Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz świadczenia z ubezpieczenia rodzinnego dla osób wykonujących pracę nakładczą.
Dz.Urz.ZUS.1987.4.10
Akt utracił mocOKÓLNIK Nr 6
PREZESA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
z dnia 19 czerwca 1987 r.
w sprawie świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz świadczeń z ubezpieczenia rodzinnego dla osób wykonujących pracę nakładczą.
2. Przy ustalaniu uprawnień i wysokości zasiłku rodzinnego i pielęgnacyjnego należy odpowiednio stosować wyjaśnienia zawarte w instrukcji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 stycznia 1984 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (wydanie broszurowe, zm.: z 1984 r. Dz. Urz. ZUS Nr 7, poz. 17, z 1985 r. Nr 2, poz. 5, z 1986 r. Nr 2, poz. 4 i Nr 4, poz. 9, z 1987 r. Nr 3, poz. 8), uwzględniając zmiany, które wynikają z wyjaśnień niniejszego okólnika.
3. Użyte w okólniku określenia oznaczają:
1) wykonawca - osobę wykonującą pracę nakładczą na podstawie umowy zawartej z uspołecznionym albo nie uspołecznionym zakładem pracy,
2) najniższe wynagrodzenie - najniższe wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy,
3) umowa - umowę o pracę nakładczą.
4. Wykonawcę uważa się za pracownika w rozumieniu przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i o ubezpieczeniu rodzinnym, jeżeli nie jest objęty ubezpieczeniem społecznym z innego tytułu, z zastrzeżeniem postanowień w ust. 5-7.
5. Jeżeli osoby korzystające z urlopu wychowawczego na warunkach określonych rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1981 r. w sprawie urlopów wychowawczych (tekst jednolity - Dz. U. z 1985 r. Nr 2, poz. 10, zm. z 1985 r. Nr 18, poz. 80, Nr 59, poz. 302, z 1986 r. Nr 9, poz. 48, z 1987 r. Nr 3, poz. 21 i Nr 10, poz. 64) wykonują pracę nakładczą, to są traktowane jak pracownicy w zakresie uprawnień wynikających z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
6. Uprawnienia wynikające z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa posiadają również osoby wykonujące pracę nakładczą mające ustalone prawo do renty i emerytury.
7. Osoby objęte ubezpieczeniem społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin wykonujące pracę nakładczą traktowane są jak pracownicy w zakresie uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
8. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla wykonawcy wykonującego pracę nakładczą na podstawie umowy zawartej z uspołecznionym zakładem pracy stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie osiągnięte za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, z zastrzeżeniem postanowień ust. 10 - 15.
Przykład:
Wykonawca zachorował w kwietniu. Jego wynagrodzenie za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiło zachorowanie wynosiło: w styczniu - 15.500 zł, w lutym - 13.000 zł, w marcu - nie osiągnął wynagrodzenia z innych przyczyn niż choroba.
Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy w kwietniu przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie osiągnięte za okres 3 miesięcy w kwocie 28.500 zł (15.500 zł + 13.000 zł), tj. 9.500 zł (28.500 zł : 3).
9. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla wykonawcy wykonującego pracę nakładczą na podstawie umowy zawartej z nie uspołecznionym zakładem pracy stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie, od którego ustalono składki na ubezpieczenie społeczne, osiągnięte za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku.
10. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie może być wyższa od czterokrotnej kwoty najniższego wynagrodzenia.
Przykład:
Wykonawca wykonujący pracę nakładczą na rzecz nie uspołecznionego zakładu pracy zachorował w maju. Jego wynagrodzenie, od którego ustalono składki na ubezpieczenie społeczne z okresu 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiło zachorowanie wynosiło: w lutym - 32.000 zł, w marcu - 28.000 zł, w kwietniu - 30.000 zł. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 3 miesięcy kalendarzowych wynosiło 30.000 zł. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy w maju przyjmuje się kwotę 28.000 zł - czterokrotną kwotę najniższego wynagrodzenia.
11. Jeżeli przed miesiącem, w którym powstało prawo do zasiłku wykonawca nie przepracował jeszcze 3 miesięcy, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie z okresu krótszego, np. z dwóch lub jednego miesiąca, w zależności od faktycznego okresu zatrudnienia.
12. Jeżeli przed miesiącem, w którym powstało prawo do zasiłku wykonawca nie był zatrudniony, podstawę wymiaru zasiłku ustala się przyjmując wynagrodzenie z miesiąca, w którym nastąpiło zachorowanie lub inna okoliczność mająca wpływ na prawo do zasiłku.
13. Jeżeli w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru zasiłku, wykonawca pobierał w którymś z miesięcy zasiłek chorobowy, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie, jakie zostałoby osiągnięte, gdyby niezdolność do pracy nie wystąpiła.
14. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, o której mowa w ust. 13, należy stosować zasady podane w § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 czerwca 1983 r. w sprawie zasad obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego oraz pokrywania wydatków na te zasiłki (Dz. U. Nr 33, poz. 157, zm. z 1985 r. Nr 35, poz. 165, z 1986 r. Nr 15, poz. 84), z zastrzeżeniem postanowień ust. 16.
15. Ponieważ wykonawca nie ma określonych dni pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenie dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych, w których zostało osiągnięte i mnoży przez liczbę dni w danym miesiącu kalendarzowym.
Analogicznie oblicza się podstawę wymiaru zasiłku w przypadku zaistnienia okoliczności podanych w ust. 12.
Przykład 1:
Wykonawca zachorował w maju. Jego wynagrodzenie z okresu 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiło zachorowanie wynosiło: w lutym - 10.000 zł, w marcu - 8.000 zł, w kwietniu - 12.500 zł. W lutym wykonawca był niezdolny do pracy z powodu choroby i otrzymał zasiłek chorobowy za 3 dni kalendarzowe, w marcu - za 11 dni kalendarzowych. Należy zatem jego wynagrodzenie uzupełnić. W tym celu kwotę uzyskanego w lutym wynagrodzenia tj. 10.000 zł należy podzielić przez różnicę pomiędzy liczbą dni kalendarzowych w miesiącu (28), a liczbą dni niezdolności do pracy (3) tj. przez 25 i pomnożyć przez 28 (10.000 zł : 25 = 400 zł x 28 = 11.200 zł). Uzyskana w ten sposób kwota jest kwotą jaką wykonawca osiągnąłby, gdyby nie wystąpiła niezdolność do pracy z powodu choroby. W sposób analogiczny należy uzupełnić wynagrodzenie za marzec (8.000 zł : 20 = 400 zł x 31 = 12.400 zł). Do podstawy wymiaru zasiłku za okres niezdolności do pracy w maju należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie uzyskane za okres 3 miesięcy w kwocie 36.100 zł (11.200 zł + 12.400 zł + 12.500 zł) tj. 12.032 zł (36.100 zł : 3).
Przykład 2:
Wykonawca zachorował w lipcu. W maju był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres 20 dni kalendarzowych i pobierał przez ten okres zasiłek chorobowy, a w czerwcu pobierał zasiłek chorobowy przez okres 5 dni kalendarzowych. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wyłącza się wynagrodzenie z maja, gdyż w miesiącu tym wykonawca przepracował mniej niż 50% czasu pracy. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za kwiecień i uzupełnione wynagrodzenie za czerwiec. Celem uzyskania przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, sumę wynagrodzeń z tych miesięcy dzieli się przez 2.
16. Do zasiłku macierzyńskiego mają odpowiednie zastosowanie postanowienia ust. 8 - 15.
17. Wykonawca uprawniony jest do zasiłku rodzinnego za miesiąc kalendarzowy, za który osiągnął wynagrodzenie co najmniej w kwocie najniższego wynagrodzenia.
18. Osiągnięte wynagrodzenia w kwocie stanowiącej co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia uprawnia do zasiłku rodzinnego w danym miesiącu kalendarzowym inwalidę-wykonawcę, zaliczonego do jednej z grup inwalidów przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia oraz kobietę-wykonawcę, jeżeli ona sama lub jej małżonek nie jest właścicielem, samoistnym posiadaczem, użytkownikiem lub dzierżawcą użytków rolnych o obszarze powyżej 0,5 ha i nie osiąga dochodów z działów specjalnych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.
19. Osoby, o których mowa w ust. 5 - 7, mają prawo do zasiłków rodzinnych z tytułu wykonywania pracy nakładczej, jeżeli nie pobierają tych zasiłków z innego tytułu.
20. W razie nieosiągnięcia przez wykonawcę wynagrodzenia w kwotach, o których mowa w ust. 17 - 18, wskutek niezdolności do pracy z powodu choroby, kwota wymaganego wynagrodzenia ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do skróconego okresu wykonywania pracy.
Proporcjonalne zmniejszenie najniższego wynagrodzenia w stosunku do skróconego okresu pracy ustala się następująco:
1) 1/30, 1/31, 1/29, 1/28 (w zależności od tego ile dany miesiąc ma dni kalendarzowych) najniższego wynagrodzenia mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych opuszczonych w ciągu danego miesiąca z powodu niezdolności do pracy, zaokrąglając wynik na ogólnych zasadach,
2) kwotę obliczoną w sposób określony w pkt 1 odejmuje się od kwoty najniższego wynagrodzenia, a różnica między tymi kwotami stanowi wynagrodzenie miesięczne proporcjonalnie zmniejszone do skróconego okresu pracy.
Przykład 1:
Wykonawca - inwalida zachorował w czerwcu. Wynagrodzenie jego w tym miesiącu wyniosło 2.500 zł. W czerwcu wykonawca był przez okres 15 dni kalendarzowych niezdolny do pracy z powodu choroby. Zatem wynagrodzenie wymagane do uzyskania prawa do zasiłku rodzinnego za czerwiec, tj. 3.500 zł, ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. W tym celu należy pomnożyć 117 zł (1/30 kwoty 3.500 zł) przez 15 dni i otrzymaną kwotę 1.755 zł odjąć od 3.500 zł. Różnica między tymi kwotami (3.500 zł - 1.755 zł) wynosi 1.745 zł i stanowi wynagrodzenie proporcjonalnie zmniejszone do skróconego okresu pracy. Ponieważ w czerwcu wykonawca - inwalida uzyskał wynagrodzenie w kwocie 2.500 zł, a więc więcej niż ustalone proporcjonalne minimum, tj. 1.755 zł, ma prawo do zasiłku rodzinnego za ten miesiąc.
Przykład 2:
Wykonawca - kobieta zachorowała w styczniu. Wynagrodzenie jej w tym miesiącu wyniosło 2.800 zł. W styczniu była ona niezdolna do pracy z powodu choroby przez okres 15 dni kalendarzowych. Wynagrodzenie wymagane do uzyskania prawa do zasiłku rodzinnego za styczeń tj. 3.500 zł ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. W tym celu należy pomnożyć 113 zł (1/31 kwoty 3.500 zł) przez 15 dni i otrzymaną kwotę tj. 1.695 zł odjąć od kwoty 3.500 zł. Różnica między tymi kwotami (3.500 zł - 1.695 zł) wynosi 1.805 zł i stanowi wynagrodzenie proporcjonalnie zmniejszone do skróconego okresu pracy. Ponieważ w styczniu wykonawca - kobieta uzyskała wynagrodzenie w kwocie 2.800 zł, a więc więcej niż ustalone proporcjonalne minimum, tj. 1.805 zł, ma prawo do zasiłku rodzinnego za ten miesiąc.
21. Przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego dochodu, od którego uzależniona jest wysokość zasiłku rodzinnego uwzględnia się dochody osiągnięte za dany rok kalendarzowy i dzieli przez liczbę wszystkich miesięcy w roku, w którym wykonawca spełniał warunki określone w ust. 4.
Przykład:
Wykonawcy ustalono w marcu 1986 r. prawo do zasiłku rodzinnego. Wykonawca od stycznia 1985 r. wykonuje pracę nakładczą na rzecz uspołecznionego zakładu pracy i jego wynagrodzenie za rok 1985 kształtowało się następująco:
- w styczniu - 12.000 zł,
- w lutym - 8.500 zł oraz zasiłek chorobowy w kwocie 3.500 zł,
- w marcu i kwietniu - nie osiągnął wynagrodzenia,
- w maju i czerwcu - po 10.000 zł,
- w lipcu nie osiągnął wynagrodzenia,
- od sierpnia do grudnia - po 13.000 zł.
Dochód za 1985 r. wyniósł 109.000 zł, przeciętny miesięczny dochód wynosi 9.083 zł (109.000 : 12). Do dochodu rodziny wykonawcy, od którego zależy wysokość zasiłku rodzinnego należy wliczyć jego przeciętne miesięczne wynagrodzenie za 1985 r. w kwocie 9.083 zł.
22. Traci moc okólnik nr 20 Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 kwietnia 1976 r., znak: Zn-003-3/76, w sprawie świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i świadczeń rodzinnych dla osób wykonujących pracę nakładczą oraz składek na ubezpieczenie społeczne tych osób (Dz. Urz. ZUS Nr 5, poz. 17).
23. Okólnik wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.