Określenie minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunku "dziennikarstwo i komunikacja społeczna".

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MEN.1999.4.44

Akt utracił moc

Wersja od: 30 grudnia 1999 r.

UCHWAŁA

Nr 591/99 Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego

z dnia 25 listopada 1999 r.

w sprawie określenia minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunku: "dziennikarstwo i komunikacja społeczna".

Działając na podstawie art. 42, ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.), Rada Główna uchwala, co następuje:

§  1.

1. Określa się minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich dla kierunku:

- "dziennikarstwo i komunikacja społeczna".

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, stanowią załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Przekazuje się niniejszą uchwałę Ministrowi Edukacji Narodowej.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich

Kierunek: DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna trwają 5 lat. Przyjmuje się, że łączna liczba godzin zajęć podczas studiów wynosi około 3600, w tym minimalne wymagania programowe obejmują 1740 godzin.

II.

CHARAKTERYSTYKA KIERUNKU I SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku: dziennikarstwo i komunikacja społeczna mają na celu wszechstronne przygotowanie studenta do zawodu dziennikarza, a także do wykonywania różnych zawodów okołomedialnych, związanych nie tylko z prasą, radiem i telewizją, lecz także z szeroko pojętą dziedziną komunikacji społecznej - w stosunkach publicznych, reklamie, promocji, instytucjach prowadzących edukacje medialną. Program studiów powinien obejmować podstawy ogólnej wiedzy humanistycznej i ekonomicznej, wiedzę o środkach masowego komunikowania i dziedzinie komunikacji społecznej, wiedzę o środkach masowego komunikowania i dziedzinie komunikacji społecznej, a także zajęcia przygotowujące do zawodu dziennikarza, redaktora, specjalisty od reklamy i promocji, specjalisty od stosunków publicznych oraz od badań nad mediami i komunikacją społeczną.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	660
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	240
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	840
Razem:	1740

IV.

PRAKTYKI

Studentów obowiązuje czterotygodniowa praktyka zawodowa w redakcji prasowej, radiowej lub telewizyjnej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A.

PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia	30
2. Socjologia	30
3. Logika z semiotyką	30
4. Psychologia społeczna	30
5. Podstawy ekonomii	30
6. Podstawy politologii	30
7. Główne nurty w literaturze światowej i polskiej XX wieku	30
8. Przedmiot do wyboru	30
9. Język obcy I - angielski - obowiązkowo	240
10. Język obcy II	120
11. Wychowanie fizyczne	60

B.

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do nauki o komunikowaniu	60
2. Społeczne i kulturowe oddziaływanie mediów	60
3. Metody badań medioznawczych	30
4. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze	60
5. Polski system polityczny	30

C.

PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia prasy i mediów w Polsce i na świecie	60
2. Współczesne media w Polsce i na świecie wraz z lektoratem prasy krajowej i zagranicznej	90
3. Stylistyka i kultura języka	30
4. Retoryka dziennikarska	30
5. Gatunki dziennikarskie	60
6. Seminaria warsztatowe - wstęp do dziennikarstwa prasowego, radiowego, telewizyjnego	90
7. Fotografia w prasie	30
8. Agencje prasowe i praca z serwisem informacyjnym	30
9. Źródła informacji dla dziennikarza	30
10. Media lokalne i środowiskowe	30
11. Prawo prasowe i etyka dziennikarska, prawo radiofonii i telewizji, prawo autorskie	90
12. Reklama we współczesnym społeczeństwie informacyjnym	45
13. Kształtowanie opinii publicznej	45
14. Komputer w pracy dziennikarza	90
15. Praca dziennikarza w języku obcym (język do wyboru)	60
16. Seminarium magisterskie	30

UWAGA: Dopuszczalne są zmiany nazw przedmiotów, łączenie przedmiotów w grupy lub dzielenie przedmiotów.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW I WYMAGANE UMIEJĘTNOŚCI

A.

PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia.

Zarys historii filozofii (główne kierunki, ich przedstawiciele oraz ich związki z życiem i sposobem myślenia współczesnego człowieka). Główne nurty filozofii współczesnej, jej rola w indywidualnym rozwoju i wyrażaniu własnej tożsamości współczesnego człowieka.

2. Socjologia.

Podstawowe pojęcia socjologiczne oraz mechanizmy rządzące zbiorowościami ludzkimi. Przegląd najważniejszych historycznych szkół socjologicznych. Główne kierunki i nurty w socjologii współczesnej. (Celem zajęć jest dostarczanie słuchaczom aparatu pojęciowego i narzędzi do samodzielnej analizy i refleksji nad rozwojem społecznym i bieżącymi przemianami we współczesnym społeczeństwie).

3. Logika z semiotyką.

Podstawy logiki pragmatycznej oraz podstawowe pojęcia semiologiczne (język, znak, kod itp.). Po ukończeniu kursu słuchacze powinni być zdolni do samodzielnej logicznej i semiotycznej analizy teksów własnych oraz do krytycznej lektury i analizy tekstów cudzych pod kątem ich spójności i sensowności.

4. Psychologia społeczna.

Podstawowe kategorie psychologii społecznej i jej główne nurty, mechanizmy i wzorce ludzkich zachowań, zagadnienia konformizmu, agresji, stereotypów pozytywnych i negatywnych relacji międzyludzkich. Analiza zjawisk społecznych w mikro- i makroskali.

5. Podstawy ekonomii.

Podstawy współczesnych teorii ekonomicznych wraz ze wskazaniem możliwości wykorzystania poznanych narzędzi teoretycznych do analizy rzeczywistości gospodarczej. Podstawowe pojęcia ekonomiczne, teoria firmy i teoria konsumenta, inflacja i bezrobocie. Polityka makroekonomiczna, rachunki makroekonomiczne, rola państwa w gospodarce, dobra publiczne. Rola informacji w procesach gospodarczych. Analiza polityki gospodarczej w Polsce po 1989 roku.

6. Podstawy politologii.

Najważniejsze systemy polityczne we współczesnym świecie, teoria i praktyka ich funkcjonowania ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień jak: zasady ustrojowe, systemy partyjne, organizacje społeczne, współczesne doktryny polityczne.

7. Główne nurty w literaturze światowej i polskiej XX wieku.

Najwartościowsze oraz najbardziej kontrowersyjne zjawiska w literaturze światowej i polskiej XX wieku, prezentacja kierunków i prądów w literaturze oraz prezentacja osobowości pisarskich i wybranych utworów, które dały najpełniejszy obraz przemian duchowych i społecznych w XX wieku. Dobór treści zajęć powinien eksponować te kierunki i zjawiska, które mogą stanowić inspirujący kontekst dla dziennikarza (literatura jako przekaz i informacja, prawda obiektywna dzieła, wielcy pisarze - dziennikarze, wpływ mediów na literaturę i odwrotnie, obraz mediów w literaturze).

8. Przedmiot do wyboru.

W zależności od zainteresowań studenta, możliwość uzyskania dodatkowej wiedzy z nauk o kulturze, nauk przyrodniczych, nauk ścisłych lub z zakresu innych przedmiotów nie związanych bezpośrednio z kierunkiem studiów.

9. Język obcy I - angielski - obowiązkowo.

Zajęcia prowadzące do umiejętności biegłego posługiwania się językiem angielskim w mowie i w piśmie.

10. Język obcy II - francuski, niemiecki, rosyjski lub włoski - do wyboru.

Zajęcia prowadzące do wyrobienia znajomości wybranego języka obcego w stopniu umożliwiającym lekturę prasy zagranicznej i wykonywanie podstawowych zadań dziennikarskich w tym języku.

11. Wychowanie fizyczne.

Zajęcia ruchowe: ogólnorozwojowe, sportowe, turystyczne lub rehabilitacyjne (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

B.

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do nauki o komunikowaniu.

Podstawy wiedzy o procesie komunikowania masowego, jego elementach, fazach, najważniejszych uwarunkowaniach oraz roli komunikowania masowego wśród różnych rodzajów porozumiewania się ludzi, ze szczegółowym omówieniem hipotez i teorii wyjaśniających efekty odbioru środków masowego przekazu, z uwzględnieniem czynników warunkujących skuteczność mediów (cechy nadawcy, kanału, odbiorcy). Najnowsze i historyczne teorie, orientacje i kierunki badań nad komunikowaniem masowym. Status nauki o komunikowaniu masowym, ze wskazaniem na jej multidyscyplinarność, metody i techniki badawcze, główne ośrodki, instytucje i czasopisma zajmujące się problematyką komunikowania masowego.

2. Społeczne i kulturowe oddziaływanie mediów.

Poglądy na temat roli środków masowego przekazu w społeczeństwie informacyjnym i kulturze postmodernistycznej. Najnowsze badania i hipotezy wyjaśniające oddziaływanie mediów na płaszczyźnie socjologicznej, psychologicznej i kulturowej, w tym m.in. badania nad oddziaływaniem scen przemocy i gwałtu na młodych odbiorców, recepcją treści informacji politycznych, reakcjami wobec scen erotycznych, kształtowaniem postaw wobec instytucji społecznych, religijnych, sprawowaniem kontroli społecznej poprzez definiowanie zjawisk dewiacyjnych).

3. Metody badań medioznawczych.

Metody analizy organizacji, metody analiz zawartości, metody badań audytoryjnych oraz badań sondażowych i opinii publicznej. Szczególny nacisk winien być położony na znajomość metod analiz statystycznych i programów komputerowych stosowanych do badań medioznawczych.

4. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze.

Analiza współczesnych zjawisk na arenie międzynarodowej, ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień, jak: procesy integracyjne, geneza i przebieg najważniejszych konfliktów, rola organizacji międzynarodowych, miejsce Polski we współczesnej polityce światowej. Sposób analizy powinien ukazywać słuchaczom możliwości wykorzystania wiedzy o międzynarodowych stosunkach politycznych w pracy dziennikarza. Część zajęć dotycząca stosunków gospodarczych powinna obejmować analizę zjawisk zachodzących we współczesnym międzynarodowym życiu gospodarczym, z uwzględnieniem takich zagadnień, jak przepływ kapitału, system ceł, międzynarodowe organizacje gospodarcze, współpraca gospodarcza.

5. Polski system polityczny.

Podstawowe zasady polskiego systemu politycznego (Konstytucja, funkcjonowanie organów władzy publicznej, system partyjny, organizacje społeczne). Rola mediów w polityce.

C.

PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia prasy i mediów w Polsce i na świecie.

Najważniejsze etapy rozwoju prasy na świecie, na tle ogólnych warunków poszczególnych epok, ze szczególnym naciskiem na zmiany społeczne i polityczne oraz liberalną koncepcję prasy i zasadę wolności wypowiedzi. Najwybitniejsi dziennikarze różnych epok, najwybitniejsze tytuły i najważniejsze, historyczne teksty dziennikarskie. Historia prasy i mediów w Polsce, procesy, które miały na nie wpływ, przegląd głównych tytułów ukazujących się w danej epoce na tle panujących w tej epoce koncepcji ideologicznych, najwybitniejsi dziennikarze polscy i najważniejsze polskie, historyczne teksty prasowe. Rola i wpływ prasy na społeczeństwo polskie, zmiany technologiczne i zmiany w zawodzie dziennikarskim. Funkcjonowanie cenzury na ziemiach polskich w różnych okresach historycznych.

2. Współczesne media na świecie i w Polsce, wraz z lektoratem prasy krajowej i zagranicznej.

Systemy komunikowania masowego w wybranych krajach różnych regionów świata, rynek prasowy, radiowo-telewizyjny, normy prawne określające funkcjonowanie środków masowego przekazu oraz instytucje samoregulacji (rady prasowe, organizacje dziennikarskie, kodeksy etyczne) w poszczególnych krajach. Pogłębiające się procesy koncentracji, komercjalizacji i globalizacji (w produkcji i dystrybucji) w sferze mediów. Problemy ujednolicenia systemu prawnego w sferze komunikowania masowego oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w krajach UE. Współczesny rynek mediów w Polsce, system prasowy w strukturze społecznej, transformacja systemu mediów, formy własności prasy w Polsce, czytelnictwo i odbiór. Poszczególne grupy mediów na polskim rynku prasowym (np. prasa społeczno-polityczna, kulturalna, bulwarowa, religijna, sportowa, ekologiczna itp.), rynek radiofonii i telewizji w Polsce, zadania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, media publiczne i komercyjne - konkurencja i koegzystencja. Część lektoratowa zajęć powinna obejmować stałą, systematyczną lekturę i analizę publikacji w wybranych tytułach prasy krajowej i zagranicznej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki tytułów na tle systemu medialnego danego kraju. (Celem jest wykształcenie u słuchaczy nawyku regularnej, krytycznej lektury prasy krajowej i zagranicznej).

3. Stylistyka i kultura języka.

Zajęcia doskonalące sprawność językową i adekwatność stylistyczną tekstu medialnego. W części teoretycznej zajęć studenci powinni zapoznać się z typami błędów ortograficznych i ortofonicznych, zasadami interpunkcji, stylami funkcjonalnymi, środkami stylistycznymi w mediach, jak i zjawiskami językowymi szczególnie często sprawiającymi trudności użytkownikom języka polskiego. Część praktyczna powinna dotyczyć analizy poprawnościowej i stylistycznej tekstów obcych, jak i cudzych, uczyć podstaw adiustacji i korekty. Należy położyć nacisk na zjawiska szczególnie niepokojące w aspekcie kulturo- i językotwórczej roli mediów, takie jak: zapożyczenia językowe, mody językowe, neologizmy, profesjonalizmy, kolokwializmy czy wulgaryzmy.

4. Retoryka dziennikarska.

Komunikowanie jako perswazja, językowe środki perswazyjne, techniki przekonywania według retoryki klasycznej, współczesne techniki perswazyjne, chwyty retoryczne. Konstrukcja tekstu według zaleceń współczesnej retoryki. Retoryka w polityce i w reklamie. Kryteria poprawności językowej z punktu widzenia skuteczności oddziaływania. Kształcenie umiejętności skutecznego wypowiadania się w mowie i w piśmie, redagowania tekstów własnych i oceny tekstów cudzych.

5. Gatunki dziennikarskie.

Definicje, typologia i historia rodzajów oraz gatunków dziennikarskich (z uwzględnieniem różnych stanowisk badawczych), wskazanie przydatności tej wiedzy w praktyce. Wyznaczniki prasowości i medialności, swoistość języka mediów, prawda i asertoryczność w dziele dziennikarskim, specyfika gatunków radiowych i telewizyjnych na tle gatunków prasowych. Ćwiczenia praktyczne stanowiące rozwinięcie wykładu jw., a prowadzone przez aktywnych dziennikarzy, powinny uczyć warsztatu dziennikarskiego poprzez analizę tekstów, dyskusję, tworzenie i wzajemną ocenę różnych form gatunkowych.

6. Seminaria warsztatowe - wstęp do dziennikarstwa prasowego, radiowego, telewizyjnego.

Seminarium o charakterze praktycznym - pierwszy kontakt słuchaczy z zawodem dziennikarza prasowego, radiowego, telewizyjnego, przygotowujący do praktyki redakcyjnej. Należy położyć nacisk na wyrabianie umiejętności reporterskich: oddzielenie faktów od komentarza jako podstawową cechę nowoczesnego dziennikarstwa, zbieranie materiału, weryfikację zebranych materiałów, pisanie krótkich form, nawiązywanie współpracy z redakcjami. Słuchacze powinni otrzymać też informacje o podstawach techniki radiowej i telewizyjnej.

7. Fotografia w prasie.

Zajęcia praktyczne z zakresu umiejętności wykonywania zdjęć dla bieżących potrzeb redakcji prasowej, odróżniania dobrej od złej fotografii, analizy relacji między fotografią a tekstem. Podstawy wiedzy o nowoczesnej technice fotograficznej i jej zastosowaniu w redakcji.

8. Agencje prasowe i praca z serwisem informacyjnym.

Zajęcia przygotowujące do pracy w agencjach informacyjnych i działach informacyjnych redakcji, z uwzględnieniem problemów takich jak: szybkość przekazu, specyfika języka i konstrukcji krótkich form informacyjnych, budowa i wewnętrzna dynamika serwisu informacyjnego, miejsce agencji informacyjnej w systemie mediów.

9. Źródła informacji dla dziennikarza.

Zajęcia przygotowujące do korzystania z podstawowych źródeł informacji dla dziennikarza, takich jak: obserwacja, wywiad, dokumenty. Szczególny nacisk należy położyć na umiejętność weryfikacji faktów na podstawie różnych źródeł, etyczne problemy występujące w fazie zbierania materiałów.

10. Media lokalne i środowiskowe.

Wstępne przygotowanie słuchaczy do pracy w mediach lokalnych i sublokalnych: kryteria lokalności, typy mediów lokalnych, zmiany w ofercie mediów lokalnych po 1988 roku, adekwatność oferty mediów lokalnych do potrzeb odbiorców, problemy prasy lokalnej i sublokalnej w wielkim mieście i w gminie, radio lokalne i uwarunkowania jego działania, szanse telewizji lokalnej w walce o widza. Organizacja mediów lokalnych - podstawy ekonomiczne, organizacja pracy redakcji, kolportaż, akwizycja reklam, tematyka, sposoby przyciągania odbiorców. Systemy mediów lokalnych w Polsce i na świecie.

11. Prawo prasowe i etyka dziennikarska, prawo radiofonii i telewizji, prawo autorskie.

Ogólne założenia prawa prasowego, prawa o radiofonii i telewizji, prawa autorskiego obowiązującego w Polsce oraz związane z ich funkcjonowaniem dylematy etyczne. Prawne określenie podstawowych pojęć związanych z mediami (dziennikarz, redaktor, prasa, materiał prasowy itp.), historia prawa prasowego w Polsce, wolność prasy, jej ograniczenia przewidziane w ustawodawstwie, rejestracja, organizacja działalności wydawniczej i dziennikarskiej, prawo do informacji, krytyka prasowa, tajemnica dziennikarska, sprostowania, komunikaty, ogłoszenia, odpowiedzialność dziennikarza w prawie cywilnym, karnym i prasowym, sytuacja prawna dziennikarza i jego dzieła.

12. Reklama we współczesnym społeczeństwie informacyjnym.

Struktura i pragmatyka funkcjonowania agencji reklamowej, planowanie kampanii reklamowej, język i obraz w reklamie, badania efektywności reklamy, społeczny wpływ reklamy. Reklama we współczesnych teoriach kultury, reklama a sztuka, reklama a media. Etyczne zagadnienia reklamy. Miejsce reklamy, perspektywy na przyszłość, podstawowe prawne uwarunkowania funkcjonowania reklamy w Polsce, w globalnym systemie mediów. Reklama jako zjawisko o wielkim wpływie społecznym, wykraczającym znacznie poza proste uwarunkowania rynkowe.

13. Kształtowanie opinii publicznej.

Zarządzanie informacją w sferze publicznej, działanie państwowych służb informacyjnych (rzecznik rządu), organów samorządowych oraz instytucji komercyjnych w zakresie kształtowania wizerunku instytucji, a zarazem powiadamiania społeczeństwa i wybranych grup społecznych o podejmowanych inicjatywach przy znajomości szczegółowych procedur systemu zarządzania MBO, znajomości regulacji prawnych oraz zasad etycznych kierujących współczesnymi działaniami w sferze masowej informacji publicznej.

14. Komputer w pracy dziennikarza.

Ćwiczenia praktyczne z zakresu trzech podstawowych zagadnień: komputerowe redagowanie tekstów, skład komputerowy oraz zastosowanie internetu w pracy dziennikarza. Zapoznanie ze specyfiką głównych edytorów tekstu, opanowanie (powtórzenie) zasad obsługi co najmniej dwóch z nich (ze szczególnym uwzględnieniem optymalizacji i automatyzacji wprowadzenia tekstu, korzystania ze słowników, korektorów, kreatorów), zapoznanie z głównymi pojęciami typografii komputerowej (wyrównywania tekstu, style i kroje czcionki), kształtowaniem akapitu i struktury tekstu (rozdziały, przypisy, tytuły, żywe paginy), nauka adiustacji tekstu obcego i własnego za pomocą edytora. Słuchacze powinni uzyskać umiejętność wykorzystywania dokumentów i innych tekstów zawartych w internecie jako źródła informacji, pomocnego przy pisaniu pogłębionych tekstów publicystycznych, wyszukiwania potrzebnych materiałów w internecie, pisania tekstów opartych na materiałach dostępnych w sieci, przygotowywania i publikowania własnych tekstów w internecie.

15. Praca dziennikarza w języku obcym, język do wyboru.

Praktyczne ćwiczenia w przygotowywaniu materiałów dziennikarskich i wykonywaniu podstawowych zadań dziennikarskich w języku obcym.

16. Seminarium magisterskie.

Metodologiczna i merytoryczna pomoc dla studentów w przygotowaniu pracy magisterskiej.

VII.

ZALECENIA

Do ukończenia studiów konieczne jest zdanie dwóch egzaminów z języka obcego, w tym jednego egzaminu w stopniu wyższym (na poziomie egzaminu międzynarodowego przewidzianego dla danego języka).