Określenie minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunku "pedagogika".
Dz.Urz.MEN.2000.1.3
Akt utracił mocUCHWAŁA Nr 7/2000
Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego
z dnia 27 stycznia 2000 r.
w sprawie określenia minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunku "pedagogika"
- pedagogika".
ZAŁĄCZNIK
Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich
Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich
I.
WYMAGANIA OGÓLNE
WYMAGANIA OGÓLNE
II.
SYLWETKA ABSOLWENTA
SYLWETKA ABSOLWENTA
III.
GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 765
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 255
---------------- ------
Razem: 1425
IV.
PRAKTYKI
PRAKTYKI
V.
PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
1. Filozofia 30
2. Antropologia kulturowa 45
3. Socjologia 30
4. Etyka 15
5. Logika 15
6. Metodologia badań 30
7. Informatyka 30
8. Język obcy 120
9. Wychowanie fizyczne 60
10. Przedmiot do wyboru (humanistyczny, przyrodniczy lub ścisły 30
w zależności od zainteresowań studenta)
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 765
1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania 30
2. Psychologia ogólna 30
3. Psychologia rozwoju człowieka 60
4. Psychologia społeczna 30
5. Socjologia edukacji 45
6. Historia wychowania 60
7. Pedagogika ogólna 60
8. Współczesne kierunki pedagogiczne 60
9. Pedagogika porównawcza 45
10. Pedagogika społeczna 60
11. Teoria wychowania 60
12. Dydaktyka ogólna 60
13. Pedagogika specjalna 45
14. Pedagogika resocjalizacyjna 45
15. Andragogika 45
16. Pedagogika pracy 30
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 255
1. Pedeutologia 30
2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty 30
3. Media w edukacji 45
4. Edukacja zdrowotna 30
5. Edukacja ekologiczna 30
6. Metodyka pracy wychowawczo-opiekuńczej 45
7. Diagnostyka pedagogiczna 45
VI.
TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW
TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW
1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania
Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Deficyty środowiskowe jako czynniki upośledzające rozwój i zdolność uczenia się. Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofie zdrowia. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.
2. Psychologia ogólna
Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.
3. Psychologia rozwoju człowieka
Pojęcie rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój. Metody psychologii rozwojowej. Charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość - rozwój i przystosowanie.
4. Psychologia społeczna
Psychologia społeczna w systemie nauk psychologicznych. Człowiek w sytuacji społecznej. Postawy społeczne i wartości. Kształtowanie postaw. Grupy społeczne, struktury i procesy grupowe. Zachowanie się człowieka w interakcjach społecznych. Atrakcyjność interpersonalna. Werbalna i niewerbalna komunikacja interpersonalna. Agresja. Uprzedzenia i stereotypy.
5. Socjologia edukacji
Teorie i nurty w zakresie socjologii edukacji. Ideologie edukacyjne, zagadnienia selekcyjnej i socjalizacyjnej funkcji edukacji. Socjologiczne aspekty funkcjonowania współczesnych systemów edukacji. Pedagogiczne konteksty współczesnej kultury popularnej (muzyka, moda, reklama, itp.).
6. Historia wychowania
Ideały wychowawcze oraz rola, miejsce i możliwości instytucji oświatowych, środowisk wychowawczych, w tym rodziny w poszczególnych epokach (od starożytności po wiek XX). Dzieje instytucji edukacyjnych, myśli pedagogicznej (teorie, systemy i zapatrywania o różnym stopniu ogólności) oraz wzorce wychowawczo-obyczajowe poszczególnych grup społecznych. Wiedza o poziomie wykształcenia oraz cechach kultury europejskiej w poszczególnych epokach.
7. Pedagogika ogólna
Historyczny proces kształtowania się różnych typów wiedzy o edukacji oraz ich współczesny status i przydatność. Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice. Powstanie pedagogiki, ewolucja tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście cywilizacyjnym, w tym także w kontekście humanistycznego myślenia o człowieku i świecie oraz meandrów rozwoju nauk humanistycznych. Pedagogika - pedagogia. Różnorodne trendy w badaniach naukowych. Metodologiczne problemy w pedagogice humanistycznie zorientowanej (naturalizm - antynaturalizm; badania ilościowe - badania jakościowe). Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanistycznie zorientowanej (edukacja - wychowanie - kształcenie - nauczanie - uczenie się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze.
8. Współczesne kierunki pedagogiczne
Orientacja we współczesnym stanie teorii i koncepcji pedagogicznych, w szczególności w zakresie głównych nurtów teoretycznych w naukach o wychowaniu w XX wieku i najnowszych trendów. Ukazanie genealogii współczesnych teorii i koncepcji edukacyjnych. Prognozowanie kierunków dalszego rozwoju teorii i praktyki wychowawcze. Orientacje metodologiczne w pedagogice. Podstawowe antynomie w pedagogice XX wieku. Wybrane ideologie wychowawcze XX wieku. Pedagogika emancypacyjna. Współczesne nurty krytyki szkoły. Idea deskolaryzacji społeczeństwa. Współczesne nurty przemian oświatowych.
9. Pedagogika porównawcza
Pedagogika porównawcza jako subdyscyplina pedagogiczna: geneza, koncepcje, główni przedstawiciele. Globalizacja świata współczesnego. Megatrendy rozwoju. Pedagogika w świecie współczesnym - główne kierunki, orientacje. Orientacje ideowe teorii i praktyki wychowania. Systemy wychowawczo-oświatowe w poszczególnych państwach - analiza porównawcza. Polityka edukacyjna państwa (na wybranych przykładach).
10. Pedagogika społeczna
Problematyka środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz analiza warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka (jednostek i grup ludzkich) w różnych fazach jego życia i w różnorodnych sytuacjach życiowych (w pracy, w nauce, czasie wolnym, w miejscu zamieszkania, w rodzinie, grupie rówieśniczej i towarzyskiej oraz działalności kulturalnej). Geneza, ewolucja, stan i prognozy pedagogiki społecznej. Pedagogiczna aktywność wychowawców nieprofesjonalnych w środowisku lokalnym. Typowe środowiska wychowawcze w środowiskach lokalnych (struktura, funkcje, przemiany). Szkoła środowiska, uspołeczniona, samorządowa. Metody i problemy pracy społeczno-wychowawczej w środowisku. Edukacja ustawiczna. Pedagogika czasu wolnego.
11. Teoria wychowania
Kontrowersje wokół istoty i właściwości wychowania. Antropologiczne podstawy wychowania. Teleologia wychowania - spory wokół istoty celów wychowania oraz źródeł ich stanowienia. Podmiotowość w wychowaniu. Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej. Wychowanie jako byt społeczny. Ontologiczne, epistemologiczne i metodologiczne aspekty konstruowania szczegółowych teorii wychowania. Proces wychowania moralnego i jego struktura. Teoretyczne podstawy metod oraz technik wychowania. Samowychowanie czy samokształtowanie człowieka. Wychowanie a przemiany współczesnego świata. Życie bez wychowania - podstawowe tezy antypedagogiki.
12. Dydaktyka ogólna
Istota dydaktyki, zagadnienia i funkcje oraz jej miejsce wśród nauk pedagogicznych. Istota i podstawy kształcenia instrumentalnego i kształcenia kierunkowego (przedmiotowego). Cele kształcenia i ich kategoryzacja - kategorie wyników nauczania - uczenia się, kryteria postępu i rozwoju, ewaluacja procesu kształcenia. Dobór treści nauczania, kreowanie programów kształcenia. Złożony charakter kształtowania pojęć i reguł. Podstawowe prawidłowości procesu uczenia się. Wielostronne uwarunkowania procesu uczenia się. Uczenie się przez rozwiązywanie zadań. Psychodydaktyczne zasady kształcenia. Rola aktywności emocjonalnej w procesie kształcenia. Kształtowanie postaw twórczych w procesie nauczania - uczenia się. Kompetencje dydaktyczne. Znaczenie dialogu, wpływ relacji uczeń - nauczyciel na jakość procesu kształcenia. Główne problemy modernizacji systemu dydaktycznego w Polsce. Nauczanie strukturalne jako warunek unowocześniania procesu kształcenia. Innowacje dydaktyczne a unowocześnianie procesu kształcenia. Dydaktyczne uwarunkowania współczesnego modelu kształcenia. Wychowanie a nauczanie.
13. Pedagogika specjalna
Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami odchylonymi od normy. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.
14. Pedagogika resocjalizacyjna
Typologia zaburzeń przystosowania społecznego. Pojęcie niedostosowania społecznego i zagrożenia nim. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Systemy oraz instytucje prewencyjne i kontroli społecznej. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Strategia postępowania resocjalizacyjnego. Metody i techniki wychowania resocjalizującego (psychoterapeutyczne, socjoterapeutyczne, kulturotechniczne). Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole.
15. Andragogika
Geneza i ewolucja andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym. Psychologiczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i starszych. Przedmiot i zadania andragogiki (pedagogiki dorosłych) i gerontologii. Współczesne teorie kształcenia dorosłych. Problem edukacji ustawicznej dorosłych. Potrzeby kulturalno-oświatowe ludzi dorosłych i starszych oraz ich urzeczywistnianie.
16. Pedagogika pracy
Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy. Człowiek - wychowanie - praca jako podstawowe układy odniesienia w pedagogice pracy; obszary problemowe pedagogiki pracy - kształcenie przedzawodowe, prozawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych. Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy. Pedagogika pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy.
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Pedeutologia
Geneza, istota i przedmiot pedeutologii. Rys historyczny instytucji nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Osobowość nauczyciela. Dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego. Kształcenie kandydatów na nauczycieli. Start i adaptacja w zawodzie nauczycielskim. Funkcjonowanie nauczyciela w zawodzie. Rozwój zawodowy nauczyciela. Dokształcanie, doskonalenie i samokształcenie nauczyciela. Transformacje w strukturze, pozycji i funkcji społecznej nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Warunki pracy i życia nauczycieli. Pomiar i ocena efektów pracy nauczyciela.
2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty
Uwarunkowania współczesnej edukacji jako przesłanki wyjściowe dla reform oświatowych. Stan i prognozy rozwoju polskiego systemu oświatowego w świetle aktów normatywnych: ustawy systemowe i okołosystemowe (Konstytucja RP, Ustawa o samorządzie terytorialnym, Ustawa o Systemie Oświaty, Karta Nauczyciela. Międzynarodowa Konwencja Praw Dziecka). Struktura i stan systemu edukacji publicznej oraz niepublicznej w Polsce. Geneza, ewolucja i istota reformy polskiej oświaty w zakresie jej demokratyzacji i uspołecznienia. Reforma systemu edukacji - MEN 1998-1999.
3. Media w edukacji
Teoretyczna wiedza o współczesnych środkach komunikowania. Media wizualne, audialne i audiowizualne oraz ich wykorzystanie w edukacji - metodyka mediów. Umiejętności przygotowania i przetwarzania komunikatów medialnych.
4. Edukacja zdrowotna
Zdrowie - aspekty, mierniki; zachowania zdrowotne, style życia. Edukacja zdrowotna. Metody w edukacji zdrowotnej. Wybrane obszary edukacji zdrowotnej, np. edukacja żywieniowa, do bezpieczeństwa, do zdrowia psychicznego, seksualnego (zapobieganie HIV/AIDS), w profilaktyce uzależnień, w zależności od potrzeb i specjalizacji studentów.
5. Edukacja ekologiczna
Elementy składowe środowiska życia człowieka, jego struktura i wzajemne powiązania. Kierunki aktualnych i przyszłych zmian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym. Środowiskowe uwarunkowania i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Zasady zróżnicowanego rozwoju i prośrodowiskowego stylu życia. Cele i znaczenie ruchów ekologicznych oraz indywidualnych działań na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Rola i zadania nauczyciela-wychowawcy w upowszechnianiu wiedzy ekologiczno-środowiskowej, zapobieganiu jej deformacji i kreowaniu pozytywnych postaw wobec środowiska życia człowieka.
6. Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej
Formy i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w placówkach opieki częściowej i całkowitej dla dzieci, młodzieży i osób w wieku poprodukcyjnym. Planowanie i organizacja pracy opiekuńczo-wychowawczej w środowisku lokalnym - m.in. w domach dziecka, w świetlicy szkolnej, internatach. Zajęcia praktyczne w placówkach opiekuńczych różnego typu, pogłębianie rozumienia specyfiki zmian zachodzących wraz z wiekiem w psychofizycznej i społecznej kondycji człowieka, nabywanie umiejętności świadczenia usług ludziom starym.
7. Diagnostyka pedagogiczna
Diagnoza pedagogiczna - podstawy teoretyczne i praktyczne. Etyczne aspekty diagnozy. Pomiar warunków życia dzieci i młodzieży w rodzinie i w instytucjach wspomagających oraz kompensujących zaburzenia rozwoju - w żłobku, przedszkolu, szkole, domu dziecka, rodzinie zastępczej, rodzinie opiekuńczej lub rodzinnym domu dziecka. Podstawowe elementy diagnozy - opis warunków rozwoju, poziom zaspokajania podstawowych potrzeb dziecka, programy wspomagania rozwoju.