Ograniczanie zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2024 roku.
B.I.LP.2024.4.34
Akt obowiązującyZARZĄDZENIE Nr 21
DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH
z dnia 19 marca 2024 r.
w sprawie ograniczania zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2024 roku
Na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach 1 w związku z § 6 i § 10 Statutu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe 2 - w wykonaniu zadania Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, określonego m.in. w art. 33 ust. 3 pkt 3 3 ustawy o lasach, zarządzam, co następuje:
- zorganizowanie i koordynowanie pracy TSOL;
- opracowywanie ocen występowania, zagrożenia i przebiegu rozwoju populacji szkodliwych owadów i innych czynników szkodotwórczych, z uwzględnieniem zapisów "Instrukcji Ochrony Lasu" i "Instrukcji działania Zespołów Ochrony Lasu" oraz przekazywanie tych ocen właściwemu nadleśniczemu, który podejmuje decyzje o zabiegach ochronnych;
- sporządzenie sprawozdania końcowego z działalności TSOL w terminie jednego miesiąca od zakończenia pracy.
- użycia sprzętu lotniczego;
- użycia sprzętu naziemnego (wyłącznie w przypadku chrabąszczowatych - imago i pędraki);
- zbioru ręcznego (wyłącznie w przypadku chrabąszczowatych - imago);
- zakupu środków ochrony roślin i ich nośników (adiuwantów);
- magazynowania i transportu środków ochrony roślin i ich nośników (adiuwantów);
- wykonania zabiegów doświadczalnych związanych z oceną skuteczności działania nowych środków i preparatów dla leśnictwa;
w ramach kwot określonych w planie finansowo-gospodarczym PGL Lasy Państwowe.
- ogólną powierzchnię wykonanego zabiegu w rozbiciu na nadleśnictwo, powiat, gminę,
- termin przeprowadzonego zabiegu,
- nazwę i ilość zużytego środka ochrony roślin oraz zastosowaną dawkę,
- nazwę zwalczanego organizmu szkodliwego,
- nazwę gatunku rośliny będącej przedmiotem zabiegu,
- ocenę skuteczności zabiegu,
- dane podmiotu wykonującego zabieg.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
Skład osobowy i lokalizacja Terenowych Stacji Ochrony Lasu (TSOL) oraz Punktów Obserwacyjnych (PO) w 2024 roku
Skład osobowy i lokalizacja Terenowych Stacji Ochrony Lasu (TSOL) oraz Punktów Obserwacyjnych (PO) w 2024 roku
ZOL | RDLP | Siedziba TSOL | Skład osobowy TSOL | Gatunek szkodnika owadziego/ inny czynnik | PO w Nadleśnictwie |
Gdańsk | Gdańsk | biuro ZOL w Gdańsku | Piotr Gawęda - kierownik TSOL; Izabela Waszak; Anna Srokosz | brudnica mniszka | Kaliska; Lubichowo; Wejherowo |
zespół szkodników wtórnych drzewostanów świerkowych | Gdańsk; Lipusz; Lubichowo | ||||
Gdańsk | Toruń | biuro ZOL w Gdańsku; | Piotr Fleischer - kierownik TSOL; Izabela Waszak; Anna Srokosz; Piotr Gawęda | barczatka sosnówka | Przymuszewo; Solec Kujawski |
brudnica mniszka | Dobrzejewice; Różanna; Woziwoda | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów sosnowych | Bydgoszcz; Jamy | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów świerkowych | Lutówko, Miradz | ||||
Olsztyn | Olsztyn | biuro ZOL w Olsztynie | Wojciech Chmielewski - kierownik TSOL; Rafał Zagroba; Martyna Ruszczyk; Anna Zawadzka | brudnica mniszka | Parciaki |
chrabąszcze | Susz | ||||
Szczecinek | Piła | biuro ZOL w Szczecin ku | Daniel Grabowski - kierownik TSOL; Rafał Perz; | barczatka sosnówka | Potrzebowice |
brudnica mniszka | Sarbia; Płytnica | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych | Trzcianka | ||||
Szczecinek | Szczecin | biuro Nadleśnictwa Międzychód | Sławomir Woźniak - kierownik TSOL; Rafał Perz; | brudnica mniszka | Międzychód |
boreczniki sosnowe | Bolewice | ||||
chrabąszcze | Bolewice; Rzepin | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych | Dębno; Resko | ||||
barczatka sosnówka | Kliniska | ||||
Szczecinek | Szczecinek | biuro ZOL w Szczecinka | Mateusz Modrzejewski - kierownik TSOL; Beata Dudzic; Rafał Perz | barczatka sosnówka | Trzebielino |
brudnica mniszka | Niedźwiady; Osusznica | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych | Świdwin; Miastko; Leśny Dwór | ||||
Łódź | Łódź | biuro ZOL w Łodzi | Grzegorz Karwat - kierownik TSOL; Katarzyna Bryszewska; Cezary Kieszek | chrabąszcze | Brzeziny, Skierniewice |
Łódź | Warszawa | biuro Nadleśnictwa Pułtusk | Cezary Kieszek - kierownik TSOL; Michał Onuszko; Grzegorz Karwat | strzygonia choinówka, brudnica mniszka | Pułtusk; Ostrów Mazowiecka |
Łopuchówko | Poznań | biuro Nadleśnictwa Grodziec | Robert Zander - kierownik TSOL; Ewa Kujawa; Przemysław Dyba | barczatka sosnówka | Grodziec; Kalisz |
brudnica mniszka | Turek | ||||
chrabąszcze | Koło; Czerniejewo; Gniezno | ||||
foliofagi dębu | Krotoszyn; Piaski; Konstantynowo | ||||
kuprówka rudnica | Piaski | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów sosnowych | Syców | ||||
Łopuchówko | Zielona Góra | biuro Nadleśnictwa Krzystkowice | Radosław Cieślak - kierownik TSOL; Ewa Kujawa; Przemysław Dyba | barczatka sosnówka | Brzózka; Bytnica; Gubin; Krzystkowice; Zielona Góra |
brudnica mniszka | Wymiarki, Zielona Góra | ||||
boreczniki sosnowe | Babimost | ||||
Kraków | Krosno | biuro ZOL w Krakowie | Jarosław Plata - kierownik TSOL; Agnieszka Bielawska; Zbigniew Kołodziej; Szczepan Rusiński; Sebastian Tylkowski | chrabąszcze | Leżajsk; |
zespół szkodników wtórnych drzewostanów świerkowych | Lubaczów, Sieniawa | ||||
Kraków | Kraków | biuro ZOL w Krakowie | Jarosław Plata - kierownik TSOL; Agnieszka Bielawska; Zbigniew Kołodziej; Szczepan Rusiński; Sebastian Tylkowski | zespół szkodników wtórnych drzewostanów świerkowych | Nowy Targ |
drzewotocz japoński | Gorlice | ||||
Opole | Katowice | biuro ZOL w Opolu | Grzegorz Guzik - kierownik TSOL; Dariusz Hutka; Katarzyna Hutka; Marcin Hutnik | osnuja gwiaździsta | Herby; Lubliniec; Zawadzkie |
chrabąszcze | Brzeg; Olesno; Opole; Rudziniec; Strzelce Opolskie; Turawa | ||||
Radom | Lublin | biuro ZOL w Radomiu | Andrzej Marzęda - kierownik TSOL; Marek Kamola; Wojciech Krawczyk; Sławomir Michalewski | barczatka sosnówka | Nowa Dęba; Rozwadów; Rudnik |
brudnica mniszka | Nowa Dęba; Rozwadów; Rudnik; | ||||
chrabąszcze | Biała Podlaska; Józefów; Lubartów; Parczew; Sarnaki; Puławy; Świdnik | ||||
osnuja gwiaździsta | Nowa Dęba; Gościeradów; Janów Lubelski | ||||
jemioła | Gościeradów; Międzyrzec; Rudnik; Włodawa | ||||
Radom | Radom | biuro ZOL w Radomiu | Piotr Lasota - kierownik TSOL; Marek Kamola; Przemysław Strzelczyk | zamieranie drzewostanów jodłowych | Zagnańsk; Skarżysko |
jemioła | Zwoleń; Radom | ||||
chrabąszcze | Dobieszyn | ||||
Wrocław | Wrocław | biuro ZOL we Wrocławiu | Jarosław Góral - kierownik TSOL; Katarzyna Skałecka; Katarzyna Nowik; Grzegorz Rogowski | barczatka sosnówka | Bolesławiec; Chocianów; Głogów; Pieńsk; Przemków; Ruszów; Świętoszów; |
brudnica mniszka | Bolesławiec; Głogów; Ruszów; Świętoszów | ||||
strzygonia choinówka | Bolesławiec; Chocianów; Przemków; Ruszów; Świętoszów | ||||
kuprówka rudnica | Wołów | ||||
chrabąszcze | Głogów; Legnica; Lubin; Milicz; Oborniki Śląskie; Oleśnica Śląska |
ZAŁĄCZNIK Nr 2
Zalecenia w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2024 r.
Zalecenia w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2024 r.
Krótkoterminowa prognoza na 2024 r. oraz analiza danych z poprzednich lat wskazują, że gradacja boreczników (głównie na terenie RDLP w Toruniu) uległa załamaniu. Wielkoobszarowe gradacje brudnicy mniszki i barczatki sosnówki uległy osłabieniu wskutek wykonanych zabiegów ochronnych i działania czynników oporu środowiska, ale na terenie niektórych RDLP (w szczególności w Toruniu, Gdańsku, Zielonej Górze i Wrocławiu) powierzchnia zagrożonych drzewostanów jest nadal duża. Wśród pozostałych foliofagów sosny na szczególną uwagę zasługuje strzygonia choinówka ze względu na znaczący wzrost powierzchni drzewostanów zagrożonych w stopniu słabym, a szczególnie w stopniu ostrzegawczym na terenie kilku rdLP, co wskazuje na duże prawdopodobieństwo początku wielkoobszarowej gradacji tego gatunku. Wśród foliofagów drzew liściastych, największe znaczenie będą miały chrabąszcze. W związku z powyższym zaleca się następujące postępowanie ochronne:
1. Wskazane jest wykonanie zabiegów ograniczających liczebność populacji brudnicy mniszki i barczatki sosnówki przy zagrożeniu silnym (+++) i średnim (++). Włączenie do pól zabiegowych powierzchni zagrożonych w stopniu słabym (+) zalecane jest jedynie w przypadkach nadleśnictw, na terenie których, oprócz drzewostanów zagrożonych w stopniu ++ i +++, stwierdzono również znaczne powierzchnie drzewostanów zagrożonych w stopniu +, tworzące z poprzednimi zwarte obszary. Na terenie niektórych nadleśnictw nastąpiło istotne zwiększenie powierzchni zagrożonych w stopniu ostrzegawczym, co powoduje konieczność wykonania dodatkowej oceny poziomu i zasięgu występowania zagrożenia metodami kontroli nadzwyczajnych.
2. Ze względu na znaczący wzrost powierzchni drzewostanów zagrożonych przez strzygonię choinówkę w stopniu słabym, a szczególnie w stopniu ostrzegawczym na terenie kilku RDLP, konieczny jest monitoring stanu jej populacji różnymi metodami w skupiskach tych powierzchni w celu wykrycia powstających ognisk gradacyjnych. W warunkach sprzyjających rójce motyli wzrost liczebności populacji może nastąpić w sposób gwałtowny.
3. Zagrożenie drzewostanów sosnowych przez osnuję gwiaździstą ma charakter lokalny, zatem decyzje o ograniczaniu liczebności tego gatunku owada należy podejmować indywidualnie, z uwzględnieniem stanu jego populacji i drzewostanów.
4. Powierzchnia i poziom zagrożenia drzewostanów sosnowych przez pozostałe gatunki foliofagów sosny nie wskazują na potrzebę wykonywania zabiegów ochronnych.
5. Podczas planowania zabiegów ochronnych przeciwko folio- fagom sosny, przy podobnym poziomie zagrożenia w pierwszej kolejności zabiegi ochronne należy stosować w kompleksach leśnych, w których występują drzewostany:
- z defoliacją powyżej 60%, ponieważ tempo obumierania drzew zależy od stopnia uszkodzenia aparatu asymilacyjnego: im bardziej jest uszkodzony, tym tempo obumierania jest szybsze;
- w wieku od 20 do 50 lat, gdyż przeżywalność młodszych drzewostanów jest mniejsza niż starszych;
- na żyźniejszych siedliskach, ponieważ po żerach może nastąpić intensywne wydzielanie się posuszu,
- z dużym udziałem drzew przygłuszonych oraz o podwyższonej liczebności populacji szkodników wtórnych.
6. W związku ze spodziewaną intensywną rójką chrabąszczy na powierzchni około 11 tys. ha na terenie kilku RDLP, należy stosować zarówno agrolotnicze zabiegi ochronne, jak i inne metody ograniczania liczebności tych owadów.
7. W drzewostanach sosnowych z dużym udziałem gatunków liściastych w drugim piętrze lub w podszycie, oprócz zabiegów agrolotniczych ograniczających populację chrabąszczy, wskazane jest wykonanie także naziemnych zabiegów ochronnych na obrzeżach drzewostanów.
8. Na obszarach, gdzie metoda chemiczna nie może być stosowana, zaleca się przeprowadzenie ręcznego zbioru dorosłych postaci chrabąszczy w trakcie rójki, w zakresie ustalonym przez nadleśniczego. Dodatkowo należy rozważyć możliwość zastosowania różnych materiałów, np. agrowłókniny, siatki o drobnych oczkach itp., uniemożliwiających składanie jaj przez samice chrabąszczy do gleby.
9. Decyzję o konieczności ograniczania liczebności populacji innych szkodników liściożernych w drzewostanach liściastych podejmuje nadleśniczy po konsultacji i w porozumieniu z RDLP oraz ZOL. Przed podjęciem decyzji, konieczne jest dokładne rozpoznanie głównych gatunków występujących w koronach drzew i śledzenie ich rozwoju w celu prawidłowego wyznaczenia terminu wykonania zabiegu ochronnego. Przy planowaniu zabiegów ochronnych należy zwrócić uwagę również na stan zdrowotny drzewostanów, a w drzewostanach dębowych również na liczebność populacji szkodników wtórnych, szczególnie opiętków, wyrynnika i rozwiertków.
10. W zabiegach ochronnych należy stosować środki ochrony roślin zalecane w leśnictwie (wykaz preparatów jest dostępny na stronie internetowej LP w zakładce publikacje 1) gospodarka leśna 1) ochrona lasu 1) środki ochrony roślin).
11. Po wykonaniu zabiegu ochronnego należy ocenić jego skuteczność, a wyniki wpisać do protokołu (formularz nr 31 Instrukcji Ochrony Lasu). Jeżeli liczba żywych larw szkodnika, pozostałych po zabiegu nie przekracza 20% liczby krytycznej dla danego gatunku owada, zabieg należy uznać za skuteczny.
12. Chociaż niniejsze zalecenia dotyczą postępowania z owadami foliofagicznymi, bardzo ważne jest prowadzenie ciągłych obserwacji stanu drzewostanów i populacji szkodników wtórnych. Należy stosować wszelkie znane sposoby postępowania ochronnego, z uwzględnieniem zapisów Instrukcji Ochrony Lasu oraz zasad integrowanej ochrony lasu, w celu niedopuszczenia do namnożenia się i rozprzestrzenienia szkodników kambiofagicznych.
Przedstawione zalecenia mają charakter ogólny. Szczegółowa strategia postępowania winna być dostosowana do każdego gatunku, z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych oraz zaakceptowana przez RDLP, ZOL i nadleśnictwo.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
Zestawienie rzeczowo-finansowe zadań z zakresu ograniczania populacji szkodliwych owadów techniką lotniczą i naziemną dofinansowywanych ze środków funduszu leśnego - na potrzeby rozliczenia końcowego akcji w 2024 roku
Zestawienie rzeczowo-finansowe zadań z zakresu ograniczania populacji szkodliwych owadów techniką lotniczą i naziemną dofinansowywanych ze środków funduszu leśnego - na potrzeby rozliczenia końcowego akcji w 2024 roku
RDLP | Nadleśnictwo | Nr zbiorczej noty księgowej z RDLP | Data zbiorczej noty księgowej z RDLP | Rodzaj zadania* | Jednostka** | Ilość | Czas lotu*** HH:MM | Jednostka organizacyjna LP zawierająca umowę**** | Nr umowy, w ramach której wykonano usługę lotniczą | Data zawarcia umowy, w ramach której wykonano usługę lotniczą | Wykonawca usługi lotniczej | Koszt netto do refundacji z FL (zł) |
** ha; kg; I; brak jednostki dla transportu i magazynowania
*** podać tylko w przypadku usługi lotniczej
**** DGLP, RDLP, Nadleśnictwo
ZAŁĄCZNIK Nr 4
Meldunek nr ............. z dnia ................. 2024 roku
Meldunek nr ............. z dnia ................. 2024 roku
RDLP | Nadleśnictwo | Rodzaj sprzętu* | Powierzchnia zabiegu (ha) | Gatunek dominujący | Środek ochrony roślin | Ilość zużytego środka (I lub kg) | Uwagi** | ||
ogółem | w tym: | ||||||||
zabieg powtórny | LN | ||||||||
*Rodzaj sprzętu - samolot, śmigłowiec, sprzęt naziemny (w przypadku chrabąszczowatych), zbiór ręczny (w przypadku chrabąszczowatych)
**Uwagi - np. jednorazowa zgoda MRiRW, zabieg w ramach doświadczeń IBL