Określenie minimalnych wymagań programowych na studiach magisterskich dla kierunków rolniczych.
Dz.Urz.MEN.1996.2.5
Akt utracił mocUCHWAŁA Nr 223/96
RADY GŁÓWNEJ SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
z dnia 18 stycznia 1996 r.
w sprawie określenia minimalnych wymagań programowych na studiach magisterskich dla kierunków rolniczych
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich
Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich
WYMAGANIA ogólne
Studia na kierunku Ogrodnictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Zakłada się, że łączny wymiar zajęć wynosi 3400 godzin, w tym 1910 godzin określonych w minimum programowym.
SYLWETKA absolwenta
Absolwent kierunku ogrodniczego powinien dysponować poszerzoną wiedzą z zakresu nauk biologicznych i chemicznych oraz znajomością metod analizy ekonomicznej oraz organizacji i zarządzania. Ponadto powinien dysponować wiedzą technologiczną i techniczną z zakresu produkcji ogrodniczej: warzywnictwa, sadownictwa i roślin ozdobnych. Powinien mieć umiejętność przetwarzania danych przy wykorzystaniu techniki komputerowej i znać język obcy, umożliwiający korzystanie z literatury w zakresie ogrodnictwa.
Absolwenci powinni opanować metody prowadzenia doświadczeń oraz niezbędnych analiz chemicznych, jak również być zdolni do przygotowania publikacji z zakresu prowadzonych badań. Powinni również mieć pogłębioną wiedzę z wybranych dyscyplin humanistycznych.
GRUPY przedmiotów i obciążenia godzinowe
A. | Przedmioty kształcenia ogólnego | 380 |
B. | Przedmioty podstawowe | 645 |
C. | Przedmioty zawodowe, kierunkowe i specjalizacyjne | 885 |
Łącznie | 1910 |
Praktyki – minimalnie 6 miesięcy
Uwaga: Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup A, B, C, D – stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku ogrodnictwo.
PRZEDMIOTY w grupach
A.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1 | JĘZYK OBCY | 120 |
2 | PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE w tym nauki społeczne i ekonomia | 120 |
3 | INFORMATYKA | 80 |
4 | WYCHOWANIE FIZYCZNE | 60 |
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1 | CHEMIA | 90 |
2 | BOTANIKA | 90 |
3 | AGROMETEOROLOGIA | 30 |
4 | FIZJOLOGIA ROŚLIN | 90 |
5 | GENETYKA I HODOWLA | 75 |
6 | MIKROBIOLOGIA | 30 |
7 | GLEBOZNAWSTWO | 60 |
8 | OCHRONA ŚRODOWISKA I EKOLOGIA | 30 |
9 | BIOCHEMIA | 60 |
10 | UZUPEŁNIAJĄCE PODSTAWOWE (do wyboru) | 90 |
Np. chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, biotechnologia, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, prawo rolne, itp |
C.
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE
1 | UPRAWA I NAZWOŻENIE ROŚLIN | 75 |
2 | WARZYWNICTWO | 90 |
3 | SADOWNICTWO | 90 |
4 | ROŚLINY OZDOBNE | 90 |
5 | MECHANIZACJA I INŻYNIERIA OGRODNICTWA | 60 |
6 | EKONOMIKA I ORGANIZACJA | 90 |
7 | ENTOMOLOGIA | 60 |
8 | FITOPATOLOGIA | 60 |
9 | UZUPEŁNIAJĄCE ZAWODOWE (do wyboru) | 90 |
Zgodnie ze specjalnością, np., herbologia, dendrologia, wirusologia, hodowla odpornościowa, itp. | ||
10 | PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE | 90 |
11 | SEMINARIA | 90 |
A.
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy odnośnie historii i filozofii, historii powszechnej, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, itp. W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
Pozajądrowa budowa atomów, teorie wiązań chemicznych, elementy kinetyki i termodynamiki chemicznej, reakcje i nazewnictwo związków chemicznych. Analiza jakościowa i ilościowa. Przegląd podstawowych grup związków organicznych. Analiza jakościowa oraz podstawy spektrometrycznej identyfikacji związków organicznych.
Anatomia roślin: struktura i funkcje komórki roślinnej; funkcjonalne układy tkankowe; budowa i funkcje korzenia i pędu; anatomia rozwojowa kwiatu, owoców i nasion. Elementy ekologii, fitosocjologii i ochrony przyrody.
Ocena wpływu pogody na plonowanie roślin w ogrodnictwie i rolnictwie. Metodyka oceny klimatu i mikroklimatu z punktu widzenia potrzeb ogrodnictwa i rolnictwa, charakterystyka klimatu i agroklimatu Polski. Zjawiska meteorologiczne szkodliwe w ogrodnictwie i rolnictwie. Pomiary meteorologiczne i metodyka opracowań danych meteorologicznych.
Istota i mechanizmy regulacji podstawowych procesów życiowych roślin uprawnych. Wpływ czynników zewnętrznych na natężenie i przebieg procesów fizjologicznych (adaptacja, aklimatyzacja), decydujących o wielkości i jakości plonu. Skutki chemizacji ogrodnictwa oraz wpływ zanieczyszczeń miejskich i przemysłowych na procesy życiowe roślin.
Procesy genetyczne zachodzące w komórce, organiźmie i populacji. Cele i zasady hodowli. Podstawy hodowli roślin. Zasady oceny zmienności fenotypowej. Zjawiska genetyczne. Techniki stosowane w genetyce i hodowli roślin.
Podstawowe wiadomości z zakresu mikrobiologii. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje. Morfologia drobnoustrojów. Mikroflora środowisk naturalnych. Drobnoustroje a pestycydy. Udział drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie.
Powstawanie oraz właściwości fizyczne i chemiczne minerałów. Podział fazy stałej gleby na frakcje i grupy granulometryczne. Charakterystyka i rozpoznawanie głównych typów gleb.
Podstawowe wiadomości o strukturze i funkcji układów ekologicznych. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, wody i gleby oraz ich wpływ na rośliny ogrodnicze. Metody stosowane w ochronie środowiska przyrodniczego. Prawne i społeczne aspekty ochrony środowiska w Polsce.
Molekularna organizacja życia na poziomie komórki. Budowa enzymów, mechanizmy działania i regulacji. Zasady przenoszenia energii w komórkach (utlenianie biologiczne) oraz pobieranie i przekształcanie energii z otaczającego środowiska i wykorzystania jej do budowy własnych skomplikowanych struktur (fotosynteza). Funkcje kwasów nukleinowych.
Np. chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, biotechnologia, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, prawo rolne, itp.
C.
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE
Wpływ czynników przyrodniczych na właściwości gleby. Technologia uprawy roli. Nawozy organiczne i mineralne. Nawożenie roślin ogrodniczych. Uprawa roślin rolniczych.
Charakterystyka produkcji warzyw. Wpływ czynników środowiska na wzrost i rozwój roślin warzywnych. Zasady uprawy, nawożenia i pielęgnacji warzyw. Siew, produkcja rozsad, zbiór i przechowywanie warzyw. Pomieszczenia do uprawy. Nowoczesne metody uprawy warzyw w polu i pod osłonami.
Stan i perspektywy sadownictwa. Rozmnażanie roślin sadowniczych, technologie szkółkarskie. Zakładanie sadu. Pielęgnacja gleby i odżywianie mineralne. Cięcie i formowanie. Procesy fizjologiczne w owocach. Technika i organizacja zbioru. Zasady przechowywania owoców. Uprawa owoców jagodowych. Sady intensywne.
Szczegółowa uprawa pod osłonami i w gruncie roślin jednorocznych, dwuletnich, bylin, doniczkowych oraz roślin uprawianych na kwiat cięty. Sposoby rozmnażania, zasady nawożenia i sterowanie procesem kwitnienia.
Budowa i eksploatacja inżynierskich obiektów w gospodarstwach ogrodniczych. Konstrukcje, ogrzewanie i wentylacja różnych typów szklarni i cieplarni foliowych, chłodni, przechowalni i pieczarkarni.
Zarządzanie jednostkami gospodarczymi, formy organizacyjno-prawne (rodzaje spółek), podstawowe zasady działania, organizacja wewnętrzna jednostek. Majątek trwały. Pojęcie kosztów własnych i ich struktura. Ocena ekonomiczna wyników działalności, podatek dochodowy. Zarządzanie finansami firmy.
Ekologia populacji. Ekonomika ochrony roślin. Metody zwalczania szkodników. Przegląd szkodliwych gatunków nicieni, roztoczy, ślimaków, owadów, ptaków i ssaków. Morfologia, bionomia, szkodliwość i zwalczanie.
Znaczenie chorób roślin w życiu i gospodarce człowieka. Przebieg, mechanizmy i objawy chorób roślin. Warunki powstawania epidemii. Metody ochrony roślin przed chorobami.
Zgodnie ze specjalnością np. herbologia, dendrologia, wirusologia, hodowla odpornościowa, itp.
ZAŁĄCZNIK Nr 2
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
Wymagania ogólne
Studia na kierunku Rolnictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Zakłada się, że łączny wymiar zajęć wynosi 3400 godzin, w tym 1895 godzin określonych w minimum programowym.
SYLWETKA absolwenta
Studia na kierunku Rolnictwo mają za zadanie kształcić specjalistów rolników dysponujących poszerzoną wiedzą biologiczno-chemiczną, znajomością metod analizy ekonomicznej oraz organizacji i zarządzania, a także nowoczesną wiedzą technologiczną i techniczną z zakresu produkcji rolniczej, w tym szczególnie produkcji roślinnej, a także znajomością problemów ekologicznych związanych z funkcjonowaniem infrastruktury rolniczej.
Absolwenci kierunku rolniczego uzyskują pogłębioną wiedzę z wybranych dyscyplin zawodowych i humanistycznych. Powinni opanować czynnie w mowie i piśmie jeden język obcy. Ponadto powinni opanować metody prowadzenia badań, umiejętność przetwarzania danych przy wykorzystaniu technik komputerowych.
GRUPY przedmiotów i obciążenia godzinowe
A. | Przedmioty ogólne | 380 |
B. | Przedmioty podstawowe | 375 |
C. | Przedmioty zawodowe, kierunkowe i specjalizacyjne | 1140 |
Łącznie | 1895 |
PRAKTYKI
– Mechanizacyjna minimum 2 tygodnie (10 dni roboczych)
– Produkcyjna zawodowa (zgodnie ze specjalnością), od 4–6 miesięcy, w tym minimum 3 miesiące w gospodarstwach rolnych w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej
– Dyplomowa (specjalizacyjna) minimum 4 tygodnie (20 dni roboczych).
Programy studiów zatwierdzone przez rady wydziałów, oprócz wykładów, ćwiczeń i seminariów, zgodnych z minimum programowym, powinny uwzględniać zajęcia praktyczne, realizowane w czasie wolnym od zajęć kameralnych.
PRZEDMIOTY w grupach
A.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1 | JĘZYK OBCY | 120 |
2 | PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE w tym nauki społeczne i ekonomia | 120 |
3 | PODSTAWY INFORMATYKI | 80 |
4 | WYCHOWANIE FIZYCZNE | 60 |
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1 | CHEMIA | 90 |
2 | FIZYKA | 45 |
3 | BOTANIKA | 90 |
4 | STATYSTYKA MATEMATYCZNA | 30 |
5 | UZUPEŁNIAJĄCE PODSTAWOWE (do wyboru) | 120 |
Np.: chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, agrofizyka, embriologia |
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
1 | AGROMETEOROLOGIA | 30 |
2 | FIZJOLOGIA ZWIERZĄT | 45 |
3 | FIZJOLOGIA ROŚLIN | 60 |
4 | GENETYKA | 30 |
5 | MIKROBIOLOGIA | 45 |
6 | GLEBOZNAWSTWO | 60 |
7 | EKOLOGIA | 30 |
8 | OCHRONA ŚRODOWISKA | 30 |
9 | BIOCHEMIA | 60 |
10 | UZUPEŁNIAJĄCE PODSTAWOWE KIERUNKOWE | 105 |
(do wyboru zgodnie ze specjalnością) Genetyka odpornościowa, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, geografia gospodarcza, prawo rolne, itp. | ||
11 | HODOWLA ROŚLIN I NASIENNICTWO | 30 |
12 | CHEMIA ROLNA | 60 |
13 | OGÓLNA UPRAWA | 60 |
14 | SZCZEGÓŁOWA UPRAWA | 60 |
15 | ŁĄKARSTWO | 30 |
16 | ŻYWIENIE ZWIERZĄT | 30 |
17 | CHÓW ZWIERZĄT | 60 |
18 | TECHNIKA ROLNA | 60 |
19 | EKONOMIKA I ORGANIZACJA | 60 |
20 | MARKETING I OBRÓT | 45 |
21 | OCHRONA ROŚLIN | 60 |
A.
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy odnośnie historii i filozofii, historii powszechnej, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, itp. W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
Teoria cząsteczkowo-atomowej budowy materii. Budowa atomu. Elektronowa struktura atomów a układ okresowy pierwiastków. Reakcje chemiczne. Prawo działania mas. Własności poszczególnych grup i podgrup układu okresowego pierwiastków. Analiza wagowa i objętościowa. Alkalimetria i acidimetria. Metody miareczkowania kompleksometrycznego. Fotometria. Mineralizacja próbek organicznych.
Pomiar wielkości fizycznych. Jednostki miar. Elementy rachunku błędu. Rola fizyki w naukach rolniczych. Podstawy mechaniki i nauki o cieple. Osiąganie i wykorzystanie niskich temperatur. Elementy elektryczności i magnetyzmu. Elementy optyki. Mikroskopia. Wpływ fal akustycznych i elektromagnetycznych na organizmy żywe. Wpływ promieniowania jonizującego na układy ożywione i nieożywione.
Specyfika budowy komórki roślinnej. Różnicowanie komórek i klasyfikacja tkanek. Ontogeneza okrytonasiennych: rozwój, budowa oraz funkcja łodygi, liścia i korzenia. Modyfikacje i przystosowania organów. Rozmnażanie roślin: rozmnażanie wegetatywne, rozmnażanie generatywne i jego biologiczne znaczenie. Zarys ewolucji świata roślinnego.
Elementy analizy matematycznej. Przegląd rozkładów prawdopodobieństwa. Wykorzystanie metod statystyki matematycznej w doświadczalnictwie rolniczym. Metody opracowywania danych empirycznych. Wnioskowanie statystyczne.
Np. chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, agrofizyka, embriologia.
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
Podstawowe wiadomości z meteorologii i klimatologii. Warunki mikroklimatyczne siedliska rolniczego. Zasady wykorzystywania danych meteorologicznych i klimatycznych do rejonizacji w obrębie regionu i obiektu rolniczego. Podstawowe wiadomości z dziedziny wskaźników agroklimatycznych. Atmosfera ziemska. Promieniowanie w atmosferze. Ruch atmosfery. Klimatologia: ogólne pojęcia o klimacie, typy klimatu, klimat Polski.
Podstawowe zasady procesów fizjologicznych i ich regulacji. Pobudliwość i przekazywanie pobudzenia. Fizjologia zmysłów (receptory). Ośrodkowy układ nerwowy. Fizjologia ruchu. Wegetatywny układ nerwowy. Regulacja hormonalna. Odżywianie i metabolizm. Krążenie, krew i limfa. Oddychanie. Gospodarka wodno-elektrolitowa. Termoregulacja. Rytmy i cykle biologiczne.
Zadania fizjologii roślin i podstawowe metody badań. Związki z innymi dyscyplinami i z praktyką gospodarczą. Gospodarka wodna i mineralna komórki roślinnej oraz organizmu. Fotosynteza i aktywność fotosyntetyczna organizmu. Liść jako podstawowy organ fotosyntezy. Chemosynteza: rodzaje, chemizm, znaczenie. Aktywność oddechowa organizmu i jego organów. Wymiana produktów aktywności metabolicznej pomiędzy komórkami, tkankami i organami rośliny. Rozwój. Cykl rozwojowy.
Historyczny przegląd teorii genetyki, znaczenie genetyki w hodowli roślin i zwierząt. Dziedziczenie proste (monogamiczne). Materialne podstawy dziedziczności. Zmienność struktury i liczby chromosomów. Dziedziczenie pozajądrowe. Struktura i funkcja genów. Zmienność mutacyjna. Dziedziczenie ilościowe, odziedziczalność, selekcja, postęp genetyczny. Genetyka populacji. Genetyka odpornościowa. Genetyka molekularna i inżynieria genetyczna.
Zakres mikrobiologii rolniczej i jej znaczenie w powiększaniu zasobów żywności i pasz. Morfologia mikroorganizmów. (Virales. Procaryota i Eucaryota). Biochemia i fizjologia mikroorganizmów (wirusy, bakterie i promieniowce, grzyby), ze szczególnym uwzględnieniem grzybów. Chorobotwórcze właściwości mikroorganizmów. Podstawy klasyfikacji i systematyka drobnoustrojów. Wykorzystanie i zastosowanie drobnoustrojów w przetwórstwie i przemyśle rolno-spożywczym. Inżynieria genetyczna i biotechnologia mikroorganizmów.
Powstawanie gleb ze skał macierzystych. Budowa profilu glebowego, poziomy, struktura i układ gleb. Skład mechaniczny gleb, utwory glebowe, układy koloidalne, stosunki wodne, powietrzne i cieplne w glebach. Minerały ilaste, próchnica glebowa, właściwości sorbcyjne, odczyn i kwasowość gleb. Drobnoustroje glebowe i ich wpływ na przemiany związków organicznych i mineralnych w glebach oraz na żyzność gleb. Podstawy systematyki gleb i bonitacji. Kompleksy glebowo-rolnicze. Mapy glebowo-rolnicze.
Podstawowe pojęcia ekologiczne. Czynniki abiotyczne środowiska. Czynniki biotyczne. Ekologia populacji. Układy ekologiczne. Biocenoza i ekosystem. Wpływ człowieka na zmiany w obrębie ekosystemu, ekologiczne podstawy optymalizacji produkcji, racjonalna gospodarka zasobami środowiska, bioindykacja stanu środowiska, ekologiczne podstawy rekultywacji zniszczonych terenów. Agroekologiczne metody oceny gleb i czynników klimatycznych.
Definicja środowiska i jego podstawowe elementy. Związki organizmów i populacji ze środowiskiem. Zasady kompleksowej ochrony środowiska. Ochrona podstawowych elementów środowiska: powietrza atmosferycznego (rodzaje, źródła, skala i skutki zanieczyszczeń, zapobieganie zanieczyszczeniom, wskaźniki biologiczne stopnia zanieczyszczenia powietrza), zasobów wodnych, środowiska glebowego. Ochrona i kształtowanie krajobrazu. Prawno-karna problematyka ochrony środowiska.
Powiązanie biochemii z chemią i fizyką oraz dyscyplinami biologicznymi. Praktyczne zastosowanie biochemii. Definicje pojęć metabolizmu i dynamicznego stanu równowagi. Skład i budowa komórek. Aminokwasy i peptydy. Budowa i właściwości białek. Enzymy i biokataliza. Porfiryny i heminy komórkowe. Utlenianie biologiczne. Cykl kwasów trójkarboksylowych. Kwasy nukleinowe i biosynteza białka. Przemiana białek i aminokwasów. Cukrowce. Fotosynteza i chemosynteza. Tłuszczowce. Sterydy i karotenidy. Biosynteza układów aromatycznych. Współzależność procesów przemiany materii. Pule metaboliczne. Regulacja i koordynacja procesów metabolicznych.
Np. Genetyka odpornościowa, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, geografia gospodarcza, prawo rolne itp.
Teoretyczne podstawy roślin. Historia udomowienia i hodowli roślin. Sposoby rozmnażania roślin. Zmienność materiału roślinnego – odmiany botaniczne, rolnicze, oryginalne miejscowe, selekcyjne. Gromadzenie, wytwarzanie, analiza i wykorzystywanie zmienności materiału hodowlanego, krzyżowanie, hodowla mutacyjna i inne, współzależność cech. Genetyczne podstawy hodowli roślin samo i obcopylnych. Metody hodowli roślin. Nasiennictwo jako nauka i dział gospodarki. Organizacja nasiennictwa w Polsce i na świecie. Organizacja i kontrola produkcji nasiennej.
Skład chemiczny roślin, pobieranie składników przez rośliny, podstawowe prawa żywienia roślin. Ogólna charakterystyka makro i mikroelementów, występowanie i przemiana tych składników w glebach, ich funkcje w roślinach oraz wpływ tych składników na wysokość i jakość plonów. Charakterystyka nawozów mineralnych oraz zasady ich przechowywania i składowania. Nawozy organiczne, wpływ tych nawozów na właściwości gleb oraz rośliny uprawne. Terminy i sposób stosowania nawozów. Metody badań potrzeb nawozowych gleb. Mapy odczynu i zasobności gleb oraz ich wykorzystanie.
Teoretyczne podstawy uprawy roli – elementy składowe roli, jej właściwości fizyczne, biologiczno-chemiczne oraz agrotechniczne. Zadania uprawy roli. Specyficzne cechy polowej produkcji roślinnej. Technika uprawy roli-uprawki, zespoły uprawek, całokształty uprawy pod różne grupy roślin w zmianowaniu. Specyfika uprawy różnych gleb w różnych warunkach fizjologicznych. Współczesne problemy i nowe kierunki w uprawie roli. Pielęgnowanie roślin uprawnych (zadania, środki i sposoby pielęgnowania). Zbiór roślin uprawnych. Szkodliwość gospodarcza i zwalczanie chwastów. Zmianowanie roślin, typy i rodzaje płodozmianów. Współczesne problemy i kierunki w zmianowaniu roślin. Systemy rolnictwa.
Zadania produkcji roślinnej na tle ilościowych i jakościowych potrzeb gospodarki żywnościowej w Polsce i na świecie. Pochodzenie i znaczenie gospodarcze rośliny. Charakterystyka botaniczno-biologiczna roślin uprawnych oraz ich wzrost i rozwój na tle różnych czynników siedliska. Rejonizacja i technologia uprawy poszczególnych gatunków. Wymagania glebowe i klimatyczne. Zrejonizowane odmiany i ich charakterystyka. Uprawa, nawożenie, siew i pielęgnowanie. Znaczenie gospodarcze uprawianych roślin, kierunki użytkowania i jakość uzyskiwanego plonu.
Występowanie i znaczenie użytków zielonych. Czynniki ekologiczne i ich wpływ na roślinność użytków zielonych. Roślinność łąk i pastwisk: morfologia, biologia, wymagania siedliskowe i wartość użytkowa najpospolitszych traw, roślin motylkowych oraz ziół i chwastów. Metody badania runi użytków zielonych. Klasyfikacja łąk i pastwisk. Zagospodarowanie zdegradowanych użytków zielonych. Zwalczanie chwastów, chorób i szkodników oraz pielęgnacja łąk i pastwisk, użytkowanie łąk i pastwisk.
Wykorzystanie energii zawartej w paszach oraz składników pokarmowych przez organizm zwierzęcy. Czynniki wpływające na wartość pokarmową pasz. Charakterystyka pasz pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz ich konserwacja i zasady stosowania. Pasze przemysłowe. Zabiegi zwiększające wartość pokarmową pasz. Podstawy żywienia normowanego. Zasady gospodarki paszowej.
Znaczenie gospodarcze poszczególnych gatunków zwierząt domowych. Kierunki i systemy użytkowania podstawowych gatunków zwierząt gospodarczych. Rasy zwierząt. Reprodukcja stada. Wychów i pielęgnacja młodzieży. Organizacja stada użytkowego i zarodowego. Ocena produkcyjności zwierząt. System żywienia gatunków i grup zwierząt. Wpływ środowiska na ustrój zwierzęcy. Zapobieganie chorobom zwierząt.
Maszynoznawstwo ogólne. Budowa silników i ciągników rolniczych. Budowa maszyn i narzędzi do uprawy roli, doprawiania, nawożenia, siewu i sadzenia, ochrony roślin, zbioru siana, zielonek, zbóż i okopowych. Urządzenia i maszyny do konserwacji, czyszczenia, suszenia i przechowywania płodów rolnych. Maszyny i urządzenia w produkcji zwierzęcej, do przygotowywania i zadawania pasz, usuwania obornika, doju i wstępnej obróbki mleka. Automatyzacja procesów produkcyjnych.
Zakres i funkcje gospodarki rolnej. Przyrodnicze i ekonomiczne uwarunkowania produkcji. Czynniki produkcji rolniczej. Kompleks gospodarki żywnościowej. Racjonalizacja produkcji rolniczej, ekonomika działów i gałęzi produkcji rolniczej. Dochody ludności rolniczej. Środki produkcji i ich rola w organizacji gospodarstwa rolniczego. Zasady organizacji terytorium gospodarstwa. Organizacja głównych gałęzi produkcji roślinnej i zwierzęcej. Nastawienie, kierunek i intensywność gospodarowania. Racjonalizacja organizacji produkcji i gospodarstw. Planowanie produkcji. Rachunek ekonomiczny w rolnictwie. Zasady sporządzania analizy gospodarczej.
Informacja w marketingu i jej znaczenie. Charakterystyka podstawowych źródeł informacji. Konkurencja w gospodarce wolnorynkowej. Istota, typy i rodzaje. Segmentacja rynku jako proces wyodrębniania homogenicznych grup potencjalnych nabywców. Zasady kształtowania strategii marketingowej firmy. Podstawy promocji towarów i usług. Rolniczy obrót towarowy, formy organizacyjne. Procesy dostosowawcze głównych podmiotów rynku.
Rozwój i objawy chorób infekcyjnych roślin uprawnych. Czynniki sprzyjające infekcji roślin. Wpływ czynników chorobotwórczych na plonowanie roślin i jakość produktów roślinnych. Budowa, rozwój i szkodliwość agrofagów. Wpływ agrotechniki i środowiska na gradacje szkodników. Znaczenie gospodarcze chorób i szkodników roślin uprawnych. Metody oraz sposoby walki z chorobami i szkodnikami roślin uprawnych. Odporność roślin na choroby i szkodniki. Wpływ pestycydów stosowanych w rolnictwie na jakość płodów rolniczych i środowisko rolne. Obliczanie efektywności ekonomicznej ochrony roślin.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
WYMAGANIA ogólne
Studia na kierunku Rybactwo obejmują dwie specjalności: Rybactwo Morskie i Rybactwo Śródlądowe i trwają 5 lat (10 semestrów). Zakłada się, że łączny wymiar zajęć wynosi 3400 godzin, w tym 1760 godzin określonych w minimum programowym.
GRUPY przedmiotów i obciążenia godzinowe
A. | Przedmioty kształcenia ogólnego | 380 |
B. | Przedmioty podstawowe | 330 |
C. | Przedmioty zawodowe, kierunkowe i specjalizacyjne | 1050 |
Łącznie | 1760 |
PRAKTYKA zawodowa (na VI semestrze) I semestr.
Uwaga: Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup A, B, C – stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku Rybactwo. Do dyspozycji rady wydziału pozostawia się 1515 godzin dydaktycznych.
Absolwenci, z uwzględnieniem specjalności, powinni uzyskać przygotowanie z zakresu znajomości środowiska wodnego jako bazy produkcyjnej, ichtiofauny, warunków i sposobów eksploatacji ryb w wodach morskich i śródlądowych, chowu i hodowli ryb oraz ochrony środowiska wodnego.
PRZEDMIOTY w grupach
A.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1 | JĘZYK OBCY | 120 |
2 | PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE | 120 |
w tym nauki społeczne i ekonomia | ||
3 | PODSTAWY INFORMATYKI | 80 |
4 | WYCHOWANIE FIZYCZNE | 60 |
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1 | CHEMIA | 90 |
2 | STATYSTYKA MATEMATYCZNA | 30 |
3 | BIOCHEMIA | 75 |
4 | FIZYKA | 60 |
5 | UZUPEŁNIAJĄCE | 75 |
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
1 | HYDROBOTANIKA | 60 |
2 | HYDROZOOLOGIA | 60 |
3 | SYSTEMATYKA RYB | 90 |
4 | MASZYNOZNAWSTWO Z RYSUNKIEM TECHNICZNYM | 75 |
5 | TOKSYKOLOGIA WODNA | 60 |
6 | HYDROCHEMIA | 60 |
7 | OCHRONA WÓD | 60 |
8 | EKOLOGIA | 60 |
9 | GENETYKA | 60 |
10 | MIKROBIOLOGIA | 60 |
11 | UZUPEŁNIAJĄCE | 120 |
12 | ANATOMIA I EMBRIOLOGIA | 75 |
13 | FIZJOLOGIA RYB | 75 |
14 | BIOLOGIA RYB | 75 |
15 | RYBACTWO | 60 |
TREŚCI PROGRAMOWE I PRZEDMIOTY W GRUPACH
A.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy odnośnie historii i filozofii, historii powszechnej, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, itp. W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
Chemia nieorganiczna: budowa atomu, budowa cząsteczek, wiązania chemiczne, reakcje chemiczne, reakcje utleniania i redukcji, roztwory ciał stałych w cieczach, ciśnienie osmotyczne.
Chemia organiczna: wiadomości wstępne, węglowodory, alkohole, aminy, aldehydy, ketony, estry, tłuszcze, aminokwasy i inne związki ważne dla rybactwa, związki heterocykliczne, kwasy nukleinowe, alkaloidy.
Populacja i próba, statystyczna próba losowa. Niektóre rozkłady prawdopodobieństwa, teoria estymacji i estymatorów, weryfikacja hipotez statystycznych, testy zgodności. Populacje dwuwymiarowe, regresja wielokrotna liniowa, zarys analizy wariancji.
Pojęcie żywej materii, metabolizm, bilans energetyczny przemian. Metabolizm organizmów w powiązaniu z warunkami środowiska.
Ruch krzywoliniowy, zasada zachowania energii, ruch cieczy rzeczywistej, prawo Newtona. Napięcie powierzchniowe, włoskowatość, dyfuzja i osmoza. Zasady termodynamiki. Indukcja elektromagnetyczna, pole magnetyczne. Hydroakustyka, interferencja i polaryzacja fal. Model atomu, liczby kwantowe. Luminescencja.
Dotyczyć one będą głównie zagadnień o większej specjalizacji związanej z każdą specjalnością – dla rybactwa morskiego, np. ekonomika eksploatacji mórz i oceanów, zaś dla rybactwa śródlądowego, np. ekonomika chowu ryb w stawach.
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
Treść nauczania obejmuje grupy organizmów zwierzęcych o szczególnie dużym znaczeniu w środowisku wodnym, jak również dla człowieka.
Teoretyczne i praktyczne zaznajomienie studentów z ważniejszymi gatunkami ryb w oparciu o naturalny system zoologiczny (przedmiot wyjaśnia zasady procesu ewolucyjnego oraz omawia wpływ rozwoju ryb w ubiegłych epokach geologicznych na obecny obraz ichtiofauny, a także stwarza podstawy do dalszych studiów, szczególnie ichtiologii).
Treści programowe obejmują: podstawy taksonomii ryb, zasady systematyki ryb, morfometryczne i biologiczne metody wyróżniania gatunków, bezszczękowce i ich rozwój, filogenezę ryb, charakterystyk ważniejszych grup.
Wprowadzenie do rysunku technicznego. Normalizacja. Wymiarowanie. Rysunek złożony. Elementy teorii wytrzymałości materiałów. Teoria, budowy i zasady działania maszyn oraz ich części.
Ogólne problemy zanieczyszczenia hydrosfery. Klasyfikacja i charakterystyka substancji toksycznych. Reakcje ryb na trucizny. Mechanizm działania trucizn. Bioakumulacja. Skażenia radioaktywne. Pestycydy i ich znaczenie toksykologiczne. Detergenty. Toksyczność ropy naftowej i produktów ropochodnych. Zatrucie ryb jako pośrednie zagrożenia zdrowia ludzkiego.
Chemizm wód i jego zmiany w czasie w zależności od uwarunkowań zewnętrznych (zlewnia, temperatura, procesy przemian).
Charakterystyka stanu czystości wód. Wpływ zanieczyszczeń na stan czystości. Metody oczyszczania ścieków. Normy prawne.
Podstawowe prawa autoekologii i synekologii. Zasady funkcjonowania systemów ekologicznych w przyrodzie. Problemy sozologiczne. Zagrożenia egzystencji ekosfery i metody zapobiegania degradacji środowiska.
Podstawy dziedziczenia u ryb. Genetyka biochemiczna. Metody selekcji. Linie czyste, krzyżowanie i system hodowli. Podstawowe zagadnienia z zakresu genetyki populacji.
Rola mikroorganizmów w środowisku naturalnym. Przegląd systematyczny mikroorganizmów. Dezynfekcja i wyjawiałanie. Bakterie wskaźnikowe i chorobotwórcze. Analiza mikrobiologiczna.
Wiążą się głównie z każdą ze specjalności.
Anatomia ryb – opisowa i porównawcza pod kątem wykorzystania wiedzy o strukturach ciała ryby przez inne działy wiedzy ichtiologicznej (systematyka, biologia, fizjologia), a także pod kątem zainteresowań przedmiotów zawodowych (rybactwo, technika połowów, technika wstępnej obróbki surowca na statkach).
Dotyczyć będzie głównie procesów warunkujących rozwój organizmu w otaczającym ryby środowisku.
Przekazywanie wiedzy o bytowaniu populacji w ich naturalnym środowisku. Treści programowe obejmują przede wszystkim przebieg procesów życiowych: odżywiania się, wzrostu, rozrodu, wędrówek w powiązaniu ze środowiskiem, od którego zależy liczebność populacji.
Pojęcia ogólne dotyczące całości zagadnień, a w szczególności rybackiego zagospodarowania wód, produkcji materiału zarybieniowego cennych gatunków ryb, chowu ryb w różnych urządzeniach technicznych, eksploatacja ryb w wodach śródlądowych i morskich.
ZAŁĄCZNIK Nr 4 1
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich
WYMAGANIA ogólne
Studia na kierunku Zootechnika trwają 5 lat (10 semestrów). Zakłada się, że łączny wymiar zajęć wynosi 3400 godzin, w tym 2020 godzin określonych w minimum programowym.
GRUPY przedmiotów i obciążenia godzinowe
A. | PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO | 380 |
B. | PRZEDMIOTY PODSTAWOWE | 500 |
C. | PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE | 1140 |
Łącznie | 2020 |
Uwaga: Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup A, B, C – stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku Zootechnika.
SYLWETKA absolwenta
Absolwenci kierunku zootechnicznego na podstawie zdobytej wiedzy teoretycznej, praktyk i ćwiczeń terenowych powinni być przygotowani do organizowania procesów produkcyjnych w produkcji zwierzęcej, wyrobu optymalnych gałęzi tej produkcji i kierowania zespołami ludzkimi, jak również powinni posiadać:
gruntowną wiedzę z zakresu nauk podstawowych, która pozwoli zrozumieć procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym;
wiedzę z podstaw hodowli i chowu zwierząt, a zwłaszcza genetyki, selekcji i doboru hodowlanego, żywienia zwierząt oraz wiedzy z zakresu nauk agrotechnicznych służących zwłaszcza produkcji pasz;
znajomość technologii produkcji i ciągów produkcyjnych w wybranej gałęzi z uwzględnieniem różnych form organizacji gospodarstw;
umiejętność posługiwania się rachunkiem ekonomicznym, znajomość praw rynku i nowoczesnego marketingu rolniczego;
umiejętność biegłego posługiwania się środkami informatycznymi, zwłaszcza w odniesieniu do kontroli i sterowania efektami technologii produkcji zwierzęcej;
odpowiedni zakres wiedzy ogólno-humanistycznej, dobrą znajomość języka obcego pozwalającą na samodzielne wykorzystywanie zagranicznej literatury fachowej oraz na nawiązywanie kontaktów zawodowych i handlowych z firmami zagranicznymi.
PRZEDMIOTY w grupach
A.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1 | JĘZYK OBCY | 120 |
2 | PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE w tym nauki społeczne i ekonomia | 120 |
3 | PODSTAWY INFORMATYKI | 80 |
4 | WYCHOWANIE FIZYCZNE | 60 |
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1 | ZOOLOGIA Z EKOLOGIĄ | 80 |
2 | CHEMIA, BIOFIZYKA, BIOCHEMIA ZWIERZĄT, MIKROBIOLOGIA ZOOTECHNICZNA | 240 |
3 | ANATOMIA I FIZJOLOGIA ZWIERZĄT | 180 |
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
1 | BLOK PRZEDMIOTÓW AGROTECHNICZNYCH | 190 |
2 | ŻYWIENIE ZWIERZĄT I PASZOZNAWSTWO | 150 |
3 | OGÓLNA HODOWLA I METODY HODOWLANE | 150 |
4 | HIGIENA ZWIERZĄT I PROFILAKTYKA ZOOTECHNICZNA | 90 |
5 | SZCZEGÓŁOWA HODOWLA, UŻYTKOWANIE I ROZRÓD ZWIERZĄT | 400 |
6 | TOWAROZNAWSTWO PRODUKTÓW ZWIERZĘCYCH | 60 |
7 | PODSTAWY EKONOMIKI I MARKETINGU | 100 |
A.
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
PRZEDMIOTY OGÓLNEGO KSZTAŁCENIA
Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy odnośnie historii i filozofii, historii powszechnej, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, itp. W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.
B.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
Zwierzęta w ekosystemach rolniczych. Systematyka bezkręgowców w aspekcie pasożytów zwierzęcych i chorobotwórczych. Systematyka kręgowców z rozpoznawaniem charakterystycznych gatunków oraz ich biologia. Systemy prawne ochrony przyrody i środowiska.
Klasyfikacja reakcji chemicznych oraz ich kinetyka. Dysocjacja elektrolityczna oraz hydroliza. Mieszaniny buforowe oraz właściwości hydrofilo-hydrofobowe. Biologiczne układy koloidalne, elementy termodynamiki układów biologicznych. Biofizyka komórek i organizmów oraz wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy. Wybrane fizyczne metody pomiarowe stosowane w biologii. Molekularne podstawy biosyntezy białek. Bioenergetyka organizmu zwierzęcego. Główne szlaki metaboliczne i ich wzajemne powiązania, regulacja procesów komórkowych, biochemia produkcyjności zwierząt. Znaczenie i rola drobnoustrojów w produkcji zwierzęcej. Systematyka z elementami morfologii i fizjologii drobnoustrojów. Mikrobiologia surowców pochodzenia zwierzęcego.
Cytologia, embriologia i histologia. Układy anatomiczne podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Anatomia topograficzna, zewnętrzna i wewnętrzna podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Fizjologia poszczególnych układów. Fizjologia rozrodu i laktacja. Regulacja wodno-mineralna. Endokrynologia i metabolizm. Termoregulacja.
C.
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
PRZEDMIOTY ZAWODOWE, KIERUNKOWE I SPECJALIZACYJNE
Budowa komórek i tkanek roślinnych. Morfologia i anatomia poszczególnych części roślin. Elementy fizjologii roślin. Rodzaje i właściwości gleb. Bonitacja gleb w Polsce. Nawozy mineralne i organiczne oraz nawożenie. Charakterystyka polowej produkcji roślinnej i jej powiązania z produkcją zwierzęcą. Siedlisko a roślina; przyrodnicze podstawy rejonizacji. Uprawa roli pod różne grupy roślin. Zmianowanie; zielona taśma. Użytki zielone w produkcji pasz i ich znaczenie w ochronie środowiska. Wpływ czynników ekologicznych i zabiegów agrotechnicznych.
Rola i znaczenie podstawowych składników pokarmowych. Energia paszy, przemiana energii, bilans. Wartościowanie energii w paszach. Przemiana związków azotowych w organizmach. Substancje biologicznie czynne i dodatki paszowe. Fizjologiczne i gospodarcze potrzeby żywieniowe różnych gatunków zwierząt i różnych kierunków użytkowania. Skład chemiczny pasz i ocena wartości pokarmowej pasz. Metody konserwacji i przechowywania pasz oraz ich uszlachetniania. Obliczanie zasobów pasz. Komponenty mieszanek treściwych i podstawy opracowania receptur mieszanek przemysłowych. Technika żywienia.
Podstawy genetyki ogólnej i molekularnej. Immunogenetyka w praktycznej hodowli. Genetyka populacji, genetyka cech ilościowych. Metody oceny wartości hodowlanej zwierząt. Teoria indeksu selekcyjnego; metody BLUP. Metody selekcji. Metody kojarzenia, krzyżowania i bastardyzacji. Trendy genetyczne i fenotyczne. Bujność mieszańców i efekt heterozji.
Wpływ środowiska na produkcję i zachowanie się zwierząt. Epidemiologiczne i immunologiczne uwarunkowania chorób zakaźnych. Higiena pastwisk, wybiegów, pasz, doju, metody projektowania i optymalizacji pomieszczeń inwentarskich.
Podstawowe rasy zwierząt gospodarskich. Metody chowu. Technologia odchowu i użytkowania zwierząt. Mechanizacja produkcji zwierzęcej. Dokumentacja hodowlana, znakowanie i identyfikacja zwierząt. Ocena jakości podstawowych surowców zwierzęcych. Biologiczne podstawy regulacji rozrodczych funkcji samic i samców. Synchronizacja i stymulacja funkcji rozrodczych samic, przenoszenie zarodków. Czynniki ograniczające funkcje rozrodcze samic i samców.
Metody oceny surowców pochodzenia zwierzęcego. Zasady skupu i klasyfikacji zwierząt rzeźnych i mleka. Zasady przetwórstwa mleka. Zasady przetwórstwa mięsa.
Podstawy rachunku ekonomicznego w przedsiębiorstwie. Ekonomika i organizacja czynników produkcyjnych. Zarys rozwoju i istota marketingu. Planowanie i strategia marketingu. Ustalanie cen, dystrybucja i promocja marketingu towarów.