Program Szczepień Ochronnych na 2009 r.
Dz.Urz.MZ.2009.3.15
Akt utracił mocKOMUNIKAT
GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO
z dnia 1 kwietnia 2009 r.
w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na 2009 r.
ZAŁĄCZNIK
PROGRAM
PROGRAM
Program Szczepień Ochronnych, zwany dalej "PSO", składa się z następujących części:
I.* Szczepienia obowiązkowe - kalendarz szczepień
A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku
B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie
II.* Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia
III. Informacje uzupełniające
* Finansowanie szczepień określonych w części I i II odbywa się w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.1)).
______
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 166, poz. 1172, z 2008 r. Nr 141, poz. 888, Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120 i Nr 26, poz. 157.
PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH
I.A. SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU
| Wiek | Szczepienie przeciw | Uwagi | |
| 1 | 2 | 3 | |
| 1 rok życia | w ciągu 24 godzin po urodzeniu | WZW typu B - domięśniowo (pierwsza dawka) GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG | Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy powinno być wykonane jednocześnie ze szczepieniem przeciw WZW typu B lub w dowolnym momencie przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego. Patrz również "Informacje uzupełniające" - część III PSO. |
| 2 miesiąc życia (7-8 tydzień) | WZW typu B - domięśniowo (druga dawka) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (pierwsza dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie (pierwsza dawka) | Drugą dawkę szczepionki WZW typu B należy podać w 7-8 tygodniu życia jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP, a dawkę trzecią na przełomie 6 i 7 miesiąca życia. Trzy dawki szczepienia podstawowego DTP podawane są w odstępach 6-8 tygodniowych. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi szczepionką pełnokomórkową (DTPw) należy zastosować domięśniowo szczepionkę bezkomórkową (DTaP) w cyklu obowiązkowego szczepienia DTP. W przypadku orzeczenia całkowitego przeciwwskazania do szczepienia przeciw krztuścowi należy zastosować szczepionkę DT wg wskazań producenta. Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO. | |
| Trzy dawki szczepienia podstawowego przeciw HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b podawane są w odstępach 6-8 tygodniowych. Szczepionkę przeciw HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami, np. DTP, IPV, WZW typu B, ale w oddzielnych iniekcjach lub w postaci preparatów skojarzonych np. DTaP-HIB, DTP-IPV-HIB, DTaP-IPV-HIB, DTaP-IPV-HIB-HBV - preparaty te nie są finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia. Patrz również "Informacje uzupełniające" - cześć III PSO. | |||
| 3-4 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) | BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (druga dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1, 2, 3 typ wirusa) (pierwsza dawka) zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie (druga dawka) | Szczepienie przeciw POLIOMYELITIS dzieci w 1 roku życia - pierwsze dwie dawki - szczepionką inaktywowaną IPV. Pierwsza dawka na przełomie 3 i 4 miesiąca życia podawana jest jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Druga dawka w 5 miesiącu życia podawana jest jednocześnie z trzecią dawką szczepionki DTP. | |
| 5-6 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) | BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (trzecia dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1, 2, 3 typ wirusa) (druga dawka) zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie (trzecia dawka) | ||
| 7 miesiąc życia | WZW typu B - domięśniowo (trzecia dawka) | ||
| 2 rok życia | 13-14 miesiąc życia | ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (pierwsza dawka) | Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia. |
| 16-18 miesiąc życia | BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (czwarta dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1, 2, 3 typ wirusa) - (trzecia dawka). zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie | Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienia podstawowego DTP i trzecia dawka uzupełniająca szczepienia podstawowego przeciw polio. Dzieci z przeciwwskazaniami do podania preparatu zawierającego komórkowy komponent krztuśca, które w pierwszym roku życia otrzymały trzy dawki DTaP, należy zaszczepić domięśniowo czwartą dawką DTaP. Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienia podstawowego przeciw HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b. | |
| okres przedszkolny | 6 rok życia | BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - domięśniowo szczepionką DTaP zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką OPV poliwalentną (1, 2, 3 typ wirusa) | Pierwsza dawka przypominająca szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (komponent bezkomórkowy). Pierwsza dawka przypominająca - szczepionka atenuowana OPV. Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO. |
| Szkoła podstawowa i gimnazjum | 10 rok życia | ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną | Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia. Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO. |
| 11 rok życia | ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną | Szczepieniu podlegają wyłącznie dziewczęta nie szczepione w 10 roku życia. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepionkę należy podać po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia. | |
| 12 rok życia | ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną | Szczepieniu podlegają wyłącznie dziewczęta nie szczepione w 10 lub 11 roku życia. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepionkę należy podać po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia. | |
| 14 rok życia | WZW typu B - domięśniowo, 3-krotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy | Szczepienie należy podać młodzieży w gimnazjum (I lub II klasa). Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw WZW typu B w ramach szczepień zalecanych lub obowiązkowych. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających. | |
| BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td | Dawka przypominająca. Szczepienie można podać jednocześnie lub w ciągu 24 godzin z jedną z dawek szczepionki przeciw WZW typu B w oddzielnej iniekcji. | ||
| Szkoła ponadpodstawowa | 19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole | BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td | Trzecia dawka przypominająca; nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 5 lat od ostatniej dawki szczepionki Td. |
I.B. SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE OSÓB NARAŻONYCH W SPOSÓB SZCZEGÓLNY NA ZAKAŻENIE
| Szczepienie przeciw | Osoby podlegające szczepieniu | Uwagi |
| 2 | 2 | 3 |
| WZW typu B - domięśniowo | - osoby wykonujące zawody medyczne narażone na zakażenie, - uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych, studenci akademii medycznych i innych uczelni wyższych kształcących na kierunkach medycznych, w ciągu pierwszego roku szkolnego akademickiego, - osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych), - chorzy z przewlekłym uszkodzeniem nerek, zwłaszcza osoby dializowane oraz z przewlekłym uszkodzeniem wątroby o etiologii wirusowej, autoimmunologicznej, metabolicznej lub alkoholowej, w szczególności z przewlekłym zakażeniem HCV, - zakażeni HIV a także dzieci z wrodzonym lub nabytym defektem odporności, - osoby przygotowywane do zabiegów wykonywanych w krążeniu pozaustrojowym | Szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy. Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw WZW typu B. U osób zdrowych szczepień przypominających nie przewiduje się. Schemat szczepienia według wskazań lekarza oraz producenta. Przewiduje się dawki przypominające szczepionki dla osób z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza osób dializowanych oraz z niedoborami odporności. U tych osób należy stosować dawki przypominające w celu utrzymania stężenia przeciwciał anty HBs powyżej poziomu ochronnego (10 j.m./l). |
| ZAKAŻENIOM HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie | - dzieci do ukończenia 2 roku życia niezaszczepione w schemacie podstawowym od 2 miesiąca życia - dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki | Cykl szczepień należny dla wieku dziecka, dawkowanie wg wskazań producenta. Można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami, np. DTP, IPV, WZW typu B, ale w oddzielnych iniekcjach lub w postaci preparatów skojarzonych np. DTaP-HIB, DTP-IPV-HIB, DTaP-IPV-HIB, DTaP-IPVHIB-HBV - preparaty te nie są finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia. Patrz również "Informacje uzupełniające" - cześć III PSO. |
| Zakażeniom STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - domięśniowo lub podskórnie | - dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia po urazach i z wadami ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego lub chorujące na: - przewlekłe choroby serca z niewydolnością układu krążenia, - schorzenia immunologiczno-hematologiczne, - małopłytkowość idiopatyczną, - ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, - asplenię wrodzoną lub po splenektomii, - zespół nerczycowy o podłożu genetycznie uwarunkowanej strukturopatii, - pierwotne zaburzenia odporności, - zakażone HIV, - przed planowanym przeszczepem lub po przeszczepie szpiku, narządów wewnętrznych lub wszczepieniu implantu ślimakowego, - dzieci przedwcześnie urodzone do ukończenia 1 roku życia chore na dysplazję oskrzelowo-opłucną | Dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki. |
| BŁONICY - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D), lub skojarzoną ze szczepionką przeciwtężcowi (Td, DT) | - ze wskazań indywidualnych, - osoby ze styczności z chorymi na błonicę, - w zależności od sytuacji epidemiologicznej | Szczepienia w zależności od sytuacji epidemiologicznej - o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów. |
| OSPIE WIETRZNEJ - domięśniowo lub podskórnie | - dzieci do ukończenia 12 roku życia: z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakażone HIV, przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią, - dzieci do ukończenia 12 roku życia z otoczenia osób określonych w lit. a - które nie chorowały na ospę wietrzną | Dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki. |
| DUROWI BRZUSZNEMU - podskórnie szczepionką monowalentną (Ty), lub skojarzoną ze szczepionką przeciw tężcowi (TyT) | - ze wskazań indywidualnych, - w zależności od sytuacji epidemiologicznej | Szczepienia w zależności od sytuacji epidemiologicznej - o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów. |
| WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo lub podskórnie | - ze wskazań indywidualnych, - osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny | Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO. |
| TĘŻCOWI - podskórnie | - ze wskazań indywidualnych, - osoby narażone na zakażenie tężcem, - w zależności od sytuacji epidemiologicznej | Dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki. |
| ZAKAŻENIOM NEISSERIA MENINGITIDIS - domięśniowo lub podskórnie | - ze wskazań indywidualnych, - w zależności od sytuacji epidemiologicznej | Szczepienie w zależności od sytuacji epidemiologicznej o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów. |
II. SZCZEPIENIA ZALECANE
NIEFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE MINISTRA ZDROWIA
Patrz "Informacje uzupełniające" (cz. III PSO)
| Szczepienie przeciw | Szczególnie zalecane osobom | Uwagi |
| 1 | 2 | 3 |
| WZW typu B - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | - osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny, - przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych, - chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych, - dzieciom i młodzieży, nie objętym dotąd szczepieniami obowiązkowymi, - osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku starszym | Zaleca się szczepienia podstawowe, w cyklu 0; 1; 6. Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo. Osobom przewlekle chorym podawać dawki przypominające w celu utrzymania stężenia przeciwciał anty HBs powyżej poziomu ochronnego (10 j.m./l). Dawki przypominające podawać według wskazań lekarza oraz producenta. |
| WZW typu A - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | - osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW typu A, - osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi, - dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na WZW typu A | |
| ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie wg wskazań producenta | - osobom nie szczepionym przeciw odrze, śwince i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych należy podać dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni. U osób wcześniej szczepionych przeciw odrze lub różyczce szczepionkami monowalentnymi należy traktować jako szczepienie przypominające, - młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie), dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie nieszczepionym w 13 roku życia lub, jeżeli od szczepienia podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat | Podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia. Nie szczepić w okresie ciąży. Przez 3 miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę. |
| GRYPIE - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | ze wskazań klinicznych i indywidualnych: - przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek), - w stanach obniżonej odporności, -osobom w wieku powyżej 55 lat; ze wskazań epidemiologicznych: - pracownikom ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu, oraz innym osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi | Według wskazań producenta. Szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia. |
| KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | - przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby: w szczególności osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii | Szczepienie według wskazań producenta. |
| ZAKAŻENIOM HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie; dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | - dzieciom do 6 roku życia niezaszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp. | Szczepienia według wskazań producenta. |
| BŁONICY, TĘŻCOWI - domięśniowo lub podskórnie Td; dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | - osobom dorosłym powyżej 19 roku życia (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające, co 10 lat, a nieszczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe, - osobom w podeszłym wieku, które ze względu na wykonywane zajęcia są narażone na zakażenie | |
| ZAKAŻENIOM STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - domięśniowo lub podskórnie; dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki | Szczepionka nieskoniugowana /polisacharydowa/: - osobom w wieku powyżej 65 roku życia, - dzieciom powyżej 2 roku życia oraz dorosłym z grup ryzyka (w tym chorującym na przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzycę, chorobę alkoholową, nabyte zaburzenia odporności, osobom po splenektomii) - dawkowanie wg wskazań producenta. Szczepionka skoniugowana: - dzieciom od 2 miesiąca życia do 2 roku życia, - dawkowanie wg wskazań producenta, - dzieciom w wieku 2-5 lat z grup ryzyka np. uczęszczające do żłobka, przedszkola lub z chorobami przewlekłymi, w tym zaburzenia odporności - dawkowanie wg wskazań producenta | |
| ZAKAŻENIOM NEISSERIA MENINGITIDIS - domięśniowo lub podskórnie | Szczepionka nieskoniugowana /polisacharydowa/: - dzieciom powyżej 2 lat i dorosłym - dawkowanie wg wskazań producenta. Szczepionka skoniugowana: - od 2 miesiąca życia - dawkowanie wg wskazań producenta | |
| ŻÓŁTEJ GORĄCZCE | - wyjeżdżającym za granicę, wg wymogów kraju docelowego, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Dotyczy w szczególności krajów Afryki oraz Ameryki Południowej | Nie szczepić osób uczulonych na białko kurze. Uwaga: również wykonanie szczepienia jest odpłatne. |
| OSPIE WIETRZNEJ - domięśniowo lub podskórnie | - osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych albo zalecanych, - kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną | Dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki. |
| WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo lub podskórnie | - osobom wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania zachorowań na wściekliznę | Dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki. |
| BIEGUNCE ROTAWIRUSOWEJ - doustnie | - dzieciom od 6 tygodnia życia do 24 tygodnia życia - dawkowanie wg wskazań producenta | Szczepionkę p/rotawirusom można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami. |
| LUDZKIEMU WIRUSOWI BRODAWCZAKA - domięśniowo | Dawkowanie wg wskazań producenta |
III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE
A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B)
1. Szczepienia podstawowe noworodków i niemowląt wykonywane są trzema dawkami szczepionki w cyklu zbliżonym do: 0; 1; 6 miesięcy. Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin), jeśli to możliwe jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy. Druga dawka szczepienia pierwotnego po 4-6 tygodniach od poprzedniej, jeśli to możliwe, jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecia dawka, uzupełniająca szczepienia podstawowego, po 6 miesiącach od pierwszej dawki.
2. Szczepienia młodzieży w 14 roku życia (gimnazjaliści). Szczepienie należy wykonać dawką dla dzieci lub dla dorosłych w zależności od wieku dziecka i zaleceń producenta w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy w czasie nauki w I lub II klasie. Szczepienia zaleca się rozpoczynać wiosną uczniom klasy I podając przed wakacjami dwie dawki, a dawkę trzecią - jesienią (w klasie II).
3. Szczepienia osób z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV narażonych w sposób szczególny na zakażenie (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych) wykonywane są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających.
4. Szczepienia osób poddawanych zabiegom dializ wykonuje się z zastosowaniem dawek szczepionki wskazanej przez producenta dla osób dializowanych.
5. Oznaczanie poziomu przeciwciał anty HBs u osób przewlekle chorych nie jest finansowane w ramach budżetu PSO.
6. Niedopuszczalne jest odmawianie wykonania zabiegu medycznego związanego z naruszeniem ciągłości tkanek w przypadku braku szczepienia przeciw WZW typu B.
B. SZCZEPIENIA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE
1. Szczepienie podstawowe skojarzoną szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce należy podać w 13-14 miesiącu życia.
2. Dawkę przypominającą szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce należy podać w 10 roku życia, szczepieniem tym objęta jest cała populacja dzieci w ww. roczniku.
3. Wykonane w 7 roku życia szczepienie preparatem monowalentnym przeciw odrze nie jest przeciwwskazaniem do zaszczepienia preparatem skojarzonym przeciw odrze, śwince i różyczce w 10, 11 lub 12 roku życia.
4. Dawkę przypominającą szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce w 11 i 12 roku życia należy wykonać wyłącznie u dziewcząt nieszczepionych w 10 i 11 roku życia.
5. Dzieci, które otrzymały dwie dawki skojarzonej szczepionki potrójnej przeciw odrze, śwince i różyczce w poprzednich latach życia, nie wymagają podawania trzeciej dawki tej szczepionki w 10, 11 lub 12 roku życia.
6. Nie zaleca się zachodzenia w ciążę w ciągu 4 tygodni od podania szczepionki MMR, pomimo że zajście w ciążę w okresie 3 miesięcy od jej podania nie zwiększa ryzyka wad wrodzonych u płodu.
C. SZCZEPIENIA PRZECIW GRUŹLICY
1. Szczepienie przeciw gruźlicy w przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie wykonuje się po osiągnięciu masy ciała powyżej 2.000 g.
2. Szczepienie przeciw gruźlicy w przypadku noworodków urodzonych przez matki HIV+ musi być poprzedzone konsultacją specjalistyczną. Decyzję o szczepieniu podejmuje specjalista chorób zakaźnych lub lekarz poradni konsultacyjnej ds. szczepień.
3. Zgodnie z aktualną wiedzą, odstąpiono od oceny wielkości blizny poszczepiennej oraz obowiązkowej rewakcynacji dzieci i młodzieży. Z tego powodu u każdego dziecka należy na podstawie dokumentacji medycznej sprawdzić wykonanie szczepienia BCG, a jeśli szczepienie to nie było wykonane, należy w możliwie najkrótszym terminie podać jedną dawkę szczepionki BCG śródskórnie (szczepienia te realizują poradnie konsultacyjne ds. szczepień). Zalecenie to nie dotyczy dzieci, które ukończyły 15 lat.
D. SZCZEPIENIA PRZECIW POLIOMYELITIS
1. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Komitetu Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis, w celu wyeliminowania zachorowań towarzyszących szczepieniom, wprowadzono dla wszystkich niemowląt szczepionkę zabitą (IPV) jako pierwsze dwie dawki szczepienia. Pierwszą dawkę podaje się podskórnie lub domięśniowo na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego) jednocześnie z drugą dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, a drugą dawkę po 6 tygodniach jednocześnie z trzecią dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecią dawkę szczepionki IPV w ramach szczepienia podstawowego (uzupełniającą) należy podać w 16-18 miesiącu życia jednocześnie ze szczepionką DTP.
2. W 6 roku życia należy podać szczepionkę OPV.
E. SZCZEPIENIA PRZECIW BŁONICY, TĘŻCOWI I KRZTUŚCOWI
1. Szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi wykonywane są szczepionką DTP, trzykrotnie w odstępach 6 tygodni w 1 roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające). Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW typu B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw poliomyelitis (IPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką inaktywowaną przeciw poliomyelitis (IPV).
2. Dzieciom mającym trwałe przeciwwskazania do szczepienia szczepionką komórkową przeciw krztuścowi należy zastosować szczepionkę DTaP z bezkomórkowym komponentem krztuścowym - trzykrotnie w 1 roku życia i jeden raz w 2 roku, według schematu DTP, jeżeli nie ma przeciwwskazań do szczepienia komponentem acelularnym, lub szczepionką DT, dwukrotnie w 1 roku życia i jeden raz w 2 roku. Wówczas w 2 miesiącu życia trzeba podać domięśniowo szczepionkę przeciw WZW typu B, a po 6 tygodniach jednocześnie zaszczepić pierwszą dawką DT (podskórnie) i pierwszą dawką szczepionki POLIO (IPV - podskórnie). Po następnych 6 tygodniach podać: drugą dawkę szczepionki DT (podskórnie) i jednocześnie drugą dawkę szczepionki POLIO (IPV - podskórnie).
F. SZCZEPIENIA PRZECIW HAEMOPHILUS INFLUENZAE TYPU b
1. Szczepienia przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b wykonywane są u dzieci w 1 i 2 roku życia. Szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b, wykonywane są według wskazań producenta, zależnie od wieku osób szczepionych. Pierwsza dawka szczepionki powinna być podana w 2 miesiącu życia, jednocześnie z DTP i WZW typu B, a dalsze jednocześnie z kolejnymi dawkami szczepionki DTP. Pełen cykl szczepień powinien składać się z 3 dawek szczepienia pierwotnego, podawanych trzykrotnie w 1 roku życia oraz jednej dawki uzupełniającej podanej w 2 roku życia dziecka, o ile producent nie wskazuje innego schematu uodpornienia.
2. Dzieciom szczepionym od 6 do 12 miesiąca życia powinny być podane dwie dawki szczepionki w cyklu szczepień pierwotnych oraz jedna dawka uzupełniająca, po roku od podania 2 dawki.
3. Dzieciom powyżej 1 roku życia powinna być podana jedna dawka szczepionki.
G. ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ
1. Obowiązkowe szczepienia ochronne preparatami zakupionymi ze środków budżetu państwa wykonują wyłącznie ŚWIADCZENIODAWCY w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia na świadczenie podstawowej opieki zdrowotnej lub innego zakresu świadczeń (np. z zakresu medycyny szkolnej), o ile tak przewiduje zawarta umowa.
2. Dzieci rozpoczynające naukę w szkole powinny być szczepione na jesieni. Jest to uzasadnione następującymi względami:
- szczepienia takie chronią dzieci przed zakażeniami w nowym środowisku,
- dopiero na jesieni większość dzieci urodzonych w danym roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych.
- szczepienia zwykle wyprzedzają sezonową zwyżkę zachorowań (styczeń - maj następnego roku kalendarzowego).
3. Jeżeli duża koncentracja szczepień utrudnia ich wykonanie albo przemawiają za tym ważne względy organizacyjne, część szczepień (zwłaszcza dzieci kończących szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe) można przeprowadzić w I połowie roku kalendarzowego. Wówczas należy szczepić wcześniej (przed wakacjami) dzieci kończące określony wiek w danym roku kalendarzowym - tzn. dopuszcza się wcześniejsze o około pół roku szczepienie dzieci w wieku szkolnym, a nie przekładanie ich na kolejny rok kalendarzowy.
4. Określony w części IA PSO wiek dziecka należy rozumieć jak w przykładzie: dziecko, które ukończyło 3 lata jest w czwartym roku życia.
5. Odstęp między szczepionkami zawierającymi żywe drobnoustroje nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie.
6. Odstęp między kolejnymi dawkami tej samej szczepionki powinien być zgodny ze wskazaniami producenta.
7. Odstęp między różnymi szczepionkami nie zawierającymi żywych drobnoustrojów jest dowolny, z zachowaniem niezbędnego odstępu dla uniknięcia nałożenia się ewentualnego niepożądanego odczynu poszczepiennego na kolejne szczepienie.
8. Odstęp między szczepionką zawierającą żywe drobnoustroje a szczepionką nie zawierającą żywych drobnoustrojów jest dowolny, z zachowaniem niezbędnego odstępu dla uniknięcia nałożenia się ewentualnego niepożądanego odczynu poszczepiennego na kolejne szczepienie.
Szczepienia określone w części I i II są szczepieniami zleconymi przez Ministra Zdrowia do wykonania Narodowemu Funduszowi Zdrowia w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).
H. SZCZEPIENIA PRACOWNICZE
Z wyjątkiem szczepień przeciw WZW typu B pracowników wykonujących zawód medyczny, które to szczepienia jako obowiązkowe są finansowane z budżetu Ministra Zdrowia, szczepienia ochronne wykonywane pracownikom zatrudnionym lub podejmującym pracę na stanowiskach, których wykaz podany jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 listopada 2005 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz. U. Nr 250, poz. 2113) są szczepieniami finansowanymi w całości przez pracodawców.
I. SZCZEPIENIA PRZECIW WŚCIEKLIŹNIE (POEKSPOZYCYJNE)
Wytyczne dotyczą swoistego zapobiegania wściekliźnie u osób mających kontakt ze zwierzęciem chorym lub podejrzanym o zachorowanie na wściekliznę. Przedstawiono również zasady immunoprofilaktyki czynno-biernej.
Swoiste zapobieganie czynne:
- rozpoczęcie szczepienia wg skróconego (tj. poekspozycyjnego) schematu szczepień zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki - schemat podawania kolejnych dawek - w 0; 3; 7; 14; 30 dobie.
Swoiste zapobieganie czynno-bierne:
- jak wyżej, plus jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki podaje się swoistą immunoglobulinę ludzką - 20 j.m./kg mc. Immunoglobulinę można podać do 7 dnia od podania pierwszej dawki szczepionki. Kwalifikację do szczepienia przeciwko wściekliźnie przeprowadza specjalistyczna Poradnia Chorób Zakaźnych.
Uwaga:
Rozpoczęcie postępowania poekspozycyjnego można odłożyć do czasu potwierdzenia wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę, które naraziło człowieka nie wykazywało objawów choroby podczas ekspozycji i jest możliwa jego 15-dniowa obserwacja weterynaryjna - dotyczy wyłącznie psa i kota. Jeżeli została narażona osoba uprzednio szczepiona przeciwko wściekliźnie podaje się tylko dwie dawki przypominające szczepionki wg schematu szczepienia w 0; 3 dobie. Nie należy wówczas podawać swoistej immunoglobuliny (lub surowicy).
| Rodzaj kontaktu ze zwierzęciem | Stan zdrowia zwierzęcia | Zapobieganie | |
| w chwili narażenia | podczas obserwacji weterynaryjnej (15-dniowa obserwacja weterynaryjna może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do psa i kota) | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| Brak ran lub kontakt pośredni | - | - | nie wymaga |
| Oślinienie zdrowej skóry | - | - | nie wymaga |
| Oślinienie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia i zadrapania | zwierzę zdrowe | objawy wścieklizny | rozpoczęcie podawania szczepionki z chwilą zaobserwowania objawów wścieklizny u zwierzęcia |
| zwierzę podejrzane o wściekliznę | zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy) | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki - przerwać gdy zwierzę zdrowe | |
| zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane | - | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki | |
| Głębokie pogryzienia, zadrapania, oślinienie błon śluzowych | zwierzę zdrowe | objawy wścieklizny | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) |
| zwierzę podejrzane o wściekliznę | zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy) | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) - można przerwać gdy zwierzę zdrowe | |
| zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane | - | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) | |
J. SZCZEPIENIA PRZECIW TĘŻCOWI U OSÓB ZRANIONYCH
Wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania tężcowi u zranionych osób
| Historia szczepień pacjenta | Ryzyko wystąpienia tężca | |
| Niskie | Wysokie | |
| 1 | 2 | 3 |
| Nieszczepieni lub niekompletnie szczepieni lub historia szczepień niepewna | szczepionka Td lub T, następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0; 1; 6 miesiąc | szczepionka Td lub T + antytoksyna (LIT - swoista immunoglobulina 250/500 j.m. lub KAT - surowica przeciwtężcowa 3.000 j.m.) następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0; 1; 6 miesiąc |
| szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka więcej niż 10 lat temu | szczepionka Td lub T - jedna przypominająca dawka | szczepionka Td lub T - jedna przypominająca dawka + antytoksyna (LIT - swoista immunoglobulina 250/500 j.m. lub KAT - surowica przeciwtężcowa 3.000 j.m.) |
| szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka 5-10 lat temu | szczepionka Td lub T - jedna przypominająca dawka | szczepionka Td lub T - jedna przypominająca dawka |
| szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka mniej niż 5 lat temu | nie wymaga | nie wymaga ewentualnie gdy szczególnie wysokie ryzyko należy rozważyć szczepionką Td lub T - jedna przypominająca dawka |