Stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przez Nadwiślańską Agencję Turystyczną.
Dz.Urz.UOKiK.2008.1.2
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 30 października 2007 r.
w sprawie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przez Nadwiślańską Agencję Turystyczną
Stosownie do art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów i §7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej Sp. z o.o. w Tychach, działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
UZASADNIENIE
W imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z urzędu przeprowadzone zostało postępowanie wyjaśniające w sprawie wstępnego ustalenia, czy w związku z działalnością Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej Sp. z o.o. (zwanej dalej NAT, Spółką, Agencją lub przedsiębiorcą) występuje naruszenie uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art. 23a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
W dniu 16 maja 2007 r. wszczęte zostało z urzędu postępowanie w związku z podejrzeniem stosowania przez NAT bezprawnych działań noszących znamiona praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, co mogło stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm. - zwanej dalej ustawą antymonopolową), polegających na stosowaniu w Zasadach korzystania z wyciągów narciarskich postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kpc. [..]
W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie powyższej praktyki Spółka wyjaśniła, iż wykupienie karnetu narciarskiego w Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej powoduje zawarcie przez konsumenta z Agencją umowy, której przedmiotem jest świadczenie usługi polegającej na zapewnieniu i wykonaniu określonej liczby wjazdów narciarskich każdorazowo ustalonych na podstawie obowiązującego cennika i udostępnieniu tras narciarskich. Umowa ta jest umową terminową zawieraną na okres pięciu lat - jest to bowiem okres ważności karty karnetowej - wzajemną, w której świadczeniu Agencji odpowiada świadczenie pieniężne wykonane ze strony konsumenta.
W przypadku dystrybuowanych karnetów przez Spółkę, z uwagi na ich charakter, tj. zapisanie określonej liczby punktów, umowa wygasa bądź z upływem wspomnianego pięcioletniego okresu bądź po wykorzystaniu przez konsumenta zapisanych elektronicznie punktów.[...]
Zgodnie z regulacją Kodeksu cywilnego odstąpienie od umowy, które wywiera ten skutek, że strony zobowiązane są do zwrotu wzajemnych świadczeń (art. 395 §2 Kc), możliwe jest tylko w wymienionych w przepisach przypadkach określonych poniżej.
1. Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy, art. 491 §1 Kc;
2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce, art. 491 §2 Kc;
3. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić, art. 493 §1 Kc;
4. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga ze stron może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe, art. 493 §2 Kc.
Przepisy te zatem chronią konsumenta przed koniecznością regulowania swojego świadczenia w sytuacji czy to niewykonania przez przedsiębiorcę zobowiązania wzajemnego, czy też niemożliwości świadczenia ze strony przedsiębiorcy. W pozostałych przypadkach odstąpienie od umowy jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, kiedy na wypadek niewykonania zobowiązania, zostało to zastrzeżone w umowie. Podkreślić należy, że ratio legis przywołanych przepisów chroni zasadę zachowania kontraktów, bowiem nieuzasadnione byłoby przyznanie jednej ze stron kontraktu możliwości odstąpienia w każdej chwili od umowy wzajemnej.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że o ile co innego nie wynika z umowy, prawo odstąpienia od umowy wzajemnej przysługuje stronom wyłącznie w sytuacjach wyżej opisanych. Skoro zatem NAT nie przewiduje w umowach prawa odstąpienia, konsument, tj. osoba korzystająca z wyciągu, uprawniona jest do odstąpienia wyłącznie w sytuacji niewykonania zobowiązania przez Spółkę. Konieczne do ustalenia jest zatem, czy żądanie konsumenta zwrotu należności za niewykorzystane punkty w danym sezonie można traktować jako odstąpienie od umowy. Na tak przedstawione zagadnienie, zdaniem NAT należy udzielić odpowiedzi przeczącej.
Po pierwsze nie można mówić o niewykonaniu czy też nienależytym wykonaniu zobowiązania. Świadczenie Spółki zarówno w trakcie danego sezonu, jak i wszystkich kolejnych czterech (w okresie ważności karty) jest możliwe do spełnienia, tym samym nie zachodzi przesłanka określona w art. 493 Kc. Po drugie, świadczenie NAT w postaci zapewnienia i wykonania określonej liczby wjazdów narciarskich jest realizowane w sposób ciągły w każdym sezonie narciarskim, natomiast to konsument nabywając określoną liczbę wyjazdów - jaka jest dla niego wystarczająca - decyduje tak o czasie spełnienia świadczenia, jak i o liczbie wyjazdów. W konsekwencji nie może być mowy o zwłoce ze strony Spółki w rozumieniu art. 491 Kc uprawniającej konsumenta do odstąpienia od umowy, czy to w całości, czy też w niewykorzystanej części.
Zdaniem NAT z przyczyn podanych powyżej konsument, który nie wykorzystał zakupionych uprzednio punktów, nie może odstąpić od umowy, którą poprzez nabycie karty punktowej zawarł. [...]
Jak już podkreślono, umowa zawarta przez NAT z konsumentem ma charakter terminowy, w związku z czym nie może być mowy o zastosowaniu art. 3651 Kc, który stanowi, że jedynie zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. [...]
W opinii NAT kwestionowane postanowienia nie mogą zostać uznane za klauzule niedozwolone, bowiem wykonywanie usługi przez NAT jest zapewnione w dalszych sezonach narciarskich, a nadto z uwagi na brak możliwości rezygnacji, odstąpienia czy wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron świadczenia umowne są wiążące dla stron. [...]
Dodatkowo poinformowano, iż z poszczególnych wyciągów korzystano: OSZ "Piast" w Przyłękowie do 14 lutego 2007 r., "Białasówka" w Rycerce Dolnej do 18 lutego 2007 r. oraz na Cieńkowie w Wiśle - Malince do 22 lutego 2007 r. Spółka poinformowała, iż praktyka niezwracania równowartości niewykorzystanych punktów zapisanych na kartach magnetycznych uprawniających do przejazdów wyciągami oraz zakwestionowane postanowienia są stosowane odpowiednio w Wiśle - Malince stok Cieńków od stycznia 2001 r., Rycerce Dolnej stok Białasówka - od stycznia 2001 r. oraz Przyłękowie od stycznia 2005 r. W Przyłękowie oraz na Cieńkowie w Wiśle - Malince są stosowane karty magnetyczne, natomiast w Rycerce Dolnej stok Białasówka bilety karnetowe. [...]
Aby określone zachowanie mogło zostać uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: bezprawne działanie przedsiębiorcy oraz działanie naruszające zbiorowe interesy konsumentów.
Spółce został postawiony zarzut stosowania postanowień wzorców umownych, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 §2 Kpc. Wzorce umowne wykorzystywane przy zawieraniu umów z konsumentami mogą być poddane kontroli abstrakcyjnej. Kontroli abstrakcyjnej wzorca jako takiego (art. 47936 - 47945 Kpc) dokonuje się niezależnie od tego, czy wzorzec był, czy też nie był zastosowany w konkretnej umowie. Kontrola taka obejmuje klauzule pojedyncze lub zbiorowe (cały wzorzec lub jego fragment). Oceny postanowień w wypadku kontroli abstrakcyjnej dokonuje Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wyłącznie do kompetencji tego Sądu należy uznanie postanowień wzorców umownych za niedozwolone. Art. 47943 Kpc rozszerza prawomocność wyroku wydanego w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone na osoby trzecie. Skutek tzw. prawomocności rozszerzonej następuje od chwili wpisania wzorca umowy do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, o którym mowa w art. 47945 §2 Kpc. Konsekwencją umieszczenia postanowienia umownego w ww. rejestrze, jest to, że posłużenie się nim będzie miało skutek wprowadzenia do umowy elementu bezwzględnie przez prawo zakazanego. Wpis do rejestru niedozwolonych postanowień umownych oznacza, że od tego momentu stosowanie takiej klauzuli jest zakazane we wszystkich wzorcach umownych.
W zakresie punktu I sentencji decyzji oceniana praktyka dotyczy stosowania postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kpc. [..]
Postanowienie o tożsamej treści co wskazane powyżej zostało uznane za niedozwolone wyrokiem z dnia 19 czerwca 2002 r. Sygn. akt XVII Amc 34/01 Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w sprawie z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko "The American Academy of English" Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach. Postanowienie to zostało wpisane do rejestru niedozwolonych postanowień umownych w dniu 14 sierpnia 2003 r. w pkt 78. Sąd uznał za niedozwolone i zakazał stosowania postanowienia w brzmieniu: "Płatność za kurs: po dokonaniu wpłaty pieniądze nie ulegają zwrotowi".
Sąd dokonując oceny przedmiotowego postanowienia stanął na stanowisku, iż generalna zasada niezwracania stronie umowy ceny pomimo niekorzystania z przedmiotu umowy jest sprzeczna z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza interesy konsumenta. Słuchacz bowiem nie może zostać całkowicie pozbawiony możliwości zrezygnowania z uczestnictwa w kursie. Brak możliwości otrzymania zwrotu wpłaconych pieniędzy jest nieadekwatny do ochrony kupca przed pochopnością decyzji i działań konsumenta. Takie postanowienie narusza zdaniem Sądu, zasady współżycia społecznego takie jak: zaufanie stron, życzliwość, uczciwość. Taki wzorzec umowny koliduje również z dobrymi obyczajami kupieckimi, które nie przewidują właśnie zachowań takich jak: nadmierna chęć zysku czy wyzysk. W opinii Sądu, ustawodawca umieścił postanowienie odpowiadające zakazanemu postanowieniu umownemu w katalogu niedozwolonych postanowień w art. 3853 pkt 12 i 13 Kc. Stanowisko Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zostało uznane za słuszne przez Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział Cywilny, który w wyroku z dnia 24 czerwca 2003 r., Sygn. akt VI ACa 1672/02, stwierdził, iż ww. postanowienie stanowi niedozwolone postanowienie umowne w rozumieniu art. 3851 §1 Kc, gdyż wprost wynika to z art. 3853 pkt 12 Kc. Przepis ten określa, iż wyłączenie obowiązku zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania, w razie wątpliwości jest niedozwolonym postanowieniem umownym. Dodatkowo Sąd Apelacyjny w pełni podzielił stanowisko Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, iż postanowienie w rażący sposób narusza interes konsumenta przez naruszenie zasady równorzędności stron, zasady ekwiwalentności świadczeń.
Kolejne postanowienie o tożsamej treści co zakwestionowane zostało uznane za niedozwolone wyrokiem z dnia 16 grudnia 2004 r., Sygn. akt XVII Amc 19/04, Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w sprawie z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Jackowi Grochowskiemu - Centrum Języków Obcych "Perfect" w Raciborzu. Postanowienie to zostało wpisane do rejestru niedozwolonych postanowień umownych w dniu 5 maja 2005 r. w pkt 392. Sąd uznał za niedozwolone i zakazał stosowania postanowienia w brzmieniu: "Wszelkie wniesione przez Kursanta opłaty nie podlegają zwrotowi".
Przedmiotem oceny w niniejszym postępowaniu jest sposób rozliczania dokonanych wpłat przez konsumentów z tytułu zakupionych punktów/karnetu uprawniających do korzystania z wyciągów narciarskich. Za korzystanie z wyciągów opłata jest pobierana z karty magnetycznej poprzez pomniejszenie ilości punktów na niej znajdujących się w przypadku ośrodków OSZ "PIAST" w Przełękowie oraz "Cieńków" w Wiśle - Malince lub poprzez skasowanie przez kasjera biletu w formie papierowej na wyciągu narciarskim "Białasówka" w Rycerce Dolnej.
W sprawie wyciągów, z których mogą korzystać tylko osoby posiadające odpowiednie karty magnetyczne, Konsument otrzymuje ją po wniesieniu opłaty - kaucji oraz dokonaniu zakupu punktów. Nabywając punkty konsument musi przewidzieć, ile razy będzie korzystał z wyciągu, aby nabyć odpowiadającą temu ilość punktów. Jest to istotne, gdyż zgodnie z zakwestionowanym postanowieniem "Niewykorzystane punkty nie podlegają zwrotowi". W celu korzystania z wyciągu narciarskiego "Białasówka" konsument może nabyć bilet jednorazowy lub papierowy karnet uprawniający do 10 zjazdów. W przypadku tego wyciągu nie wykorzystane w danym dniu zakupione przejazdy również nie podlegają zwrotowi, a jedynie przechodzą na dni następne do czasu wyczerpania.
Warunki zakupu punktów nie ograniczają ilości jednorazowo zakupionych punktów, tym samym konsument może zakupić ilość odpowiadającą jednorazowemu wjazdowi. Ma również możliwość zakupu jednorazowego wyjazdu wyciągiem narciarskim "Białasówka". Jednak w sytuacji, gdy konsument zakupi większą ilość punktów/cały karnet i nie wykorzysta ich, nie ma prawa do otrzymania zwrotu ich równowartości. Powyżej przytoczone postanowienia uniemożliwiają otrzymanie zwrotu wpłaconych środków pieniężnych z tytułu niewykorzystanych przejazdów wyciągami.
Zgodnie z powyżej przytoczonymi orzeczeniami Sądu, prawo do zatrzymania przez przedsiębiorcę wniesionych opłat z tytułu usług, które nie zostały wykonane bez względu na okoliczności ich niewykonania narusza interesy konsumentów poprzez naruszenie zasady równorzędności stron i zasady ekwiwalentności świadczeń. Pomimo różnych przedmiotów umów, których postanowienia są porównywane, to tak samo umożliwiają przedsiębiorcom zatrzymanie wpłaconych przez konsumentów środków pieniężnych pomimo nie zrealizowania usług. Biorąc pod uwagę powyższe można uznać zakwestionowane postanowienia za tożsame z przytoczonymi powyżej uznanymi przez Sąd za niedozwolone postanowienia umowne.
W przedmiotowym przypadku ilość punktów pobieranych za jednorazowy wyjazd jest w każdym przypadku taka sama bez względu na ilość punktów, które są zapamiętane na karcie. Konsument nabywa dowolną ilość. Z przedstawionych cenników nie wynika, aby mógł dostać dodatkowy punkt przy zakupie większej ilości, lub aby otrzymał upust.
W ustosunkowaniu się do wszczęcia postępowania, Spółka zdefiniowała świadczone usługi wyciągów narciarskich jako umowy wzajemne oraz terminowe. Wymienione okoliczności uprawniające strony do odstąpienia od umowy wynikają z przepisów Kodeksu cywilnego. Przedmiotowe okoliczności są związane z niemożliwością świadczenia, lub zwłoką w spełnieniu świadczenia przez jedną ze stron. Dodatkowo Spółka stwierdziła, iż odstąpienie od umowy jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, kiedy umowa umożliwia to w wypadku niewykonania umowy. [...]
Zobowiązanie powstałe pomiędzy Spółką a konsumentem ma charakter przedpłatowy. Konsument spełnia świadczenie wcześniej niż spełnia je Spółka. W przedmiotowym przypadku konsumenci dokonując zakupu określonej ilości punktów dokonują kalkulacji, ile razy skorzystają z przejazdu w trakcie godziny. Jednak ilość tych przejazdów jest uzależniona od wielu czynników, m.in. od ilości osób chętnych, które w tym samym okresie chcą skorzystać z wyciągu. Wraz ze wzrostem ilości chętnych maleje ilość możliwych wyjazdów. Zależność ta wynika z technicznych ograniczeń możliwości wyjazdów osób w jednostce czasu, np. godzinie. Długość oczekiwania na wjazd z uwagi na dużą ilość oczekujących jest czynnikiem niezależnym od konsumenta, natomiast wprost wpływa na możliwość lub niemożliwość spełnia świadczenia przez Agencję. W konsekwencji przewidywania konsumentów poczynione w momencie dokonywania zakupu punktów mogą nie zostać zrealizowane. Mogą zaistnieć również inne okoliczności, tj. zmiana warunków pogodowych, wypadek, zaprzestanie pracy wyciągu z uwagi na brak prądu, zepsucie się wyciągu, które uniemożliwią wykorzystania wszystkich zakupionych punktów.
Fakt, iż zakupione punkty mogą być przez konsumenta wykorzystane przez okres 5 lat, nie ma w przedmiotowym przypadku znaczenia. Specyfika świadczonych przez Spółkę usług powoduje, iż konsumenci korzystający z wyciągów w okresie ferii zimowych w jednym roku, mogą nie mieć możliwości skorzystać z usług w kolejnych latach.
Organ antymonopolowy nie zgodził się również z twierdzeniem, iż świadczona usługa ma charakter umowy ciągłej, gdyż w trakcie danego sezonu, jak i wszystkich kolejnych możliwe jest korzystanie ze świadczonych usług. Stosunki ciągłe charakteryzują się tym, że świadczenie przynajmniej jednej ze stron polega na zachowaniu o charakterze trwałym. W przedmiotowym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem sezonowym oraz uzależnionym od warunków atmosferycznych, technicznych oraz organizacyjnych (możliwości przewozu ilości narciarzy w trakcie godziny).
W odpowiedzi na wszczęcie postępowania Spółka stwierdziła, iż konsument nie może odstąpić od umowy, ponieważ ma ona charakter terminowy. Dodatkowo zostało stwierdzone, że nie ma zastosowania art. 3651 Kc, który stanowi, iż tylko zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika. Organ antymonopolowy nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki. Fakt, iż konsument może wykorzystać zakupione punkty przez okres 5 lat nie świadczy, że jest to umowa terminowa. Termin ten określa prawo do wykorzystania zakupionych punktów, natomiast nie świadczy o terminie umowy. Zasady korzystania z wyciągów narciarskich nie gwarantują stałości cen, a więc, iż w okresie 5 lat od zakupów punktów taka sama ich ilość jest pobierana przy każdym wjeździe. Przedstawione zasady korzystania z wyciągów są określane na konkretny sezon. Analizując wszystkie informacje, należało stwierdzić, iż przedmiotem umowy jest zakup określonej ilości punktów umożliwiającej skorzystanie z określonej ilości wyjazdów wyciągiem, a nie możliwość korzystania z wyciągu przez okres 5 lat.
Organ antymonopolowy analizując charakter świadczonej usługi stwierdził, iż do sposobu jego wykonania mają zastosowanie przepisy ogólne Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 3531 Kc strony zawierając umowę mogą ułożyć stosunek prawny według uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Przedmiotowy artykuł ogranicza swobodę umów ze względu na zasady współżycia społecznego. Na gruncie kodeksu zobowiązań zakładano, że umowa jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeżeli wykracza przeciwko uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości. W razie ukształtowania treści stosunku w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego sankcją jest nieważność umowy (art. 58 §2 Kc).
W przedmiotowym przypadku Spółka przy zawieraniu umów z konsumentami posługuje się wzorcem, który określa warunki świadczenia usług. Tym samym ich postanowienia zgodnie z art. 3851 §1 Kc nie wiążą konsumenta, jeżeli jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco na ruszają jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).
Istotne jest, iż Spółka definiuje charakter świadczonej usługi równocześnie jako umowę wzajemną oraz terminową. Jednak oba pojęcia wzajemnie wykluczają się. Świadczenie wzajemne jest spełniane równocześnie, i jego spełnienie nie powinno być odraczane.
Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dokonując oceny postanowienia umownego ocenia określony zapis, i w momencie jego wpisania do rejestru klauzula przestaje być postanowieniem konkretnego wzorca umownego, a staje się samodzielnie funkcjonującą zasadą, która została zakwestionowana. Ze względu na rozszerzoną skuteczność klauzul (art. 47943 Kpc), spełnia ona funkcję podobną do przepisów prawa. Tak więc, dokonując oceny treści postanowień umownych wykorzystywanych przez przedsiębiorców we wzorcach umownych należy wykorzystywać reguły interpretacji wykształcone w nauce prawa i praktyce orzeczniczej (wykładnia językowa, systemowa, funkcjonalna i inna). Stąd też, niedozwolone będą takie postanowienia umów, które mieszczą się w "hipotezie" klauzuli wpisanej do rejestru, której treść zostanie ustalona w oparciu o dokonaną jej wykładnię. Nie jest zatem konieczna dokładna, literalna identyczność klauzuli wpisanej do rejestru i klauzuli z nią porównywanej. Czynnikiem przesądzającym o podobieństwie dwóch klauzul powinien być zatem zamiar, cel, jakiemu ma służyć kwestionowane postanowienie. Jeśli cel utworzenia spornej klauzuli odpowiada celowi sformułowania klauzuli uznanej za niedozwoloną, oba zapisy można uznać za tożsame.
Zgodnie z art. 365 §1 Kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tyko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Sąd orzekając co do postanowienia, iż jest to niedozwolone postanowienie umowne stwierdza, iż kształtuje ono prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, równocześnie rażąco naruszając jego interesy. Zgodnie z art. 3851 § 1 Kc przez niedozwolone postanowienie umowne uważa się postanowienie umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie, które kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Biorąc pod uwagę powyższą wykładnię, można stwierdzić, iż praktyki polegające na zamieszczaniu w zawieranych umowach, postanowień, które zostały wpisane do rejestru niedozwolonych postanowień umownych, jest bezprawne i narusza zbiorowe interesy konsumentów. Powyższe zostało potwierdzone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2006 r., Sygn. akt III SZP3/06, oraz wyroku SOKiK z dnia 25 maja 2005 r., Sygn. akt XVII Ama 46/04.
Posługiwanie się w obrocie konsumenckim klauzulami uznanymi przez Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za abuzywne jest zakazane prawem. Prezes Urzędu może stwierdzić stosowanie przez przedsiębiorcę praktyki, o której mowa w art. 23a ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na posługiwaniu się postanowieniem wzorca umownego, które zostało wpisane do rejestru, bez względu na to, czy wpis dotyczy tego przedsiębiorcy, przeciwko któremu jest prowadzone postępowanie, czy też związany jest z działaniami innych kontrahentów konsumentów. (Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 2 grudnia 2005 r., Sygn. akt VI ACa 760/05). Podobne twierdzenie Sąd Apelacyjny zawarł we wcześniejszym wyroku, tj. w orzeczeniu z dnia 29 września 2005 r., Sygn. akt VI ACa 381/05, gdzie przywołując stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 19 grudnia 2003 r., Sygn. akt III CZP 95/03, opubl. OSNC 2005/2/25, wskazał, że wyrok uwzględniający powództwo przez uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone i zakazanie ich stosowania ma, zgodnie z art. 47943 Kpc, od chwili wpisania do odpowiedniego rejestru, skutek także wobec osób trzecich. Pomimo, iż powyżej przywołane wyroki zapadły pod rządami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 2000 r., to orzecznictwo to należy uznać za aktualne także w aktualnym stanie prawnym. Na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 2007 r. rozważana kwestia została uregulowania w analogiczny sposób, a zatem nie występują różnice, które nakazywałyby odejście od ustalonej linii orzecznictwa i w konsekwencji tego odmienną ocenę prawną badanego zagadnienia.
Przedmiotowe praktyki dotyczą możliwości odzyskania zwrotu równowartości niewykorzystanych punktów zapisanych na karcie magnetycznej, tak więc dotyczą postanowień umów ważnych zarówno dla konsumentów, którzy chcą zawrzeć umowy, jak i tych, którzy nadal dysponują kartami z zapisanymi niewykorzystanymi punktami. Dlatego też zakwestionowane praktyki naruszają interesy konsumentów, którzy zawarli umowy, a także przyszłych potencjalnych klientów. Umowy mogą zawrzeć wszystkie osoby nią zainteresowane. Tym samym oferta korzystania z wyciągów narciarskich skierowana jest do nieograniczonej grupy konsumentów.
Biorąc pod uwagę przesłanki podane w powyższym uzasadnieniu stosowania praktyki, organ antymonopolowy stwierdził, że jest ona bezprawna, oraz narusza interesy konsumentów. [...]
W pkt I sentencji decyzji stwierdzono stosowanie przez przedsiębiorcę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów opisanych szczegółowo powyżej. Praktyki te polegają na posługiwaniu się w umowach z konsumentami postanowieniami wzorców umowy uznanymi przez SOKiK za niedozwolonego, co jest bezprawne. Konsekwencją stosowania powyższych praktyk jest naruszenie ekonomicznych interesów konsumentów. Dodatkowo stosowanie zakwestionowanych postanowień w praktyce umożliwia przysporzenie Spółce dodatkowych korzyści finansowych. [...]
Przy ustalaniu wysokości kary organ antymonopolowy uznał za zasadne odnieść ją również do kwoty odpowiadającej wysokością wartości przychodu osiągniętego przez Spółkę z tytułu świadczenia usług w zakresie wyciągów narciarskich, a więc w związku z działalnością, z którą są związane praktyki oceniane w ramach niniejszego postępowania. [...]
Wysokość kary ustalono na poziomie 16.000 zł (słownie złotych: szesnaście tysięcy), tj. 0,5 % kary maksymalnej. [...]