Organizacja i funkcjonowanie rodzinnych domów dziecka.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MEN.1989.3.21

Akt utracił moc

Wersja od: 1 marca 1989 r.

ZARZĄDZENIE NR 24

MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

z dnia 6 kwietnia 1989 r.

w sprawie organizacji i funkcjonowania rodzinnych domów dziecka

Na podstawie art. 36a ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1972 r. Nr 16, poz. 114; z 1975 r. Nr 45, poz. 234 i z 1984 r. Nr 49, poz. 253)

zarządza się, co następuje:

§ 1. Dla zapewnienia dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej warunków opieki i wychowania zbliżonych do istniejących w naturalnej rodzinie mogą być tworzone rodzinne domy dziecka.

§ 2. Rodzinny dom dziecka jest państwową placówką opiekuńczo-wychowawczą (opieki całkowitej), realizującą nałożone na nią zadania metodami wychowania rodzinnego podporządkowaną wojewódzkiej radzie narodowej.

§ 3. Rodzinny dom dziecka sprawuje opiekę wychowawczą nad powierzonymi dziećmi, zgodnie z celami i zasadami ustalonymi dla tych placówek, bez naruszania uprawnień innych osób lub instytucji, wynikających z przepisów prawa rodzinnego.

I.

Cele i zadania rodzinnych domów dziecka

§  4.

1. Rodzinny dom dziecka zapewnia wychowankom wszechstronną opiekę i wychowanie w warunkach rodzinnej atmosfery, trwałości więzi emocjonalnych, poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji życia, aż do momentu usamodzielnienia.

2. W szczególności do zadań rodzinnego domu dziecka należy:

1) zapewnienie powierzonym opiece wychowankom właściwych warunków rozwoju fizycznego, dbanie o ich stan zdrowia, przestrzeganie zasad obowiązkowych, okresowych badań lekarskich prowadzonych przez placówki społecznej służby zdrowia, zapewnienie racjonalnego żywienia, odpowiedniego ubioru i kulturalnych warunków bytu,

2) zapewnienie realizacji obowiązku szkolnego oraz warunków do dalszego kształcenia się, gwarantującego zdobycie kwalifikacji zawodowych zgodnych z uzdolnieniami i zainteresowaniami oraz podjęcie pracy,

3) stworzenie warunków wszechstronnego rozwoju wychowanków: kształtowania postawy moralnej, umiejętności i nawyków pracy, rozwijanie uzdolnień i zainteresowań, organizowanie wolnego czasu i wypoczynku, rozwijanie wrażliwości estetycznej i wyrabianie nawyków kultury życia codziennego,

4) wdrażanie wychowanków do życia społecznego, dostosowanych do ich możliwości prac porządkowych i samoobsługowych w rodzinie, prac w gospodarstwie domowym.

II.

Organizacja rodzinnych domów dziecka

§  5.

1. Rodzinne domy dziecka tworzy, przekształca i znosi właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego o właściwości ogólnej, zwanej dalej "organem administracji".

2. Rodzinne domy dziecka organizowane są w obiektach gwarantujących przebywającym tam wychowankom prawidłowe warunki rozwoju i wychowania. Organ administracji zapewnia pomoc organizacyjną i środki finansowe na odpowiednie wyposażenie rodzinnego domu dziecka.

3. Dla każdego obiektu stanowiącego własność instytucji, organizacji społecznej lub osoby fizycznej winna być sporządzona właściwa umowa regulująca zasady użytkowania (najmu), wysokość czynszu, a także zasady rozliczeń z tytułu remontów i trwałego wyposażenia, pomiędzy terenowym organem administracji państwowej, do którego - zgodnie z obowiązującymi przepisami - należą sprawy utrzymania obiektów tych placówek i właścicielem obiektu.

§  6.

1. Powołanie i zorganizowanie rodzinnego domu dziecka następuje po uprzednim zawarciu umowy pomiędzy organem administracji i osobą zakwalifikowaną do prowadzenie rodzinnego domu dziecka, zwaną dalej "wychowawcą", i w terminie w tej umowie określonym. Wychowawca może zastrzec w tej umowie, że prowadzony przez niego rodzinny dom dziecka będzie funkcjonował nie dłużej niż do usamodzielnienia się wszystkich powierzonych mu wychowanków.

2. Kandydata do prowadzenia rodzinnego domu dziecka kwalifikuje organ administracji, po konsultacji z właściwym ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym TPD.

3. Kandydat na wychowawcę i jego współmałżonek winni:

1) przestrzegać podstawowych zasad moralnych,

2) posiadać obywatelstwo polskie,

3) posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,

4) korzystać z pełni praw publicznych.

4. Podstawę do zakwalifikowania kandydata do prowadzenia rodzinnego domu dziecka stanowią:

1) wniosek kandydata zawierający informacje o jego stanie rodzinnym i przebiegu dotychczasowej pracy,

2) zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia kandydata i pozostałych zamieszkujących z nim członków rodziny,

3) dokument stwierdzający kwalifikacje zawodowe kandydata,

4) opinie z ostatnich miejsc pracy kandydata i jego współmałżonka,

5) wywiad środowiskowy, zawierający również wywiad psychologiczny z kandydatem i jego najbliższą rodziną, przeprowadzony na polecenie organu administracji przez psychologa ośrodka adopcyjno-opiekuńczego TPD,

6) dane o niekaralności.

5. Prowadzenie rodzinnego domu dziecka w zasadzie powierza się osobie pozostającej w związku małżeńskim, dającej rękojmię należytego spełniania przyjętych obowiązków. W wyjątkowych przypadkach wychowawcą może być osoba samotna.

6. Wychowawca realizuje zadania wymienione w § 4 niniejszego zarządzenia oraz reprezentuje rodzinny dom dziecka na zewnątrz. Wychowawca ma prawo stosować inną, odpowiednią dla swej funkcji, nazwę np. "matka", "ciotka", itp.

§ 7. Organ administracji zapewnia wychowawcy pomoc pedagogiczną i organizacyjną.

III.

Wychowankowie rodzinnych domów dziecka

§  8.

1. Rodzinny dom dziecka obejmuje opieką wychowawczą sieroty naturalne oraz sieroty społeczne, których kontakt z rodziną własną został całkowicie zerwany.

2. Dziecko do rodzinnego domu dziecka kwalifikuje i kieruje państwowe pogotowie opiekuńcze, uwzględniając opinię właściwego ośrodka adopcyjno-opiekuńczego TPD i wychowawcy prowadzącego rodzinny dom dziecka. Przy umieszczaniu dziecka w rodzinnym domu dziecka państwowe pogotowie opiekuńcze winno:

1) przekazać wychowawcy orzeczenie psychologiczno-pedagogiczne, zawierające wyniki badań specjalistycznych oraz uwagi i zalecenia dotyczące dalszego postępowania z dzieckiem,

2) zawiadomić sąd opiekuńczy o umieszczeniu dziecka w rodzinnym domu dziecka,

3) zapewnić, aby dziecko umieszczone w rodzinnym domu dziecka nie podlegało rekwalifikacji.

3. Przy kierowaniu dzieci do rodzinnych domów dziecka nie mogą być rozdzielane rodzeństwa.

4. Pod opieką rodzinnego domu dziecka mogą pozostawać w zasadzie wychowankowie od 3 lat do pełnoletności, a po uzyskaniu pełnoletności tylko w razie uczęszczania do szkoły, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat.

5. W ramach łączenia rodzeństw rodzinny dom dziecka może objąć opieką, pozostające w normie rozwojowej, dzieci poniżej 3 roku życia.

6. Kierowanie do rodzinnego domu dziecka dzieci poniżej 3 roku życia odbywa się w porozumieniu z wydziałem zdrowia i opieki społecznej urzędu wojewódzkiego.

§  9.

1. Opiece rodzinnego domu dziecka powierza się 6 wychowanków płci obojga.

2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach opiece rodzinnego domu dziecka może być powierzona większa niż określona w ust. 1, liczba wychowanków, nie większa jednak niż 12.

3. W okresie organizacji rodzinnego domu dziecka, trwającym nie dłużej niż 1 rok, liczba wychowanków może być mniejsza od 6, nie mniej jednak niż 3 osoby.

4. W miarę usamodzielniania się wychowanków rodzinnego domu dziecka stan liczbowy wychowanków pozostających pod opieką placówki jest uzupełniany z zachowaniem - w miarę możliwości - zasady, aby najmłodszy z nich uzyskał samodzielność wraz z osiągnięciem prawa do emerytury przez wychowawcę.

5. W okresie dwóch ostatnich lat funkcjonowania rodzinnego domu dziecka przed zamierzonym rozwiązaniem placówki z powodu przejścia wychowawcy na emeryturę, do rodzinnego domu dziecka nie kieruje się nowych wychowanków. Liczba wychowanków może być w tym przypadku mniejsza niż 6.

§  10.

1. Wychowankom rodzinnego domu państwowych domów dziecka przysługuje na zasadach przewidzianych dla wychowanków :

1) pierwszeństwo w korzystaniu z przedszkoli, internatów oraz placówek wychowania pozaszkolnego,

2) ponadwymiarowych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz z tytułu wykonywania funkcji administracyjno-gospodarczych w rodzinnych domach dziecka, w których nie zatrudnia się pracowników obsługi określają odrębne przepisy.

§ 11. Wychowankowie rodzinnego domu dziecka obowiązani są do systematycznej realizacji obowiązku szkolnego, zdobywania kwalifikacji zawodowych, zgodnych z ich zainteresowaniami oraz możliwościami. Wychowankowie rodzinnego domu dziecka - stosownie do ich wieku i możliwości - współuczestniczą w organizacji całokształtu pracy opiekuńczo-wychowawczej w domu.

IV.

Osoby zatrudnione w rodzinnym domu dziecka

§ 12. Wychowawca powinien posiadać kwalifikacje określone dla wychowawców państwowych placówek opiekuńczo-wychowawczych.

§  13.

1. Zasady zatrudniania i wynagradzania oraz wymiar zajęć opiekuńczo-wychowawczych określają przepisy właściwe dla wychowawców państwowych domów dziecka.

2. Z tytułu kierowania rodzinnym domem dziecka wychowawcy przysługuje dodatek funkcyjny w wysokości określonej dla dyrektora państwowego domu dziecka.

3. Zasady wynagradzania wychowawców z tytułu prowadzenia ponadwymiarowych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz z tytułu wykonywania funkcji administracyjno-gospodarczych w rodzinnych domach dziecka, w których nie zatrudnia się pracowników obsługi określają odrębne przepisy.

§ 14. W przypadku zawarcia w umowie zastrzeżenia, o którym mowa w § 6 ust. 1:

1) do rodzinnego domu dziecka nie kieruje się nowych wychowanków,

2) wymiar zatrudnienia wychowawcy ustala się proporcjonalnie do aktualnej liczby wychowanków.

§  15.

1. W przypadku rozwiązania stosunku pracy z wychowawcą przed usamodzielnieniem się wszystkich wychowanków rodzinnego domu dziecka, organ administracji jest obowiązany do:

1) zawarcia stosunku pracy z innym wychowawcą w celu dalszego funkcjonowania rodzinnego domu dziecka, albo:

2) rozwiązania rodzinnego domu dziecka i zapewnienia wychowankom odpowiedniej formy opieki.

2. W przypadku rozwiązania rodzinnego domu dziecka z powodu przejścia wychowawcy na emeryturę, organ administracji zapewnia odchodzącemu na emeryturę wychowawcy, który nie posiada własnego mieszkania, odpowiedni do jego stanu rodzinnego lokal mieszkalny.

§  16.

1. Na czas urlopu wypoczynkowego, urlopu macierzyńskiego albo choroby wychowawcy trwającej dłużej niż 3 dni, organ administracji zawiera w zastępstwie umowę o pracę z innym wychowawcą, którym może być współmałżonek wychowawcy.

2. Zatrudniony w zastępstwie wychowawca otrzymuje wynagrodzenie według zasad określonych dla wychowawcy rodzinnego domu dziecka.

3. W przypadku wykorzystania przez wychowawcę urlopu wypoczynkowego z wychowankami, otrzymuje on dodatkowe wynagrodzenie, przysługujące wychowawcy według przepisów o wynagradzaniu pracowników zatrudnionych w placówkach wypoczynku dla dzieci i młodzieży.

§ 17. Wychowawcy rodzinnego domu dziecka przysługuje prawo do:

1) wyżywienia dla niego i członków jego rodziny - według zasad określonych dla wychowawców państwowych domów dziecka,

2) odzieży ochronnej i roboczej - na zasadach określonych w odrębnych przepisach dla intendenta i kucharza zatrudnionego w szkole lub placówce oświatowo-wychowawczej.

§ 18. Wychowawca zwraca - z tytułu opłat za czynsz i świadczenia pokrywane przez organ administracji – część kwoty, proporcjonalnie do liczby osób rodziny własnej wychowawcy mieszkających w rodzinnym domu dziecka, nie wyższą jednak niż czynsz za mieszkanie funkcyjne.

§  19.

1. Organ administracji, na uzasadniony wniosek wychowawcy, może zatrudnić w rodzinnym domu dziecka pracownika obsługi na zasadach określonych dla pracowników obsługi w państwowych domach dziecka.

2. W przypadku, o którym mowa w § 9 ust. 2, organ administracji może, na wniosek wychowawcy, zatrudnić dodatkowego wychowawcę, którym może być współmałżonek wychowawcy, w niepełnym wymiarze zajęć, a przy 12 wychowankach - w pełnym wymiarze zajęć.

V.

Źródła i zasady finansowania rodzinnych domów dziecka

§  20.

1. Wydatki budżetowe związane z finansowaniem rodzinnych domów dziecka planuje się w ramach wydatków na działalność zakładów opiekuńczo-wychowawczych, według norm i stawek kalkulacyjnych stosowanych w tych zakładach.

2. W ramach wydatków budżetowych zaplanowanych na zasadach, o których mowa w ust. 1, organ administracji ustala plan finansowy rodzinnego domu dziecka.

Stawki kalkulacyjne wydatków rzeczowych przyjęte do ustalenia wysokości tych wydatków w planie finansowym, nie mogą przekraczać przeciętnych w skali danego województwa stawek kalkulacyjnych stosowanych dla państwowych domów dziecka.

3. Z ogólnej kwoty wydatków ustalonych w planie finansowym rodzinnego domu dziecka organ administracji:

1) finansuje bezpośrednio wydatki osobowe i pochodne od płac, a także koszty remontów bieżących, zakup podstawowego wyposażenia oraz niektóre koszty związane z utrzymaniem pomieszczeń placówki (czynsze i świadczenia, opłaty za energię elektryczną, ciepłą wodę i gaz), opłaty telefoniczne, usługi pralnicze itp. - na podstawie przedstawionych faktur oraz w oparciu o prowadzoną dokumentację dotyczącą wynagrodzeń wychowawcy;

2) przekazuje wychowawcy - w okresach miesięcznych - zryczałtowaną kwotę pieniężną na finansowanie pozostałej części wydatków bieżących, a mianowicie na:

a) zakup artykułów żywnościowych,

b) zakup odzieży, bielizny osobistej i obuwia dla wychowanków,

c) wypłatę wychowankom kwot do własnej dyspozycji, tzw. kieszonkowego,

d) inne wydatki rzeczowe (np. utrzymanie higieny osobistej i czystości, zakup książek i przyborów szkolnych wstęp na imprezy kulturalno-rozrywkowe, zakup lekarstw itp.).

4. Roczną kwotę wydatków zryczałtowanych, o których mowa w ust. 2 pkt 2, ustala się w wysokości odpowiadającej sumie następujących iloczynów:

1) liczby osobodni wychowanków przez 125% obowiązującej w danym roku normy budżetowej na wyżywienie w zakładach opiekuńczo-wychowawczych,

2) liczby wychowanków przez obowiązującą w danym roku normę budżetową na zakup odzieży, bielizny i obuwia,

3) liczby wychowanków przez odpowiednio skalkulowaną - w zależności od warunków miejscowych - przypadającą na 1 wychowanka kwotę wydatków rzeczowych po wyłączeniu wydatków pokrywanych przez organ administracji.

5. Wydatki poniesione przez wychowawcę w ramach kwoty wydatków zryczałtowanych nie podlegają rozliczeniu z organem administracji.

6. Środki pieniężne na zryczałtowane wydatki bieżące organ administracji przekazuje wychowawcy w okresach miesięcznych, do dnia 15 każdego miesiąca, na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy we właściwym banku, względnie na otwartą w tym celu imienną książeczkę oszczędnościową PKO.

7. W przypadku zorganizowania przez wychowawcę prywatnego wypoczynku wakacyjnego dla wychowanków poza siedzibą rodzinnego domu dziecka, organ administracji zwraca wychowawcy udokumentowane koszty wypoczynku wychowanków.

VI.

Postanowienia końcowe

§ 21. Traci moc zarządzenie Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 15 maja 1976 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania rodzinnych domów dziecka (Dz. Urz. MOiW Nr 8, poz. 53 i z 1984 r. Nr 8, poz. 47).

§ 22. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 marca 1989 r.