zgodnie z procedurą przewidzianą w rozporządzeniu 2018/1795.
W związku z otrzymaniem przez Prezesa UTK Wniosku, niezbędne było ustalenie statusu Przewoźnika na podstawie obowiązujących przepisów prawa.
Na podstawie Wniosku złożonego przez Przewoźnika oraz zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego Prezes UTK ustalił, że RegioJet jest przewoźnikiem kolejowym, posiadającym licencję nr L/2009/1521 na wykonywanie przewozów kolejowych osób, ważną od 1 czerwca 2009 r. i wydaną przez Drážní úřad oraz jednolity certyfikat bezpieczeństwa nr EU1020230213, wydany 31 sierpnia 2023 r. przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej (ważny od 31 sierpnia 2023 r. do 30 sierpnia 2028 r.), potwierdzający akceptację przyjętego przez przedsiębiorstwo kolejowe systemu zarządzania bezpieczeństwem (SMS), w tym regulacji przyjętych przez przedsiębiorstwo kolejowe w celu spełnienia konkretnych wymagań w zakresie bezpiecznego wykonywania przewozów na danej sieci zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz. Urz. UE L 138 z 26 maja 2016 r. str. 102, z późn. zm.) oraz obowiązującymi przepisami prawa krajowego.
Stosownie do art. 29c ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym: Regularny przewóz kolejowy osób niebędący przewozem o charakterze użyteczności publicznej jest wykonywany na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu albo decyzji o przyznaniu ograniczonego dostępu.
Zgodnie z art. 29d ust. 4 ustawy o transporcie kolejowym: W zakresie kolejowych przewozów osób innych niż przewozy okazjonalne zarządca zawiera umowę o przydzielenie zdolności przepustowej w takim zakresie, w jakim aplikant zawarł umowę o świadczenie usług usług publicznych, przedstawił o świadczenie usług organizatora publicznego transportu kolejowego o zamiarze objęcia pociągów umową o świadczenie usług usług publicznych albo uzyskał decyzję o przyznaniu otwartego dostępu albo decyzję o przyznaniu ograniczonego dostępu.
W świetle wyżej cytowanych przepisów ustawy o transporcie kolejowym podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o przyznanie otwartego dostępu na danej trasie jest więc aplikant. Zgodnie z treścią art. 4 pkt 9b ustawy o transporcie kolejowym aplikantem jest przewoźnik kolejowy, międzynarodowe ugrupowanie interesów gospodarczych obejmujące przewoźników kolejowych lub inny podmiot zainteresowany uzyskaniem zdolności przepustowej, w szczególności organizator publicznego transportu kolejowego, spedytor, nadawca ładunku lub operator transportu kombinowanego.
Natomiast przez przewoźnika kolejowego, zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o transporcie kolejowym, należy rozumieć przedsiębiorcę uprawnionego do wykonywania przewozów kolejowych, w tym przedsiębiorcę świadczącego wyłącznie usługę trakcyjną, na podstawie licencji i jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, lub przedsiębiorcę uprawnionego do wykonywania przewozów kolejowych na podstawie świadectwa bezpieczeństwa.
Tym samym należy stwierdzić, że RegioJet, w związku z posiadaniem licencji na wykonywanie przewozów kolejowych osób oraz jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, spełnia wymagania ustawy o transporcie kolejowym pozwalające uznać Stronę za przewoźnika kolejowego. Przewoźnikowi przysługuje zatem uprawnienie do złożenia wniosku dotyczącego przyznania otwartego dostępu do infrastruktury kolejowej. Wniosek został podpisany przez pełnomocnika umocowanego na podstawie pełnomocnictwa podpisanego przez osobę upoważnioną do reprezentacji RegioJet zgodnie z zasadami reprezentacji Strony wskazanymi w tłumaczeniu z wyciągu z Rejestru Handlowego prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Brnie (odpowiednik polskiego rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego).
Przedmiotowe postępowanie administracyjne zostało wszczęte ze względu na złożenie przez Przewoźnika Wniosku. Jednak z uwagi na wycofanie przez Stronę ww. wniosku, zastosowanie w sprawie znajdzie przepis art. 105 § 1 k.p.a. Zgodnie z brzmieniem przywołanego przepisu: gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Poznaniu z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Po 704/18, Legalis nr 1880167) (...) art. 105 k.p.a. ustanawia dwie ogólne zasady umarzania postępowania administracyjnego: pierwszą przewidzianą w § 1, dotyczącą działania organu ex officio, ze skutkiem obligatoryjnego umorzenia postępowania administracyjnego wobec jego bezprzedmiotowości i drugą, unormowaną w § 2, dopuszczającą stosowanie zasady względnej dyspozycyjności, z pozostawieniem po stronie organu administracyjnego uznania co do umorzenia postępowania (zob. B. Adamiak, komentarz do art. 105 k.p.a. (w:) B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017, Legalis). (.) Nie mieści się natomiast w dyspozycji przepisu art. 105 § 2 k.p.a. sytuacja, w której postępowanie może być wszczęte wyłącznie na wniosek strony i wnioskodawca składa wyraźne o świadczenie usług o wycofaniu wniosku. Na skutek wycofania wniosku przestaje bowiem istnieć element warunkujący nawiązanie stosunku materialnego, a organ prowadzący postępowanie pozbawiony wniosku strony nie może orzekać w sposób merytoryczny o żądaniu nieistniejącym. W przeciwnym razie zaistniałby przypadek, gdzie dalsze prowadzenie postępowania byłoby działaniem z urzędu, które w postępowaniach określanych jako wnioskowe jest wyraźnie zakazane w art. 61 § 2 k.p.a. Zatem, cofnięcie wniosku powoduje powstanie obiektywnej okoliczności bezprzedmiotowości postępowania.
RegioJet w swoim piśmie z 3 listopada 2023 r. złożyła o świadczenie usług o wycofaniu wniosku z 4 września 2023 r. w sprawie wydania przez Prezesa UTK decyzji dotyczącej otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w okresie od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r., tj. w rocznych rozkładach jazdy pociągów: 2023/2024, 2024/2025, 2025/2026, 2026/2027 oraz 2027/2028.
Otwarty katalog przesłanek z art. 105 § 1 k.p.a. znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie: bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a. może wynikać z bardzo różnorodnych przyczyn, ich katalog nie jest zamknięty (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 października 2016 r., sygn. Akt II SA/Łd 416/16, Legalis nr 1539691).
W orzecznictwie zwraca się uwagę na charakter rozstrzygnięcia umarzającego postępowanie wskazując, że chodzi tu o kryterium bezprzedmiotowości odnoszące się do postępowania, ale w taki sposób, iż wynik tego postępowania nie powinien mieć charakteru merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, lecz jedynie być formalnym jego zakończeniem (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 13 września 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 385/16, Legalis nr 1536489). Odnosząc się do zagadnienia bezprzedmiotowości postępowania, wskazać należy, że zgodnie z poglądem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zwanego dalej "NSA", zawartym w wyroku z 29 czerwca 2009 r. (sygn. akt II OSK 1055/08, Legalis nr 1249326): (.) bezprzedmiotowość postępowania zachodzi jedynie w sytuacjach, gdy w świetle prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej mogącej być przedmiotem postępowania. Tym przedmiotem jest zaś konkretna sprawa, w której organ administracji państwowej jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu.
W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że: Bezprzedmiotowość postępowania oznacza brak któregoś z elementów stosunku materialnoprawnego, skutkującego tym, iż nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty. Jest to orzeczenie formalne, kończące postępowanie bez jego merytorycznego rozstrzygnięcia (tak: NSA w wyroku z 24 kwietnia 2003 r., sygn. akt III SA 2225/01, Legalis nr 98876).
Na stosunek materialnoprawny składają się tymczasem cztery elementy:
- podmiot stosunku,
- przedmiot stosunku,
- sfera faktów mających znaczenie dla możliwości konkretyzacji stosunku,
- sfera prawna, z której wywodzi się określony stosunek prawny (interes prawny), przesądzający o możliwości i kształcie konkretyzacji tego stosunku.
W świetle ugruntowanego w orzecznictwie poglądu brak któregokolwiek z wymienionych powyżej elementów stosunku materialnoprawnego oznaczać będzie, że postępowanie administracyjne stało się bezprzedmiotowe.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że niniejsze postępowanie jest bezprzedmiotowe i jako takie podlega obligatoryjnemu umorzeniu, a to z następującego względu. Postępowanie niniejsze prowadzone było w sprawie wydania przez Prezesa UTK decyzji o przyznaniu RegioJet otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w zakresie odcinka przebiegającego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w okresie od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r.
Zgodnie z art. 29c ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym: regularny przewóz kolejowy osób niebędący przewozem o charakterze użyteczności publicznej jest wykonywany na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu albo decyzji o przyznaniu ograniczonego dostępu.
Stosownie do brzmienia art. 29d ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym: aplikant nabywa prawo do składania wniosków o przydzielenie zdolności przepustowej po zawarciu z zarządcą umowy o przydzielenie zdolności przepustowej.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że postępowanie w przedmiocie wydania decyzji w sprawie otwartego dostępu może zostać wszczęte wyłącznie na żądanie strony - aplikanta. Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 4 pkt 9b ustawy o transporcie kolejowym, aplikantem jest przewoźnik kolejowy, międzynarodowe ugrupowanie interesów gospodarczych obejmujące przewoźników kolejowych lub inny podmiot zainteresowany uzyskaniem zdolności przepustowej, w szczególności organizator publicznego transportu kolejowego, spedytor, nadawca ładunku lub operator transportu kombinowanego. RegioJet mająca status aplikanta złożyła 4 września 2023 r. Wniosek, który następnie wycofała 3 listopada 2023 r.
Wszczęcie postępowania administracyjnego w sytuacji, gdy zgodnie z przepisami prawa organ administracji może kształtować stosunki prawne wyłącznie na wniosek strony, oparte jest na zasadzie skargowości. Wycofanie więc przez stronę wniosku o wszczęcie postępowania skutkuje jego bezprzedmiotowością. Cofnięcie wniosku przez jedynego wnioskodawcę oznacza, że przestaje istnieć przedmiot postępowania administracyjnego, ponieważ brak jest żądania uprawnionego podmiotu konkretyzacji jego prawa lub obowiązków w określonych okolicznościach faktycznych.
W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, że cofnięcie wniosku przez jedynego wnioskodawcę stanowi podstawę do obligatoryjnego umorzenia postępowania w oparciu o art. 105 § 1 k.p.a. (tak: NSA w wyroku z 14 grudnia 2010 r., I OSK 254/10, Legalis nr 343082, wyrok NSA z 24 listopada 2006 r., II OSK 1436/05, Legalis nr 244532).
Tym samym, wobec wycofania przez Stronę wniosku o przyznanie otwartego dostępu na trasie międzynarodowej Przemyśl Główny - Hannover Hbf. - Przemyśl Główny, w okresie od 10 grudnia 2023 r. do 9 grudnia 2028 r., należy stwierdzić, że niniejsze postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Brak jest bowiem przedmiotu stosunku materialnoprawnego, jakim jest wniosek uprawnionego podmiotu o wydanie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu na wnioskowanej trasie. W związku z powyższym Prezes UTK nie rozpoznał merytorycznie Wniosku złożonego przez RegioJet.
Wobec zaistnienia obiektywnej bezprzedmiotowości postępowania, Prezes UTK zobowiązany był do wydania decyzji o umorzeniu niniejszego postępowania.
Mając na uwadze powyższe, Prezes UTK rozstrzygnął jak w sentencji.
POUCZENIE
Strona niezadowolona z niniejszej decyzji może zwrócić się do Prezesa UTK z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji.
Jeżeli strona nie chce skorzystać z prawa do zwrócenia się do Prezesa UTK z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, może wnieść do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa UTK. Wpis od skargi wynosi 200 zł i uiszczany jest gotówką do kasy sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy tego sądu, zgodnie z art. 15 w zw. Z art. 127 § 3 w zw. z art. 129 § 2 k.p.a. w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 oraz art. 13 § 1 i § 2, art. 52 § 1 i § 3, art. 53 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. 2023 r. poz. 1634, z późn. zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", w zw. Z § 2 ust. 1 pkt 2 i § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 535).
Stronie przysługuje możliwość ubiegania się o prawo pomocy obejmujące zwolnienie strony od kosztów sądowych oraz bezpłatne ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika, na zasadach określonych w art. 239 - art. 262 p.p.s.a.
Strona zadowolona z decyzji może złożyć, przed upływem terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, o świadczenie usług o zrzeczeniu się uprawnienia do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skutkujące prawomocnością decyzji. Złożenie oświadczenia następuje na zasadach ogólnych przewidzianych dla wniesienia podania określonych w art. 63 § 1 k.p.a.