Ograniczanie zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2001 roku.
B.I.LP.2001.6.58
Akt utracił mocZARZĄDZENIE Nr 30
DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH
z dnia 12 kwietnia 2001 r.
w sprawie ograniczania zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2001 roku.
Na podstawie art. 33, ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz.U. nr 101, poz. 444 z późn. zm.), w związku z § 6 Statutu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 50 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 18 maja 1994 roku oraz § 11 Regulaminu Organizacyjnego Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 4 dyrektora generalnego Lasów Państwowych z 30.01.1998 r. (z późn. zm.), zarządzam, co następuje:
Działania te powinny uwzględniać w szczególności:
ZAŁĄCZNIK Nr 1
ZAGROŻENIE DRZEWOSTANÓW W ROKU 2001 PRZEZ SZKODLIWE OWADY
ZAGROŻENIE DRZEWOSTANÓW W ROKU 2001 PRZEZ SZKODLIWE OWADY
* W 2001 roku przewiduje się zagrożenie drzewostanów przez ważniejsze szkodliwe owady liściożerne na powierzchni 329.000 ha (w 2000 roku - 250.154 ha), w tym przez foliofagi sosny na około 280.000 ha, świerka na około 2.600 ha, a przez pozostałe szkodniki na 46.000 ha.
* Na powierzchni wynoszącej 204.427,3 ha wystąpi strzygonia choinówka wykazywana w 12 RDLP. Największe zagrożenie przewiduje się w RDLP Toruń (71.400 ha), Gdańsk (15.475 ha), Zielona Góra (64.100 ha), Białystok (17.175 ha). Obecnie drzewostany zagrożone w stopniu słabym zajmują powierzchnię 95.035 ha, w stopniu średnim - 56.811 ha i silnym - 52.581 ha. Występowanie w stopniu ostrzegawczym wykazano w 113 nadleśnictwach (9 RDLP) na łącznej powierzchni 65.210 ha.
* Zagrożenie drzewostanów przez brudnicę mniszkę przewiduje się na powierzchni 61.497,6 ha na terenie 15 RDLP. Zagrożenie w stopniu słabym wykazano na powierzchni 35.131 ha, w stopniu średnim na 14.995 ha i silnym 11.371 ha. Najwięcej drzewostanów zagrożonych znajduje się na terenie RDLP Szczecin (12.163 ha), Piła (20.683 ha) i Zielona Góra (12.600 ha). Występowanie w stopniu ostrzegawczym odnotowano w 173 nadleśnictwach (13 RDLP) na łącznej powierzchni 109.585 ha.
* Prognoza występowania barczatki sosnówki wskazuje, że będzie ona stanowiła zagrożenie w 5 RDLP na łącznej powierzchni 10.620 ha. Największe powierzchnie zagrożonych drzewostanów stwierdzono w RDLP Zielona Góra (5.250 ha) i RDLP Gdańsk (2.700 ha). Drzewostany zagrożone w stopniu słabym zajmują powierzchnię 6.356 ha, w stopniu średnim - 3.039 ha i silnym - 1.225 ha. Obszar drzewostanów zagrożonych w stopniu ostrzegawczym wynosi 9.834 ha. Dotyczy on 21 nadleśnictw znajdujących się na terenie 4 RDLP.
* W 2001 r. przewiduje się wystąpienie osnui gwiaździstej na obszarze 2.092 ha w 30 nadleśnictwach (7 RDLP). Największe powierzchnie drzewostanów zagrożonych wykazano w RDLP Łódź i RDLP Katowice. Powierzchnia drzewostanów zagrożonych w stopniu słabym obejmuje obszar 822 ha, w stopniu średnim - 642 ha i silnym - 628 ha. Występowanie na poziomie liczb ostrzegawczych odnotowano w 28 nadleśnictwach (7 RDLP) na powierzchni 1.093 ha.
* W 2001 r. przewiduje się pojaw boreczników sosnowych (bez borecznika rudego) na powierzchni 700 ha. Rośliniarki te zagrażają drzewostanom na terenie RDLP Toruń w stopniu słabym na powierzchni 675 ha i średnim - 25 ha. Występowanie w stopniu ostrzegawczym przewidywane jest w 18 nadleśnictwach położonych na terenie 2 RDLP na łącznej powierzchni 3.100 ha.
* Prognozowane zagrożenie drzewostanów ze strony poprocha cetyniaka stwierdzono na łącznej powierzchni 286 ha w RDLP Gdańsk i Szczecinek, w 3 nadleśnictwach, przy czym zagrożenie w stopniu słabym przewidywane jest na 229 ha, średnim na 57 ha. Zagrożenie drzewostanów przez poprocha cetyniaka w stopniu ostrzegawczym przewiduje się na powierzchni 360 ha w 7 nadleśnictwach w RDLP Gdańsk, Toruń i Szczecinek.
* W roku 2001 nie jest przewidywane zagrożenie ze strony zawisaka borowca. Natomiast przewiduje się wystąpienie tego szkodnika w stopniu ostrzegawczym na łącznej powierzchni 3.025 ha na terenie RDLP Toruń w 10 nadleśnictwach.
* Spośród szkodników liściożernych drzewostanów świerkowych i modrzewiowych przewiduje się wystąpienie w 2001 roku: krobika modrzewiowca na powierzchni ponad 4.000 ha, zawodnicy świerkowej na powierzchni około 2.600 ha, a zasnuj na powierzchni około 1.000 ha.
* Prognozowanie foliofagów drzewostanów liściastych opiera się m.in. na analizie rozmiaru ich występowania i zwalczania w latach poprzednich. W 2001 roku przewiduje się zabiegi ochronne przeciw zwójkom i miernikowcom żerującym na dębach na powierzchni około 10.000 ha oraz przeciw chrabąszczom (postaciom doskonałym owadów) w 36 nadleśnictwach na terenie 10 RDLP na powierzchni około 1.000 ha.
* Szkodniki korzeni drzew i krzewów, głównie pędraki chrabąszczy i guniaka czerwczyka będą zagrażały w 2001 roku szkółkom i uprawom leśnym na terenie 300 nadleśnictw na łącznej powierzchni około 1.300 ha.
* Zagrożenie upraw i młodników przez owady określone na podstawie występowania i zwalczania poszczególnych gatunków w roku poprzednim nie powinno przekroczyć 30 tys. ha. W omawianej grupie szkodników wyraźnie dominuje szeliniak. Powierzchnia upraw zagrożonych przez tego szkodnika nie powinna przekroczyć w 2001 r. 20.000 ha. Drugą pozycję wśród szkodników upraw i młodników sosnowych zwalczanych w ubiegłym roku zajmuje smolik znaczony, a trzecią i czwartą w kolejności zwójka sosnóweczka i smolik drągowinowiec.
* Po 30.09.1999 r. pozostało do usunięcia 940.395 m3 drewna zasiedlonego przez szkodniki wtórne w drzewostanach iglastych, w tym 430.827 m3 wywrotów i złomów, natomiast w drzewostanach liściastych 261.610 m3, w tym 94.536 m3 złomów i wywrotów. Nie należy się spodziewać gwałtownego wzrostu populacji szkodników wtórnych w całym kraju. Możliwe jest jednak powstanie lokalnych ognisk gradacyjnych, zwłaszcza w drzewostanach uszkodzonych przez huraganowe wiatry i okiść.
ZAŁĄCZNIK Nr 2
LOKALIZACJA SIEDZIB
LOKALIZACJA SIEDZIB
1. Zespół Ochrony Lasu w Czerwonaku - TSOL dla RDLP Zielona Góra
Siedziba TSOL - OSzW w Ochli.
Skład osobowy:
- mgr inż. Zbigniew Wierzbowski - ZOL w Czerwonaku,
- mgr inż. Robert Zander - ZOL w Czerwonaku,
- mgr inż. Piotr Nietopiel - RDLP Zielona Góra,
- pracownicy nadleśnictw RDLP Zielona Góra.
Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Cybinka, Krzystkowice.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Bytnica, Torzym.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Gubin, Torzym, Krzystkowice, Wymiarki.
2. Zespół Ochrony Lasu w Czerwonaku - TSOL dla ROLP Poznań
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Czerwonaku w Nadleśnictwie Czerwonak.
Skład osobowy:
- mgr inż. Zbigniew Wierzbowski - ZOL w Czerwonaku,
- mgr inż. Marian Załóg - ZOL w Czerwonaku,
- inż. Małgorzata Stachowiak - RDLP Poznań,
- pracownicy nadleśnictw RDLP Poznań.
Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Oborniki.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Antonin i Oborniki.
Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Przedborów i Taczanów.
Barczatka sosnówka - PO w Nadleśnictwie Grodziec.
Choinek szary - PO w Nadleśnictwie Grodziec.
3. Zespół Ochrony Lasu w Gdańsku - TSOL dla RDLP Toruń
Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Cierpiszewo.
Skład osobowy:
- mgr inż. Piotr Gawęda - ZOL w Gdańsku,
- mgr inż. Izabela Waszak - ZOL w Gdańsku,
- mgr inż. Piotr Fleischer - ZOL w Gdańsku (kierownik TSOL).
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Dąbrowa, Tuchola, Szubin.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Cierpiszewo, Różanna, Zamrzenica.
Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Cierpiszewo i Bydgoszcz.
4. Zespół Ochrony Lasu w Gdańsku - TSOL dla RDLP w Gdańsku
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Gdańsku.
Skład osobowy:
- mgr inż. Piotr Gawęda - ZOL w Gdańsku - kierownik TSOL,
- mgr inż. Izabela Waszak - ZOL w Gdańsku,
- Jadwiga Gostyńska - ZOL w Gdańsku.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Kaliska, Kościerzyna i Lipusz.
Brudnica mniszka - PO w Nadleśnictwie Lubichowo.
5. Zespół Ochrony Lasu w Krakowie - TSOL dla RDLP Kraków
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Krakowie, w gmachu RDLP Kraków.
Skład osobowy:
- dr inż. Krzysztof Srokosz - ZOL w Krakowie,
- dr inż. Marek Kozioł - ZOL w Krakowie,
- mgr inż. Jarosław Plata - ZOL w Krakowie,
- mgr inż. Agnieszka Bielawska - ZOL w Krakowie.
Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Dąbrowa Tarnowska, Dębica, Niepołomice.
Brudnica mniszka - PO w Nadleśnictwie Gorlice.
6. Zespół Ochrony Lasu w Krakowie - TSOL dla RDLP Krosno
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Krakowie, w gmachu RDLP Kraków.
Skład osobowy:
- dr inż. Krzysztof Srokosz - ZOL w Krakowie,
- dr inż. Marek Kozioł - ZOL w Krakowie,
- mgr inż. Jarosław Plata - ZOL w Krakowie,
- mgr inż. Agnieszka Bielawska - ZOL w Krakowie.
Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Głogów.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Sieniawa i Tuszyma.
7. Zespół Ochrony Lasu w Łodzi - TSOL dla RDLP Łódź
Siedziba TSOL - biuro ZOL Łódź w gmachu RDLP Łódź.
Skład osobowy:
- mgr inż. Andrzej Rodziewicz - ZOL w Łodzi,
- mgr inż. Małgorzata Olczyk - ZOL w Łodzi - kierownik TSOL,
- mgr inż. Sławomir Lipiński - ZOL w Łodzi.
Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Kolumna.
Brudnica mniszka - PO w Nadleśnictwie Sieradz.
8. Zespół Ochrony Lasu w Łodzi - TSOL dla RDLP Warszawa
Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Łochów.
Skład osobowy:
- mgr inż. Andrzej Kulesza - ZOL w Łodzi - kierownik TSOL,
- mgr inż. Andrzej Rodziewicz - ZOL w Łodzi,
- mgr inż. Sławomir Lipiński - ZOL w Łodzi.
Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Ostrów Mazowiecka.
Brudnica mniszka - PO w Nadleśnictwie Ostrów Mazowiecka.
9. Zespół Ochrony Lasu w Olsztynie - TSOL dla RDLP Olsztyn i Białystok
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Olsztynie, w ZPUHLP w Olsztynie.
Skład osobowy:
- inż. Janusz Szwałkiewicz - ZOL w Olsztynie,
- mgr Aleksander Sawczuk - ZOL w Olsztynie,
- mgr inż. Maria Drożyńska - ZOL w Olsztynie,
- mgr inż. Grażyna Jędryczko - ZOL w Olsztynie.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Augustów i Nowogród dla RDLP Białystok.
Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Myszyniec dla RDLP Olsztyn.
10. Zespół Ochrony Lasu w Opolu - TSOL dla RDLP Katowice
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Opolu, w ZTiSLP RDLP Katowice w Opolu.
Skład osobowy:
- mgr inż. Witold Dudik - ZOL w Opolu,
- mgr inż. Grzegorz Guzik - ZOL w Opolu,
- mgr inż. Andrzej Radzik - ZOL w Opolu,
- mgr inż. Dariusz Hutka - ZOL w Opolu.
Osnuja gwiaździsta i o. czerwonogłowa - PO w Nadleśnictwie Pszczyna.
Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Kup.
Zawodnica świerkowa - PO w nadleśnictwach: Brzeg, Ustroń i Namysłów.
11. Zespół Ochrony Lasu w Radomiu - TSOL dla RDLP Radom
Siedziba TSOL - biuro ZOL w Radomiu, w gmachu RDLP Radom.
Skład osobowy:
- mgr inż. Krzysztof Mazur - ZOL w Radomiu - kierownik TSOL,
- mgr inż. Stefan Śledziński - ZOL w Radomiu,
- mgr Hanna Michalewska - ZOL w Radomiu,
- mgr inż. Jerzy Zawadzki - RDLP w Radomiu.
Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Stąporków.
Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Przysucha, Barycz i Łagów.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Łagów i Ruda Maleniecka.
12. Zespół Ochrony Lasu w Radomiu - TSOL dla RDLP Lublin
Siedziba TSOL - Nadleśnictwo Janów Lubelski.
Skład osobowy:
- mgr inż. Krzysztof Mazur - ZOL w Radomiu - kierownik TSOL,
- dr inż. Łukasz Brodziak - ZOL w Radomiu,
- mgr inż. Janusz Bielecki - ZOL w Radomiu,
- Sławomir Michalewski - ZOL w Radomiu,
- mgr inż. Andrzej Marzęda - RDLP Lublin.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Buda Stalowska i Puławy.
Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Buda Stalowska i Rudnik.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Buda Stalowska, Janów Lub. i Sobibór.
Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Rozwadów i Rudnik.
Borecznikowiec rudy - PO w nadleśnictwach: Gościeradów i Janów Lubelski.
13. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP Piła
Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Krucz.
Skład osobowy:
- mgr inż. Stanisław Ciesielski - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Jadwiga Partyka - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Benedykt Proczka - RDLP Piła,
- mgr inż. Sławomir Majewski - RDLP Piła.
Chrabąszcz majowy (imagines) - PO w nadleśnictwach: Lipka i Podanin.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Jastrowie, Krucz, Potrzebowice, Płytnica, Sarbia i Wronki.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Jastrowie, Krucz, Potrzebowice, Sarbia, Płytnica i Wronki.
Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Płytnica.
Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Krucz, Potrzebowice i Wronki.
14. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP Szczecin
Siedziba TSOL - osada Zwierzyniec w Nadleśnictwie Międzychód i biuro Nadleśnictwa Skwierzyna.
Skład osobowy:
- mgr inż. Mirosław Gracjasz - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Józef Nizio - RDLP Szczecin,
- mgr inż. Mieczysław Zachaś - RDLP Szczecin.
Chrabąszcz majowy (imagines) - PO w nadleśnictwach: Łobez, Międzychód i Mieszkowice.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Międzychód, Skwierzyna i Bogdaniec.
Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Bolewice, Karwin, Międzychód, Międzyrzecz, Sulęcin i Trzciel.
Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Międzychód i Skwierzyna.
15. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP Szczecinek
Siedziba TSOL - biuro ZOL w gmachu Nadleśnictwa Szczecinek.
Skład osobowy:
- mgr inż. Mirosław Matusiak - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Jolanta Kaźmierżacka - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,
- mgr inż. Gerard Bartknecht - RDLP Szczecinek.
Chrabąszcz majowy (imagines) - PO w nadleśnictwach: Bobolice, Damnica, Karnieszewice, Leśny Dwór, Łupawa i Polanów.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Człuchów, Osusznica i Czarne Człuchowskie.
Poproch cetyniak - PO w nadleśnictwach: Człuchów i Kalisz Pomorski.
Brudnica mniszka - bez PO.
16. Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu - TSOL dla RDLP Wrocław
Siedziba TSOL - biuro ZOL we Wrocławiu, w gmachu RDLP Wrocław.
Skład osobowy:
- dr inż. Bernard Konca - ZOL we Wrocławiu,
- mgr inż. Jarosław Góral - ZOL we Wrocławiu,
- mgr inż. Katarzyna Nowik - ZOL we Wrocławiu,
- mgr Katarzyna Skałecka - ZOL we Wrocławiu,
- mgr inż. Bogdan Malinowski - RDLP Wrocław,
- mgr inż. Jan Rutkowski - RDLP Wrocław,
- mgr inż. Grażyna Góral - RDLP Wrocław,
- mgr inż. Antoni Szurpicki - Nadleśnictwo Ruszów,
- mgr inż. Stanisław Mazan - Nadleśnictwo Przemków.
Strzygonia choinówka - PO w nadleśnictwach: Przemków i Ruszów.
Brudnica mniszka - bez PO.
Strzygonia choinówka - bez PO.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
POSTĘPOWANIE
POSTĘPOWANIE
Podstawą decyzji o zabiegu zwalczania foliofagów występujących w formie gradacji jest zagrożenie trwałości drzewostanu. Jednak każda gradacja poszczególnych gatunków foliofagów jest zjawiskiem niepowtarzalnym w czasie i przestrzeni, dlatego musi być traktowana indywidualnie z uwzględnieniem aktualnych i lokalnych okoliczności.
W związku z powyższym przy podejmowaniu decyzji o zabiegu ograniczania populacji szkodliwych owadów liściożernych w lasach w roku 2001 należy uwzględnić również następujące zalecenia:
1. Gradacje brudnicy mniszki, strzygoni choinówki i boreczników mają charakter wielkoobszarowy, osnui gwiaździstej i barczatki sosnówki - lokalny, a poprocha cetyniaka - regionalny. W związku z tym konieczne jest stosowanie wobec tych owadów różnego rodzaju postępowania przy podejmowaniu decyzji o sposobie i zakresie ograniczania ich populacji.
2. Spodziewana w bieżącym roku gradacja strzygoni choinówki nieznacznie zwiększyła areał drzewostanów zagrożonych żerami w stosunku do roku ubiegłego. Ustalenie ogólnej powierzchni drzewostanów przeznaczonych do chemicznych zabiegów ochronnych wymaga przede wszystkim bieżącego śledzenia dynamiki rozrodu szkodnika z uwzględnieniem stanu zdrowotnego poczwarek i gąsienic. Jeśli w zagrożonych drzewostanach w stopniu silnym (+++) w wieku do 60 lat populacja strzygoni pod wpływem pasożytów, drapieżców, organizmów chorobotwórczych i innych czynników ograniczających nie zmniejszy w istotny sposób swej liczebności w okresie wczesnowiosennym, należy podjąć decyzję o chemicznych zabiegach ratowniczych. Szybkie i zdecydowane działania należy podejmować szczególnie w tych drzewostanach, gdzie w ubiegłym roku nastąpiła znaczna redukcja aparatu asymilacyjnego lub obecna liczebność szkodnika może spowodować żer zupełny. Z uwagi na to, że gradacja strzygoni choinówki weszła w fazę retrogradacji oraz że w licznych populacjach strzygoni z terenu RDLP Gdańsk i Toruń obserwuje się w poczwarkach występowanie wirusa poliedrozy jądrowej - zabiegi należy podjąć w późniejszym terminie na II, III lub IV stadium rozwojowe. Zalecaną do stosowania grupą środków ochrony roślin są tu preparaty acylomocznikowe (DIMILIN, NOMOLT, RIMON), hydroid (MIMIC), pyretroidy (DECIS, FASTAC) i etery akrylopropylowe (TREBON).
3. W odniesieniu do brudnicy mniszki zabiegi ograniczające populację tego szkodnika należy podejmować przy zagrożeniu silnym (+++) i średnim (++). Tam, gdzie brudnica mniszka występuje wspólnie ze strzygonią choinówką, wskazane jest zastosowanie na wczesne stadium rozwojowe strzygoni preparatów: DIMILIN, NOMOLT, MIMIC lub RIMON. W sytuacji zagrożenia gołożerem w rozproszonych gniazdach o niewielkiej powierzchni, gdzie występują zaawansowane w rozwoju stadia gąsienic, należy rozważyć zastosowanie preparatów kontaktowych: DECIS, FASTAC, TREBON. Przy zagrożeniu średnim ze strony samej brudnicy mniszki (++), w wypadku znacznej redukcji aparatu asymilacyjnego w latach poprzednich, celowe jest zastosowanie biopreparatów opartych na bazie B. thuringiensis, np. FORAY, DIPEL, THURIDAN, ECOTECH-PRO, lub pyretroidów. W bieżącym roku nie jest wskazane włączanie do zabiegów ograniczania populacji brudnicy mniszki i strzygoni choinówki powierzchni zagrożonych w stopniu słabym (+) i ostrzegawczym (0/+).
4. W stosunku do gatunków, których gradacje mają charakter lokalny (osnuja gwiaździsta i barczatka sosnówka), decyzję o rozmiarze ich zwalczania w fazie masowych pojawów należy podejmować indywidualnie z uwzględnieniem aktualnych i lokalnych okoliczności (czas trwania gradacji i jej faza, dotychczasowy ubytek masy igliwia w koronach, dynamika populacji, inne).