Program badań statystycznych na rok 1993.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1993.5.39

Akt utracił moc

Wersja od: 10 maja 1993 r.

ZARZĄDZENIE Nr 10

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 28 kwietnia 1993 r.

w sprawie programu badań statystycznych na rok 1993

(znak: GP-2-020-10)

Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lutego 1992 r. o statystyce państwowej (Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) w związku z uchwałą nr 207/90 Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1990 r. w sprawie programu badań statystycznych na lata 1991-1995 zarządza się, co następuje:

§ 1. Ustala się program badań statystycznych na rok 1993, stanowiący załącznik do zarządzenia.

§ 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

PROGRAM BADAŃ STATYSTYCZNYCH NA 1993 ROK

WSTĘP

Program badań statystycznych na 1993 r. przewiduje dalszy postęp w dostosowywaniu systemu informacji statystycznej do wymogów dokonującej się transformacji ustrojowej i gospodarczej kraju oraz metodologicznych standardów badań i prezentacji danych statystycznych stosowanych przez organy statystyczne ONZ i europejskie stowarzyszenia.

Dostosowywanie programu znajduje odzwierciedlenie w programie badań, w pracach metodologicznych i w systemie publikacji statystycznych, które stanowią części składowe Programu.

1. Badania statystyczne ujęte w programie rocznym na 1993 r. są uszczegółowieniem Programu badań statystycznych na lata 1991-1995, wprowadzonego uchwałą nr 207 Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1990 r.

We wprowadzeniach do 22 grup tematycznych, obok syntetycznego omówienia bloków badań bądź źródeł danych przedstawiono główne cele wprowadzania nowych badań bądź kierunki modyfikacji badań kontynuowanych, których wyniki będą istotne dla lepszego przystosowania polskiej statystyki do standardów międzynarodowych, a przede wszystkim do zmieniających się potrzeb odbiorców.

Wiele dotychczas prowadzonych badań zostanie zmodyfikowanych zarówno ze względu na zakres informacji, jak i na metodę badań i prezentację wyników tych badań. Prowadzone będą także badania nowe i uzupełniające. Zmiany te odnosić się będą przede wszystkim do zagadnień dotyczących funkcjonowania gospodarki oraz warunków życia społeczeństwa.

W sferze gospodarczej nowe i uzupełniające badania dotyczą głównie:

- systemu rachunków gospodarki narodowej,

- bieżących zmian koniunktury gospodarczej w przemyśle i w budownictwie,

- zmian w strukturze organizacyjnej i własnościowej gospodarki oraz wzrastającej roli małych podmiotów gospodarczych,

- procesów prywatyzacji i reprywatyzacji,

- stanu finansów przedsiębiorstw i państwa oraz rozliczeń podatkowych,

- funkcjonowania rynku kapitałowego i giełd,

- skali i kierunków wykorzystania kapitału zagranicznego,

- obrotów handlu zagranicznego według systemu opartego na dokumencie SAD,

- restrukturyzacji gospodarki oraz poziomu przemysłów wysokiej techniki,

- sieci placówek gastronomicznych.

W sferze społecznej nowe i uzupełniające badania statystyczne dotyczą głównie:

- aktywności ekonomicznej ludności,

- dochodów i warunków życia ludności, ubóstwa i nierówności społecznych, warunków mieszkaniowych i zaległości w opłatach mieszkaniowych różnych grup społeczno-ekonomicznych ludności,

- zużycia nośników energii w gospodarstwach domowych i usługach komunalnych,

- rynku pracy, warunków pracy i zabezpieczenia społecznego, uczestnictwa w kulturze,

- sytuacji w sferze działalności badawczo-rozwojowej.

Rozwijanie badań nad warunkami życia ludności ma zasadnicze znaczenie dla skuteczności polityki państwa i tempa dokonywanych przekształceń w kierunku gospodarki rynkowej. Statystyczne badania czynników determinujących dochody i warunki życia mogą służyć do rzetelnej diagnozy sytuacji grup społecznych szczególnie narażonych na ryzyko ubóstwa oraz dostarczać przesłanek do dokonywania zmian w zasadach przyznawania świadczeń socjalnych gwarantowanych przez państwo.

2. W 1993 r. nastąpi zasadnicze dostosowanie metodologii badań i prezentacji danych statystycznych do standardów międzynarodowych organizacji. Umożliwi to bezpośrednią porównywalność danych z krajami zachodnimi.

Równocześnie jednak zostaną znacznie utrudnione porównania danych z latami poprzednimi. Dla lat 1991-1993 odpowiednie informacje będą opracowane zarówno według dotychczas stosowanych, jak i nowych standardów. Zastosowanie międzynarodowych standardów statystycznych dotyczy:

1) definicji pojęć podstawowych kategorii społecznych i gospodarczych, a zwłaszcza pojęć pojawiających się w związku z wprowadzeniem systemu rynkowego,

2) systemu rachunków narodowych, stosowanego w krajach zachodnich pod nazwą SNA (ESA),

3) klasyfikacji i nomenklatur, a zwłaszcza:

- klasyfikacji sektorów instytucjonalnych,

- Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD),

- Klasyfikacji Wyrobów i Usług (opartej na Classification of Products by Activity - CPA),

- Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego - CN wraz z jednolitym dokumentem administracyjnym (SAD).

Zasadniczym elementem wdrażania w 1993 r. międzynarodowych standardów będzie zastosowanie w badaniach oraz publikacjach statystycznych Europejskiej Klasyfikacji Działalności (obok dotychczas stosowanej KGN). EKD wykorzystana będzie głównie w zintegrowanych rachunkach narodowych i zintegrowanym systemie statystyki społecznej, a także w badaniach koniunktury gospodarczej, aktywności ekonomicznej ludności, działalności badawczo-rozwojowej itp. Klasyfikacja wyrobów przemysłowych w wersji CPA zostanie wdrożona w ewidencji, obrocie i badaniach statystycznych dopiero za kilka lat, bowiem zachodzi konieczność dokonania pracochłonnej adaptacji i rozwinięcia do stopnia szczegółowości podziału stosowanego w krajowej nomenklaturze - Systematycznym Wykazie Wyrobów.

3. Tematy badań statystycznych ujętych w programie na 1993 r. realizowane będą jak dotychczas, w dominującym zakresie przez organy statystyki państwowej na zasadzie wyłączności. Jedynie w odniesieniu do niektórych tematów, informacje pozyskiwane będą ze sprawozdawczości resortowej oraz z systemu rejestrów państwowych i monitoringów.

Program badań statystycznych na 1993 r. obok wielu nowych badań koniecznych do wprowadzenia ze względu na zmieniające się warunki funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa, zakłada eliminację badań mniej istotnych, zwiększenie odstępów czasowych w badaniach cyklicznych, a w związku z tym zmniejszenie skali obciążeń jednostek obowiązkami sprawozdawczymi zarówno w ramach sprawozdawczości centralnej, jak i resortowej.

Dotyczy to głównie eliminacji w 1993 r. zakładanych do corocznej realizacji w ramach planu na lata 1991-1995 badań: zatrudnionych za granicą, ograniczenia informacji o strajkach, działalności oświatowej w formach pozaszkolnych, działalności bibliotek naukowych i pedagogicznych, działalności ośrodków kultury, świetlic i klubów, poziomu cen na towary importowane w Pewexie i Baltonie, badań dotyczących oczyszczania i wywozu odpadów oraz zaopatrzenia ludności w gaz płynny, badania wynalazczości, badania rentowności grup wyrobów oraz zmiany częstotliwości z półrocznej na roczną badania działalności gospodarczej jednostek średnich.

4. Mając na uwadze potrzebę zmniejszenia obciążenia podmiotów gospodarczych sprawozdawczością, a z drugiej strony konieczność obserwacji dodatkowych zjawisk społeczno-gospodarczych, wiele tematów badań uwzględnionych w programie 1993 r. zamierza się przeprowadzić metodą badań reprezentacyjnych i ankietowych. Z badań zamierzonych do przeprowadzenia metodą reprezentacyjną wymienić należy między innymi badania indywidualnych gospodarstw rolnych, budżetów gospodarstw domowych i warunków życia ludności, aktywności ekonomicznej ludności, cen producentów i cen detalicznych, czasu pracy robotników, koniunktury gospodarczej w przemyśle i budownictwie, działalności gospodarczej małych i średnich podmiotów, rozkładu wynagrodzeń, badanie sieci placówek handlowych i gastronomicznych, zużycia nośników energii w gospodarstwach domowych i usługach komunalnych.

5. Wiele badań statystycznych, zwłaszcza nowych i istotnie zmienionych oraz niektóre publikacje i opracowania analityczne, wymagać będzie uprzedniego opracowania zasad metodologicznych zapewniających maksymalną poprawność przeprowadzania badań i rzetelność danych statystycznych. Odnoszą się one zarówno do badań przewidzianych w programie na 1993 r., jak i do badań jakie zamierza się przeprowadzać w latach następnych. Spośród licznych tematów wymienić można zwłaszcza następujące prace metodologiczne dotyczące:

- dostosowania badań i prezentacji danych do międzynarodowych standardów statystycznych,

- przewidywanych badań masowych, jak i spis ludności i mieszkań, pełny spis rolniczy, szacunki plonów i zbiorów oraz zwierząt gospodarskich, spis przemysłowy,

- badania koniunktury gospodarczej,

- badania ludności i gospodarstw domowych, zwłaszcza zintegrowane badanie gospodarstw domowych, prognozowanie liczby i struktury gospodarstw domowych, badania monitoringowe warunków życia ludności, kompleksowe badanie ubóstwa i nierówności społecznych, stanu zdrowia ludności oraz czynników zwiększonego ryzyka zachorowalności i umieralności na nowotwory, migracji zagranicznych i ruchu turystycznego, mniejszości narodowych w kraju, rynku pracy i bezrobocia w małych obszarach, rynku mieszkaniowego,

- doskonalenia badań cen producentów i cen detalicznych towarów i usług.

Prowadzone będą również prace metodologiczne związane z doskonaleniem metod uogólniania wyników badań na dane dotyczące pełnej zbiorowości jednostek oraz metod szacowania danych w zakresie nie osiąganym w drodze sprawozdawczości i badań reprezentacyjnych (zwłaszcza w zakresie działalności gospodarczej małych jednostek, gospodarstw rolnych oraz w zakresie badań rynku wewnętrznego).

Obecnie podjęto już prace organizacyjno-metodologiczne do przeprowadzenia największych badań statystycznych dostarczających kompleksowych i szczegółowych danych o ludności i jej warunkach mieszkaniowych, tj. badania reprezentacyjnego, tzw. mikrospisu w 1995 r. i Narodowego Spisu Powszechnego w 2000 r.

6. Integralną częścią programu badań jest plan publikacji i informacji statystycznych. Ujęto je według następujących grup i serii wydawniczych:

1) Roczniki statystyczne

serie: Mały Rocznik Statystyczny

Rocznik Statystyczny

Rocznik Statystyki Międzynarodowej

Rocznik Statystyczny Województw

Roczniki Branżowe

2) Studia i prace

serie: Studia i Analizy Statystyczne

Z Prac ZBSE,

3) Informacje i opracowania statystyczne,

4) Biuletyny i czasopisma,

5) Zeszyty metodyczne i klasyfikacje,

6) Materiały źródłowe.

Większość publikacji stanowi kontynuację z lat poprzednich. Nowe wydawnictwa analityczne ukażą się zwłaszcza w odniesieniu do sfery społecznej. Wydane zostaną również nowe zasady metodologiczne.

Podstawowe dane statystyczne za lata 1991 i 1992 oraz dane za poszczególne okresy 1993 r. prezentowane będą w publikacjach w dwóch układach klasyfikacyjnych, tj. według podmiotowej klasyfikacji KGN oraz według rodzajów działalności EKD.

7. Realizacja programu badań statystycznych uzależniona będzie przede wszystkim od możliwości finansowych GUS. Z uwagi na trudną sytuację budżetu państwa należy liczyć się z koniecznością ograniczenia zakresu niektórych badań lub zmniejszenia ich częstotliwości, a nawet rezygnacji z zamierzonych badań nowych i cyklicznych szczególnie kosztownych, np. pełny spis rolny, uzupełniające badania gospodarstw domowych, stanu zdrowia ludności. Program badań statystycznych na 1993 r. należy więc traktować jako zamierzenia organów statystyki państwowej, które w miarę rozwoju sytuacji mogą podlegać niezbędnym korektom.

GUS będzie czynił starania uzyskiwania dodatkowych środków finansowych poza budżetem, głównie przez pozyskiwanie sponsorów określonych badań, zwłaszcza w ramach zintegrowanego systemu statystyki społecznej.

UWAGI DO ZAPISÓW W PROGRAMIE

Częstotliwość badania

Częstotliwość badania w poszczególnych tematach została powiązana z zakresem podmiotowym badania i grupowaniami. W większości tematów badań bieżących podano po kilka okresów (miesiąc, kwartał, półrocze, rok) z uwagi na przyjęcie różnych zakresów podmiotowych bądź różnych grupowań. O ile w określonym badaniu przewidziano taki sam zakres podmiotowy i grupowania dla różnych okresów wówczas w programie podano częstotliwość największą - miesiąc lub kwartał.

Metody badania

W większości tematów badań obejmowane są wszystkie jednostki (podmioty) określonych sfer gospodarki - są to badania pełne. W wielu tematach badania prowadzone są metodą reprezentacyjną z doborem jednostek bądź losowym, bądź celowym. W tych tematach podano w programie przybliżoną liczbę jednostek objętych badaniem oraz przybliżony udział w % tych jednostek w pełnej zbiorowości. Dane z większości tych badań odnoszą się do wyników uogólnionych na całą zbiorowość.

Dane dotyczące kategorii w ujęciu wartościowym prezentowane są w cenach bieżących, natomiast w niektórych kategoriach również w cenach stałych, co zostało zaznaczone przy temacie badań.

Zakres podmiotowy badania

1. W programie występują różne rodzaje podmiotów, odpowiednio do zakresu badań:

- jednostki na rozrachunku gospodarczym - podmioty gospodarcze pracujące na własny rachunek,

- jednostki budżetowe - finansowane z budżetu państwa,

- jednostki produkcyjne - zaliczone do gałęzi 01-73 wg KGN,

- jednostki usług społecznych - zaliczone do gałęzi 74-97 wg KGN,

- jednostki prowadzące księgi rachunkowe - jednostki na rozrachunku gospodarczym osiągające przychody ponad kwoty określone przez Min. Finansów,

- jednostki prowadzące księgi przychodów i rozchodów - pozostałe jednostki na rozrachunku.

2. Badania zróżnicowane są w zależności od wielkości jednostek. Przyjęto następujące kategorie wielkości jednostek obowiązujące począwszy od sprawozdawczości bieżącej roku 1993:

- duże - o liczbie pracujących w przemyśle ponad 50 osób, w pozostałych działach gospodarki ponad 20 osób,

- średnie - o liczbie pracujących w przemyśle w granicach 6-50 osób, w pozostałych działach gospodarki 6-20 osób,

- małe - o liczbie do 5 pracujących.

Podstawowe grupowania

1. W programie przyjęto umowne grupowania na:

- sektory: publiczny i prywatny,

- formy własności: - państwowa i komunalna,

- prywatna krajowa i prywatna zagraniczna,

- formy organizacyjno-prawne obejmujące m.in. takie grupy jednostek, jak:

- jednostki organów władzy, administracji, sądownictwa i kontroli państwowej,

- przedsiębiorstwa,

- jednostki samorządu terytorialnego,

- spółki,

- spółdzielnie i ich związki,

- jednostki organizacji społecznych, politycznych, związków zawodowych i wyznaniowych,

- fundacje i inne jednostki,

- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

2. Działalność jednostek gospodarki narodowej grupowana będzie wg dwóch klasyfikacji, tj. stosowanej dotychczas Klasyfikacji Gospodarki Narodowej (KGN) oraz wprowadzanej w życie od 1993 r. Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD). Poszczególne szczeble obu klasyfikacji są w przybliżeniu następująco równorzędne:

KGN EKD

Działy (19) Sekcje (17)

Grupy gałęzi (9) Podsekcje (16)

Gałęzie (86) Działy (60)

Branże (371) Grupy (222)

Rodzaje działalności (446) Klasy (512)

3. Zgodnie z Europejskim Systemem Zintegrowanych Rachunków Narodowych (ESA) w obliczeniach rachunków narodowych stosuje się podział na następujące sektory:

- przedsiębiorstwa niefinansowe,

- instytucje kredytowe,

- przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe,

- organy administracji państwowej,

- prywatne instytucje niezyskowne świadczące usługi dla gospodarstw domowych,

- gospodarstwa domowe.

Klasyfikacja ta przewiduje dalszy podział sektorów na podsektory.

4. Dane dotyczące sfery budżetowej oraz kierunków dochodów i wydatków budżetu państwa grupowane są wg klasyfikacji budżetowej. Klasyfikacja ta zawiera następujące szczeble:

- części, stanowiące klasyfikację resortową,

- działy, stanowiące klasyfikację działów wg KGN,

- rozdziały, stanowiące klasyfikację rodzajów jednostek,

- paragrafy, stanowiące klasyfikacje tytułów dochodów i wydatków.

5. Grupowania danych wg resortów nie występują w programie. Jedynie dane o liczbie pracujących i wynagrodzeniach oraz budżetach w administracji rządowej podaje się wg ministerstw, urzędów centralnych (wraz z ich jednostkami podległymi finansowanymi z budżetu) i urzędów wojewódzkich, a także niektóre dane o ochronie zdrowia.

6. W programie badań stosowane są następujące klasyfikacje wyrobów:

- Systematyczny Wykaz Wyrobów (wraz z nomenklaturami opracowanymi na ich podstawie do badań produkcji, obrotu towarowego, zużycia itp.),

- Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (CN),

- nomenklatury wyrobów i towarów do publikacji ONZ (SITC, CPA).

7. Program badań przewiduje opracowywanie danych wg podziału terytorialnego, a mianowicie:

- województw,

- zbiorczo w podziale na miasto i wieś,

- gmin i miast imiennie,

- rejonów administracyjnych,

- regionów lub obszarów.

Udostępnianie danych

Wyniki badań udostępnione są w formie wydawnictw statystycznych, komunikatów i obwieszczeń urzędowych, informacji prasowych i radiowo-telewizyjnych, notatek sygnalnych, wywiadów, tabulogramów, zestawień oraz na dyskietkach i taśmach magnetycznych. W rubryce mówiącej o udostępnianiu danych wyrażenie "tablice wynikowe" oznacza możliwość korzystania z rękopisów, tablic roboczych, tabulogramów i innych form pisanych, natomiast "nośniki magnetyczne" - dyskietki i taśmy magnetyczne. Na dyskietkach i taśmach będą udostępniane wyłącznie dane zagregowane wg szczebli klasyfikacji wymienionych w programie badań. W ramach publikacji statystycznych nie wyszczególniono publikacji zbiorczych, zwłaszcza Rocznika Statystycznego i Małego Rocznika Statystycznego, gdyż wyniki z większości badań są wykorzystywane do tych publikacji. Uwzględniono natomiast Biuletyn Statystyczny i Informację o sytuacji gospodarczej kraju z uwagi na ich węższy zakres tematyczny i prawie wyłączne źródła danych w okresach miesięcznych.

Możliwe jest także udostępnianie informacji statystycznych wymagających odrębnych obliczeń i dodatkowego przetwarzania wyników badań na warunkach ustalonych każdorazowo z zainteresowanymi odbiorcami danych. Przy udostępnianiu informacji statystycznych obowiązują przepisy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej, w tym także tajemnicy statystycznej. Dla użytkowników danych statystycznych wydany będzie informator zawierający szczegółowe dane o zbiorach statystycznych GUS w 1993 r. i trybie ich udostępniania. Materiały statystyczne dotyczące podstawowych przekrojów administracyjnych są do uzyskania we właściwych terytorialnie wojewódzkich urzędach statystycznych.

Ważniejsze skróty:

WPBS - Wieloletni Program Badań Statystycznych

EKD - Europejska Klasyfikacja Działalności

KGN - Klasyfikacja Gospodarki Narodowej

SWW - Systematyczny Wykaz Wyrobów

RCI PESEL - Rządowe Centrum Informatyczne - Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności

SISHZ - System Informatyczny Statystyki Handlu Zagranicznego

KRST - Klasyfikacja Rodzajowa Środków Trwałych

SNA - System of National Accounts (system rachunków narodowych wg metodologii ONZ)

ESA - European System of Integrated Economic Accounts (Europejski System Zintegrowanych Rachunków Narodowych)

CPA - Classification of Products by Activity (klasyfikacja wyrobów)

SAD - Single Administrative Document (Jednolity Dokument Administracyjny)

CN - Combined Nomenclature (Scalona Nomenklatura)

SNTHZ-CN - Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego

SITC - Standard International Trade Classification (Międzynarodowa Klasyfikacja Towarów Handlu Zagranicznego)

*/ - oznacza, że warunkiem przeprowadzenia badania jest pozyskanie sponsora

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika