Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych resortu finansów.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1971.14.36

Akt utracił moc

Wersja od: 18 października 1971 r.

ZARZĄDZENIE Nr 125

MINISTRA FINANSÓW

z dnia 9 października 1971 r.

w sprawie szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych resortu finansów.

Na podstawie art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. Nr 13, poz. 91) zarządza się, co następuje:

§  1.

1. Jednostki organizacyjne resortu finansów prowadzą, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, szkolenie wstępne i szkolenie okresowe.

2. Kierownicy jednostek organizacyjnych resortu finansów obowiązani są zapewnić sprawną organizację szkolenia, o którym mowa w ust. 1.

§ 2. Szkolenie wstępne organizowane jest dla:

1) pracowników przedsiębiorstw przemysłowych,

2) pracowników instytucji finansowych i innych jednostek organizacyjnych - zatrudnionych w służbach gospodarczych, remontowo-budowlanych, transportowych i innych służbach, w których występuje zagrożenie bezpiecznego wykonywania pracy oraz pracowników obsługujących urządzenia techniczne i maszyny z wyłączeniem maszyn biurowych (małej mechanizacji).

§  3.

1. Szkoleniu wstępnemu podlegają pracownicy nowo przyjęci, pracownicy przeniesieni na nowe stanowisko pracy, jak też wykonujący pracę na dotychczasowym stanowisku lecz w odmiennych warunkach technicznych.

2. Szkolenie wstępne powinno być przeprowadzone przed przystąpieniem pracownika do pracy - w formie:

1) instruktażu ogólnego - prowadzonego przez kierownika danego działu pracy (kierownika właściwej komórki organizacyjnej) lub innego wyznaczonego pracownika, o odpowiednim przygotowaniu,

2) instruktażu na stanowisku roboczym - prowadzonego przez bezpośredniego przełożonego pracownika (mistrza, technika, kierownika zmiany).

§ 4. Wyniki szkolenia wstępnego powinny być sprawdzone przez kierownika komórki organizacyjnej, w której pracownik przeszkolony pracuje, przy udziale pracownika służby bhp oraz odnotowane w aktach osobowych pracownika lub innej odpowiedniej ewidencji.

§  5.

1. Szkoleniu okresowemu podlegają wszyscy pracownicy jednostek organizacyjnych resortu finansów w odstępach czasu i w zakresie zależnym od rodzaju wykonywanej pracy i zajmowanego stanowiska służbowego.

2. Szkolenie okresowe organizowane jest w formie:

1) kursu I stopnia:

a) w przedsiębiorstwach przemysłowych - dla pracowników fizycznych,

b) w instytucjach finansowych i innych jednostkach organizacyjnych - dla rzemieślników, pracowników obsługujących urządzenia techniczne i maszyny z wyłączeniem maszyn biurowych (małej mechanizacji), pracowników, zatrudnionych w transporcie oraz pracowników pełniących funkcje nadzoru w komórkach administracyjno-gospodarczych,

2) kursu II stopnia - dla pracowników inżynieryjno-technicznych oraz pracowników średniego dozoru technicznego przedsiębiorstw przemysłowych,

3) kursu III stopnia - dla kadry kierowniczej w przedsiębiorstwach przemysłowych (dyrektorów i ich zastępców oraz szefów produkcji i głównych specjalistów), dyrektorów i kierowników służb administracyjno-gospodarczych w centralach instytucji finansowych oraz dla pracowników służby bhp,

4) instruktażu okresowego - dla wszystkich pracowników z wyjątkiem wymienionych w punktach 1-3.

§  6.

1. Szkolenie w formie instruktażu okresowego oraz szkolenie kursowe stopnia I-go i stopnia II-go organizują przedsiębiorstwa, instytucje finansowe i pozostałe jednostki organizacyjne we własnym zakresie.

2. Szkolenie kursowe stopnia III-go organizuje Ośrodek Doskonalenia Zawodowego Kadr Resortu Finansów - jako szkolenie stacjonarne z oderwaniem od pracy, lub jako szkolenie samokształceniowe (zaoczne) prowadzone w oparciu o odpowiednio opracowany skrypt lub konspekt, zaopiniowany przez właściwego inspektora pracy.

3. Pracownicy podlegający przeszkoleniu w zakresie szkolenia kursowego III stopnia mogą być kierowani na takie szkolenie organizowane przez odpowiednie jednostki innych resortów.

§  7.

1. Szkolenie okresowe organizowane jest w uzgodnieniu z inspektorem pracy właściwego związku zawodowego w odstępach czasu:

1) dla kursu stopnia I-go, co najmniej raz na dwa lata,

2) dla instruktażu okresowego i dla kursu stopnia II-go, co najmniej raz na cztery lata,

3) dla kursu stopnia III-go, co najmniej raz na pięć lat.

2. Szkolenie realizowane jest według szczegółowego programu opracowanego w oparciu o ramowy program szkolenia stanowiący załącznik do niniejszego zarządzenia. Szczegółowy program zatwierdza kierownik jednostki organizującej szkolenie po zasięgnięciu opinii właściwego inspektora pracy.

3. Szczegółowy program szkolenia dla samokształcenia (szkolenia zaocznego) powinien być doręczony uczestnikom szkolenia w terminie umożliwiającym opanowanie materiału nauczania w określonym czasie, a zawiadomienie o terminie i miejscu egzaminu, co najmniej na 30 dni przed dniem egzaminu.

§  8.

1. Szkolenie kursowe powinno być udokumentowane dziennikiem zajęć.

2. Szkolenie kończy się egzaminem komisyjnym, sporządzeniem protokołu egzaminu końcowego i wydaniem dla uczestników zaświadczeń o ukończeniu szkolenia.

3. Do egzaminu nie dopuszcza się uczestników, którzy opuścili ponad 25% zajęć.

§  9.

1. Komisję egzaminacyjną powołuje kierownik jednostki organizacyjnej prowadzącej szkolenie w uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy - w składzie trzyosobowym. W skład komisji poza przewodniczącym powinni wchodzić - przedstawiciel rady zakładowej oraz osoba powołana spośród wykładowców.

2. Ustala się dwie oceny wyników egzaminacyjnych:

1) pomyślny,

2) niepomyślny.

§  10.

1. Ze względu na konieczną potrzebę wzmożenia działalności profilaktycznej i zapobiegania wypadkom przy pracy zaleca się organizowanie w przedsiębiorstwach przemysłowych, między terminami ustalonymi dla szkolenia okresowego, uzupełniającego szkolenia:

1) po zaistniałym wypadku,

2) przed podejmowaniem prac o charakterze wyjątkowym,

3) po stwierdzeniu, że dla określonej grupy pracowników takie szkolenie jest konieczne.

2. Szkolenie uzupełniające może być prowadzone w formie kursokonferencji lub instruktażu.

3. Decyzję o zorganizowanie szkolenia uzupełniającego podejmuje dyrektor przedsiębiorstwa w uzgodnieniu z radą zakładową, ustalając dla tego szkolenia formę organizacyjną, tematykę i czas trwania szkolenia, grupy (zespoły) pracownicze zobowiązane do uczestniczenia w tym szkoleniu oraz osobę odpowiedzialną za prawidłową realizację szkolenia.

§ 11. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA

w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

I. Szkolenie wstępne

1. Instruktaż ogólny:

1) krótka charakterystyka zakładu pracy i oddziału, w którym pracownik ma być zatrudniony (organizacja pracy, rodzaj działalności zawodowej, współdziałanie między wydziałami i innymi komórkami wewnątrz zakładu pracy, organizacje społeczno-polityczne i ich funkcje w zakładzie),

2) informacja o zakresie działania służby bhp, inspekcji pracy oraz społecznej inspekcji pracy,

3) najważniejsze ogólne przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy (wybrane zagadnienia z ustawy o bhp z dnia 30 marca 1965 r.) oraz postanowienia regulaminu pracy i układu zbiorowego pracy,

4) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące stanowiska pracy, na którym pracownik ma być zatrudniony oraz stanowisk sąsiadujących,

5) typowe wypadki przy pracy, zagrożenia i szkodliwości występujące w zakładzie pracy,

6) stosowanie odzieży roboczej i ochronnej oraz sprzętu ochrony osobistej,

7) utrzymanie porządku i czystości w miejscu pracy, w przejściach komunikacyjnych oraz w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych,

8) bezpieczeństwo przeciwpożarowe,

9) zasady udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach i zachorowaniach - obowiązek meldowania o wypadkach i zachorowaniach w zakładzie pracy.

2. Instruktaż na stanowisku pracy:

1) organizacja stanowiska pracy,

2) praktyczne wdrażanie pracownika do wykonywania pracy,

3) wskazywanie na potencjalne zagrożenie na stanowisku pracy, omówienie typowych wypadków przy pracy w tym dziale produkcyjnym,

4) bezpieczna obsługa maszyn, urządzeń i instalacji zasilających, omówienie metod pracy i demonstrowanie prawidłowego wykonywania czynności przy obsłudze,

5) osłony przy maszynach, urządzenia zabezpieczające, sygnalizacja itp.,

6) postępowanie w przypadkach awarii maszyn i urządzeń oraz w razie pożaru,

7) współpraca z przełożonymi.

II. Szkolenie okresowe

1. Kurs I stopnia:

1) wybrane zagadnienia z ustawodawstwa pracy i ochrony pracy,

2) fizjologia i higiena pracy, pierwsza pomoc sanitarna w nagłych wypadkach,

3) organizacja i zakres działania organów nadzoru nad warunkami pracy,

4) zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym,

5) świadczenia przysługujące pracownikom z tytułu wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu choroby zawodowej,

6) obowiązki i odpowiedzialność pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

7) zapobieganie powstawaniu awarii maszyn i urządzeń,

8) zabezpieczenie przeciwpożarowe w miejscu pracy,

9) wybrane zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w warunkach zatrudnienia uczestników szkolenia.

2. Kurs II stopnia:

1) wybrane zagadnienia z ustawodawstwa pracy (ogólne przepisy prawa pracy, przyjmowanie i zwalnianie pracownika, ochrona przed nieuzasadnionym zwolnieniem, pojęcie ciągłości pracy, urlopy, ochrona pracy kobiet i młodocianych, współudział rady zakładowej w decyzjach dotyczących przyjmowania, awansowania i zwalniania pracownika),

2) organa nadzoru nad warunkami pracy, ich zakres działania i uprawnienia,

3) fizjologia i higiena pracy, udzielanie pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,

4) wypadki przy pracy i w drodze do pracy i z pracy (kryteria warunkujące zaliczenie zdarzenia jako wypadku),

5) komisje ustalające okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy,

6) udokumentowanie wypadku - rejestracja, protokoły ustalające okoliczności i przyczyny, karty wypadku, sprawozdania,

7) odszkodowanie z tytułu wypadku lub choroby zawodowej (tryb składania wniosków i ich załatwianie),

8) zapobieganie wypadkom i chorobom zawodowym (działalność profilaktyczna, społeczne przeglądy warunków pracy, planowanie poprawy warunków pracy, szkolenie w zakresie bhp),

9) bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach mechanicznych,

10) ochrona przeciwpożarowa - zachowanie się pracownika w przypadku powstania pożaru, sposoby alarmowania,

11) obowiązki i uprawnienia zakładu pracy i pracownika wynikające z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.

3. Kurs III stopnia:

1) wybrane zagadnienia z ustawodawstwa pracy (ogólne przepisy prawa pracy, w szczególności dotyczące warunków przyjmowania i zwalniania pracownika, ochrona pracownika przez nieuzasadnionym zwolnieniem, rola związków zawodowych, pojęcie ciągłości pracy, urlopy, ochrona pracy kobiet i młodocianych),

2) organa nadzoru nad warunkami pracy, nadzór państwowy i społeczny, ich uprawnienia i zakres działania,

3) przepisy szczegółowe (branżowe) dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

4) fizjologia i higiena pracy oraz podstawowe zagadnienia ergonomii (prace uciążliwe i szkodliwe dla zdrowia, urządzenia klimatyzacyjne, higieniczno-sanitarne, udzielanie pierwszej pomocy w nagłych wypadkach),

5) wypadki przy pracy, w drodze do pracy i z pracy oraz wypadki zrównane z wypadkami przy pracy (kryteria warunkujące zaliczenie zdarzenia do poszczególnych grup wypadków),

6) ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (tryb postępowania dowodowego i odwoławczego),

7) dokumentacja wypadków - rejestry wypadków, karty wypadków, protokóły komisji powypadkowej i odwoławczej, sprawozdania,

8) świadczenia przysługujące pracownikom z tytułu wypadku lub choroby zawodowej wypłacone przez zakład pracy i instytucje ubezpieczeń (tryb załatwiania wniosków o odszkodowanie - czynności zakładu pracy, organów społecznych i instytucji ubezpieczeniowych),

9) działalność profilaktyczna - zapobieganie wypadkom i chorobom zawodowym (społeczne przeglądy warunków pracy, okresowe badania lekarskie pracowników, opracowywanie planów poprawy warunków pracy, szkolenie pracowników w zakresie bhp),

10) bezpieczeństwo przeciwpożarowe - podstawowe wiadomości o zachowaniu się pracownika w razie pożaru, sposoby alarmowania i udział w gaszeniu pożaru,

11) organizacja i zakres działania służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społecznego inspektora pracy,

12) obowiązki i uprawnienia zakładu pracy, wynikające z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy,

13) zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz prawa pracy.

4. Instruktaż okresowy - odpowiednio dobrane tematy z programu dla kursu I i II stopnia.

III. Wskazówki ogólne i metodyczne

1. Czas trwania poszczególnych rodzajów (form) szkolenia winien wynosić:

1) dla szkolenia wstępnego - co najmniej 6 godzin lekcyjnych, w tym:

a) instruktaż ogólny od 2 do 3 godzin

b) instruktaż na stanowisku pracy od 3 do 4 godzin

2) dla szkolenia okresowego:

a) kurs I stopnia co najmniej 30 godzin lekcyjnych,

b) kurs II stopnia co najmniej 36 godzin lekcyjnych,

c) kurs III stopnia co najmniej 50 godzin lekcyjnych,

d) instruktaż okresowy i szkolenie uzupełniające od 7 do 20 godzin.

2. Wymiar godzin dziennych zajęć oraz porę dnia na prowadzenie szkolenia należy ustalić w taki sposób, ażeby szkolenie nie było uciążliwe dla uczestników i nie naruszało ono wykonania przez zakład zadań zawodowych.

3. Szkolenie należy organizować i prowadzić w sposób zapewniający szkolonemu przyswojenie wiadomości niezbędnych do opanowania bezpiecznych metod pracy. Materiał nauczania powinien być dostosowany do stanu organizacyjnego i warunków pracy zakładu i stanowiska roboczego, gdzie szkolony pracownik ma być zatrudniony.

4. W wyniku szkolenia pracownik powinien poznać i stosować w praktycznej działalności podstawowe zasady bezpiecznej pracy, dla bezpieczeństwa życia i zdrowia własnego i otoczenia. Czas szkolenia może być przedłużony, lub szkolenie powtórzone, gdy opanowanie przez szkolonego pracownika materiału określonego programem okaże się niewystarczające. A gdy w dalszym ciągu szkolony pracownik nie opanował niezbędnie potrzebnych wiadomości, nie może on być zatrudniony na danym stanowisku pracy.

5. Prowadzący zajęcia wykładowca powinien posługiwać się opracowanym konspektem, dostosowując metodę i formę przekazywania materiału nauczania do poziomu intelektualnego uczestników. Zajęcia należy w zasadzie prowadzić metodą poglądową, wykorzystując w miarę możliwości przeźrocza, film lub eksponaty, jak np.: ręczne narzędzia pracy dla zademonstrowania prawidłowego posługiwania się tymi narzędziami przy pracy i wykazania że w interesie pracownika jest by przydzielone mu narzędzia pracy były konserwowane i w stanie dobrym do użytku zachowane.

6. W czasie realizacji programu nauczania konieczne jest wiązanie tematu zajęć - wykładu z konkretnymi warunkami pracy uczestników szkolenia, należy w oparciu o przykłady wykazać, że poprawa bezpieczeństwa pracy zależna jest w dużej mierze od dobrej organizacji pracy i od właściwego nadzoru nad przebiegiem pracy. Omawiając zagadnienie wypadków przy pracy należy wskazywać na możliwości skutecznego zapobiegania wypadkom przez dokładne poznanie organizacji pracy w tym także pracy mechanizmów (maszyn), środowiska pracy oraz praktyczne odpowiednio zabezpieczające przystosowanie człowieka wykonującego pracę do istniejących warunków. Omawiając zagadnienia dotyczące komisji społecznych przeglądów warunków pracy i komisji powypadkowych należy zwracać uwagę na prawidłowość składu osobowego członków tych komisji oraz na konieczność analizowania wyników pracy tych komisji w szczególności wniosków dotyczących przeglądów warunków pracy i wniosków komisji powypadkowych.

7. Prowadzący zajęcia - w szkoleniu kursowym, powinien zwracać uwagę na istotne i węzłowe problemy związane z tematem zajęć, pozostawiając ew. rozszerzenie tematu w dyskusji przez samych uczestników szkolenia. Poszczególne tematy szkolenia należy omawiać z uwzględnieniem zainteresowania nimi uczestników szkolenia z uwagi na związek z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi (spełnianą funkcją).