Opracowywanie programów badań, organizacji i technologii prac sprawozdawczo-statystycznych oraz kontrola prawidłowości, terminowości i legalności sprawozdawczości statystycznej.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1984.6.13

Akt utracił moc

Wersja od: 15 grudnia 1984 r.

ZARZĄDZENIE Nr 73

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 13 listopada 1984 r.

w sprawie opracowywania programów badań, organizacji i technologii prac sprawozdawczo-statystycznych oraz kontroli prawidłowości, terminowości i legalności sprawozdawczości statystycznej

(znak: GP-2-020-73)

Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. Nr 7, poz. 58) zarządza się, co następuje:

§ 1. Ustala się wytyczne opracowywania programów badań, organizacji i technologii prac sprawozdawczo-statystycznych oraz kontroli prawidłowości, terminowości i legalności sprawozdawczości statystycznej, stanowiące załącznik do zarządzenia.

§ 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

WYTYCZNE

opracowywania programów badań, organizacji i technologii prac sprawozdawczo-statystycznych oraz kontroli prawidłowości, terminowości i legalności sprawozdawczości statystycznej

CZĘŚĆ I.

OPRACOWYWANIE PROGRAMÓW BADAŃ STATYSTYCZNYCH.

§  1.

1. Badaniem statystycznym statystyki państwowej w rozumieniu ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. Nr 7, poz. 58), zwanej dalej "ustawą", jest zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących zbiorowość objętą badaniem, podejmowanych przez organy statystyki państwowej lub inne - określone w art. 4 ustawy - organy upoważnione do prowadzenia badań statystycznych.

2. Badanie statystyczne obejmuje czynności realizowane w następujących etapach:

1) przygotowanie badania,

2) obserwacja statystyczna, tj. gromadzenie danych statystycznych,

3) opis statystyczny, tj. kontrola danych, przetwarzanie, łącznie z opracowaniem tablic statystycznych lub utworzenie bazy danych na maszynowych nośnikach danych,

4) analiza statystyczna i formułowanie wniosków,

5) prezentacja i udostępnianie wyników badań.

§  2.

1. Badania statystyczne statystyki państwowej dzielą się na:

1) badania prowadzone przez organy statystyki państwowej, tj. przez Główny Urząd Statystyczny i podległe mu wojewódzkie urzędy statystyczne, zwane dalej "statystyką centralną",

2) badania prowadzone przez organy określone w art. 4 ustawy, zwane dalej "statystyką resortową".

2. Statystyka centralna obejmuje badania dotyczące procesów i zjawisk ujętych w narodowych planach społeczno-gospodarczych i centralnych planach rocznych oraz innych zjawisk społeczno-gospodarczych o podstawowym znaczeniu dla organów władzy i administracji państwowej oraz społeczeństwa, mających zasięg ogólnokrajowy, międzywojewódzki lub wojewódzki.

Badania statystyki centralnej są prowadzone w zasadzie w okresach nie krótszych niż miesiąc.

3. Statystyka resortowa ma charakter uzupełniający w stosunku do statystyki centralnej oraz dotyczy zagadnień specjalistycznych o zasięgu branżowym lub terenowym, stanowiących przedmiot zainteresowania organu prowadzącego badanie. W uzasadnionych wypadkach badania statystyki resortowej mogą być prowadzone w okresach krótszych niż miesiąc.

4. Wiążące i szczegółowe rozgraniczenie statystyki centralnej i statystyki resortowej ustalają wieloletnie programy badań statystycznych; przy czym wyklucza się równoległe badanie zjawisk w tych samych ujęciach i terminach przez statystykę centralną i statystykę resortową, biorąc pod uwagę względy ekonomiczne, organizacyjne i techniczne.

5. Badania statystyczne nie objęte zakresem statystyki państwowej, prowadzone przez inne organy i jednostki, a w szczególności przez instytuty i placówki naukowo-badawcze oraz szkoły wyższe, nie stanowią podstawy do nakładania obowiązków sprawozdawczych. Udział przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek gospodarki uspołecznionej oraz osób fizycznych w tych badaniach jest dobrowolny i odbywa się na zasadach wzajemnie uzgodnionych, a stosowane formularze nie podlegają zatwierdzeniu przez Główny Urząd Statystyczny.

§ 3. Nie uważa się za badanie statystyczne i nie ujmuje się w programach badań statystycznych zbierania informacji dotyczących:

1) prowadzonej działalności kontrolnej,

2) załatwiania skarg i wniosków,

3) działalności statutowej oraz liczby członków organizacji politycznych i społecznych - przez organy tych organizacji,

4) zadań planowych, programów działania, zamierzeń i wielkości przewidywanych w przyszłości,

5) stanu zamówień i ich realizacji (z wyjątkiem zamówień rządowych),

6) działalności społeczno-gospodarczej, których zbieranie wynika z upoważnień ustawowych,

oraz przeznaczonych do celów:

7) współdziałania jednostek w ramach zrzeszeń i dobrowolnych związków,

8) ustalania (zatwierdzania) cen, uzyskiwania kredytów i ustalania wymiaru podatków,

9) kontroli zewnętrznej, wynikających w toku prowadzonej kontroli,

10) uzupełnienia informacji i wyjaśnień służących interpretacji wyników badań statystycznych.

§  4.

1. Szczegółowy zakres badań statystycznych wynika z wieloletnich i rocznych programów badań statystycznych.

2. Wieloletni program badań statystycznych:

1) ujmuje badania statystyki centralnej i resortowej usystematyzowane według grup tematycznych - z wyodrębnieniem grupy badań wielotematycznych (kompleksowych) - przewidzianych do realizacji w okresie odpowiadającym okresowi, na który jest opracowywany narodowy plan społeczno-gospodarczy,

2) zawiera następujące informacje o każdym badaniu statystycznym:

a) temat badania,

b) zakres jednostek objętych badaniem,

c) ważniejsze grupowania (przekroje),

d) częstotliwość badania,

e) określenie organu prowadzącego badanie,

3) jest ustalany przez Radę Ministrów; projekt tego programu przygotowuje Główny Urząd Statystyczny,

4) stanowi podstawę do przeprowadzenia badań statystycznych.

3. Roczny program badań statystycznych:

1) ujmuje badania statystyki centralnej,

2) stanowi rozwinięcie i konkretyzację na dany rok wieloletniego programu badań statystycznych, uwzględniając między innymi etapy opracowań i terminy ich realizacji,

3) jest ustalany przez Główny Urząd Statystyczny.

§ 5. Wprowadzanie dodatkowych badań statystycznych, nie objętych wieloletnim programem badań statystycznych w okresie jego obowiązywania, rozszerzenie tematyki, zakresu albo zmiana częstotliwości badania następuje po ustaleniu, że wyniki prowadzonych badań nie umożliwiają statystycznego naświetlenia zjawiska w drodze dodatkowego przetworzenia zgromadzonych danych statystycznych - w trybie określonym uchwałą wprowadzającą wieloletni program badań statystycznych.

§  6.

1. Projekt wieloletniego programu badań statystycznych opracowuje Główny Urząd Statystyczny przy współudziale organów określonych w art. 4 ustawy.

2. Prace nad przygotowaniem projektu wieloletniego programu badań statystycznych obejmują:

1) dokonanie przez Główny Urząd Statystyczny analizy prowadzonych badań i w oparciu o informację Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministrów: Finansów; Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz innych organów o przewidywanych zmianach w systemie zarządzania i planowania gospodarki narodowej, opracowanie wstępnego projektu badań statystyki centralnej oraz przekazanie tego projektu do wiadomości organom prowadzącym badania statystyki resortowej,

2) dokonanie przez organy prowadzące badania statystyki resortowej analizy potrzeb w zakresie informacji statystycznych, przygotowanie i przekazywanie Głównemu Urzędowi Statystycznemu projektu badań statystyki resortowej lub wniosków dotyczących rozszerzenia statystyki centralnej; terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego przekazują swoje propozycje za pośrednictwem wojewódzkich urzędów statystycznych,

3) dokonanie przez Główny Urząd Statystyczny analizy proponowanej tematyki badań statystycznych z punktu widzenia ich przydatności, stosowanych metod badań (pełne, częściowe), częstotliwości, przewidywanych grupowań, rozgraniczenia statystyki centralnej i resortowej oraz przygotowanie zbiorczego projektu programu badań. W toku analizy jednostki współdziałające przy opracowywaniu programów badań statystycznych przedstawiają na wniosek Głównego Urzędu Statystycznego dodatkowe wyjaśnienia i uzasadnienia,

4) przekazanie przez Główny Urząd Statystyczny - po uzyskaniu opinii Rady do Spraw Systemów Informacji Społeczno-Gospodarczej oraz Naukowej Rady Statystycznej projektu wieloletniego programu badań statystycznych do uzgodnień międzyresortowych,

5) przedłożenie projektu Radzie Ministrów do zatwierdzenia w terminie do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego okres obowiązywania programu.

3. Szczegółowy harmonogram i tryb opracowania kolejnych projektów wieloletniego programu badań statystycznych Główny Urząd Statystyczny będzie ustalał i przekazywał zainteresowanym w terminie wyprzedającym o półtora roku początkową datę obowiązywania programu.

4. Roczny program badań statystycznych jest opracowywany i ustalany przez Główny Urząd Statystyczny po uzyskaniu opinii Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministra Finansów, Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych do całości projektu oraz od pozostałych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej - do poszczególnych odcinków projektu.

CZĘŚĆ  II.

ORGANIZACJA I TECHNOLOGIA PRAC SPRAWOZDAWCZO-STATYSTYCZNYCH

§  7.

1. Obserwacja statystyczna, tj. gromadzenie danych statystycznych, jako etap badania statystycznego może być realizowana w drodze:

1) nałożenia obowiązku sprawozdawczego, przez co należy rozumieć obowiązek sporządzenia i przekazania danych statystycznych wskazanym organom w formie, terminie i w sposób określony przez organ nakładający obowiązek,

2) przeprowadzania spisów i badań statystycznych, w których obowiązek udzielenia informacji mają osoby fizyczne,

3) prowadzenia notowań przez organy statystyki państwowej lub społecznych korespondentów statystycznych,

4) zbierania informacji udzielanych na zasadzie dobrowolności.

2. Obowiązki sprawozdawcze, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być nakładane wyłącznie przez Główny Urząd Statystyczny i organy upoważnione do prowadzenia badań statystycznych, określone w art. 4 ustawy.

3. Nałożenie obowiązku sprawozdawczego następuje:

1) w badaniach statystyki centralnej w formie zarządzenia Prezesa GUS, a w zakresie statystyki finansów w formie zarządzenia wydanego przez Prezesa GUS w porozumieniu z Ministrem Finansów,

2) w badaniach statystyki resortowej w formie aktu normatywnego organu prowadzącego badanie, wydanego w porozumieniu z Prezesem GUS. Porozumienie stanowi zatwierdzenie formularza, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy.

4. Wykaz obowiązków sprawozdawczych, ustalanych przez Główny Urząd Statystyczny informujący o formach przekazywania danych statystycznych, terminach wykonania obowiązku, jednostkach zobowiązanych oraz numerze i dacie aktu normatywnego wprowadzającego obowiązek sprawozdawczy jest publikowany w Monitorze Polskim. Wykazy obowiązków sprawozdawczych wprowadzonych aktami normatywnymi pozostałych organów prowadzących badania statystyczne statystyki resortowej są ogłaszane w dziennikach urzędowych tych organów.

§  8.

1. Obowiązki sprawozdawcze mogą być realizowane w formie:

1) sprawozdawczości statystycznej,

2) przekazywania kopii dokumentów ewidencji podstawowej prowadzonej dla innych celów w jednostce objętej badaniem,

3) udostępniania danych zgromadzonych w bazie danych systemu ewidencyjno-informacyjnego jednostki objętej badaniem.

2. Sprawozdawczością statystyczną, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest:

1) wypełnienie ustalonego formularza i przekazanie go - bezpośrednio lub pocztą - odbiorcy wskazanemu w akcie normatywnym ustalającym obowiązek sprawozdawczy,

bądź

2) przeniesienie danych statystycznych na maszynowy nośnik danych i przekazanie tego nośnika wskazanemu odbiorcy,

bądź

3) przekazanie danych statystycznych wskazanemu odbiorcy środkami teletechniki (telefon, dalekopis, teletransmisja).

§  9.

1. Akt normatywny wprowadzający obowiązki sprawozdawcze powinien określać:

1) przedmiot i zakres danych jakich dotyczy obowiązek sprawozdawczy,

2) podmioty zobowiązane,

3) terminy realizacji obowiązku,

4) odbiorców,

5) formy wykonania,

6) sposób wykonania.

2. Podmioty zobowiązane określa się przez podanie:

1) grup jednostek gospodarki narodowej oraz ich oznaczeń kodowych według systemu REGON lub imiennego wykazu jednostek,

2) rodzajów działalności i zdarzeń, których wystąpienie obliguje do przekazania danych,

3) zasad wybrania lub wylosowania jednostek do badania.

3. Terminy dostarczania sprawozdań lub przekazywania danych określa się:

- liczbą dni roboczych po okresie sprawozdawczym dla sprawozdań (meldunków) sporządzanych w okresach krótszych niż 7-dniowe,

- konkretną datą - dla sprawozdań jednorazowych, półrocznych i rocznych oraz

- liczbą dni kalendarzowych - dla pozostałych sprawozdań.

4. Integralną część aktu normatywnego wprowadzającego obowiązki sprawozdawcze w formie sprawozdawczości statystycznej stanowi formularz oraz instrukcja.

5. Przez formularz rozumie się wzór zestawienia według którego są przekazywane odbiorcy informacje statystyczne tj. zarówno blankiet, na którym sporządza się sprawozdanie (§ 8 ust. 2 pkt 1) jak też wzór zapisu na maszynowym nośniku danych (§ 8 ust. 2 pkt 2), wzór telefonogramu, teleksu, zestawienia przekazywanego drogą teletransmisji danych z komputera (§ 8 ust. 2 pkt 3).

§  10.

1. Wprowadzanie obowiązków sprawozdawczych statystyki resortowej następuje na wniosek organu określonego w art. 4 ustawy z zachowaniem następującego trybu:

1) podstawą wniosku kierowanego do Głównego Urzędu Statystycznego przez organ prowadzący badanie statystyczne jest wieloletni program badań statystycznych,

2) do wniosku, o którym mowa w pkt 1, organ prowadzący badanie załącza projekt:

a) aktu normatywnego wprowadzającego obowiązek sprawozdawczy wraz z uzasadnieniem,

b) formularza,

c) instrukcji sposobu wypełniania sprawozdania (wraz z klasyfikacjami lub nomenklaturami).

Projektu instrukcji nie przedstawia się w przypadku badań o nieskomplikowanej metodologii.

3) zatwierdzenie formularzy, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy, następuje w drodze podpisania przez Prezesa GUS projektu aktu normatywnego wprowadzającego obowiązek sprawozdawczy.

2. Główny Urząd Statystyczny może uzależnić zatwierdzenie sprawozdawczości od:

1) dostarczenia dodatkowych wyjaśnień dotyczących celowości badań, sposobu wykorzystania wyników badania, systemu przetwarzania i udostępniania danych,

2) przekonsultowania z jednostkami sprawozdawczymi możliwości sporządzenia sprawozdania na podstawie prowadzonej dokumentacji, ewidencji podstawowej i przedstawienia GUS opinii tych jednostek,

3) dokonania zmian układu graficznego formularza, objaśnień, nomenklatur, obiegu sprawozdań, jeśli nie odpowiadają one ustalonym zasadom lub są nieracjonalne,

4) nadsyłania wyników badań lub kopii sprawozdań organom statystyki państwowej.

3. Odmowa zatwierdzenia sprawozdawczości może nastąpić ze względu na niecelowość badania lub nienależyte jego przygotowanie od strony metodologicznej, organizacyjnej lub technicznej, brak warunków do wiarygodnego sporządzania sprawozdania, dublowanie sprawozdawczości resortowej ze sprawozdawczością centralną.

§  11.

1. Formularze statystyki centralnej ustalone przez Główny Urząd Statystyczny opatrzone są znakiem GUS , a sprawozdawczości resortowej - zatwierdzone przez GUS - są opatrzone klauzulą:

wypełniaj resortowe formularze sprawozdawcze tylko z tym nadrukiem

zatwierdzono
dnia ............	[GUS]
za Nr ...........

2. Formularze, na których sporządzane są sprawozdania, należy opracowywać zgodnie z wydanymi przez Główny Urząd Statystyczny "Zasadami projektowania wzorów formularzy sprawozdawczości statystycznej".

3. Zbieranie informacji w ramach badań statystycznych nie objętych zakresem statystyki państwowej, o których mowa w § 2 ust. 5, odbywa się na zasadach dobrowolnego przekazania danych. Jednostka prowadząca takie badanie ma obowiązek umieszczania na formularzu, wzorze ankiety, lub w piśmie albo upoważnieniu osoby prowadzącej badanie - klauzuli następującej treści "informacje zbierane są na zasadzie dobrowolności".

4. Instrukcja sporządzania sprawozdań zawiera następujące informacje:

1) ogólne zasady wykonywania obowiązków sprawozdawczych oraz sposób sporządzania i przesyłania sprawozdań,

2) objaśnienia dotyczące sposobu wypełniania formularzy (w kolejności formularzy, działów formularza, wierszy i rubryk),

3) objaśnienia dotyczące korzystania z zeszytów metodycznych, klasyfikacji, nomenklatur i kodów,

4) wskazanie źródeł ewidencyjnych danych sprawozdawczych,

5) podanie sposobu kontrolowania prawidłowości formalnej i zgodności rachunkowej danych sprawozdawczych oraz powiązań między formularzami.

Załącznikami do instrukcji mogą być klasyfikacje, nomenklatury i kody, jeśli nie stanowią one odrębnej publikacji.

5. Szersze wyjaśnienia metodyki sprawozdawczości statystycznej z określonych dziedzin mogą być zawarte w zeszytach metodycznych Głównego Urzędu Statystycznego wprowadzanych odrębnymi zarządzeniami Prezesa GUS.

6. Organ prowadzący badania statystyczne:

1) zaopatruje jednostki sprawozdawcze w akty normatywne, formularze, instrukcje i zeszyty metodyczne, przy czym:

a) akty normatywne, instrukcje i zeszyty metodyczne zachowują ważność w okresach wieloletnich i są dostarczane raz na cały okres trwania obowiązku sprawozdawczego (w zasadzie na okres 5-letni),

b) zmiany do instrukcji lub zeszytów metodycznych, jeśli mają miejsce, są dostarczane w miarę ich dokonywania,

c) formularze sprawozdawcze są dostarczane co roku w ilości niezbędnej do sporządzania sprawozdań (ewentualnie w kilku partiach w ciągu roku),

2) organizuje instruktaż dla jednostek sprawozdawczych oraz bieżąco wyjaśnia zgłaszane wątpliwości i niejasności.

§  12.

1. Przy wykonywaniu obowiązków sprawozdawczych jednostki sprawozdawcze stosują następujące zasady ogólne:

1) zgodności danych statystycznych ze stanem faktycznym:

a) dane liczbowe powinny być opracowane zgodnie z przepisami instrukcji, względnie zeszytu metodycznego jak również z ustalonymi klasyfikacjami, nomenklaturami i kodami, po szczegółowym zapoznaniu się z dokumentami tego rodzaju przed przystąpieniem do opracowania danych,

b) dane liczbowe powinny wynikać z prawidłowo prowadzonych w jednostce sprawozdawczej dokumentów i ewidencji podstawowej, a dane szacunkowe mogą być zamieszczane wyłącznie w przypadkach, gdy wyraźnie przewidziano to w instrukcji. Sporządzający sprawozdanie powinien posiadać dobrą znajomość odpowiedniego działu wewnętrznego systemu ewidencyjno-informacyjnego, którego prowadzenie ma zapewnić każda jednostka sprawozdawcza stosownie do art. 19 ustawy,

c) po sporządzeniu sprawozdania należy przeprowadzić kontrolę merytoryczną i rachunkową oraz kontrolę zgodności danych zawartych w różnych działach sprawozdania lub innych sprawozdaniach,

d) w przypadku stwierdzenia, że złożone sprawozdanie zawiera błędy lub usterki, jednostka sprawozdawcza niezwłocznie wysyła sprostowanie do wszystkich odbiorców - stosownie do przepisów instrukcji;

2) poprawności formalnej sprawozdania:

a) wszystkie pozycje sprawozdań wypełnia się przez wpisanie odpowiednich danych liczbowych; pozycji, w których umieszczono znak "x" wypełniać nie należy,

b) sprawozdania sporządzone na formularzach, w których pozostawiono wiersze (rubryki) bez nadrukowanego opisu (tzn. sprawozdania otwarte), mogą być - w razie potrzeby - uzupełnione przez dodanie arkusza ("siatki") dostarczonej przez organ prowadzący badanie statystyczne,

c) stosuje się jednostki miary wymienione na formularzach lub w odpowiednim wykazie (nomenklaturze) podanym w instrukcji lub dołączonym do niej; dane liczbowe należy podawać z dokładnością ustaloną w szczegółowych objaśnieniach instrukcji bądź uwidocznioną na formularzu,

d) przy wykazywaniu danych w liczbach całkowitych (bez znaku po przecinku) lub w agregacjach większych aniżeli występujące w dokumentacji źródłowej należy dokonać zaokrąglenia według następującej zasady: ułamki od 0,01 do 0,49 odrzuca się, a od 0,50 do 0,99 zaokrągla się w górę - do 1,

e) sumowanie danych w wierszach lub rubrykach sprawozdania powinno być starannie sprawdzone; sumy liczb podanych w pozycjach objętych nagłówkiem "w tym" nie mogą być większe od liczby występującej w pozycji poprzedzającej ("ogółem" lub "razem"), stanowią one bowiem część tej liczby; sprawdzone też powinny być sumy kontrolne, jeśli są one w danym sprawozdaniu wymagane,

f) sprawozdania należy wypełniać czytelnie (na maszynie lub długopisem) zwracając uwagę, aby poszczególne dane nie wykraczały poza miejsce przeznaczone do ich wpisania, ani nie zbiegały się ze sobą; ewentualne korekty powinny być również naniesione w sposób czytelny i nie mogą wykraczać poza linie rubryk i wierszy,

g) na wszystkich sprawozdaniach statystycznych, w odpowiednim polu części tytułowo-adresowej, odciska się w sposób wyraźny pieczątkę z numerem statystycznym jednostki sprawozdawczej według systemu REGON, ustalonym przez Główny Urząd Statystyczny; ten sam numer należy podawać w korespondencji, w sprawach sprawozdawczości statystycznej,

h) w części końcowej sprawozdania, oprócz wymaganych podpisów należy umieścić pieczęć jednostki sprawozdawczej oraz datę sporządzenia sprawozdania, a także numer telefonu osoby odpowiedzialnej za opracowanie sprawozdania,

3) uwzględniania zmian organizacyjnych zaistniałych w danym roku:

a) w przypadku przekazania (lub przejęcia) jednostki samodzielnie bilansującej dane od początku roku do momentu przekazania (przejęcia) koryguje się przez odjęcie (lub dodanie) danych dotyczących jednostki przekazanej (przejętej),

b) w przypadku przekazania (przejęcia) jednostki nie bilansującej samodzielnie dane za okresy od początku roku do momentu przekazania (przejęcia) tej jednostki nie są korygowane;

4) przestrzeganie zasady legalności:

a) stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy sporządzanie sprawozdań na formularzach nie zatwierdzonych przez Główny Urząd Statystyczny jest zabronione, z wyjątkiem danych zbieranych do celów innych aniżeli badania statystyczne podane w § 3 lub w trybie podanym w § 11 ust. 3,

b) przypadki nakładania obowiązków sprawozdawczych na formularzach nie zatwierdzonych przez GUS zgłasza się organom statystyki państwowej tj. Głównemu Urzędowi Statystycznemu i wojewódzkim urzędom statystycznym.

2. Zgodność danych liczbowych z dokumentacją i ewidencją podstawową oraz prawidłowość sporządzonych sprawozdań stwierdzają podpisami dyrektorzy (kierownicy) jednostek sprawozdawczych oraz osoba sporządzająca sprawozdanie.

3. Sprawozdania przekazuje się w sposób określony w akcie normatywnym lub w instrukcji i w ustalonych terminach, przy czym:

1) ustalony termin jest ostatecznym terminem wysłania lub doręczenia sprawozdania,

2) przesyłając sprawozdania pocztą należy na kopercie umieścić napis (odcisk pieczątki) "PILNE STATYSTYKA",

3) pierwszy egzemplarz sprawozdania przesyła się zawsze do odbiorcy wskazanego w akcie normatywnym wprowadzającym obowiązek sprawozdawczy.

CZĘŚĆ  III.

KONTROLA PRAWIDŁOWOŚCI, TERMINOWOŚCI I LEGALNOŚCI SPRAWOZDAWCZOŚCI STATYSTYCZNEJ

§  13.

1. Organy statystyki państwowej prowadzą ewidencję i kontrolę prawidłowości sporządzania sprawozdań statystycznych i terminowości ich wpływu do tych organów.

Za sprawozdanie nieprawidłowe uznaje się sprawozdanie sporządzone niezgodnie z przepisami obowiązujących instrukcji, zawierające usterki albo błędy rachunkowe, formalne lub logiczne.

W toku kontroli terminowości są ujawniane fakty dostarczania lub nadsyłania sprawozdań po wyznaczonych terminach.

2. Organy statystyki państwowej dokonują kontroli legalności i rzetelności sprawozdań statystycznych mającej na celu:

1) ujawnianie nielegalnych badań statystycznych, tzn. badań organizowanych i prowadzonych z pominięciem zasad i trybu określonego w § 10 i 11,

2) ujawnianie sprawozdań nierzetelnych, tj. sprawozdań, w których wykazano dane niezgodne ze stanem faktycznym, wynikającym z dokumentacji i ewidencji podstawowej lub stwierdzonym w inny sposób przez przeprowadzających kontrolę,

3) określanie przyczyn sporządzania sprawozdań nielegalnych i nierzetelnych, określanie sposobów usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, wskazywanie osób winnych takiego stanu rzeczy,

4) upowszechnianie przykładów wzorowej pracy w dziedzinie sprawozdawczości statystycznej.

§  14.

1. Do zarządzania kontroli, o których mowa w § 13 i podpisywania upoważnień do ich przeprowadzenia są uprawnieni:

1) prezes i wiceprezesi GUS,

2) dyrektor i wicedyrektor Biura Kontroli GUS,

3) dyrektorzy i wicedyrektorzy departamentów (komórek równorzędnych) GUS,

4) dyrektorzy i zastępcy dyrektorów wojewódzkich urzędów statystycznych.

2. Upoważnienie do kontroli powinno zawierać:

1) stempel podłużny organu statystyki państwowej,

2) nazwę i adres jednostki kontrolowanej,

3) imiona i nazwiska osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli,

4) imię i nazwisko osoby wyznaczonej do pełnienia obowiązków kierownika zespołu kontrolnego; jeśli kontrola ma być przeprowadzona przez zespół,

5) tematykę kontroli,

6) termin przeprowadzenia kontroli,

7) określenie trybu przeprowadzania kontroli.

3. Pracownicy Głównego Urzędu Statystycznego i wojewódzkich urzędów statystycznych przeprowadzający kontrolę powinni się legitymować legitymacją służbową lub dowodem osobistym i upoważnieniem do kontroli.

4. Prezes i wiceprezesi GUS, dyrektor i wicedyrektor Biura Kontroli oraz dyrektorzy i zastępcy dyrektorów wojewódzkich urzędów statystycznych są uprawnieni do przeprowadzania kontroli w jednostkach sprawozdawczych na podstawie legitymacji służbowych.

§ 15. Tryb kontroli w uspołecznionych jednostkach sprawozdawczych, obowiązki i uprawnienia kontrolujących i jednostek kontrolowanych oraz sposób postępowania pokontrolnego są określone w przepisach o wykonywaniu kontroli przez organy administracji państwowej.

§ 16. Organy statystyki państwowej w toku kontroli rzetelności sprawozdań dokonują badania systemów ewidencyjno-informacyjnych w jednostkach sprawozdawczych, ustalając, czy:

1) jest prowadzona ewidencja niezbędna do sporządzania sprawozdań,

2) ewidencja jest prowadzona bieżąco,

3) ewidencja jest wolna od błędów rachunkowych,

4) ewidencja jest kompletna.

§  17.

1. Organy statystyki państwowej weryfikują, w trybie kontroli sprawdzających, wykonanie przez jednostki sprawozdawcze:

1) doraźnych zarządzeń wydanych przez kierowników tych jednostek na wniosek kontrolującego lub kierownika zespołu kontrolnego,

2) działań wynikających z wniosków przyjętych do realizacji podczas narad pokontrolnych,

3) zaleceń pokontrolnych wydanych:

- państwowym jednostkom organizacyjnym przez organy sprawujące nadzór nad tymi jednostkami,

- innym jednostkom sprawozdawczym przez organy statystyki państwowej.

2. Organy statystyki państwowej prowadzą działalność zmierzającą do poprawy stanu sprawozdawczości pod względem jej prawidłowości, terminowości i rzetelności oraz przestrzegania zasady legalności sprawozdawczości statystycznej stosując między innymi:

1) rozmowy z kierownikami jednostek,

2) narady z udziałem kierowników jednostek,

3) konsekwentne egzekwowanie wykonania przez jednostki sprawozdawcze zarządzeń i wniosków względnie zaleceń pokontrolnych wymienionych w ust. 1.

3. Podstawowym środkiem egzekwowania wykonania doraźnych zarządzeń, wniosków i zaleceń pokontrolnych są kontrole sprawdzające, w toku których jest badana terminowość i prawidłowość wykonania przez właściwe komórki organizacyjne ustaleń zawartych w tych zarządzeniach, wnioskach i zaleceniach.

§  18.

1. Odpowiedzialność za zgodność ze stanem faktycznym danych wykazywanych w sprawozdaniach statystycznych oraz za prawidłowość i terminowość sporządzania sprawozdań statystycznych lub przekazywania danych statystycznych w innej formie ponoszą kierownicy jednostek, w których sporządzane są sprawozdania statystyczne oraz osoby sporządzające sprawozdania.

2. W przypadkach, gdy w trakcie kontroli organ statystyki państwowej poweźmie podejrzenie popełnienia przestępstwa, zawiadamia o zaistniałych faktach organy ścigania.