Stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przez Stokrotka Sp. z o.o. w Lublinie.
Dz.Urz.UOKiK.2008.2.13
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 22 lutego 2008 r.
w sprawie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przez Stokrotka Sp. z o.o. w Lublinie
UZASADNIENIE
Do Delegatury UOKiK w Lublinie wpłynęło zawiadomienie od Lubelskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Lublinie, który w wyniku kontroli przeprowadzonej w dniach 22-25 maja 2007 r. stwierdził nieprawidłowości w oznaczeniu towarów oferowanych konsumentom w gazetce reklamowej Stokrotka Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie. Nieprawidłowości dotyczyły 39 partii towarów w zakresie wysokości podawanej ceny sprzed promocji, a wysokością ceny faktycznie obowiązującej na te towary przed tą promocją. [...]
W związku z powyższym po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego zostało wszczęte w stosunku do Stokrotka Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie (dalej Stokrotka lub przedsiębiorca) postępowanie administracyjne. [...] W postępowaniu tym postawiono przedsiębiorcy zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd i naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnych, prawdziwych i pełnych informacji poprzez zamieszczenie w gazetce reklamowej Stokrotka oferta ważna od dnia 10 maja do dnia 23 maja 2007 r. dostępnej w Puławach, dotyczącej oferty supermarketu tego przedsiębiorcy nieprawdziwych i wprowadzających w błąd cen towarów, od których dokonano obniżki, co mogło stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów [...]. W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego Stokrotka poinformowała, że podtrzymuje swoje wyjaśnienia złożone do postępowania wyjaśniającego, a ponadto wskazała, iż w dotychczasowej praktyce działań promocyjnych wydawała gazetki w 26 edycjach dwutygodniowych, obowiązujących od czwartku do środy. [...]
Mechanizm ustalania cen dla sklepów wygląda w ten sposób, że na podstawie monitoringu cenowego w innych sieciach ustala się pięć poziomów marżowych oraz pięć cen danej grupy towarowej dla każdego poziomu marżowego. Powstała w ten sposób tablica cenowa jest podstawą do stosowania odpowiednich poziomów marżowych i odpowiadających im cen dla danych grup towarowych w poszczególnych supermarketach w zależności od indywidualnego otoczenia konkurencyjnego i profilu potencjalnego klienta. Wobec powyższego zachodzą różnice pomiędzy cenami tych samych grup towarowych sprzedawanych w różnych sklepach sieci.
Ze względu na fakt, że oferty drukowane są w jednym wzorze dla wszystkich supermarketów mogą pojawiać się różnice pomiędzy cenami drukowanymi w ofercie promocyjnej, jako ceną "starą" a ceną, która faktycznie obowiązywała w danym supermarkecie przed promocją.
Zdaniem przedsiębiorcy osiągnięcie całkowitej zgodności drukowanych w gazetce cen w każdym ze sklepów oznaczałoby konieczność druku takiej gazetki dla każdego sklepu z osobna, co powoduje generowanie dodatkowych kosztów. Przedsiębiorca wskazał, że końcowa cena promocyjnego towaru w gazetce jest jednakowa dla wszystkich marketów w całej sieci. Odnośnie sklepu w Puławach Stokrotka wskazała, że jej zdaniem nie doszło do wprowadzenia klientów w błąd, bo ceny promocyjne były zgodne z cenami oferowanych na półkach towarów. [...]
Prezes UOKiK ustalił, co następuje. [...]
Przedsiębiorca prowadzi działalność m.in. w zakresie handlu detalicznego poprzez sieć swoich placówek na terenie całej Polski. Stokrotka podała, że posiada 100 placówek handlowych według stanu na lipiec 2007 r. W ramach prowadzonej działalności przedsiębiorca wydaje gazetki promocyjne, których zadaniem jest skierowane do konsumentów oferty handlowej w ramach organizowanych akcji promocyjnych, mających za zadanie zachęcenie ich do nabycia towarów po atrakcyjnych cenach promocyjnych.
Do Delegatury UOKiK w Lublinie w czerwcu 2007 r. wpłynęło zawiadomienie od Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Lublinie, który poinformował o wynikach przeprowadzonej kontroli w supermarkecie Stokrotka Sp. z o.o. w Puławach, a dotyczącej prawidłowości i rzetelności promocji organizowanych przez tego przedsiębiorcę. [...] W toku kontroli stwierdzono m.in., iż klient wprowadzany był w błąd poprzez uwidocznienie w gazetce promocyjnej "starych" cen wyższych od faktycznie obowiązujących przed promocją. Nieprawidłowość taką stwierdzono w przypadku 39 partii towarów. Gazetka promocyjna ważna była od 10 maja do 23 maja 2007 r.
Do zawiadomienia dołączony został protokół kontroli wraz z załącznikiem wyszczególniającym wszystkie zakwestionowane ceny towarów, jako ceny "stare" obowiązujące przed promocją, od których przedsiębiorca zastosował upust cenowy poprzez wskazanie nowej niższej ceny, jako ceny promocyjnej, np. w przypadku napoju jabłkowo-brzoskwiniowego cena "stara" sprzed promocji zamieszczona w gazetce reklamowej to cena 1,99 zł, a faktycznie obowiązująca cena przed promocją na ten napój to cena 1,89 zł. Cena nowa promocyjna w gazetce reklamowej to cena 1,55 zł, gdzie cena "stara" 1,99 zł jest przekreślona. [...]
W trakcie postępowania administracyjnego przedsiębiorca nie uznał zarzutu wskazując, że końcowa cena w gazetce promocyjnej była zgodna z ceną towaru na półce. [...] Odnośnie uwidaczniania cen ustalono, że wydawana jest jedna gazetka dla całej sieci, a ze względu na przyjęty system ustalania cen i wysokość marż ceny w poszczególnych sklepach sieci różnią się pomiędzy sobą. W wydawanych gazetkach reklamowych Stokrotka nie informuje klientów, że podane ceny, od których obowiązuje promocja są cenami, które mogły nie obowiązywać w danym sklepie sieci przed wprowadzeniem promocji z tej gazetki.
Równocześnie przedsiębiorca przyznał, że podawanie cen sprzed promocji odpowiadających faktycznie stosowanym cenom w danym markecie sieci wiązać by się musiało w drukiem dla każdego ze sklepów oddzielnej gazetki reklamowej, co jest ekonomicznie trudne.
Prezes UOKiK zważył, co następuje.
Wszczynając wobec Stokrotka Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie postępowanie administracyjne Prezes UOKiK postawił przedsiębiorcy zarzuty naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 i 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 tej ustawy, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Art. 24 ust. 2 pkt 2 stanowi, że przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. Pkt 3 ust. 2 art. 24 stanowi natomiast, że przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się nieuczciwą i wprowadzającą w błąd reklamę i inne czyny nieuczciwej konkurencji godzące w zbiorowe interesy konsumentów.
W niniejszej sprawie postawione Stokrotce zarzuty, aby mogły być skutecznie ocenione w ramach art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 i 3, muszą spełniać poniższe przesłanki: być działaniem bezprawnym i polegać na stosowaniu reklamy wprowadzającej w błąd i naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji o oferowanych towarach, jak również godzić w zbiorowe interesy konsumentów. [...]
Prezes UOKiK uznał, że informacje zawarte w gazetce reklamowej Stokrotka dostępnej w sklepie w Puławach, a dotyczące oferty supermarketu tego przedsiębiorcy odnośnie wysokości cen, od których dokonano upustu w ramach promocji stanowią wypowiedzi reklamowe, będące jednocześnie ofertą handlową podyktowaną zamiarem wywołania pożądanych przez sprzedawcę reakcji (nabycia reklamowanych towarów) ze strony potencjalnych odbiorców (konsumentów). Świadczy o tym treść gazetki reklamowej. [...] Z tych względów należy uznać, że były one dostępne nieograniczonej, z góry nieokreślonej liczbie konsumentów, którzy w praktyce okazali się rzeczywistymi i potencjalnymi odbiorcami treści reklamowych zawartych w tych gazetkach, a w konsekwencji kierując się tymi treściami dokonali lub mogli dokonać zakupu reklamowanych w niej towarów. Zatem informacje, które Stokrotka zamieściła w gazetce reklamowej miały na celu nakłonienie konsumentów do nabycia reklamowanych towarów i wskazywały istotne elementy tego nabycia w postaci podania ceny, od której dokonano upustu cenowego poprzez jej przekreślenie i wskazanie nowej, niższej ceny na ten towar. [...]
Zakwestionowana w niniejszej sprawie reklama, jako nieuczciwa i wprowadzająca w błąd polegała na posłużeniu się przez Stokrotkę w gazetce reklamowej dostępnej w sklepie tego przedsiębiorcy w Puławach nieprawdziwymi informacjami dotyczącymi wysokości ceny obowiązującej na 39 rodzajów towarów przed promocją. Podana w gazetce cena, jako obowiązująca przed promocją była wyższa aniżeli faktycznie obowiązująca na te towary w tym sklepie. Z analizy tych informacji reklamowych wynika, że stworzono konsumentom możliwość zakupu towaru na atrakcyjnych warunkach, które określała wysokość upustu cenowego liczona od ceny przekreślonej, jako obowiązującej na ten towar w sklepie w Puławach przed promocją, a cena promocyjna. W praktyce jednak wysokość tego upustu była niższa, gdyż niższa była faktycznie stosowana cena na te towary przed promocją. [...]
Zatem Prezes UOKiK stwierdza, że zawarte w gazetce reklamowej będącej przedmiotem niniejszego postępowania administracyjnego informacje, a w szczególności sposób ich przedstawienia, zaakcentowanie elementów koniecznych do dokonania wyboru przez konsumenta [...] wpływały znacząco na decyzje klientów, co do nabycia tych towarów.
W odbiorze przeciętnego konsumenta treści reklamowe jawiły się jako okazja cenowa dająca możliwość nabycia towaru po cenie promocyjnej niższej o dającą się wyliczyć korzyść finansową stanowiącą różnicę pomiędzy ceną "starą" obowiązującą przed promocją i nową - promocyjną. Informacje te, zdaniem Prezesa UOKiK, jako niezgodne z faktycznymi cenami sprzedaży tych towarów stosowanymi przez tego przedsiębiorcę przed wprowadzeniem promocji wynikającej z gazetki reklamowej, wywołały mylne wyobrażenie u konsumentów, co do wysokości upustu cenowego na te towary. Niewątpliwie przy podjęciu decyzji, co do zakupu istotna jest informacja o cenie towaru, ale również brane są przez konsumentów pod uwagę inne elementy związane z jej ustaleniem (rabaty, upusty cenowe, warunki gwarancji, użytkowania itp.).
W niniejszej sprawie to właśnie wskazanie, jako ceny, od której dokonano upustu cenowego zamieszczonej w gazetce reklamowej poprzez przekreślenie ceny "starej" i wskazanie nowej promocyjnej niższej ceny na te towary był nieuczciwy i wprowadzał w błąd. Sugerował konsumentom, że mogą nabyć towar po nowej cenie niższej od ceny obowiązującej na te towary przed promocją, gdy faktycznie różnica pomiędzy tymi cenami była mniejsza, a tym samym mogła nie być dla konsumentów atrakcyjna.
Nie można się w tym miejscu zgodzić z twierdzeniami przedsiębiorcy, że gazetki reklamowe są drukowane o jednakowej treści dla całej sieci, stąd są znaczne różnice w podawanych cenach, jako ceny obowiązujące przed promocją. Na przedsiębiorcy ciąży obowiązek podawania prawdziwych treści reklamowych, a skoro dotyczą one sklepu w danej miejscowości, to z oferty tej korzystają konsumenci zamieszkali na terenie działania tego sklepu i fakt oferowania im reklamy w tym sklepie odbierany jest przez nich jako dotyczący tej placówki, a nie całej sieci. [...]
Opisane wyżej działania Stokrotki uchybiają obowiązkowi udzielania konsumentom przez przedsiębiorcę rzetelnych, prawdziwych i pełnych informacji o oferowanych towarach. Obowiązek ten wynika z przepisów prawa - rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. Nr 99, poz. 894 ze zm.). Przepis § 7 ust. 1 i ust. 2 ww. rozporządzenia nakłada na sprzedawcę reklamującego swój towar m.in. w czasopismach, gazetkach, prospektach, katalogach i afiszach w przypadku promocji obowiązek umieszczania obok ceny dotychczasowej, ceny promocyjnej lub obniżonej, uwzględniającej rabat. W przypadku Stokrotki podawana cena dotychczasowa była niezgodna z faktycznie obowiązującą na te towary przed promocją. Tym samym działanie przedsiębiorcy naruszało wskazane wyżej przepisy rozporządzenia.
Druga z przesłanek jest spełniona, gdy dane działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy godzi w interesy konsumentów, jako zbiorowości. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów chroni interesy nieograniczonej liczby podmiotów, których nie da się zidentyfikować, interesy konsumentów, jako zjawiska o charakterze instytucjonalnym, zbiorowym. Wydawanie gazetki reklamowej przez Stokrotkę i jej rozpowszechnianie na terenie supermarketu tego przedsiębiorcy w Puławach skierowane było do z góry nieokreślonej liczby klientów sklepu, tj. tych, którzy faktycznie w tym okresie dokonali zakupów, ale także do nieokreślonej liczby potencjalnych konsumentów, którzy kierując się treścią reklamy mogli takich zakupów dokonać. Stąd spełniona jest przesłanka naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
W świetle powyższego należało orzec, jak w punkcie I sentencji.
[...] Ust. 2 art. 27 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów stwierdza, że w przypadku określonym w ust. 1 Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdza zaniechanie jej stosowania. Wobec tego, że ust. 4 art. 27 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów daje możliwość zastosowania w takim przypadku art. 26 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, nakładającego w szczególności zobowiązanie przedsiębiorcy do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i formie określonej w decyzji w celu usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, zobowiązano Stokrotkę do złożenia w prasie ogólnopolskiej w wydaniu codziennym oświadczenia o treści wskazanej w punkcie 11 niniejszej decyzji.
Złożenie takiego oświadczenia jest zasadne ze względu na fakt, że stosowana przez przedsiębiorcę reklama wprowadzającą w błąd wywołała u konsumentów mylne wyobrażenie o jej atrakcyjności w postaci nabycia towaru po znacznie obniżonej cenie w stosunku do ceny stosowanej na ten towar przed promocją. Dodatkowo należy wskazać, że wydana obecnie decyzja jest już trzecią dotyczącą tego przedsiębiorcy i dotyczy stosowania reklamy wprowadzającej w błąd przy oferowaniu towarów, chociaż po raz pierwszy dotyczy sklepu w Puławach. Niemniej jednak za celowe uznaje Prezes UOKiK poinformowanie o tym fakcie konsumentów na terenie całego kraju, gdyż przedsiębiorca posiada sieć sklepów w różnych miastach Polski.
Mając powyższe na uwadze należało orzec, jak w punkcie II sentencji. [...]