Ogłoszenie "Programu nauczania zawodowego kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej".
Dz.Urz.MZ.2005.6.21
Akt utracił mocKOMUNIKAT
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 20 kwietnia 2005 r.
w sprawie ogłoszenia "Programu nauczania zawodowego kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej"
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 134, poz. 1439).
ZAŁĄCZNIK
PROGRAM NAUCZANIA ZAWODOWEGO KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO W ZAKRESIE ANALITYKI MEDYCZNEJ
PROGRAM NAUCZANIA ZAWODOWEGO KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO W ZAKRESIE ANALITYKI MEDYCZNEJ
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
I.
WYMAGANIA OGÓLNE
WYMAGANIA OGÓLNE
W indywidualnym toku zawodowego kształcenia podyplomowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej (Dz. U. Nr 269, poz. 2680) dopuszcza się realizowanie innej liczby godzin kształcenia w poszczególnych przedmiotach lub zwolnienie z realizacji danego przedmiotu. Indywidualny plan i program nauczania uwzględnia różnice pomiędzy treściami programowymi określonymi w standardach nauczania dla kierunku analityka medyczna dla poziomu studiów magisterskich a programami kształcenia realizowanymi odpowiednio na wymienionych kierunkach.
Egzamin kończący zawodowe kształcenie podyplomowe składa się z dwóch części - egzaminu praktycznego i egzaminu teoretycznego.
II.
SYLWETKA ABSOLWENTA
SYLWETKA ABSOLWENTA
1. Wiedzę merytoryczną i umiejętności praktyczne z zakresu podstawowych dyscyplin medycyny laboratoryjnej, obejmujących nauki biologiczne, chemiczne, medyczne i społeczne.
2. Umiejętność profesjonalnego wykonywania czynności diagnosty laboratoryjnego, zgodnie z wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) oraz zasadami etyki zawodowej.
3. Umiejętność partnerskiej współpracy z lekarzami, farmaceutami oraz pozostałymi pracownikami zakładów ochrony zdrowia, w rozwiązywaniu problemów diagnostycznych, prognostycznych i dotyczących monitorowania terapii.
4. Umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie diagnostyki laboratoryjnej oraz upowszechniania wyników tych prac.
5. Wiedzę i umiejętności pozwalające, po spełnieniu wymogów określonych odrębnymi przepisami, na nauczanie i zarządzanie w zakresie diagnostyki laboratoryjnej.
III.
UZYSKANE KOMPETENCJE ZAWODOWE
UZYSKANE KOMPETENCJE ZAWODOWE
WYKAZ PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH I KIERUNKOWYCH
I.
GRUPY PRZEDMIOTÓW
GRUPY PRZEDMIOTÓW
B. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 820
Razem 1.135
II.
PRAKTYKI
PRAKTYKI
Zajęcia prowadzone w medycznych laboratoriach diagnostycznych w trakcie roku akademickiego. Wykształcenie umiejętności praktycznych w zakresie czynności niezbędnych do prowadzenia badań laboratoryjnych z zakresu diagnostyki biochemicznej, hematologicznej, mikrobiologicznej i analityki ogólnej. Praktyczne wdrożenie do systemu organizacji pracy zespołowej w jednostkach ochrony zdrowia.
Praktyka zawodowa wakacyjna 120 godzin (jeden miesiąc)
Praktykę zawodową wakacyjną odbywa się w medycznym laboratorium diagnostycznym w pracowniach: hematologii laboratoryjnej, mikrobiologii, parazytologii, serologii grup krwi.
III.
PRZEDMIOTY W GRUPACH ORAZ MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
PRZEDMIOTY W GRUPACH ORAZ MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE
| PRZEDMIOTY | GODZINY | WYKŁ. | SEM. | ĆW. | |
| 1 | Anatomia | 45 | 15 | - | 30 |
| 2 | Biochemia | 45 | 15 | 30 | - |
| 3 | Histologia | 45 | 15 | - | 30 |
| 4 | Farmakologia | 45 | 15 | - | 30 |
| 5 | Fizjologia | 45 | 15 | - | 30 |
| 6 | Etyka zawodowa | 15 | 15 | - | - |
| 7 | Kwalifikowana pierwsza pomoc | 45 | 15 | - | 30 |
| 8 | Organizacja ochrony zdrowia | 15 | 15 | - | - |
| 9 | Statystyka medyczna | 15 | 5 | - | 10 |
| Razem | 315 | 125 | 30 | 160 |
B. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
| PRZEDMIOTY | GODZINY | WYKŁ. | SEM. | ĆW. | |
| 1 | Biochemia kliniczna | 60 | 15 | 15 | 30 |
| 2 | Biologia molekularna | 30 | 10 | - | 20 |
| 3 | Chemia kliniczna | 45 | 15 | - | 30 |
| 4 | Diagnostyka izotopowa | 30 | 10 | - | 20 |
| 5 | Diagnostyka laboratoryjna | 60 | 15 | 45 | - |
| 6 | Genetyka medyczna | 30 | 15 | 15 | - |
| 7 | Hematologia laboratoryjna | 75 | 30 | - | 45 |
| 8 | Immunologia i Immunopatologia | 60 | 30 | - | 30 |
| 9 | Mikrobiologia i wirusologia | 90 | 30 | - | 60 |
| 10 | Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału | 60 | 15 | - | 45 |
| 11 | Organizacja medycznych laboratoriów diagnostycznych | 10 | 10 | - | - |
| 12 | Parazytologia | 30 | 10 | 20 | |
| 13 | Patofizjologia | 60 | 30 | 30 | - |
| 14 | Patomorfologia | 45 | 15 | - | 30 |
| 15 | Propedeutyka medycyny klinicznej | 60 | 15 | 45 | - |
| 16 | Serologia grup krwi | 30 | 10 | 20 | |
| 17 | Toksykologia | 45 | 15 | - | 30 |
| Razem | 820 | 290 | 150 | 380 |
TREŚCI KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH I KIERUNKOWYCH
A. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia
Podstawy anatomii prawidłowej organizmu ludzkiego - anatomia układów. Elementy anatomii funkcjonalnej i rozwojowej. Współzależność między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia i choroby.
2. Biochemia
Budowa, funkcja i metabolizm węglowodanów, lipidów, aminokwasów i białek. Budowa i metabolizm hemoglobiny. Budowa i przemiany kwasów nukleinowych - biosynteza białek. Integracja i regulacja procesów metabolicznych. Utlenianie biologiczne. Stres oksydacyjny a potencjał antyoksydacyjny organizmu. Swoistość metaboliczna tkanek. Biochemiczne mechanizmy zaburzeń metabolicznych. Patobiochemia nowotworów. Biochemiczne podłoże niektórych chorób neuropsychiatrycznych.
3. Histologia.
Organizacja i funkcje komórki oraz organelli komórkowych. Budowa mikroskopowa i submikroskopowa tkanek i narządów w aspekcie ich funkcji. Podstawowe techniki histologiczne.
4. Farmakologia.
Mechanizmy działania leków. Elementy farmakokinetyki. Wchłanianie, dystrybucja, biotransformacja eliminacja leków. Charakterystyka leków z głównych grup farmakologicznych. Wpływ farmakoterapii na wyniki badań diagnostycznych: biochemicznych, hematologicznych etc.
5. Fizjologia.
Podstawowe zagadnienia z fizjologii ogólnej. Elementy cytofizjologii. Zasady regulacji homeostatycznej. Układy i procesy kontrolujące środowisko wewnętrzne organizmu: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego. Funkcje krwi. Mechanizmy regulacji nerwowej i hormonalnej. Fizjologia rozrodu. Fizjologia procesów starzenia i śmierci. Ocena procesów fizjologicznych jako podstawa diagnostyki czynnościowej.
6. Etyka zawodowa.
Podstawowe pojęcia etyki ogólnej i zawodowej. Etyczne podstawy rozstrzygania dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego. Regulacje prawne uwzględniające zagadnienia etyki zawodowej diagnosty laboratoryjnego.
7. Kwalifikowana pierwsza pomoc
Rozpoznanie sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu człowieka. Ocena podstawowych funkcji życiowych człowieka w stanie zagrożenia. Przywrócenie, podtrzymanie i stabilizacja podstawowych funkcji życiowych, a w tym, przede wszystkim - czynności układu oddechowego i krążenia, zabezpieczenie i stabilizacja różnych obszarów ciała uszkodzonych w wyniku działania czynników zewnętrznych. Podejmowanie kwalifikowanych działań ratunkowych w szczególnych rodzajach zagrożeń środowiskowych. Organizacja i przeprowadzenie kwalifikowanego i bezpiecznego transportu osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia.
8. Organizacja ochrony zdrowia.
Struktury organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej zarówno publicznej jak i tworzonej przez inne podmioty. Podstawy prawne ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych i rejestr usług medycznych. Wybrane zagadnienia z prawa pracy.
9. Statystyka medyczna
Metody statystyczne służące do opracowywania wyników badań laboratoryjnych. Analiza rozkładu. Zasady doboru testów statystycznych. Charakterystyka błędów w pomiarach bezpośrednich i pośrednich. Zastosowanie testów statystycznych do porównywania metod diagnostycznych. Statystyczne podstawy walidacji metod analitycznych. Metody statystyczne w systemach kontroli jakości wyników diagnostycznych badań laboratoryjnych.
B. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Biochemia kliniczna.
Zaburzenia metabolizmu jako przyczyny i następstwa stanów patologicznych. Wpływ zaburzeń metabolizmu w poszczególnych narządach na funkcjonowanie innych narządów i całego organizmu. Enzymy i metabolity wykorzystywane do oceny zaburzeń najważniejszych szlaków metabolicznych i procesów patologicznych. Biochemiczne parametry diagnostyczne stosowane w rutynowej diagnostyce i monitorowaniu przebiegu chorób oraz prognozowaniu i ocenie efektywności terapii.
2. Biologia molekularna
Podstawy biologii molekularnej. Rekombinacja i klonowanie DNA. Molekularne aspekty cyklu komórkowego, proliferacja, apoptoza, transformacja nowotworowa. Metody detekcji i ilościowego oznaczania kwasów nukleinowych i białek. Metody badania genomu, hybrydyzacja, reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR). Zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce laboratoryjnej, biotechnologii oraz terapii genowej.
3. Chemia kliniczna
Teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki ilościowego oznaczania stężeń węglowodanów, lipidów, białek oraz metabolitów tych związków w materiale biologicznym. Metodyka oznaczania aktywności enzymów. Laboratoryjne badania diagnostyczne hormonów i elektrolitów. Badania równowagi kwasowo-zasadowej. Markery nowotworowe. Metodyka prób czynnościowych. Metody analityczne stosowane w wieloparametrycznej diagnostyce narządowej. Profile białkowe płynów ustrojowych. Metody analityczne stosowane w ocenie zaburzeń gospodarki lipidowej i lipoproteinowej. Metody oznaczania laboratoryjnych czynników ryzyka miażdżycy oraz choroby niedokrwiennej serca. Metody oznaczania laboratoryjnych markerów zawału mięśnia sercowego. Metody laboratoryjnej diagnostyki różnicowej chorób wątroby i nerek. Badania laboratoryjne w ocenie zaburzeń wodno-elektrolitowych. Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycy i jej powikłań. Metody diagnostyki laboratoryjnej w różnicowaniu i monitorowaniu chorób demencyjnych, depresji, stanów nieprzytomności. Podstawy interpretacji wyników diagnostycznych badań laboratoryjnych. Metody oceny wiarygodności wyników badań laboratoryjnych.
4. Diagnostyka izotopowa
Metody radioizotopowe w diagnostyce in vitro oraz in vivo. Zasady pracy w pracowniach radioizotopowych. Aparatura stosowana w diagnostyce izotopowej. Elementy radiobiologii i ochrony radiologicznej.
5. Diagnostyka laboratoryjna
Podstawy interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych organizmu człowieka. Kryteria doboru badań laboratoryjnych oraz ukierunkowana interpretacja wyników z myślą o rozpoznaniu, prognozowaniu lub monitorowaniu procesu chorobowego. Podstawy oceny wartości diagnostycznej metod analitycznych. Wyniki badań laboratoryjnych a inne źródła informacji o stanie zdrowia pacjenta. Znaczenie badań laboratoryjnych w profilaktyce. Profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w rozpoznawaniu, rokowaniu, monitorowaniu oraz profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych: układu krążenia, wydalniczego i oddechowego, przewodu pokarmowego, kości i mięśni, gruczołów dokrewnych, układu nerwowego. Nowe parametry diagnostyczne wprowadzane do rutynowej diagnostyki laboratoryjnej.
6. Genetyka medyczna
Genetyczne podłoże chorób człowieka. Prognozowanie i diagnozowanie chorób dziedzicznych. Genetyka medyczna chorób nowotworowych - onkogeny i antyonkogeny, geny mutatorowe, transformacja nowotworowa, etapy karcinogenazy. Polimorfizm genetyczny populacji ludzkiej jako podstawa różnic w zapadalności oraz podatności na leczenie wielu chorób. Podstawy farmakogenetyki. Podstawowe techniki badawcze genetyki medycznej. Metody badawcze genetyki molekularnej: techniki PCR, analiza restrykcyjna, sekwencjonowanie DNA, hybrydyzacja, analiza konformacji DNA, analiza kariotypu. Diagnostyka chorób genetycznie uwarunkowanych - diagnostyka prenatalna i preimplantacyjna. Diagnostyka cytogenetyczna - wskazania do analizy kariotypu. Zespoły niestabilności chromosomów. Rozpoznanie molekularne kardiomiopatii. Molekularna diagnostyka onkologiczna. Metody genetyki molekularnej w diagnostyce i epidemiologii chorób zakaźnych. Typowanie transplantologiczne. Metody genetyki molekularnej w medycynie sądowej. Diagnostyka molekularna układu hemostazy.
7. Hematologia laboratoryjna
Badania ogólne krwi: gęstość względna, OB, lepkość, objętość krwi krążącej. Metody analityczne i interpretacja wyników badań morfologicznych krwi (hematokryt, stężenie hemoglobiny, liczba krwinek czerwonych, białych i płytkowych, skład odsetkowy krwinek białych, wskaźniki czerwonokrwinkowe). Automatyzacja badań morfologicznych krwi. Ocena leukogramów prawidłowych i patologicznych. Badania układu krwiotwórczego. Ocena preparatów z biopsji szpiku kostnego w aspekcie rozpoznawania stanów patologicznych. Techniki przygotowania preparatów cytologicznych krwi i szpiku. Założenia teoretyczne oraz metodyka badań cytochemicznych i cytoenzymatycznych stosowanych w hematologii. Interpretacja wyników badań cytochemicznych i cytoenzymatycznych. Zastosowanie metod immunologicznych i cytogenetycznych w diagnostyce hematologicznej. Cytometria przepływowa w diagnostyce hematologicznej. Podstawy hemostazy. Podstawowe badania laboratoryjne układu hemostazy. Diagnostyka skaz krwotocznych, rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego oraz procesów zakrzepowo-zatorowych.
8. Immunologia i immunopatologia
Rozwój układu odpornościowego. Składniki i cechy reakcji immunologicznych. Nieswoista i swoista odporność humoralna i komórkowa. Główny układ zgodności tkankowej. Regulacja odpowiedzi immunologicznej. Tolerancja immunologiczna. Podstawy diagnostyki immunologicznej. Podstawy immunopatologii. Metody oceny czynności układu immunologicznego. Nadwrażliwość i choroby alergiczne. Diagnostyka nadwrażliwości i chorób alergicznych. Autoimmunizacja. Diagnostyka chorób o podłożu autoimmunologicznym. Niedobory odporności. Immunologia nowotworów. Metody immunopatologii w diagnostyce chorób nowotworowych. Wprowadzenie do immunologii transplantacyjnej. Diagnostyka immunologiczna w transplantologii - dobór dawcy i biorcy, diagnostyka odrzucania przeszczepu. Hodowle tkankowe w immunopatologii. Immunoprofilaktyka i immunoterapia.
9. Mikrobiologia
Przygotowanie do pracy w laboratorium bakteriologicznym. Patomechanizmy podstawowych chorób wywołanych przez bakterie i wirusy. Umiejętności praktyczne pobierania i transportu materiału biologicznego do bakteriologicznych badań diagnostycznych. Podstawy interpretacji wyników tych badań.
10. Analityka ogólna kliniczna i technika pobierania materiału
Rodzaje i charakterystyka materiału biologicznego do badań laboratoryjnych. Zasady i metodyka pobierania, transportu i przechowywania materiału do badań laboratoryjnych. Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych krwi i moczu. Diagnostyka różnicowa płynów z jam ciała. Metody i znaczenie badań laboratoryjnych płynu mózgowo-rdzeniowego oraz płynu stawowego. Badania laboratoryjne kału i nasienia. Próby czynnościowe.
11. Organizacja medycznych laboratoriów diagnostycznych
Zasady i systemy organizacji laboratoriów diagnostycznych. Wymagania dotyczące pomieszczeń, wyposażenia i personelu laboratoriów diagnostycznych. Unormowania dotyczące metod i procedur badawczych, systemu kontroli jakości, postępowania z próbkami materiału biologicznego, dokumentacji bieżącej i sprawozdawczości, właściwych procedur udostępniania wyników badań laboratoryjnych oraz ochrony danych osobowych. Organizacja w ramach laboratorium diagnostycznego wyspecjalizowanych pracowni: chemii klinicznej, hematologicznej, serologicznej, hemostazy, mikrobiologicznej, parazytologicznej, radioizotopowej etc. Organizacja laboratorium medycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia.
12. Parazytologia
Podstawy parazytologii ogólnej - mechanizmy pasożytnictwa, żywiciele. Charakterystyka pasożytów człowieka i wywoływanych przez nie chorób: pierwotniaki pasożytnicze, pasożytnicze płazińce (przywry, tasiemce) i obleńce (nicienie), stawonogi pasożytnicze (roztocza, świeżbowce, kleszcze, wszy). Chorobotwórczość i drogi przenoszenia pasożytów człowieka. Metody diagnostyki parazytologicznej, zasady pobierania i przechowywania materiału do badań.
13. Patofizjologia
Patofizjologia ogólna: mechanizm podstawowych zaburzeń czynności organizmu. Elementy patofizjologii szczegółowej komórek, układów i narządów. Zaburzenia funkcji adaptacyjnych organizmu. Zaburzenia regulacji organizmu. Zaburzenia przemiany materii. Patofizjologia chorób nowotworowych.
14. Patomorfologia
Zmiany mikro- i makroskopowe w budowie komórek, tkanek i narządów w przebiegu procesów patologicznych. Patomorfologia nowotworów. Patomorfologia zmian zapalnych. Elementy patomorfologii serca i naczyń, układu krwiotwórczego, układu oddechowego, przewodu pokarmowego, nerek i dróg moczowych, gruczołów dokrewnych, układu rozrodczego, skóry, kości i mięśni. Podstawowe badania cytodiagnostyczne stosowane w patomorfologii. Nowoczesne techniki badawcze stosowane w patomorfologii.
15. Propedeutyka medycyny
Ogólne zasady postępowania terapeutycznego, diagnostycznego i pielęgnacyjnego w ramach opieki zdrowotnej nad pacjentem. Podstawy medycyny paliatywnej. Organizacja pracy podstawowych oddziałów szpitalnych: interny, pediatrii, chirurgii, położnictwa i neonatologii, intensywnej terapii. Rola badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, rokowaniu, terapii i monitorowaniu procesu chorobowego oraz w profilaktyce. Znaczenie współpracy między laboratorium i oddziałem szpitalnym.
16. Serologia grup krwi
Organizacja pracowni serologicznej. Układy grupowe krwi. Metody diagnostyki serologicznej. Serologiczne konflikty matczyno-płodowe. Metody serologiczne oraz techniki biologii molekularnej w badaniach antygenów HLA u dawców krwi. Diagnostyka immunologiczna powikłań poprzetoczeniowych oraz serologicznych konfliktów matczyno-płodowych. Krew i preparaty krwiopochodne. Immunologiczne aspekty krwiolecznictwa.
17. Toksykologia
Podstawowe pojęcia toksykologii: toksyna (trucizna), toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć. Losy ksenobiotyków w organizmie. Mechanizmy działania toksycznego. Bioaktywacja. Efekty toksyczne odległe. Indukcja enzymów mikrosomalnych przez toksyny. Zaburzenia metaboliczne i morfologiczne wywoływane przez trucizny. Zasady postępowania w zatruciach. Metody analizy toksykologicznej w zatruciach lekami, alkoholami, rozpuszczalnikami organicznymi, pestycydami, metalami ciężkimi, toksynami grzybów, tlenkiem węgla. Metody oznaczania ksenobiotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym. Metody oceny toksyczności ostrej, podostrej, przewlekłej, działania rakotwórczego, mutagennego i teratogennego. Współpraca laboratorium diagnostycznego z oddziałem ostrych i przewlekłych zatruć. Wpływ ksenobiotyków na wartości rutynowych parametrów biochemicznych i hematologicznych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej.