Określenie minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunkach: "biologia" oraz "nawigacja".

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MEN.1998.4.18

Akt utracił moc

Wersja od: 2 kwietnia 1998 r.

Uchwała Nr 188/98

Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego

z dnia 12 marca 1998 r.

w sprawie określenia minimalnych wymagań programowych dla studiów magisterskich na kierunkach: "biologia" oraz "nawigacja".

Działając na podstawie art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późniejszymi zmianami), Rada Główna uchwala, co następuje:

§  1.

1. Określa się minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich dla kierunków studiów:

– "biologia",

– "nawigacja".

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki do niniejszej uchwały.

§ 2. Przekazuje się niniejszą uchwałę Ministrowie Edukacji Narodowej oraz rektorom szkół wyższych.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 października 1998 r.

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1

Minimalne wymagania programowe dla studiów magisterskich

Kierunek: BIOLOGIA

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku biologia trwają 5 lat (10 semestrów). Zakłada się, że łączny wymiar zajęć powinien wynosić około 3600 godzin, w tym 1365 godzin przedmiotów objętych minimum programowym. Minimum programowe obejmuje jedynie przedmioty ogólne, podstawowe i kierunkowe wspólne dla wszystkich.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Magister biologii powinien posiadać:

- znajomość podstawowych dyscyplin biologicznych opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych,

- biegłość w odpowiedniej specjalności dająca przygotowanie do pracy naukowej,

- umiejętność nauczania w szkołach podstawowych i średnich (po odbyciu odpowiedniego kształcenia nauczycielskiego podczas studiów lub po studiach).

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY OGÓLNE	240 godzin
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE	1125 godzin
Razem:	1365 godzin

IV.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A.	PRZEDMIOTY OGÓLNE	240 godzin
1.	Przedmioty humanistyczne (etyka, filozofia, inne do wyboru)	60 godzin
2.	Język obcy	120 godzin
3.	Wychowanie fizyczne	60 godzin
B.	PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE	1125 godzin
1.	Matematyka i statystyka	60 godzin
2.	Fizyka z elementami biofizyki	45 godzin
3.	Podstawowe zastosowanie komputerów	30 godzin
4.	Chemia (nieorganiczna, organiczna i fizyczna)	180 godzin
5.	Biochemia	90 godzin
6.	Biologia komórki	90 godzin
7.	Botanika	90 godzin
8.	Zoologia	90 godzin
9.	Anatomia człowieka	15 godzin
10.	Mikrobiologia	60 godzin
11.	Ekologia	45 godzin
12.	Fizjologia roślin	90 godzin
13.	Fizjologia zwierząt	90 godzin
14.	Genetyka	60 godzin
15.	Immunologia	30 godzin
16.	Ewolucjonizm	30 godzin
17.	Ochrona środowiska	30 godzin

V.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH I KIERUNKOWYCH

1. Matematyka i statystyka 60 godzin

Podstawy analizy matematycznej. Statystyka elementarna. Rachunek prawdopodobieństwa. Podstawowe rozkłady spotykane w przyrodzie. Testowanie hipotez, analiza wariacji, analiza trendów i korelacja.

2. Fizyka z elementami biofizyki 45 godzin

Podstawowe oddziaływania w przyrodzie. Elementy budowy materii. Dualizm falowo-korpuskularny. Rodzaje promieniowania elektromagnetycznego, spektroskopia i spektrofotometryczne metody badawcze. Zjawiska fluorescencji i fluorymetria. Elementy optyki. Mikroskopia optyczna i elektronowa. Hydrodynamika, zjawisko lepkości. Wymiana ciepła, kalorymetria bezpośrednia i pośrednia. Podstawowe pojęcia i zasady termodynamiki (te hasła mogą być alternatywnie umieszczone w programie chemii fizycznej). Elementy termodynamiki procesów nierównowagowych. Sprzężenia termodynamiczne, w tym przykłady ich występowania w żywych organizmach. Elektryczność. Metody pomiaru wielkości elektrycznych, w tym potencjałów elektrycznych w żywych organizmach. Promieniowanie jonizujące i jego oddziaływania z materią.

3. Podstawowe zastosowania komputerów 30 godzin

Podstawowe wiadomości o systemach DOS i Windows. Posługiwanie się edytorem tekstów (na obecnym etapie np. Word 6.0). Podstawowe funkcje arkusza kalkulacyjnego (obecnie np. Excel 5.0). Internet, wyszukiwanie informacji w Internecie. Posługiwanie się pocztą elektroniczną.

Uwaga: Studenci, którzy wykażą się posiadaniem umiejętności wymienionych w programie, mogą być zwolnieni z zajęć z tego przedmiotu.

4. Chemia 180 godzin

Chemia nieorganiczna. Budowa powłok elektronowych w atomach. Wiązania chemiczne: kowalencyjne, jonowe, wodorowe. Potencjał jonozacji, elektroujemność, powinowactwo elektronowe. Pierwiastki grup głównych i najważniejsze ich związki. Ogólna charakterystyka pierwiastków przejściowych, ze szczególnym uwzględnieniem pierwiastków czynnych biologicznie. Analiza jakościowa: reakcje charakterystyczne wybranych kationów i anionów. Niektóre metody analizy jakościowej: alkacymetria, redoksymetria, kompleksometria, spektrofotometria.

Chemia fizyczna. Termodynamika chemiczna I i II zasady termodynamiki (te hasła mogą być alternatywnie umieszczone w programie Fizyki), funkcje termodynamiczne i ich znaczenie; entropia, entalpia, entalpia swobodna, potencjał chemiczny. Termodynamiczny opis zjawisk dyfuzji, osmozy, przemian fazowych. Dysocjacja elektrolityczna, teorie kwasów, iloczyn jonowy wody, pH, iloczyn rozpuszczalności, roztwory buforowe, zjawiska elektrokinetyczne, elektrofereza, punkt izojonowy i punkt izoelektryczny. Reakcje utleniania-redukcji, ich rola w procesach biologicznych. Kataliza: mechanizmy katalizy, w tym elementy katalizy enzymatycznej.

Chemia organiczna. Budowa, klasyfikacja, nazewnictwo i reaktywność związków organicznych należących do najważniejszych grup. Szereg homologiczne. Grupy funkcyjne. Struktura związków organicznych, izometria i steroizometria. Pojęcie konfiguracji i konformacji. Mechanizmy reakcji: podstawienia elektrofilowego i nukleofilowego, addycji i eliminacji. Związki alifatyczne; wiązania pojedyncze i wielokrotne ; dieny, polieny. Polimery naturalne i syntetyczne. Związki aromatyczne. Związki heterocykliczne. Lipidy - tłuszcze, woski, mydła. Węglowodany: budowa, klasyfikacja i nazewnictwo. Aminokwasy, poptydy i polipeptydy. Zasady purynowe i pirymidynowe, nuklozydy i nukleotydy, polinukleotydy. Alkaloidy. Biologicznie czynne aminy.

Uwaga: Treści programowe Chemii mogą być wykładane w formie trzech przedmiotów: Chemia nieorganiczna, Chemia fizyczna i Chemia organiczna, bądź w formie dwóch przedmiotów: Chemia ogólna oraz Chemia organiczna.

5. Biochemia 90 godzin

Struktura, funkcje i mechanizm biosyntezy białek. Właściwości aminokwasów, modyfikacje białek. Mechanizmy zmian konformacyjnych w białkach, zmiany allosteryczne. Zależności między strukturą a funkcjami białek. Metody badania białek. Sposoby lokalizacji białek w komórce. Enzymy i koenzymy, ich związek z witaminami. Mechanizmy działania enzymów. Podstawy kinetyki i reakcji enzymatycznych. Regulacja i kontrola reakcji enzymatycznych i aktywności enzymatycznej. RNA jako niebiałkowe enzymy. Budowa i właściwości różnych form RNA i DNA; ich znaczenie w funkcjonowaniu komórki. Organizacja DNA od nukleosomu do chromosomu metafazowego. Kontrola ekspresji genu. Analiza, konstrukcja i klonowanie DNA. Podstawowe techniki biologii molekularnej. Struktura i funkcja tłuszczów. Metabolizm kwasów tłuszczowych. Budowa i właściwości błon biologicznych. Tworzenie i przechowywanie energii. Integracja metabolizmu. Główne etapy regulacji podstawowych szlaków metabolicznych (glikoza, cykl kwasów trójkarboksylowych, cykl pentozofosforanowy, cykl mocznikowy). Hormonalna regulacja metabolizmu.

6. Biologia komórki 90 godzin

Metody stosowane w biologii komórki. Budowa i regulacja funkcji jądra. Cytoszkielet. Błony komórkowe: budowa, przedziały wewnątrzkomórkowe, transport. Organelle cytoplazmatyczne (siateczki, struktury Golgiego, peroksysomy i gliosysomy, centrole, wici i rzęski): biogeneza i funkcja. Endo- i egzocytoza. Powierzchnie komórek i kontakty międzykomórkowe. Zewnętrzne osłony komórek. Receptory błonowe i cytoplazmatyczne. Mitochondria i plastydy: zakres ich autonomii genetycznej. Cykl komórkowy. Mitoza. Mejoza. Starzenie i śmierć komórki; apoptoza.

7. Botanika 90 godzin

Specyfika budowy komórki roślinnej. Zróżnicowanie tkankowe roślin w rozwoju ewolucyjnym. Formy organizacji ciała roślin i ich ewolucja: powstawanie organizmów i tkanek, budowa morfologiczna i anatomiczna organów roślinnych, zróżnicowanie biegunowe, umiejscowienie wzrostu, modyfikacja i przystosowanie organów. Cykle rozwojowe roślin. Ewolucja przemiany pokoleń. Rozmnażanie roślin: wegetatywne, bezpłciowe i płciowe oraz ich biologiczne znaczenie. Zarys ewolucji świata roślinnego. Elementy paleobotaniki. Zasady systematyki roślin i dokładniejsze omówienie wybranych grup roślin.

8. Zoologia 90 godzin

Zoologia jako dział biologii: zarys historii zoologii, dziedziny zoologii. Zasady systematyki i taksonomii zwierząt. Sposoby rozmnażania zwierząt. Jednokomórkowce, przegląd typów w ujęciu filogenetycznym; środowiska życia, pochodzenie, ewolucja. Wielokomórkowce: rozwój osobniczy, morfologia funkcjonalna (tkanki, narządy, układy), postacie ciała, symetrie, poziomy organizacji dwuwarstwowej, trójwarstwowej, elementy embrilogii. Bezkręgowce: przegląd typów w ujęciu filogenetycznym, pochodzenie i ewolucja bezkręgowców, rola w przyrodzie. Teorie powstawania strunowców i główne kierunki ewolucji. Kręgowce: pochodzenie i główne kierunki ewolucji. Przegląd gromad kręgowców w ujęciu filogenetycznym.

9. Anatomia człowieka 15 godzin

Ogólna charakterystyka układów i narządów ciała ludzkiego. Układ motoryczny człowieka: morfologia i budowa szkieletu, układ topograficzny mięśni. Budowa anatomiczna układów: oddechowego, pokarmowego i moczopłciowego.

10. Mikrobiologia 60 godzin

Miejsce drobnoustrojów w otaczającym świecie. Morfologia i aktywność biochemiczna drobnoustrojów. Wzajemne stosunki miedzy mikroflorą a innymi organizmami. Skutki aktywności drobnoustrojów w obiegu pierwiastków biogennych. Pierwotne środowiska bytowania drobnoustrojów - gleba i wody oraz wody jako środowisko wtórne. Skutki ekologiczne zanieczyszczenia środowiska produktami działalności człowieka. Wykorzystanie procesów mikrobiologicznych w oczyszczaniu środowisk. Zastosowanie mikroorganizmów w przemysłowych procesach produkcyjnych. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania nowoczesnej biotechnologii. Drobnoustroje chorobotwórcze w środowisku człowieka. Zjawisko infekcji, choroby zakaźne i profilaktyka.

11. Ekologia 45 godzin

Ekologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Związki z innymi naukami. Aktualne kierunki rozwoju ekologii. Poziomy organizacji systemów ekologicznych. Organizmy a środowisko. Bioenergetyka organizmów. Tolerancja. Adaptacje. Nisza ekologiczna. Populacje, rozrodczość, śmiertelność, migracje. Struktura populacji (wiekowa, płciowa, przestrzenna, socjalna). Strategie życia. Typy interakcji między różnymi gatunkami. Zależności konkurencyjne i eksploatacyjne. Biocenozy i ekosystemy. Struktura troficzna. Cykle biogeochemiczne. Produktywność. Sukcesja ekologiczna.

12. Fizjologia roślin 90 godzin

Zadania fizjologii roślin i podstawowe metody badań. Gospodarka wodna komórki i rośliny. Pobieranie i transport wody i soli mineralnych. Odżywianie mineralne. Pierwiastki niezbędne i ich znaczenie. Fotosynteza. Rośliny C-3 i C-4, rośliny kwasowe (CAM). Fotooddychanie. Oddychanie. Glikoza. Cykl Krebsa. Alternatywna droga oddechowa. Metaboilizm azotowy roślin. Biologiczne wiązanie azotu atmosferycznego. Odżywianie azotowne roślin. Wzrost: regulacja przez światło i fitohormony. Rozwój roślin. Cykl rozwojowy rośliny. Kiełkowanie nasion. Wzrost wegetatywny. Fitochrom i fotomorfogeneza. Kontrola kwitnienia. Fotoperiodyzm. Wrenalizacja. Ruchy roślin. Ruchy autonomiczne, bodźcowe. Reakcja roślin na czynniki stresowe.

13. Fizjologia zwierząt 90 godzin

Integracja funkcjonalna organizmu zwierzęcego. Rozwój ewolucyjny hierarchicznego systemu sterowania organizmem. Podstawowe zasady i różnice funkcjonowania układu nerwowego i hormonalnego. Ośrodkowy układ nerwowy. Struktura i funkcja kory mózgowej. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm nerwowy i hormonalny stresu. Receptory (zmysły). Zasady funkcjonowania receptorów. Mechanizmy przekształcania informacji w receptorach na sygnał nerwowy. Efektory (mięśnie). Mięśnie szkieletowe, gładkie i sercowy. Porównanie zależności pomiędzy potencjałem czynnościowym a skurczem w poszczególnych typach mięśni. Odżywianie. Trawienie węglowodanów, lipidów i białek. Regulacja nerwowa i hormonalna trawienia i wchłaniania. Funkcje wątroby i trzustki. Oddychanie jako wymiana gazowa w skrzelach, płucach i tchawkach. Płyny ustrojowe. Krążenie. Rola krwi w organizmie. Zasady hemodynamiki. Regulacja nerwowa i hormonalna krążenia. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Wydalanie. Gospodarka wodnomineralna, regulacyjna czynność nerek, homeostaza składu mineralnego płynów ustrojowych. Termogeneza i termoregulacja; stałocieplność i zmiennocieplność, ośrodki regulacyjne.

14. Genetyka 60 godzin

Podstawowe pojęcia genetyki, segregacja mendlowska. Geny a cechy dziedziczne cech ilościowych. Lokalizacja genów w chromosomach, dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Rekombinacje u bakterii: pojęcie cistronu. Transkrypcja, transplantacja, kod genetyczny. Struktura genomu u organizmów eukariotycznych. Mutageneza. Molekularne mechanizmy mutacji. Transpozony i mechanizmy transpozycji. Działanie czynników mutagenicznych. Reperacje i rekombinacje DNA. Regulacja funkcji genów u bakterii i wirusów. Regulacja ekspresji genów u organizmów eukariotyczych. Genetyczne podstawy różnicowania się komórek i tkanek. Genetyka rozwoju organizmów wielokomórkowych. Dziedziczenie pozajądrowe. Inżynieria genetyczna i komórkowa. Podstawy genetyki populacji. Choroby genetyczne człowieka i możliwości ich leczenia.

Przyczyny powstawania chorób nowotworowych.

15. Immunologia 30 godzin

Odporność nieswoista: nieswoiste mechanizmy odporności humoralnej (komplement, lizozym), nieswoiste mechanizmy odporności komórkowej (makro- i mikrofagi). Odporność swoista: budowa przeciwciał, mechanizmy powstawania przeciwciał. Zdolność zapamiętywania jako cecha systemu immunologicznego.

16. Ewolucjonizm 30 godzin

Geneza teorii ewolucji. Zmienność dziedziczna a niedziedziczna. Zmienność skokowa a ciągła. Odziedziczalność. Rekombinacje. Sprzężenia. Supergeny. Czynniki zaburzające segregację mejotyczną. Podstawy genetyki populacji: populacja mendlowska, prawo Hard’ego i Weinberga. Dryf genetyczny. Presja mutacyjna. Dobór naturalny. Polimorfizm genetyczny. Teoria neutralności i teoria selekcyjna. Rola rozmnażania płciowego w ewolucji. Systemy kojarzeń. Pojęcie gatunku. Mechanizmy izolacji rozrodczej. Rodzaje specjacji. Ewolucja ponadgatunkowa. Ograniczenia ewolucji. Radiacja przystosowawcza. Niektóre prawidłowości ewolucji: szybkość przebiegu, nieodwracalność, wymieranie form. Aromorfozy i idioadaptacje. Ewolucja na poziomie molekularnym. Homologia białek i kwasów nukleinowych. Zegar molekularny. Powstawanie i ewolucja genów w filogenezie.

17. Ochrona środowiska 30 godzin

Środowisko przyrodnicze: podstawowe elementy i zależności w ekosystemach. Człowiek i środowisko: skutki działalności człowieka. Degradacja środowiska (globalna, regionalna, lokalna). Zanieczyszczenia gleby, wód powierzchniowych i podziemnych oraz atmosfery. Charakterystyka sytuacji ekologicznej w Polsce. Strategia ekorozwoju i polityka ekologiczna Polski. Etyka i filozofia ekologiczna.

Uwaga ogólna: Proponowane przedmioty kierunkowe mogą być realizowane cząstkowo w ramach kilku różnych zajęć lub łączone. Dopuszcza się przesuwanie niektórych treści programowych w obrębie przedmiotów pokrewnych.

VI.

ZALECENIA

Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki laboratoryjne i terenowe.

Załącznik nr 2

Minimalne wymagania programowe na studiach magisterskich

Kierunek: NAWIGACJA

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku nawigacja trwają 5 lat (10 semestrów). Opracowany program nauczania spełnia wymagania międzynarodowej konwencji STCW 78/95 w zakresie zapewnienia wiedzy teoretycznej do pełnienia na statku funkcji, zarówno na poziomie operacyjnym, jak i zarządzania.

Przyjmuje się, że łączna liczba godzin realizowanych w czasie studiów magisterskich wynosi orientacyjnie 3600 godzin.

Minimum programowe obejmuje 2232 godziny.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku Nawigacja powinny zapewnić wykształcenie specjalistów przygotowanych teoretycznie i praktycznie do twórczej pracy naukowej w uczelniach morskich, pełnienia wszystkich pokładowych funkcji oficerskich na statkach morskich (floty transportowej lub rybackiej), pracy w wydziałach bezpieczeństwa żeglugi urzędów morskich, w służbach kontroli ruchu (VTS) w odpowiednich komórkach organizacyjnych przedsiębiorstw żeglugowych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

Obowiązujące minimum programowe dotyczy trzech grup przedmiotów, z obciążeniem w wymiarze 2232 godziny, a w tym:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	540 godzin
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	496 godzin
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	1196 godzin
Razem:	2232 godziny

IV.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A.

PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1.	Język angielski	300 godzin
2.	Przedmioty humanistyczne (w tym nauki społeczne i ekonomia)	120 godzin
3.	Wychowanie fizyczne	120 godzin

B.

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1.	Matematyka	240 godzin
2.	Fizyka	64 godziny
3.	Informatyka	96 godzin
4.	Automatyka i elektronika	96 godzin

C.

PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1.	Nawigacja	350 godzin
2.	Meteorologia i oceanografia	64 godziny
3.	Urządzenia nawigacyjne	250 godzin
4.	Manewrowanie statkiem	64 godziny
5.	Ratownictwo morskie	32 godziny
6.	Łączność morska	64 godziny
7.	Budowa i stateczność statku	180 godzin
8.	Przewozy morskie	96 godzin
9.	Bezpieczeństwo nawigacji (MPDM)	48 godzin
10.	Prawo morskie	48 godzin

Uwaga: Dopuszczalna jest zmiana nazw przedmiotów oraz nieco inny podział liczby godzin w obrębie bloków przedmiotowych.

V.

TREŚCI PROGRAMOWE

B.

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka 240 godzin

Podstawy trygonometrii sferycznej: definicje i twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wyznaczników i układów równań liniowych, rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R³; definicje i twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej; podstawowe zagadnienia dotyczące rachunku różniczkowego i całkowego funkcji wielu zmiennych; podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całki wielokrotne i całki krzywoliniowe); kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych; elementy rachunku prawdopodobieństwa; podstawy teorii estymacji statystycznej i weryfikacji hipotez statystycznych.

2. Fizyka 64 godzin

Kinematyka punktu materialnego; dynamika; ruch drgający; ruch falowy; dynamika bryły sztywnej; energia kinetyczna ruchu obrotowego; teoria żyroskopu; hydrostatyka; hydrodynamika; zasady termodynamiki; elementy fizyki statystycznej; elektrostatyka; magnetostatyka; materia; materia w polu elektrycznym; promieniowanie termiczne; elementy fizyki kwantowej; wybrane zagadnienia z fizyki jądrowej; podstawy szczególnej teorii względności.

3. Informatyka 96 godzin

Podstawowe pojęcia, przedmiot i metody informatyki; budowa sprzętu mikrokomputerowego; sieci komputerowe; usługi sieciowe; podział oprogramowania, oprogramowanie systemowe i użytkowe; podstawy programowania komputerów, metody algorytmizacji; podstawowe pojęcia z zakresu sztucznej inteligencji; systemy ekspertowe, sieci neutronowe; zasady tworzenia systemu informatycznego; zastosowania informatyki w gospodarce morskiej; tendencje rozwojowe w informatyce; podstawowe zagadnienia prawne, prawa autorskie; problemy związane z bezpieczeństwem danych.

4. Automatyka i elektronika 96 godzin

Podstawowe pojęcia z zakresu automatyki i elektroniki; struktura sygnałów elektrycznych; przetwarzanie sygnałów; zasady rozdziału i wyboru częstotliwości; zasady modulacji, detekcji i przemiany częstotliwości; blokowa budowa zasilaczy, wzmacniaczy i generatorów; zasady tworzenia obrazów na ekranie lampy oscyloskopowej i radaroskopowej; podstawowe pojęcia techniki cyfrowej; charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych automatyki; struktury i zasady pracy układów regulacji automatycznej; struktury i zasady pracy komputerowych okrętowych układów i systemów automatyki.

C.

PRZEMIOTY KIERUNKOWE

1. Nawigacja 350 godzin

Teoria i praktyka nawigacji morskiej poszerzona o niezbędną wiedzę z dziedzin pokrewnych, takich jak: kartografia, geodezja, astronomia, dewiacja, teoria pływów, linii pozycyjnych i błędów pomiarów nawigacyjnych; metody planowania żeglugi w rejonach przybrzeżnych, w bezpośrednim sąsiedztwie niebezpieczeństw nawigacyjnych; metody planowania i optymalizacji podróży oceanicznych; metody bezpiecznego prowadzenia nawigacji w strefie przybrzeżnej i na akwenach ograniczonych; sposoby efektywnego prowadzenia statków na trasach oceanicznych z uwzględnieniem czynników hydrometeorologicznych i eksploatacyjnych ; wydawnictwa nautyczne.

2. Meteorologia i oceanografia 64 godziny

Zarys procesów i elementów determinujących pogodę; systemy pogodowe; meteorologiczne instrumenty i ich zastosowanie; podstawy teoretyczne z zakresu oceanografii; organizacja służb meteorologicznych i systemy nadawania przepowiedni pogodowych; informacje hydro-meteorologiczne w wydawnictwach nautycznych.

3. Urządzenia nawigacyjne 250 godzin

Elektronawigacja: żyrokompasy i repetytory żyro; budowa i zasada działania autopilotów; pomiar prędkości, logi; pomiar głębokości, echosondy.

Radionawigacja: fale radiowe; działanie i dokładności określania pozycji przy użyciu radionamierników, radionawigacyjnych systemów naziemnych i satelitarnych; metody zapisu i wyświetlania informacji.

Radiolokacja: parametry techniczno-eksploatacyjne i cykl przebiegu pracy radaru; rodzaje zobrazowań i zorientowań występujące w radarach nawigacyjnych; zasady dokonywania pomiarów radarowych; rodzaje zakłóceń i zniekształceń obrazu radarowego.

4. Manewrowanie statkiem 64 godziny

Manewrowanie statkiem: próby morskie, dokumentacja; sposoby wykorzystania napędów i sterów w procesie manewrowania; podstawowy układ sił i momentów działających na statek w ruchu; procedury manewrowe w czasie alarmu i w sytuacjach spotkaniowych; zasady manewrowania podczas cumowania, kotwiczenia, hamowania i awaryjnego zatrzymania statku w akwenie ograniczonym: zasady obliczeń oporów kadłuba, parametrów cyrkulacji i hamowania, osiadania, obliczeń kotwicznych, holowniczych i cumowniczych; zasady żeglugi w sztormie i w lodach.

5. Ratownictwo morskie 32 godziny

Zadania, zasady prawne i organizacyjne ratownictwa życia i mienia na morzu; zasady pracy globalnych systemów i polskiego systemu poszukiwania i ratownictwa morskiego (AMVER, COSPAS SARSAT i MRCK); podstawowe charakterystyki techniczne środków SAR; zasady umów ratowniczych i współdziałania z ratownikami; organizacja statkowej służby ratowniczej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia statku i załogi (mielizna, przeciek, pożar, zderzenie, poszukiwanie i ratownictwo ludzi).

6. Łączność morska 64 godziny

Zasady organizacji łączności morskiej; propagacja fal radiowych; systemy antenowe; stosowane emisje, oznaczenia, wymagana szerokość pasma; obowiązki radiooperatorów; dokumenty radiostacji okrętowych; wydawnictwa i publikacje niezbędne do prowadzenia łączności; systemy i podsystemy składowe systemu GMDSS.

7. Budowa i stateczność statku 180 godzin

Zasady działalności instytucji klasyfikacyjnych; charakterystyki eksploatacyjne podstawowych typów statków; podstawowe materiały używane do budowy kadłubów; nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba; urządzenia pokładowe - zasady budowy i obsługi; podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statków; elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statków; procedury kontroli stateczności oraz wytrzymałości lokalnej i ogólnej kadłuba.

8. Przewozy morskie 96 godzin

Klasyfikacja ładunków i szkód ładunkowych; kodeksy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych; problemy związane z przewozem wybranych ładunków takich jak: zboże, drewno, węgiel, koncentraty rud, ciężkie sztuki nietypowe; terminologia związana z kontenerowym systemem transportowym; problematyka poziomego systemu załadunku statku Ro-Ro; zagadnienia dotyczące przewozu ładunków płynnych.

9. Bezpieczeństwo nawigacji (MPDM)

Obowiązki oficera wachtowego; zakres stosowania przepisów prawa drogi - MPDM; charakterystyka świateł i znaków; zasady prowadzenia obserwacji; rola i znaczenie przepisów miejscowych; zdolności manewrowe statku; zastosowanie i ograniczenia urządzeń technicznych.

10. Prawo morskie 48 godzin

Elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego potrzebny do swobodnego poruszania się we wszystkich formach eksploatacyjnych statku; międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywanych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności; przepisy prawne związane z bezpieczeństwem statku, załogi, pasażerów i ładunku; ochrona zdrowia załogi, wymogi dotyczące działań prewencyjnych w zakresie ochrony środowiska; podstawowe pojęcia dotyczące ubezpieczeń morskich.

VI.

ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 50% ogólnej liczby godzin studiów.

2. Program studiów powinien przewidywać wymagane praktyki morskie i lądowe, w tym praktykę kierunkową minimum 3 miesiące.

3. Jako obowiązkowy dla kierunku język obcy przyjmuje się język angielski.

4. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (15% - przedmioty ogólne, 35% - przedmioty podstawowe, 50% - przedmioty techniczne).