Ogłoszenie wymagań ustanawianych przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) w Doc 7192-AN/857 - "Podręcznik szkolenia, część D-3 - instruktor obsługi lotów/dyspozytor lotniczy".
Dz.Urz.ULC.2013.56
Akt obowiązującyWYTYCZNE Nr 3
PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO
z dnia 5 kwietnia 2013 r.
w sprawie ogłoszenia wymagań ustanawianych przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) w Doc 7192-AN/857 - "Podręcznik szkolenia, część D-3 - instruktor obsługi lotów/dyspozytor lotniczy"
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 951 i 1544 oraz z 2013 r. poz. 134.
ZAŁĄCZNIK
PODRĘCZNIK SZKOLENIA
PODRĘCZNIK SZKOLENIA
Część D-3
INSPEKTOR OBSŁUGI LOTÓW/DYSPOZYTOR LOTNICZY
Drugie wydanie - 1998 r.
Dokument zatwierdzony przez Sekretarza Generalnego i publikowany z jego upoważnienia
ORGANIZACJA MIĘDZYNARODOWEGO LOTNICTWA CYWILNEGO
ZMIANY
Wydawanie zmian jest regularnie ogłaszane w Dzienniku ICAO oraz w miesięcznych Suplementach do Katalogu publikacji i audiowizualnych pomocy szkoleniowych ICAO, z którymi posiadacze niniejszej publikacji powinni się zapoznać. Poniżej zapewniono miejsce do zapisu takich zmian.
ZAPIS ZMIAN I POPRAWEK
ZMIANY | POPRAWKI | |||||||
Nr | Data stosowania | Data wprowadzenia | Wprowadzone przez | Nr | Data stosowania | Data wprowadzenia | Wprowadzone przez | |
WSTĘP
W 1955 r., Komisja Żeglugi Powietrznej ICAO odnotowała, iż od czasu do czasu otrzymuje od operatorów lotniczych prośby o wyjaśnienia w sprawie wykonywania kontroli operacyjnej. W tamtym czasie brak było uniwersalnych zasad określających zasady sprawowania takiej kontroli przez operatorów, pomimo iż w niektórych częściach świata takie zasady i praktyki istniały od dawna. Z tego też powodu opublikowano okólnik wyjaśniający koncepcję informacji i obowiązków wspólnie dzielonych pomiędzy dowódcą statku powietrznego a personelem naziemnym, określający zakres współpracy uzależniony od wielu czynników tj. rozmiar operacji, dostępne wyposażenie oraz system operacji ustanowiony przez operatora. Koncepcja ta miała różne formy, poczynając od prostej dyspozycji do lotu, gdzie podstawowym zadaniem personelu naziemnego było zapewnienie pomocy dowódcy statku powietrznego w planowaniu przed lotem, kończąc na zapewnianiu dowódcy statku powietrznego pomocy po locie, gdzie duża ilość obowiązków związanych z operacją była wspólnie dzielona z personelem naziemnym. Szczególny nacisk położono na obowiązek uzyskania i zapewniania informacji istotnej dla statku powietrznego podczas lotu. Dlatego też, pierwszy okólnik stanowił podstawę do uwzględnienia tego tematu przez Trzecią Konferencję Żeglugi Powietrznej ICAO, jaka miała miejsce w Montrealu w 1956 r. Dyskusje dotyczyły przede wszystkim zapewnienia informacji meteorologicznych oraz wyjaśnienia ogólnej koncepcji oraz celu sprawowania kontroli operacyjnej. W ciągu kolejnych lat, wiele Państw doszło do wniosku, że dla zapewnienia sprawnego i bezpiecznego przepływu ruchu lotniczego, konieczne jest ustanowienie nadzoru nad operacjami lotniczymi. W związku z powyższym, dla zapewnienia takiego nadzoru, wprowadzono inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych, którzy mieli odgrywać rolę bliskiego łącznika pomiędzy statkiem powietrznym w locie a służbami naziemnymi, jak również pomiędzy członkami załogi lotniczej a personelem naziemnym operatora.
Z czasem, w miarę ugruntowania wymogu posiadania inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych i doprecyzowania zakresu ich praw i obowiązków, uznano za konieczne ustanowienie wymogów w zakresie wiedzy i doświadczenia jak również przepisów licencjonowania, które zawarte są w Załączniku 1 do Konwencji o Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym. Pomimo iż w niektórych Państwach inspektorom obsługi lotów/dyspozytorom lotniczym nie wydaje się licencji lub świadectw, potrzeba posiadania przez nich odpowiedniego szkolenia i kwalifikacji została zaakceptowana na całym świecie i objęta międzynarodowymi normami i praktykami ICAO. Podręcznik do szkolenia inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych, Część D-3, Dokumentu ICAO 7192, zawiera akceptowalne metody opracowywania kursów szkoleniowych w oparciu o wymogi zawarte w Załącznikach 1 i 6 ICAO oraz w oparciu o ogólnie akceptowany zakres i charakter wymogów i obowiązków odnoszących się do inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych.
Pierwsze wydanie opublikowane przez ICAO w 1975 r. miało na celu zapewnienie wytycznych na temat zawartości kursów, pozostawiając opracowanie programów nauczania i planów lekcji w gestii instruktorów lub innego specjalistycznego personelu ośrodków szkolenia. Niemniej jednak, standaryzacja kursów szkoleniowych została uznana za kluczową dla zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowej żeglugi powietrznej. ICAO, w ramach programu współpracy technicznej, opracowała model szczegółowego programu szkolenia, który został opublikowany w 1982 r. pod tytułem Kurs 201 - Inspektorzy obsługi lotów/dyspozytorzy lotniczy, w celu przygotowania osoby szkolonej do egzaminu na licencję, zgodnie z wymogami punktu 4.5 Załącznika 1 ICAO1.
Drugie wydanie zostało opracowane na podstawie pierwszego wydania Doc 7192, Część D-3, i Kursu 201. Zawiera ono programy szkolenia dla inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych obejmujące wymogi w zakresie wiedzy oraz stosowane praktyczne szkolenie. Zakres tematyczny, jaki musi być ujęty podczas pierwszego i drugiego etapu szkolenia zawarty jest w punkcie 1.2.5 - wytyczne do szkolenia, który zawiera również przybliżony czas trwania kursu (zarówno w przypadku szkolenia podstawowego jak i szkolenia w celu zmiany specjalności/kwalifikacji lotniczych) oraz zakres specjalistycznej wiedzy wymaganej w każdym przedmiocie. Szczegółowe informacje na temat szkolenia zawarte w niniejszym podręczniku nie są wyczerpujące a stanowią jedynie minimalny wymóg do szkolenia inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych. Program szkolenia inspektorów obsługi lotów/dyspozytorów lotniczych przypisany do ich obowiązków na podstawie wymogów zawartych w Załączniku 1 i 6 ICAO musi zawierać programy proponowane w niniejszym podręczniku, ale nie może się ograniczać tylko do nich.
Niniejszy podręcznik został opracowany przez Wydział szkolenia i licencjonowania personelu ICAO oraz zastępuje Doc 7192 ICAO - Podręcznik szkolenia, Część D-3 - Inspektorzy obsługi lotów/dyspozytorzy lotniczy (wydanie 1, 1975 r.) oraz Kurs 201 ICAO - Inspektorzy obsługi lotów/dyspozytorzy lotniczy (sierpień 1982 r.). ICAO wyraża podziękowania za wkład w prace dla Międzynarodowej Federacji Dyspozytorów Linii Lotniczych (IFALDA) oraz dla indywidualnych ekspertów za ich wsparcie i doradztwo.
Stosowanie w tekście niniejszego podręcznika rodzaju męskiego należy rozumieć jako odniesienie zarówno do osób płci męskiej jak i żeńskiej.
Uwagi dotyczące niniejszego podręcznika, w szczególności w odniesieniu do jego zastosowania, użyteczności oraz zakresu tematycznego od Państw będą mile widziane. Zostaną one uwzględnione w procesie przygotowania kolejnych wydań. Uwagi dotyczące niniejszego podręcznika należy przesyłać na poniższy adres:
The Secretary General
International Civil Aviation Organization
999 University Street
Montreal, Quebec, Canada
H3C 5H7
______
1 W całym niniejszym dokumencie, odniesienia do Załącznika 1 ICAO obejmują wszystkie zmiany łącznie ze Zmianą 161.
SPIS TREŚCI
Wybrane skróty
Rozdział 1 - Zasady szkolenia
1.1 Wymogi prawne
1.2 Wymogi szkoleniowe
Rozdział 2 - Zalecenia ogólne
2.1 Wyposażenie dla szkolenia w klasie
2.2 Ocena działania
ETAP PIERWSZY
Rozdział 3 - Prawo i regulacje lotnictwa cywilnego
3.1 Wstęp
3.2 Cele szkolenia
3.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 4 - Przekazanie wiedzy lotniczej
4.1 Wstęp
4.2 Ramy prawne
4.3 Terminologia lotnicza i materiały źródłowe
4.4 Teoria lotu i operacji lotniczych
4.5 Systemy napędowe statku powietrznego
4.6 Systemy statków powietrznych
Rozdział 5 - Masa (waga) i osiągi statku powietrznego
5.1 Wstęp
5.2 Podstawowe zasady dotyczące bezpieczeństwa lotu
5.3 Masa podstawowa i ograniczenia prędkości
5.4 Wymogi drogi startowej do startu
5.5 Wymogi osiągów do wznoszenia
5.6 Wymogi drogi startowej do lądowania
5.7 Ograniczenia prędkości występowania drgań płatowca
Rozdział 6 - Nawigacja
6.1 Wstęp
6.2 Cele szkolenia
6.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
6.4 Koncepcja CNS/ATM
Rozdział 7 - Zarządzanie ruchem lotniczym
7.1 Wstęp
7.2 Cele szkolenia
7.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 8 - Meteorologia
8.1 Wstęp
8.2 Cele szkolenia
8.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 9 - Kontrola masy (wagi) i równowagi
9.1 Wstęp
9.2 Cele szkolenia
9.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 10 - Transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną
10.1 Wstęp
10.2 Cele szkolenia
10.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 11 - Planowanie lotu
11.1 Wstęp
11.2 Cele szkolenia
11.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 12 - Monitorowanie lotu
12.1 Wstęp
12.2 Cele szkolenia
12.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 13 - Łączność - radio
13.1 Wstęp
13.2 Cele szkolenia
13.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 14 - Czynnik ludzki
14.1 Wstęp
14.2 Znaczenie czynnika ludzkiego
14.3 Zarządzanie zasobami dyspozycji (DRM)
14.4 Świadomość
14.5 Praktyka i omówienie
14.6 Wzmocnienie
14.7 Cele szkolenia
14.8 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
Rozdział 15 - Ochrona (sytuacje awaryjne i nadzwyczajne)
15.1 Wstęp
15.2 Cele szkolenia
15.3 Wymogi w zakresie wiedzy, umiejętności i podejścia
ETAP DRUGI
Rozdział 16 - Stosowane szkolenie praktyczne
16.1 Wstęp
16.2 Stosowane praktyczne operacje lotnicze
16.3 Obserwacje symulatorowe LOFT i syntetyczne szkolenia lotnicze
16.4 Praktyki dyspozytorskie do lotu (szkolenie praktyczne)
16.5 Zapoznanie z trasą
Dodatek - Materiały źródłowe
WYBRANE SKRÓTY
ADF | Automatic direction finder | ||
Radionamiernik automatyczny | |||
AFTN | Aeronautical fixed telecommunication network | ||
Stała telekomunikacyjna sieć lotnicza | |||
AID | Aeronautical Inspection Directorate | ||
Dyrektoriat inspekcji lotniczych | |||
AIP | Aeronautical information publication | ||
Zbiór informacji lotniczych | |||
AIREP | Air-report | ||
Meldunek z powietrza | |||
AIS | Aeronautical information service | ||
Służba informacji lotniczej | |||
ATC | Air traffic control | ||
Kontrola ruchu lotniczego | |||
ATIS | Automatic terminal information service | ||
Służba automatycznej informacji lotniskowej | |||
ATM | Air traffic management | ||
Zarządzanie ruchem lotniczym | |||
ATS | Air traffic service | ||
Służby ruchu lotniczego | |||
BOW | Basic opertaing weight (mass) | ||
Podstawowa masa/waga operacyjna | |||
CADC | Central air-data computer | ||
Centralny komputer danych lotniczych | |||
CDU | Control and display unit | ||
Jednostka kontroli i zobrazowania | |||
CG | Centre of gravity | ||
Środek ciężkości | |||
CofA | Certificate of airworthiness | ||
Świadectwo zdatności do lotu | |||
CP | Critical point | ||
Punkt krytyczny | |||
CRM | Crew resource management | ||
Zarządzanie zasobami załogi | |||
DME | Distance measuring equipment | ||
Radioodległościomierz | |||
DOW | Dry operating weight (mass) | ||
Sucha masa/waga operacyjna | |||
DRM | Dispatch resource management | ||
Zarządzanie zasobami dyspozycji | |||
ETOPS | Extended range operations by aeroplanes with two turbine power-units | ||
Operacje o wydłużonym zasięgu wykonywane przez samoloty o dwóch jednostkach napędowych | |||
FIR | Flight information region | ||
Rejon informacji powietrznej | |||
FIS | Flight information service | ||
Służba informacji powietrznej | |||
FOO/FD | Flight operations officer/flight dispatcher | ||
Inspektor obsługi lotów/dyspozytor lotniczy | |||
GNSS | Global navigation satellite system | ||
Globalny satelitarny system nawigacyjny | |||
IATA | International Air Transport Association | ||
Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych | |||
IAVW | International airways volcano watch | ||
System ostrzegania przed pyłem wulkanicznym | |||
ILS | Instrument landing system | ||
System lądowania według wskazań przyrządów | |||
INS | Inertial navigation system | ||
Bezwładnościowy/inercyjny system nawigacyjny | |||
ITCZ | Inter-tropical convergence zone | ||
Międzyzwrotnikowa strefa zbieżności | |||
LOFT | Line-orientated flight training | ||
Szkolenie w lotach liniowych | |||
MAC | Mean aerodynamic chord | ||
Średnia aerodynamiczna cięciwa | |||
MAT | Mass/altitude/temperature | ||
Masa/wysokość bezwzględna/temperatura | |||
MEL | Minimum equipment list | ||
Wykaz wyposażenia minimalnego | |||
METAR | Aviation routine weather report | ||
Komunikat regularnych obserwacji meteorologicznych dla lotnictwa | |||
MMEL | Master minimum equipment list | ||
Główny wykaz wyposażenia minimalnego | |||
MNPS | Minimum navigation performance specifications | ||
Zestawienie minimalnych wymagań nawigacyjnych | |||
MPTOW | Maximum permissible take-off operating weight (mass) | ||
Maksymalna dopuszczalna operacyjna masa/waga startowa | |||
MPZFW | Maximum permissible zero-fuel operating weight (mass) | ||
Maksymalna dopuszczalna operacyjna masa/waga przy zerowym paliwie | |||
MTT | Minimum time track | ||
Linia drogi o minimalnym czasie | |||
NDB | Non-directional radio beacon | ||
Radiolatarnia bezkierunkowa | |||
NOTAC | Notification to the captain (pilot-in-command) | ||
Powiadomienie kapitana (dowódcy statku powietrznego) | |||
NOTAM | Notices to airmen | ||
Informacja dla pilota | |||
PANS | Procedures for air navigation services | ||
Procedury służb żeglugi powietrznej | |||
PNR | Point of no return | ||
Krytyczny punkt powrotu | |||
RMI | Radio magnetic indicator | ||
Wskaźnik radiomagnetyczny | |||
RNAV | Area navigation | ||
Nawigacja obszarowa | |||
RVR | Runway visual range | ||
Zasięg widzenia wzdłuż drogi startowej | |||
SID | Standard instrument departure | ||
Standardowy odlot według wskazań przyrządów | |||
SPECI | Aviation selected special weather report | ||
Specjalne lotniskowe raporty meteorologiczne | |||
STAR | Standard instrument arrival | ||
Standardowy dolot według wskazań przyrządów | |||
TAS | True airspeed | ||
Rzeczywista prędkość powietrza | |||
TOW | Take-off weight (mass) | ||
Masa startowa | |||
UTC | Coordinated universal time | ||
Uniwersalny czas skoordynowany | |||
VFR | Visual flight rules | ||
Przepisy wykonywania lotów z widocznością | |||
VOR | VHF omnidirectional radio range | ||
Radiolatarnia ogólnokierunkowa VHF | |||
WAFC | World area forecast centre | ||
Światowy ośrodek prognoz obszarowych | |||
WAFS | World area forecast system | ||
Światowy system prognoz obszarowych | |||
WMO | World Meteorological Organization (United Nations Agency) | ||
Światowa Organizacja Meteorologiczna (Agencja ONZ) | |||
ZFW | Zero-fuel weight (mass) | ||
Masa przy zerowym paliwie |