Ograniczanie zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2019 r.
B.I.LP.2019.5.57
Akt utracił mocZARZĄDZENIE NR 16
DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH
z dnia 27 marca 2019 r.
w sprawie ograniczania zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2019 roku
Na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach 1 , w związku z § 6 i § 10 Statutu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe 2 - w wykonaniu zadania Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, określonego m.in. w art. 33 ust. 3 pkt 3 3 ustawy o lasach, zarządzam, co następuje:
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
SKŁAD OSOBOWY I LOKALIZACJA Terenowych Stacji Ochrony Lasu (TSOL) oraz Punktów Obserwacyjnych (PO) w 2019 roku
SKŁAD OSOBOWY I LOKALIZACJA Terenowych Stacji Ochrony Lasu (TSOL) oraz Punktów Obserwacyjnych (PO) w 2019 roku
ZOL | RDLP | Siedziba TSOL | Skład osobowy TSOL | Gatunek szkodnika owadziego | PO w Nadleśnictwie |
Gdańsk | Gdańsk | biuro ZOL w Gdańsku | Piotr Gawęda - kierownik TSOL; Izabela Waszak, Jadwiga Gostyńska, Anna Srokosz | brudnica mniszka | Lubichowo |
zespół szkodników wtórnych świerka | Choczewo, Kartuzy, Lębork | ||||
Gdańsk | Toruń | biuro ZOL w Gdańsku; biuro Nadleśnictwa Cierpiszewo | Piotr Fleischer - kierownik TSOL; Izabela Waszak, Jadwiga Gostyńska, Anna Srokosz, Piotr Gawęda | brudnica mniszka | Osie, Trzebciny, Zamrzenica |
strzygonia choinówka | Szubin | ||||
zespół szkodników wtórnych świerka | Czersk, Golub-Dobrzyń, Skrwilno | ||||
Szczecinek | Piła | biuro ZOL w Szczecinku | Rafał Perz - kierownik TSOL; Sanisław Ciesielski | barczatka sosnówka | Sarbia |
brudnica mniszka | Jastrowie, Płytnica, Potrzebowice, Tuczno | ||||
strzygonia choinówka | Zdrojowa Góra | ||||
Szczecinek | Szczecin | biuro Nadleśnictwa Rzepin | Mirosław Gracjasz - kierownik TSOL; Mariusz Tylicki, Stanisław Ciesielski | chrabąszcze - imago | Międzychód, Sulęcin |
barczatka sosnówka | Lubniewice | ||||
brudnica mniszka | Bogdaniec, Smolarz | ||||
strzygonia choinówka | Ośno Lubuskie, Lubin | ||||
zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych | Resko, Dębno, Bierzwnik | ||||
Szczecinek | Szczecinek | biuro ZOL w Szczecinku | Mirosław Matusiak - kierownik TSOL; Beata Dudzic, Stanisław Ciesielski | brudnica mniszka | Czarnobór, Niedźwiady, Osusznica, Borne Sulinowo |
zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych | Leśny Dwór, Miastko, Świdwin | ||||
Wrocław | Wrocław | biuro ZOL we Wrocławiu | Jarosław Góral - kierownik TSOL; Katarzyna Skałecka, Katarzyna Nowik, Grzegorz Rogowski | chrabąszcze - imago | Legnica, Milicz, Oborniki Śląskie, Oleśnica Śląska |
brudnica mniszka | Chocianów, Pieńsk, Ruszów, Złotoryja, Przemków, Świętoszów | ||||
strzygonia choinówka | Chocianów, Świętoszów | ||||
boreczniki sosnowe | Bolesławiec, Ruszów, Węgliniec | ||||
Łopuchówko | Poznań | biuro Nadleśnictwa Antonin | Robert Zander - kierownik TSOL, Radosław Cieślak, Ewa Kujawa, Anna Barycza, Hubert Jakoniuk | barczatka sosnówka | Konin, Turek |
brudnica mniszka | Antonin, Grodzisk, Kościan, Syców, Turek | ||||
boreczniki sosnowe | Antonin, Grodziec | ||||
strzygonia choinówka | Grodziec, Turek | ||||
osnuja gwiaździsta | Przedborów | ||||
chrabąszcze - imago | Kościan, Łopuchówko, Sieraków, Syców | ||||
kornik ostrozębny | Karczma Borowa, Syców | ||||
foliofagi drzewostanów dębowych | Krotoszyn | ||||
Łopuchówko | Zielona Góra | biuro Nadleśnictwa Krzystkowice | Robert Zander - kierownik TSOL; Radosław Cieślak, Ewa Kujawa, Hubert Jakoniuk | barczatka sosnówka | Sława Śląska, Sulechów, Wolsztyn |
brudnica mniszka | Bytnica, Sława Śląska, Wolsztyn, Zielona Góra | ||||
strzygonia choinówka | Brzózka | ||||
boreczniki sosnowe | Babimost | ||||
foliofagi drzewostanów dębowych | Nowa Sól | ||||
Kraków | Kraków | biuro ZOL w Krakowie | Jarosław Plata - kierownik TSOL; Agnieszka Bielawska, Zbigniew Kołodziej, Szczepan Rusiński, Sebastian Tylkowski | osnuja gwiaździsta | Dąbrowa Tarnowska, Dębica |
chrabąszcze - imago | Dębica | ||||
foliofagi drzewostanów dębowych | Miechów | ||||
Kraków | Krosno | biuro ZOL w Krakowie | Jarosław Plata - kierownik TSOL; Agnieszka Bielawska, Zbigniew Kołodziej, Szczepan Rusiński, Sebastian Tylkowski | osnuja gwiaździsta | Głogów, Kolbuszowa, Mielec |
chrabąszcze - imago | Jarosław, Leżajsk, Lubaczów, Narol, Oleszyce | ||||
Łódź | Łódź | biuro ZOL w Łodzi | Małgorzata Olczyk - kierownik TSOL; Grzegorz Karwat, Michał Onuszko, Cezary Kieszek | brudnica mniszka | Wieluń, Kolumna |
strzygonia choinówka | Poddębice | ||||
osnuja gwiaździsta | Złoczew | ||||
chrabąszcze - imago | Przedbórz, Spała | ||||
Łódź | Warszawa | biuro Nadleśnictwa Pułtusk | Cezary Kieszek - kierownik TSOL; Michał Onuszko, Grzegorz Karwat | brudnica mniszka | Pułtusk, Celestynów |
chrabąszcze - imago | Jabłonna | ||||
Opole | Katowice | biuro ZOL w Opolu | Dariusz Hutka - kierownik TSOL; Grzegorz Guzik, Andrzej Radzik, Katarzyna Hutka | osnuja gwiaździsta | Herby |
brudnica mniszka | Olesno | ||||
chrabąszcze - imago | Kłobuck, Rudziniec | ||||
Radom | Lublin | biuro RDLP w Lublinie | Sławomir Michalewski - kierownik TSOL; Andrzej Marzęda, Wojciech Krawczyk | brudnica mniszka | Puławy, Rozwadów |
strzygonia choinówka | Puławy, Rozwadów | ||||
osnuja gwiaździsta | Nowa Dęba, Gościeradów, Rozwadów, Janów Lubelski | ||||
chrabąszcze - imago | Biała Podlaska, Chełm, Gościeradów, Józefów, Kraśnik, Chotyłów, Lubartów, Międzyrzec, Parczew, Puławy, Radzyń Podlaski, Sarnaki, Sobibór, Strzelce, Świdnik, Tomaszów, Włodawa, Zwierzyniec | ||||
kornik ostrozębny | Sobibór, Kraśnik, Tomaszów, Chełm | ||||
Radom | Radom | biuro ZOL w Radomiu | Przemysław Jakubiński - kierownik TSOL; Andrzej Marzęda, Piotr Lasota | chrabąszcze - imago | Chmielnik, Daleszyce, Marcule, Ostrowiec Świętokrzyski, Pińczów, Radom, Starachowice, Staszów, Zwoleń |
Olsztyn | Białystok | biuro ZOL w Olsztynie | Wojciech Chmielewski - kierownik TSOL; Rafał Zagroba, Martyna Ruszczyk, Janusz Wojciechowski | brudnica mniszka | Głęboki Bród, Pisz |
Olsztyn | Olsztyn | biuro ZOL w Olsztynie | Wojciech Chmielewski - kierownik TSOL; Rafał Zagroba, Martyna Ruszczyk, Janusz Wojciechowski | brudnica mniszka | Jedwabno, Wielbark, Szczytno |
ZAŁĄCZNIK Nr 2
ZALECENIA w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2019 r.
ZALECENIA w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2019 r.
Na podstawie wyników analizy zebranych materiałów można stwierdzić, że pod względem powierzchni zagrożonych drzewostanów sosnowych w 2019 r. będzie dominowała brudnica mniszka. Należy jednak zaznaczyć, że jej gradacja rozpatrywana w skali kraju zbliża się ku końcowi. Populacje pozostałych gatunków foliofagów sosny będą w fazie retrogradacji, okresie międzygradacyjnym lub w stanie chronicznej gradacji na nieznacznej powierzchni. Wśród foliofagów drzew liściastych największe znaczenie będą miały chrabąszcze, gdyż w 2019 r. na znacznym obszarze spodziewana jest rójka ich głównego szczepu, a także zwójki dębowe. W związku z powyższym zaleca się następujące postępowanie ochronne:
1. Zabiegi ograniczające liczebność populacji brudnicy mniszki należy wykonywać zasadniczo przy zagrożeniu silnym (+++) i średnim (++), a powierzchnie zagrożone w stopniu słabym (+) można włączać do powierzchni przeznaczonej do oprysku pod warunkiem, że znajdują się na granicy lub wewnątrz planowanego pola zabiegowego. Jedynie w przypadkach nadleśnictw, na terenie których oprócz dużej powierzchni drzewostanów zagrożonych w stopniu ++ i +++ stwierdzono również znaczne powierzchnie drzewostanów zagrożonych w stopniu + i 0/+ (ostrzegawczym), do pól zabiegowych wskazane jest włączenie powierzchni zagrożonych w stopniu +. Na terenie nadleśnictw, gdzie zagrożenie drzewostanów przez brudnicę mniszkę jest na poziomie co najwyżej ++, zaleca się odstąpienie od wykonywania zabiegów ochronnych.
2. Ze względu na wejście populacji strzygoni choinówki w fazę retrogradacji oraz znaczny wzrost w wielu regionach liczebności jej wrogów naturalnych, szczególnie muchówki worecznicy łuskowatej, będącej głównym parazytoidem tego gatunku, zabiegi ochronne zaleca się wykonywać jedynie w przypadku zagrożenia +++, występującego na znacznej powierzchni. W szczególnych sytuacjach można rozważyć wykonanie zabiegów na powierzchniach zagrożonych w stopniu ++. Przy podejmowaniu decyzji o konieczności wykonania zabiegów ochronnych, oprócz liczebności populacji parazytoidów (którą można było ocenić w trakcie jesiennych poszukiwań), należy uwzględnić również wyniki kontroli nadzwyczajnych, zwłaszcza szczegółowych obserwacji przebiegu rójki motyli. Jeśli rójka będzie zwarta i niezakłócona spadkami temperatury, to w koronach drzew można się spodziewać znacznej liczby jaj złożonych przez samice. Weryfikację stanu populacji (liczebności i zdrowotności gąsienic oraz tempa ich rozwoju) i ostateczną kwalifikację drzewostanów do zabiegów ochronnych należy przeprowadzić metodą ścinki drzew na płachty.
3. W 2019 r. powierzchnia zagrożenia drzewostanów sosnowych przez osnuję gwiaździstą ulegnie zmniejszeniu, zwłaszcza zagrożenia w stopniu +++ na terenie RDLP w Katowicach, Krośnie, Łodzi i Poznaniu. W niektórych nadleśnictwach powierzchnia zagrożenia jest nadal dość duża i w takich przypadkach decyzje o ograniczaniu liczebności tego gatunku owada należy podejmować indywidualnie, z uwzględnieniem aktualnych i lokalnych uwarunkowań, takich jak wiek drzewostanów, siedlisko, czas trwania i fazy gradacji, udział diapauzujących osobników, stopień defoliacji drzewostanów i tym podobnych czynników.
4. W zależności od okresu trwania diapauzy larw osnui gwiaździstej zabiegi ochronne można przeprowadzać jednorazowo lub w kolejnych dwóch/trzech latach. Preparat Dimilin 480 SC należy stosować na stadium jaja lub najmłodsze stadia rozwojowe larw.
5. Przy podobnym poziomie zagrożenia przez foliofagi sosny, w pierwszej kolejności zabiegi ochronne należy stosować w kompleksach leśnych, w których występują drzewostany:
- z defoliacją powyżej 60%, ponieważ tempo obumierania drzew zależy od stopnia uszkodzenia aparatu asymilacyj- nego: im bardziej jest uszkodzony, tym tempo obumierania jest szybsze;
- w wieku od 20 do 50 lat, gdyż przeżywalność młodszych drzewostanów jest mniejsza niż starszych;
- na żyźniejszych siedliskach, ponieważ po żerach może nastąpić intensywne wydzielanie się posuszu;
- z dużym udziałem drzew przygłuszonych oraz o podwyższonej liczebności populacji szkodników wtórnych.
6. Powierzchnia i poziom zagrożenia drzewostanów sosnowych przez pozostałe gatunki foliofagów nie wskazują na potrzebę wykonywania zabiegów ochronnych. Decyzję w tym zakresie należy podejmować na podstawie wyników obserwacji rozwoju populacji poszczególnych gatunków owadów różnymi metodami nadzwyczajnych kontroli, zgodnie z "Instrukcją ochrony lasu".
7. W związku ze spodziewaną intensywną rójką chrabąszczy na terenie wielu nadleśnictw, głównie RDLP w Lublinie, Radomiu i Krośnie, należy stosować zarówno agrolotnicze zabiegi ochronne, jak i inne metody ograniczania liczebności tych owadów.
8. W drzewostanach sosnowych z dużym udziałem gatunków liściastych w drugim piętrze lub w podszycie, oprócz zabiegów agrolotniczych ograniczających populację chrabąszczy wskazane jest wykonanie także naziemnych zabiegów ochronnych na obrzeżach drzewostanów.
9. Na obszarach, gdzie metoda chemiczna nie może być stosowana, zaleca się przeprowadzenie ręcznego zbioru dorosłych postaci chrabąszczy w trakcie rójki, w zakresie ustalonym przez nadleśniczego. Dodatkowo należy rozważyć możliwość zastosowania różnych materiałów, np. agrowłókniny, siatki o drobnych oczkach itp., uniemożliwiających składanie jaj przez samice chrabąszczy do gleby w szkółkach lub świeżo zakładanych uprawach.
10. Przy planowaniu zabiegów ochronnych przeciwko zwójkom dębowym należy zwrócić uwagę na:
1) ich fenologię i specyfikę rozwoju w celu prawidłowego wyznaczenia terminu wykonania zabiegów,
2) stan zdrowotny drzewostanów dębowych oraz liczebność populacji szkodników wtórnych, szczególnie opiętków.
11. Decyzję o konieczności ograniczania liczebności populacji innych szkodników liściożernych w drzewostanach liściastych podejmuje nadleśniczy po konsultacji i w porozumieniu z RDLP oraz ZOL.
12. W zabiegach ochronnych należy stosować środki ochrony roślin zalecane w leśnictwie (wykaz preparatów jest dostępny na stronie internetowej LP w zakładce publikacje 1) gospodarka leśna 1) ochrona lasu 1) środki ochrony roślin).
13. Wyższe dawki zalecanych preparatów należy stosować w przypadku zagrożenia silnego (+++) i średniego (++), uwzględniając również fazę gradacji (progradacja lub kulminacja gradacji), zagrożenie przez szkodniki wtórne, a także defoliację drzewostanów w latach ubiegłych.
14. Po wykonaniu zabiegu ochronnego należy ocenić jego skuteczność, a wyniki wpisać do protokołu (formularz nr 32 "Instrukcji ochrony lasu"). Jeżeli liczba żywych larw szkodnika, pozostałych po zabiegu, nie przekracza 20% liczby krytycznej dla danego gatunku owada, zabieg należy uznać za skuteczny.
Przedstawione zalecenia mają charakter ogólny. Szczegółowa strategia postępowania winna być dostosowana do każdego gatunku, z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych oraz zaakceptowana przez RDLP, ZOL i nadleśnictwo.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
MELDUNEK nr.......... z dnia ............... 2019 r.
MELDUNEK nr.......... z dnia ............... 2019 r.
RDLP | Nadleśnictwo | Rodzaj sprzętu* | Powierzchnia zabiegu (ha) | Gatunek dominujący | Środek ochrony roślin | Ilość zużytego środka (l lub kg) | Uwagi** | ||
ogółem | w tym: | ||||||||
zabieg powtórny | LN | ||||||||
* Rodzaj sprzętu - samolot, śmigłowiec, sprzęt naziemny (w przypadku chrabąszczowatych), zbiór ręczny (w przypadku chrabąszczo- watych).
** Uwagi, np. jednorazowa zgoda MRiRW, zabieg w ramach doświadczeń IBL.