Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych dla rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.ZUS.1985.3.9

Akt utracił moc

Wersja od: 30 maja 1985 r.

INSTRUKCJA

ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

z dnia 8 maja 1985 r.

w sprawie świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych dla rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek

znak: Zn-001-2/85

Rozdział  I

Postanowienia ogólne

1. Instrukcja omawia zasady ustalania uprawnień i postępowania w sprawie świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych określone:

1) przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin (tekst jednolity - Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 147) zwanej dalej ustawą,

2) przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1984 r. w sprawie ubezpieczenia społecznego niektórych osób wykonujących działalność zarobkową w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej (Dz. U. Nr 60, poz. 308) zwanego dalej rozporządzeniem,

3) przepisami rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 11 lutego 1977 r. w sprawie wykonywania ustawy o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 6, poz. 25, zm. z 1978 r. Nr 19, poz. 87, z 1981 r. Nr 5, poz. 22 i z 1983 r. Nr 66, poz. 300),

4) przepisami rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 23 stycznia 1984 r. w sprawie wysokości zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych przysługujących niektórym grupom ubezpieczonych (Dz. U. Nr 4, poz. 22).

Instrukcja omawia również dokumentację wymaganą do wypłaty świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

2. Użyte w instrukcji określenia:

1) osoba prowadząca działalność - oznacza osobę wymienioną w art. 1 ust. 1 ustawy i w § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia,

2) osoba współpracująca - oznacza osobę wymienioną w art. 26 ust. 1 ustawy i w § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia,

3) organizacja społeczno-zawodowa - oznacza w odniesieniu do:

- rzemieślników i osób z nimi współpracujących - właściwy cech,

- osób wykonujących działalność handlową i usługową na własny rachunek i osób z nimi współpracujących - wojewódzkie zrzeszenie prywatnego handlu i usług,

- osób wykonujących działalność zarobkową w zakresie transportu - zrzeszenie transportu prywatnego,

- osób wykonujących działalność zarobkową w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej - spółdzielnię zrzeszoną w Centralnym Związku Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego "Cepelia",

- rybaków morskich i osób z nimi współpracujących - Zrzeszenie Rybaków Morskich,

- osób wykonujących flisactwo turystyczne na rzece Dunajcu - Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich na rzece Dunajcu,

4) składka - oznacza składkę na ubezpieczenie społeczne,

5) oddział ZUS - oznacza oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozdział  II

Ustalanie uprawnień i postępowanie w sprawach zasiłków

3. Osobom prowadzącym działalność i osobom współpracującym przysługują:

1) świadczenia pieniężne w razie choroby i macierzyństwa: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek porodowy, macierzyński oraz zasiłek pogrzebowy,

2) zasiłki rodzinne i zasiłek pielęgnacyjny.

4. Ustalenia uprawnień i wypłaty zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, porodowego i pogrzebowego oraz zasiłku rodzinnego i pielęgnacyjnego dokonują oddziały ZUS.

5. W sprawach ustalania uprawnień, postępowania, wypłaty oraz zwrotu nieprawnie pobranych zasiłków stosuje się odpowiednio dotyczące pracowników przepisy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

Ponadto stosuje się postanowienia:

1) instrukcji ZUS z dnia 6 lipca 1983 r. w sprawie świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. Urz. ZUS Nr 6, poz. 19, zm. z 1984 r. Nr 9, poz. 26),

2) instrukcja ZUS z dnia 26 stycznia 1984 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (wydanie broszurowe, zm. Dz. Urz. ZUS z 1984 r. Nr 7, poz. 17 i z 1985 r. Nr 2, poz. 5) - z zastrzeżeniem postanowień niniejszej instrukcji.

6. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i pogrzebowego stanowi kwota podstawy wymiaru składek za miesiąc kalendarzowy, w którym powstało prawo do zasiłku.

7. W przypadku obniżenia lub podwyższenia, na wniosek osoby prowadzącej działalność, podstawy wymiaru składek tej osoby w ciągu ostatnich 12 miesięcy, poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, podstawę wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego ustala się z okresu tych 12 miesięcy. Wówczas w podstawie wymiaru zasiłku nie uwzględnia się podstawy wymiaru składek z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku.

8. Przepis ust. 7 ma również zastosowanie do osoby współpracującej.

9. Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, a jeżeli niezdolność do wykonywania działalności lub współpracy powstała wskutek wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej - 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

10. Świadczenia pieniężne w razie choroby i macierzyństwa przysługują osobie współpracującej poczynając od czwartego miesiąca ubezpieczenia także w przypadku, gdy niezdolność do współpracy powstała w ciągu trzech pierwszych miesięcy ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 11.

11. Zasiłek chorobowy przysługuje bez okresu wyczekiwania, od pierwszego dnia niezdolności do współpracy spowodowanej każdym wypadkiem, nie tylko wypadkiem w pracy, w drodze do pracy lub z pracy.

12. Do trzymiesięcznego okresu wyczekiwania na świadczenie pieniężne w razie choroby i macierzyństwa obowiązującego osoby współpracujące wlicza się okresy każdego poprzedniego ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, o ile między okresami ubezpieczenia nie było przerwy.

13. W razie zalegania przez osobę prowadzącą działalność z opłatą należnych składek na kwotę przekraczającą trzymiesięczną składkę, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek porodowy i macierzyński oraz zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne nie przysługują osobie prowadzącej działalność oraz osobie współpracującej.

W takim przypadku oddział ZUS wydaje odmowną decyzję.

14. Wypłatę zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku macierzyńskiego podejmuje się od dnia, w którym zaległe składki zostały w całości uregulowane. Opłacenie zaległych składek nie powoduje wypłacenia zasiłków za okres, w którym osoba prowadząca działalność zalegała z opłatą składek.

15. Wypłatę zasiłku rodzinnego i pielęgnacyjnego podejmuje się poczynając od wypłaty zasiłku za miesiąc, w którym zaległe składki zostały w całości uregulowane.

16. Osobom prowadzącym działalność oraz osobom współpracującym przysługują zasiłki rodzinne wyłącznie w wysokości po 200 zł miesięcznie na jednego uprawnionego członka rodziny.

17. Na dziecko, które ze względu na stan zdrowia otrzymuje do ukończenia 19 lat życia więcej niż jedną kartę zaopatrzenia w mięso, przysługuje zasiłek rodzinny zwiększony według zasad przewidzianych w przepisach dla pracowników, o kwotę:

1) 1.150 zł miesięcznie - na dziecko w wieku do ukończenia lat 7,

2) 2.300 zł miesięcznie - na dziecko w wieku od 7 lat do ukończenia lat 11,

3) 3.450 zł miesięcznie - na dziecko w wieku od lat 11 do ukończenia lat 19.

Kwota zwiększenia przysługuje bez zasiłku rodzinnego w przypadkach i na zasadach przewidzianych w przepisach w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

18. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości i na zasadach przewidzianych dla pracowników w przepisach w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

19. W przypadku, gdy współmałżonek osoby prowadzącej działalność lub osoby współpracującej jest pracownikiem względnie osobą zatrudnioną w systemie pracy nakładczej, osobą wykonującą pracę na rzecz jednostki gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych - zasiłek rodzinny wypłaca się tej z osób, która wystąpi z wnioskiem o wypłatę zasiłku, w wysokości przewidzianej dla tego, kto świadczenie pobiera.

20. Oddział ZUS dokonuje wypłaty zasiłków chorobowych, świadczeń rehabilitacyjnych, zasiłków macierzyńskich z dołu raz w miesiącu w jednym z dwóch terminów, a zasiłku porodowego i pogrzebowego niezwłocznie po zgłoszeniu roszczenia i złożeniu wymaganych dokumentów, natomiast zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych - z dołu pomiędzy 25 a 30 dniem miesiąca za miesiąc ubiegły.

21. Wypłata zasiłku chorobowego osobie prowadzącej działalność i osobie współpracującej następuje na podstawie złożonych bezpośrednio w oddziale ZUS zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy (druk Mz L-4a).

22. Zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy składa się tylko w przypadku, gdy niezdolność do prowadzenia działalności lub współpracy orzeczona została na co najmniej 30 kolejnych dni. Zaświadczenia składa się nie później niż w ciągu 3 dni po uzyskaniu zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy orzeczonej łącznie z okresami poprzednimi na co najmniej 30 kolejnych dni uzasadniających wypłatę zasiłku chorobowego.

23. Oddział ZUS dla dokonania obliczenia wysokości zasiłku chorobowego (75%, 80% lub 100%) ustala okresy:

1) ubezpieczenia - na podstawie posiadanej dokumentacji,

2) zaliczane do okresów ubezpieczenia - na podstawie dokumentów przedłożonych przez zainteresowanego przy ubieganiu się o zasiłek chorobowy po raz pierwszy.

24. Wypłata zasiłku chorobowego przysługującego w wysokości 100% z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności lub współpracy następuje na podstawie:

1) karty wypadku sporządzonej i przesłanej do oddziału ZUS przez organizację społeczno-zawodową,

2) orzeczenia lekarskiego stwierdzającego związek czasowej niezdolności do prowadzenia działalności lub współpracy z wypadkiem.

25. Zasiłek porodowy wypłaca się na podstawie skróconego odpisu aktu urodzenia z adnotacją "służy do wypłaty zasiłku", opatrzonego pieczątką USC i podpisem, złożonego w oddziale ZUS, a żonie osoby prowadzącej działalność albo osoby współpracującej, na podstawie tego aktu urodzenia oraz oświadczenia tej osoby o pozostawaniu z żoną we wspólności małżeńskiej.

26. Zasiłek porodowy przysługuje w wysokości 2.500 zł.

27. Zasiłek macierzyński wypłaca się na podstawie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy określającego przewidywalną datę porodu lub datę porodu (druk Mz L-4a).

28. Wypłata zasiłku pogrzebowego osobie uprawnionej następuje na podstawie:

1) wniosku w sprawie wypłacenia zasiłku pogrzebowego (formularz ZUS Z-12),

2) wyciągu z aktu zgonu,

3) rachunków poniesionych kosztów pogrzebu.

29. Ustalenie uprawnień i wypłata zasiłku rodzinnego następuje na podstawie wniosku o zasiłek rodzinny (druk ZUS Z-13a), złożonego bezpośrednio w oddziale ZUS lub za pośrednictwem organizacji społeczno-zawodowej.

30. Wypłaty zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku ponad 16 lat dokonuje się na podstawie wniosku (ust. 29) oraz oświadczenia o uczęszczaniu tego dziecka do szkoły, złożonego na druku ZUS Z-8 lub zaświadczenia o uczęszczaniu dziecka na kurs.

Oświadczenie składa się corocznie w miesiącu, w którym dziecko rozpoczyna naukę w szkole.

31. W przypadku złożenia wniosku o zasiłek rodzinny za pośrednictwem organizacji społeczno-zawodowej, organizacja ta dokonuje poświadczenia okoliczności stwierdzonych we wniosku na podstawie następujących dokumentów przedłożonych przez osobę prowadzącą działalność (osobę współpracującą) na potwierdzenia:

1) daty urodzenia, daty zawarcia małżeństwa, daty zgonu, faktu przysposobienia - dowodu osobistego lub wyciągu z aktu stanu cywilnego,

2) uczęszczania dziecka na kurs - zaświadczenie organizatora kursu,

3) pobierania lub zaprzestania pobierania przez dziecko lub małżonka stypendium dla sportowców lub stypendium pracowniczego albo doktoranckiego - dokumentu stwierdzającego ten fakt,

4) kształcenia się w szkole małżonka, dziecka - dokumentu stwierdzającego ten fakt,

5) uzyskania przez dziecko rozwodu - odpisu wyroku orzekającego rozwód lub dowodu osobistego dziecka z aktualną adnotacją o zmianie stanu cywilnego,

6) przerwania nauki przez dziecko z powodu choroby - zaświadczenia lekarskiego (na zwykłym blankiecie) wystawionego przez lekarza zakładu społecznego służby zdrowia, stwierdzającego okres choroby dziecka,

7) podjęcia lub zaprzestania pracy przez małżonka, który pobierał zasiłek - dowodu osobistego, legitymacji ubezpieczeniowej ewentualnie innych dowodów,

8) zwolnienia członka rodziny z zakładu karnego lub poprawczego - zaświadczenia wystawionego przez ten zakład,

9) zwolnienia ze służby wojskowej - książeczki wojskowej.

32. Poświadczeń, o których mowa w ust. 31 dokonuje się pieczęcią organizacji społeczno-zawodowej i podpisem oraz pieczątką upoważnionego pracownika. Dokumenty zwraca się zainteresowanemu.

33. Dokumenty i korespondencja przesłana do oddziału ZUS powinna być oznaczona numerem konta w oddziale ZUS osoby prowadzącej działalność, podanym w książeczce wpłat składek.

34. Za datę złożenia wniosku o zasiłek albo zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy uważa się datę ich wpływu do oddziału ZUS lub organizacji społeczno-zawodowej. Datę wpływu wpisuje się na otrzymanym dokumencie.

35. Formularze wniosków i formularze oświadczeń niezbędnych do uzyskania zasiłku pogrzebowego i zasiłku rodzinnego, osoba prowadząca działalność (osoba współpracująca) otrzymuje w oddziale ZUS lub w organizacji społeczno-zawodowej.

36. Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.