Stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez Spółdzielnię Mieszkaniową w Rykach.
Dz.Urz.UOKiK.2007.2.18
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 7 marca 2007 r.
w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez Spółdzielnię Mieszkaniową w Rykach
Na podstawie art. 23c ust. 1 w zw. z art. 23a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do art. 28 ust. 6 tej ustawy i §6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego wszczętego z urzędu, działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania Spółdzielni Mieszkaniowej w Rykach, polegające na zamieszczeniu w stosowanych w obrocie z konsumentami wzorcach Umów na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz w Regulaminie usług dostawy telewizji kablowej zapisów w brzmieniu:
2. §2 wzorca Umowy w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej "Naprawy uszkodzeń wewnątrz lokalu pozostałe w czasie wykonania instalacji lokator wykona na własny koszt i we własnym zakresie";
3. §4 pkt 3 Regulaminu "Operator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w dopływie sygnałów radiowych i telewizyjnych powstałych bez jego winy, jak również za usterki w jakości nadawanych programów powstałych z winy nadawcy, jak również za przerwy spowodowane brakiem energii elektrycznej zasilające urządzenia tvc,"
które stanowią klauzule wpisane do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kpc i nakazuje się zaniechanie jej stosowania.
UZASADNIENIE
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w prowadzonym postępowaniu wyjaśniającym w sprawie wstępnego ustalenia, czy nastąpiło naruszenie przez Spółdzielnię Mieszkaniową w Rykach (zwana dalej "Spółdzielnią") uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub ustalenie, czy miało miejsce naruszenie chronionych prawem interesów konsumentów uzasadniające podjęcie działań określonych w odrębnych ustawach w związku z zawieraniem umów z konsumentami, zebrał informacje dotyczące stosowanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową w Rykach działającą na terenie właściwości terytorialnej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - Delegatura w Lublinie wzorców Umów na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulaminu usług dostawy telewizji kablowej.
Ocena nadesłanych przez przedsiębiorcę materiałów pod kątem ewentualnego naruszenia art. 23a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (zwanej dalej "ustawą o ochronie konkurencji" lub "ustawą antymonopolową"), dała podstawę do wszczęcia w dniu 27 września 2006 r. postępowania administracyjnego przeciwko ww. przedsiębiorcy pod zarzutem naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, poprzez zamieszczenie w stosowanym w obrocie z konsumentami wzorcu Umów na korzystania z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulaminie usług dostawy telewizji kablowej niedozwolonych klauzul. [...].
Spółdzielnia ustosunkowując się do postawionych zarzutów nie przesłała nowych wzorców Umów ani Regulaminu, lecz [...] zobowiązała się do ich opracowania w najbliższym czasie, wskazując równocześnie na podjęcie działań mających na celu usunięcie i przeredagowanie zakwestionowanych zapisów tak, aby nie naruszały one praw konsumentów. Nowy regulamin oraz wzorce umów nie zostały jednak do dnia wydania niniejszej decyzji przesłane do Urzędu.
Z uwagi na powyższe Prezes Urzędu zakończył zbieranie materiału dowodowego, o czym poinformował stronę. Strona nie skorzystała z prawa zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym.
Prezes Urzędu ustalił, iż Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na świadczeniu usług telewizji kablowej. Ustalił również, że [...] stosunki pomiędzy przedsiębiorcą (Operator) a konsumentami (Abonent) regulują Umowy na korzystania z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulamin usług dostawy telewizji.
W odniesieniu do Umów na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulaminu usług dostawy telewizji Prezes Urzędu zakwestionował wyszczególnione w sentencji zapisy.
[...] Wyrokiem SOKiK z dnia 19 stycznia 2005 r., sygn. akt XVII Amc 2/04, zapis o treści: "Operator zastrzega sobie prawo do zmiany programów wchodzących w skład poszczególnych pakietów" został zakazany do stosowania w obrocie z konsumentami i wpisany do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone z dniem 5 maja 2005 r. pod numerem 399.
Wyrokiem SOKiK z dnia 19 stycznia 2005 r., sygn. akt XVII Amc 2/04, zapis o treści: "Zmiana opłaty nie powoduje konieczności zmiany umowy" został zakazany do stosowania i wpisany do rejestru pod numerem 400.
Wyrokiem SOKiK z dnia 9 stycznia 2006 r., sygn. akt XVII Amc 86/04, zapis o treści: "Operator nie ponosi odpowiedzialności za szkody mogące powstać przy zakładaniu instalacji TV-SAT, w szczególności powstałe na skutek wyboru nietypowego miejsca instalacji" został zakazany do stosowania w obrocie z konsumentami i wpisany do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone z dniem 5 kwietnia 2006 r. pod numerem 665.
Wyrokiem SOKiK z dnia 23 lutego 2005 r., sygn. akt XVII Amc 3/04, zapis o treści: "PTK nie ponosi odpowiedzialności za zakłócenia w odbiorze programów telewizyjnych i radiowych rozprowadzanych w sieci telewizji kablowej wynikające z przyczyn niezależnych od PTK, a w szczególności występujących poza siecią" został zakazany do stosowania w obrocie z konsumentami i wpisany do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone z dniem 5 kwietnia 2006 r. pod numerem 680. [...]
W opinii Prezesa Urzędu zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje w sposób jednoznaczny, że działania przedsiębiorcy wyczerpują przesłanki praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów określone w art. 23a ust. 2 ustawy poprzez zamieszczenie w Umowach na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz w Regulaminie usług dostawy telewizji stosowanym w obrocie z konsumentami postanowień wzorca umownego, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone. Oferta przedsiębiorcy skierowana jest do z góry nieokreślonej liczby konsumentów poprzez skierowanie do nich oferty usługowej w postaci świadczenia usług telekomunikacyjnych. W tym celu przedsiębiorca posługuje się przygotowanymi przez siebie wzorcami Umów na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulaminem usług dostawy telewizji, które wiążą strony - przedsiębiorcę oraz konsumenta, poprzez zawarcie umowy abonenckiej na piśmie, na podstawie której Operator zapewni Abonentowi odpłatne świadczenie usługi, polegające na odpłatnej dostawie sygnału telewizyjnego. Wyżej cytowane Umowy i Regulamin określają wzajemne prawa i obowiązki stron w trakcie świadczenia usługi, polegającej na dostawie sygnału telewizyjnego. Z oferty tej skorzystali już konsumenci decydujący się m.in. na odbiór telewizji kablowej, ale z usług tych w każdej chwili mogą skorzystać także inni konsumenci. W związku z tym krąg osób, który został już dotknięty stosowaną praktyką i który taką praktyką może zostać dotknięty jest nieograniczony, niemożliwy z góry do określenia ani zidentyfikowania, a tym samym spełnia warunki zbiorowego interesu konsumentów. Wszystkie kwestionowane zapisy dotykają w istocie interesów ekonomicznych stron, a przy skrajnie niekorzystnym dla abonentów ich zastosowaniu mogą narazić ich na nieuzasadnione straty. Zagrożenie interesów ekonomicznych podmiotów indywidualnie przekłada się w okolicznościach sprawy na zagrożenie szerokiego kręgu wszystkich potencjalnych uczestników popytowej strony rynku, również tych, którzy w przyszłości będę chcieli korzystać z usług tego przedsiębiorcy. Tym samym działania przedsiębiorcy naruszają bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów, czyli godzą w wartości najsilniej chronione przez ustawodawstwo konsumenckie. Zatem, spełniona została w okolicznościach sprawy przesłanka naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. [...]
Zakwestionowanym działaniem przedsiębiorcy w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie jest posługiwanie się w stosunku do konsumentów - Abonentów zapisami we wzorcu umowy, którego tożsama treść została uznana przez Sąd Okręgowy w Warszawie - SOKiK za niedozwolone klauzule umowne i które wpisane zostały do rejestru niedozwolonych klauzul umownych.
Z treści art. 47942 Kpc wynika, że SOKiK w razie uwzględnienia powództwa o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone w sentencji wyroku przytacza treść postanowienia wzorca uznanego za niedozwolony i zakazuje jego stosowania. Z brzmienia art. 47943 Kpc wynika również, że wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 47945 §2 Kpc. [...]
Kwestia rozszerzonej prawomocności wyroku SOKiK, na podstawie którego dokonany jest wpis postanowienia do rejestru, o którym mowa w art. 47945 Kpc, została ostatecznie rozstrzygnięta w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2006 r. w sprawie o sygn. akt III SZP 3/06. W ślad za tym należy przyjąć, że orzeczenie sądu w danej sprawie ma skutek również wobec osób trzecich, czyli w przypadku, gdy zakazana jest już jedna klauzula, jako niezgodna z prawem, a w obrocie gospodarczym w stosunku do konsumentów funkcjonuje zapis o treści analogicznej, jak ten w klauzuli zakazanej, celowe jest uznanie, że treść zapisu stosowana wobec konsumentów innych aniżeli ci dotknięci zapisem już zakazanym, stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 23a ust. 2 w postaci stosowania klauzul umownych wpisanych do rejestru klauzul uznanych za niedozwolone. Nie jest przy tym konieczne, by treść badanego postanowienia wzorca umowy była literalnie identyczna, jak treść postanowienia wpisanego do rejestru. Wystarczy, by kwestionowane, a porównywalne postanowienie mieściło się w hipotezie klauzuli wpisanej do rejestru, by mogło korzystać z rozszerzonej prawomocności. [...]
Dla stwierdzenia stosowania praktyki, polegającej na bezprawnym naruszeniu zbiorowych interesów konsumentów poprzez stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień umowy uznanych za niedozwolone konieczne jest wykazanie stosowania przez przedsiębiorcę w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umownego o treści tożsamej (mieszczącej się w hipotezie klauzuli wpisanej do rejestru) z wpisem do rejestru postanowienia wzorca umowy uznanego za niedozwolony dokonany przez Prezes Urzędu na mocy stosownego orzeczenia SOKiK.
[...] Dokonana analiza treści zapisów Umów na korzystanie z sieci kablowej i w sprawie wykonania przyłączenia do instalacji telewizji kablowej oraz Regulaminu usług dostawy telewizji stosowanego przez przedsiębiorcę z postanowieniami wpisanymi do rejestru o którym mowa w art. 47945 Kpc pozwala stwierdzić, że spełnione zostały wszystkie przesłanki warunkujące uznanie działań Spółdzielni w Rykach za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 23a ust. 1 i 2 ustawy, tj. działanie bezprawne, które polega na stosowaniu w obrocie z konsumentami zapisów, które zostały uznane przez SOKiK za postanowienia wzorca umowy uznane za niedozwolone i wpisane do Rejestru, o którym mowa w art. 47945 Kpc. [...]
Prezes Urzędu uznał za zasadne zobowiązać Spółdzielnię do zaniechania stosowania kwestionowanych zapisów.