Obowiązki przekazania danych statystycznych za rok 1993 w zakresie zatrudnienia, wynagrodzeń, warunków pracy oraz czasu pracy.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1993.14.91

Akt utracił moc

Wersja od: 5 października 1993 r.

ZARZĄDZENIE Nr 30

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dnia 4 października 1993 r.

w sprawie obowiązków przekazania danych statystycznych za rok 1993 w zakresie zatrudnienia, wynagrodzeń, warunków pracy oraz czasu pracy

(znak: PD-1-130-19)

Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221), w związku z pozycją 06.1.01, 06.1.03, 06.1.05, 06.1.06 Programu badań statystycznych na lata 1991-1995, stanowiącego załącznik do uchwały nr 207/90 Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1990 r. zarządza się, co następuje:

§  1.

1. Ustala się obowiązek przekazania danych statystycznych za rok 1993 na formularzach oznaczonych symbolami:

1) Z-01 - sprawozdanie o stanie zatrudnienia,

2) Z-06 - sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach w dziedzinie usług społecznych, rolnictwie i pośrednictwie finansowym,

3) Z-07 - sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach w działalności gospodarczej,

4) Z-10 - sprawozdanie o warunkach pracy,

5) Z-11 - sprawozdanie o czasie pracy.

2. Wzory formularzy sprawozdań, o których mowa w ust. 1, stanowią odpowiednio załączniki od nru 1 do nru 5.

§  2.

1. Obowiązek, o którym mowa w § 1, dotyczy podmiotów, do których wojewódzkie urzędy statystyczne prześlą formularz sprawozdawczy, a w szczególności:

1) w zakresie sprawozdania Z-01 - osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, i ich samodzielnie bilansujących części składowych (zakładów, oddziałów) wyodrębnionych pod względem techniczno-lokalnym, a także odrębnie finansowanych części składowych osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Obowiązek sporządzania sprawozdania Z-01 nie dotyczy osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą na podstawie potwierdzonego zgłoszenia działalności gospodarczej albo w formie spółki cywilnej, lub spółki prawa handlowego, objętych obowiązkami sporządzania sprawozdania statystycznego o działalności gospodarczej na formularzu DG-3;

2) w zakresie sprawozdania Z-06 - osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w dziedzinie usług społecznych, rolnictwa, łowiectwa, rybołówstwa i rybactwa (z wyłączeniem rybołówstwa w wodach morskich), pośrednictwa finansowego oraz organizacji społecznych, politycznych i związków zawodowych (z wyłączeniem organizacji wyznaniowych);

3) w zakresie sprawozdania Z-07 - osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej (z wyłączeniem jednostek wchodzących w skład osób prawnych), a także osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, u których liczba pracujących wyniosła:

a) powyżej 50 osób w jednostkach prowadzących działalność produkcyjną oraz w zakresie górnictwa i kopalnictwa,

b) powyżej 20 - w pozostałych rodzajach działalności (z wyłączeniem jednostek, o których mowa w pkt. 2), sporządzających sprawozdanie Z-06),

oraz

c) niezależnie od liczby pracujących - w jednostkach i zakładach budżetowych prowadzących działalność określoną pod lit. a i b;

4) w zakresie sprawozdania Z-10 - osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, u których liczba pracujących wyniosła powyżej 20 osób, a u których występują zagrożenia czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi dla zdrowia i realizowane były świadczenia związane z ochroną pracy;

5) w zakresie sprawozdania Z-11 - wybranych losowo przez Główny Urząd Statystyczny osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, zatrudniających robotników grupy wytwórczej, u których liczba pracujących wyniosła:

a) powyżej 50 osób - prowadzących działalność produkcyjną oraz w zakresie górnictwa i kopalnictwa,

b) powyżej 20 osób - prowadzących inne rodzaje działalności (z wyłączeniem usług społecznych).

2. Kryterium ustalenia obowiązków dla podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2-5, jest liczba pracujących według stanu w dniu 30 listopada 1992 r.; zmiana tej liczby w ciągu roku, którego dotyczą dane sprawozdawcze, na mniejszą lub większą, nie powoduje zmiany zakresu obowiązków ustalonych na ten rok. Obowiązki sprawozdawcze tworzonych w ciągu roku nowych podmiotów powstają z datą rozpoczęcia działalności.

Dla podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, kryterium tym jest liczba pracujących według stanu w dniu 30 listopada 1993 r.

§ 3. Podmioty zobowiązane do sporządzania sprawozdań na formularzach, o których mowa w § 1, przekażą je z danymi za rok 1993 do wojewódzkiego urzędu statystycznego województwa, na terenie którego mają siedzibę, w terminie:

1) Z-01 - do dnia 19 stycznia 1994 r. (zgodnie z zasadami podanymi w objaśnieniach),

2) Z-06 - do dnia 10 stycznia 1994 r.

3) Z-07 - do dnia 17 stycznia 1994 r.,

4) Z-10 - do dnia 16 lutego 1994 r.,

5) Z-11 - do dnia 17 stycznia 1994 r.

§ 4. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  Nr 1

Z-01

Sprawozdanie o stanie zatrudnienia

za 1993 r.

grafika

OBJAŚNIENIA SZCZEGÓŁOWE DO SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z-01

Stosownie do postanowień § 2 zarządzenia nr 30 Prezesa GUS z dnia 4 października 1993 r. (Dz. Urz. GUS Nr 14, poz. 91), sprawozdanie sporządzają przedsiębiorstwa jednozakładowe oraz zakłady posiadające wewnętrzne numery statystyczne, wchodzące w skład przedsiębiorstw wielozakładowych. Przedsiębiorstwa jednozakładowe przesyłają sprawozdania do wojewódzkiego urzędu statystycznego, na terenie którego mają swoją siedzibę, natomiast zakłady składają sprawozdania do jednostki macierzystej, która przekazuje komplet sprawozdań do właściwego terytorialnie dla jej siedziby wojewódzkiego urzędu statystycznego. W przypadku jednostek nie w pełni podzielonych, jednostka macierzysta sporządza sprawozdanie tylko z części działalności nie wyodrębnionej.

Dział 1. Do pracujących (wiersz 01), zgodnie z przyjętymi zasadami zalicza się wszystkie osoby pozostające w ewidencji jednostki w dniu 31 XII, dla których jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy, tj.:

1) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (tj. umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania) łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo,

2) osoby wykonujące prace nakładczą,

3) agentów we wszystkich systemach agencji oraz osoby zatrudnione przez agentów,

4) właścicieli i współwłaścicieli zakładów (z wyłączeniem wspólników spółek kapitałowych, którzy nie pracują w spółce), łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin,

5) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Do pracujących zalicza się osoby wykonujące pracę w Polsce, a także za granicą na rzecz jednostek, w których zostały zatrudnione, niezależnie od czasu trwania tego zatrudnienia (np. przy realizacji budów eksportowych, jako pracownicy polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów centralnych, polskich przedstawicielstw przy ONZ oraz innych misji, a także osoby skierowane za granicę w celach szkoleniowych i badawczych). Nie należy natomiast zaliczać do pracujących osób skreślonych czasowo z ewidencji, z którymi nie rozwiązano umowy o pracę, tj. między innymi:

1) osób korzystających z urlopów bezpłatnych w wymiarze powyżej 3 miesięcy (nieprzerwanie),

2) osób korzystających z urlopów wychowawczych, w wymiarze powyżej 3 miesięcy (nieprzerwanie), udzielonych na podstawie rozporządzenia RM z dnia 17 lipca 1981 r. w sprawie urlopów wychowawczych (Dz. U. z 1990 r. Nr 76, poz. 454 i z 1992 r. Nr 41, poz. 179).

Za pracowników pełnozatrudnionych (bez sezonowych i zatrudnionych dorywczo) - wiersz 02 - należy uważać osoby, z którymi została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, które pracują w pełnym wymiarze godzin pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy i są wynagradzane z osobowego funduszu płac. Jako pracowników pełnozatrudnionych należy również traktować pracowników, z którymi została zawarta umowa na czas określony (np. w celu wykorzystania etatów zajmowanych przez osoby korzystające aktualnie z urlopów bezpłatnych bądź wychowawczych w celu sprawowania opieki nad małymi dziećmi). Za pracowników sezonowych (wiersz 03) należy uważać tych pracowników, którzy są wynagradzani z osobowego funduszu płac i z którymi zawarto umowę o pracę na okres z góry określony, a więc pracowników przyjętych do sezonowych prac rolnych, sezonowych prac w przemyśle (np. w cukrowniach), w gospodarce komunalnej i mieszkaniowej, w placówkach wypoczynku dzieci i młodzieży itp. Zatrudnieni dorywczo (wiersz 03) są to pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy na stosunkowo krótki okres, w zasadzie nie dłuższy niż 1 miesiąc, do wykonywania określonych prac pomocniczych, wynagradzani z osobowego funduszu płac. Niepełnozatrudnieni (wiersz 04) są to pracownicy, którzy zgodnie z umową o pracę pracują w jednostce sprawozdawczej stale w niepełnym wymiarze czasu pracy i są wynagradzani z osobowego funduszu płac bez względu na to, czy osoby te są zatrudnione w innych jednostkach sprawozdawczych w pełnym wymiarze czasu pracy lub też w niepełnym wymiarze czasu pracy. Pracownikami niepełnozatrudnionymi, dla których jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy (wiersz 05) są osoby, które w jednostce sprawozdawczej złożyły specjalne oświadczenie, stwierdzające, że to miejsce pracy jest ich głównym miejscem zatrudnienia. Dotyczy to np. pracowników zatrudnionych w placówkach oświatowo-wychowawczych. Pracownicy zatrudnieni w tych placówkach w niepełnym wymiarze czasu pracy uznają za główne miejsce pracy tę jednostkę, w której mają najwyższy wymiar godzin zajęć.

Emerytów i rencistów (wiersz 06) zatrudnionych w jednostce sprawozdawczej w niepełnym wymiarze czasu pracy należy traktować jako osoby, dla których głównym miejscem pracy jest jednostka sprawozdawcza. Właściciele i współwłaściciele (wiersz 07) - to osoby wykonujące pracę na własny rachunek, tj. prowadzące własne przedsiębiorstwo, zakład bądź wykonujące wolny zawód. W wierszu tym uwzględnić należy również pomagających bezpłatnie w prowadzeniu rodzinnej działalności pełnoletnich członków rodziny. W wierszu 09 należy wykazać osoby, z którymi zawarto umowę o pracę nakładczą niezależnie od tego czy podjęły one pracę w okresie sprawozdawczym czy nie podjęły z powodu: zwolnienia lekarskiego, urlopu wypoczynkowego, urlopu macierzyńskiego, przejściowego braku surowca, sezonowych prac polowych lub innych uzasadnionych przyczyn.

Agenci (wiersz 10) - to osoby, z którymi jednostka sprawozdawcza zawarła umowę agencyjną lub umowę na warunkach zlecenia o prowadzeniu placówek handlowych, usługowych lub o wykonywaniu zleconych czynności. W wierszu 11 wykazują swoich członków rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz powstałe na ich bazie spółdzielnie o innym profilu produkcyjnym, w odniesieniu do których funkcjonuje prawo spółdzielcze. W wierszu 12 jednostka wykazuje wszystkie osoby (młodociane i pełnoletnie), które pobierają w zakładzie pracy naukę praktyczną, niezależnie od tego czy uczęszczają do szkół zawodowych dla młodocianych pracowników czy też nie uczęszczają do tych szkół. Do uczniów należy zaliczyć: członków Ochotniczych Hufców Pracy odbywających naukę zawodu, pełnoletnich robotników w górnictwie w okresie początkowych 28 dni pracy oraz uczniów zasadniczych szkół górniczych.

W wierszu 13 należy wykazać osoby przebywające w dniu 31 XII na urlopach wychowawczych udzielonych przez zakład pracy. W wierszu 14 należy wykazać osoby przebywające w dniu 31 XII na urlopach bezpłatnych przyznanych na okres powyżej 3 m-cy. W wierszu 15 - spośród ogółu pracujących - jednostka wyodrębnia wszystkich pracowników wykonujących aktualnie pracę poza granicami kraju, zgodnie z objaśnieniami podanymi wyżej.

W wierszu 16 należy wyodrębnić cudzoziemców wykonujących pracę w Polsce, tj. zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu (Dz. U. Nr 106, poz. 457 wraz z późniejszymi zmianami). W wierszu 17 jednostka wykazuje pracowników zgodnie z ewidencją, tj. niezależnie od obecności w pracy w danym dniu (z powodu np. urlopu, zwolnienia lekarskiego, delegacji służbowej). Należy tu podać liczbę osób, dla których praca nocna wynika z obowiązującego rozkładu czasu pracy w zakładzie, a nie jest świadczona incydentalnie (zastępstwo).

Dział 2. Za wolne miejsca pracy (wiersze od 1 do 3) należy uznać miejsca pracy powstałe w wyniku ruchu zatrudnionych bądź nowo utworzone, w stosunku do których spełnione zostały jednocześnie 3 warunki:

1) miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nie obsadzone,

2) pracodawca czyni starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy,

3) w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do natychmiastowego przyjęcia tych osób.

Nowo utworzone miejsca pracy (wiersz 04) - to wolne miejsca powstałe w wyniku innych zmian niż ruch zatrudnionych, tj. m.in. w wyniku zmian organizacyjnych w jednostce sprawozdawczej (np. rozszerzenie działalności, zmiana profilu działalności). W jednostkach nowo powstałych, wszystkie wolne miejsca pracy będą jednocześnie miejscami nowo utworzonymi.

Dział 3. W danych dotyczących ruchu zatrudnionych nie należy ujmować tzw. ruchu wewnętrznego pracowników, z wyjątkiem przypadków przeniesienia służbowego w ramach jednostki sprawozdawczej na teren (z terenu) innego województwa. Przyjęcia (zwolnienia) do pracy dotyczą wszystkich pracowników pełnozatrudnionych, z którymi w okresie sprawozdawczym, tj. w okresie całego roku, zostały zawarte (rozwiązane) umowy o pracę. Do przyjętych (zwolnionych) należy również zaliczyć powracających do pracy (odchodzących z pracy) z urlopów: rehabilitacyjnych, zdrowotnych (nauczyciele). Za absolwentów podejmujących pracę po raz pierwszy (wiersze od 03 do 06) uznać należy osoby, które uzyskały świadectwo ukończenia szkoły: wyższej, policealnej, średniej (zawodowej i ogólnokształcącej) oraz zasadniczej, a praca w jednostce sprawozdawczej jest ich pierwszą pracą zawodową podjętą w okresie 12 miesięcy od ukończenia nauki, a także te osoby, które po ukończeniu w jednostce sprawozdawczej nauki zawodu przestały być uczniami i otrzymały zaświadczenie o odbytej nauce i zostały przeniesione do grupy zatrudnionych. W wierszu 07 uwzględnione powinny być wszystkie osoby poza absolwentami, dla których praca w jednostce sprawozdawczej jest pierwszą pracą zawodową. W wierszach 08 do 10 należy wykazać te osoby spośród przyjętych do pracy, które pracowały uprzednio, a przerwa od ostatniego zatrudnienia nie była dłuższa niż 1 miesiąc. Przez sektor publiczny rozumie się jednostki i zakłady stanowiące własność państwową, komunalną (gmin) bądź mieszaną - spółki z przewagą kapitału (mienia) sektora publicznego, zaś przez sektor prywatny - jednostki i zakłady stanowiące prywatną własność krajową (łącznie z rolnictwem indywidualnym), zagraniczną bądź mieszaną - spółki z przewagą kapitału (mienia) sektora prywatnego. W wiersz 10 jednostki wyodrębniają (z wiersza 09) te osoby, które poprzednio wykonywały pracę w rolnictwie indywidualnym w charakterze właściciela (współwłaściciela) lub dzierżawcy, pracownika najemnego bądź bezpłatnie pomagającego pełnoletniego członka rodziny, a obecna jednostka jest ich głównym miejscem pracy. W wierszach 11 i 12 należy wykazać byłych pracowników jednostki sprawozdawczej, którzy w 1993 r. powrócili do pracy w związku z zakończeniem urlopu wychowawczego bądź urlopu bezpłatnego. W wierszu 13 należy wyodrębnić (z ogólnej liczby przyjętych) osoby, które przed przyjęciem do pracy w jednostce sprawozdawczej zarejestrowane były w urzędach pracy, jako osoby bezrobotne. W wierszu 15 jednostka wykazuje wszystkie osoby, z którymi w ciągu roku rozwiązana została umowa o pracę w drodze wypowiedzenia przez zakład pracy, tj. łącznie np. ze zwolnieniami grupowymi. Należy tutaj uwzględnić również przypadki zwolnienia przez zakład pracy bez wypowiedzenia, np. z winy pracownika. W wierszu 16 należy wyodrębnić (z wiersza 15) byłych pracowników, do których przy zwolnieniu zastosowane zostały przepisy ustawy z dnia 28 XII 1989 r. W wierszu 17 jednostka sprawozdawcza zobowiązana jest wykazać byłych pracowników, którzy w 1993 r. sami wypowiedzieli umowę o pracę. Nie należy ujmować tutaj osób wykazanych w wierszach 18 do 21. W wierszu 19 jednostka wykazuje osoby, które skorzystały z uprawnień wcześniejszego przejścia na emeryturę, tj. w stosunku do których miały zastosowanie postanowienia: ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (jednolity tekst z 1983 r., Dz. U. Nr 13, poz. 68); rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 marca 1975 r. w sprawie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę (Dz. U. Nr 9, poz. 53, zm. Dz. U. z 1978 r. Nr 19, poz. 85); ustawy z dnia 26 maja 1982 r. o szczególnych uprawnieniach kombatantów (Dz. U. Nr 16, poz. 122, zm. Dz. U. z 1982 r. Nr 40, poz. 269, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1987 r. Nr 14, poz. 84 i z 1987 r. Nr 33, poz. 180). Do osób korzystających z uprawnień wcześniejszego przechodzenia na emeryturę nie należy zaliczać pracowników, którzy na podstawie odrębnych systemów emerytalno-rentowych uzyskują uprawnienia do emerytury osiągając wiek emerytalny niższy niż wymagany w powszechnym systemie emerytalnym (jak np. górnicy, kolejarze, nauczyciele zatrudnieni w warunkach szkodliwych dla zdrowia itp.). W wierszach 20 i 21 wykazane zostają osoby, które uzyskały zgodę na urlop wychowawczy bądź bezpłatny w wymiarze dłuższym niż 3 m-ce.

Dział 4. Dane w wierszu "Ogółem" powinny być zgodne z danymi w dziale 1 wiersz 01. W dziale 4 należy wykazać osoby pracujące w poszczególnych miastach (dzielnicach, delegaturach) oraz gminach, niezależnie od tego w jakim województwie zlokalizowane jest miejsce pracy. Miejsce pracy należy określić wpisując w rubr. 0 dokładną nazwę miejscowości, gminy i województwa. W wierszach dotyczących gmin należy wykazać pracujących we wszystkich miejscowościach wchodzących w skład danej gminy. W przypadku pracujących na terenie gmin wiejskich oraz miast i gmin o wspólnych urzędach należy podać w odrębnych wierszach pracujących w mieście oraz pracujących na wsi.

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

Z-06

Sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach w dziedzinie usług społecznych, rolnictwie i pośrednictwie finansowym

za 1993 rok

grafika

OBJAŚNIENIA DO FORMULARZA Z-06

Jednostki zobowiązane do sporządzania i przekazywania sprawozdań rocznych na formularzu Z-06 o zatrudnieniu i wynagrodzeniach wypełniają pod częścią tytułowo-adresową pozycje 1 i 2, z wyjątkiem jednostek zaliczanych do rolnictwa, łowiectwa, rybołówstwa i rybactwa, pośrednictwa finansowego, administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości oraz organizacji społecznych, politycznych i związków zawodowych:

1) w poz. 1 należy wpisać odpowiedni symbol, którego podstawę stanowią:

- pierwsze dwie cyfry symbolu rozdziału budżetowego, z którego finansowane są wynagrodzenia wykazane w sprawozdaniu w przypadku jednostek i zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych lub

- pierwsze dwie cyfry członu E numeru statystycznego REGON w przypadku jednostki sfery pozabudżetowej.

W poz. 2 należy wpisać jedną z niżej wymienionych form finansowania:

01 - jednostka na rozrachunku gospodarczym

02 - jednostka budżetowa

03 - zakład budżetowy

04 - jednostka utrzymywana z narzutów na koszty przedsiębiorstw

05 - szkoła wyższa, jednostka naukowa nie będąca jednostką budżetową, instytucja artystyczna

06 - gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej

08 - jednostka w sferze budżetu nie bilansująca samodzielnie

09 - inna

10 - środki specjalne

11 - fundusze celowe.

Poz. 3 wypełniają tylko jednostki prowadzące działalność w zakresie szkolnictwa ogólnokształcącego, szkolnictwa zawodowego oraz opieki nad dzieckiem i młodzieżą.

Poz. 4 wypełniają tylko jednostki administracji rządowej ogólnej i samorządowej;

2) jednostki sprawozdawcze prowadzące scentralizowaną ewidencję finansowo-księgową (np. zespoły ekonomiczno-administracyjne szkół, zakłady opieki zdrowotnej, zespoły jednostek budżetowych, urzędy miast i gmin) sporządzają sprawozdania według zasad podanych wyżej, obejmując każdym ze sporządzanych sprawozdań, wszystkie jednostki objęte scentralizowaną ewidencją;

3) banki oraz instytucje finansowe i kredytowe, prowadzące oddziały nie bilansujące samodzielnie zlokalizowane na terenie różnych województw, sporządzają odrębne sprawozdanie dla każdego oddziału i przesyłają do WUS zgodnie z siedzibą jednostki sprawozdawczej;

4) organizacje społeczne zaliczone do jednostek ochrony zdrowia i opieki społecznej (np. Polski Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej), świadczące usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej, zlecone i dotowane przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, sporządzają sprawozdania Z-06 "4" (dot. jednostek ochrony zdrowia i opieki społecznej) tylko z zakresu ww. działalności gospodarczej nie wyodrębnionej. Z działalności statutowej organizacje społeczne sporządzają tylko sprawozdanie Z-06 "5" dotyczące tych organizacji;

5) jednostki podległe Ministerstwu Obrony Narodowej, Ministerstwu Spraw Wewnętrznych oraz Urzędowi Ochrony Państwa nie sporządzają sprawozdania na formularzu Z-06.

Dział 1. Zatrudnienie i wynagrodzenia

W wierszu 01 (rubr. 1) wykazuje się przeciętną liczbę zatrudnionych po przeliczeniu osób niepełnozatrudnionych na pełne etaty. Jednostki z udziałem podmiotów zagranicznych wykazują również zatrudnionych cudzoziemców.

Do zatrudnionych zalicza się:

1) osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, w tym również:

- osoby zatrudnione przy pracach interwencyjnych i robotach publicznych, finansowanych z funduszu pracy,

- osoby młodociane pracujące na podstawie umowy o pracę, a nie o naukę zawodu,

- osoby przebywające za granicą na podstawie delegacji służbowej,

- osoby związane z działalnością finansowaną z zakładowego funduszu socjalnego;

2) osoby pracujące w zakładach pracy w formie zorganizowanych grup roboczych na podstawie zbiorowej lub indywidualnej umowy o pracę, tj. uczestnicy OHP z wyjątkiem odbywających naukę zawodu, żołnierze, skazani, junacy obrony cywilnej, junacy straży przemysłowej i pożarnej, osoby odbywające w zakładach pracy zastępczą służbę poborową.

Do zatrudnionych nie zalicza się:

1) osób wykonujących pracę nakładczą,

2) uczniów, którzy zawarli z zakładem pracy umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy,

3) zatrudnionych poza granicami kraju,

4) przebywających na urlopach wychowawczych,

5) pozostających na urlopach rehabilitacyjnych.

Metodę obliczania przeciętnego zatrudnienia w miesiącu należy dostosować do sytuacji kadrowej w jednostce. W przypadku dużej płynności kadr lub natężenia zjawiska udzielania urlopów bezpłatnych należy stosować metodę średniej arytmetycznej ze stanów dziennych w miesiącu. Osób przebywających na urlopach bezpłatnych nie należy liczyć do stanów dziennych w czasie trwania tych urlopów.

Przy stabilnej sytuacji kadrowej przeciętne zatrudnienie w miesiącu można obliczyć metodą uproszczoną, tj. na podstawie sumy dwóch stanów dziennych (w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca) podzielonej przez dwa lub metodą średniej chronologicznej, obliczanej na podstawie sumy połowy stanu dziennego w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca oraz stanu zatrudnienia w 15 dniu miesiąca podzielonej przez 2. Przy zastosowaniu tych metod nie należy ujmować osób, które korzystały z urlopów bezpłatnych w wymiarze powyżej 14 dni.

Przeciętne zatrudnienie w okresach narastających należy obliczać jako sumę przeciętnego zatrudnienia w poszczególnych miesiącach podzieloną przez liczbę miesięcy w okresie sprawozdawczym (bez względu na to, czy zakład funkcjonował przez cały okres sprawozdawczy czy nie).

Przeliczenia osób niepełnozatrudnionych na pełne etaty dokonuje się według liczby godzin pracy ustalonej w umowie o pracę w stosunku do obowiązującej normy.

W wierszu 01 (rubr. 2) podaje się wynagrodzenia osobowe brutto pracowników najemnych (wykazanych w wierszu 01, rubr. 1), łącznie z wypłatami z zysku do podziału i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach (dokonywane również w postaci obligacji bądź akcji), tj. wynagrodzenia zasadnicze, dodatki stałe i przejściowe, premie, prowizje (np. za zawieranie ubezpieczeń, za likwidacje szkód) i nagrody, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas urlopów, odprawy (emerytalne, dla zwalnianych grupowo i odszkodowawcze), zasiłki chorobowe oraz inne sporadyczne składniki wynagrodzeń.

Jednostki prowadzące działalność artystyczną i agencje informacyjne uwzględniają ponadto honoraria wypłacane pracownikom własnym, z którymi zawarto dodatkowo umowę o dzieło lub umowę-zlecenie.

W jednostkach z udziałem kapitału zagranicznego uwzględnia się również tę część wynagrodzeń, jaką zatrudnieni obcokrajowcy otrzymują w walutach obcych, przeliczoną na złote według obowiązującego kursu kupna waluty przez NBP w dniu wypłaty.

Do wynagrodzeń nie wlicza się wypłat osobom fizycznym, które nie są pracownikami własnymi, w tym również zatrudnionym na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło.

Nie zalicza się do wynagrodzeń świadczeń finansowanych przez ZUS, świadczeń rzeczowych, np. w postaci odzieży ochronnej, wartości posiłków regeneracyjnych itp.

Dane dotyczące wynagrodzeń podaje się w ujęciu brutto, bez potrąceń wszelkich zaliczek, w tym z tytułu podatku dochodowego, składek, alimentów itp.

Do wynagrodzeń w danym okresie sprawozdawczym należy zaliczyć należności z tytułu pracy wykonywanej w tym okresie i rozliczonej do terminu złożenia sprawozdania. W przypadku wynagrodzeń za ostatni miesiąc okresu sprawozdawczego, nie rozliczonych do terminu złożenia sprawozdania, a stanowiących wynagrodzenia comiesięczne, należy podać dane szacunkowe, opracowane w oparciu o wypłaty z poprzedniego miesiąca. Jednostki sprawozdawcze, które dokonały takiego szacunku zobowiązane są przekazać do wojewódzkiego urzędu statystycznego dane ostateczne w terminie uzgodnionym z WUS. Należności nie rozliczone do terminu zamykającego dany okres sprawozdawczy, ale nie wypłacane co miesiąc wlicza się do okresu, w którym dokument płatniczy przekazano do wypłaty, np. premie za IV kwartał wypłacone w I kwartale roku sprawozdawczego wykazuje się w sprawozdaniu za I kwartał. Wynagrodzenia wypłacane "z góry" powinny być zaliczone do okresu, którego dotyczą, bez względu na wcześniejszą obsługę kasową tych wypłat, np. wypłaty dokonane w grudniu 1993 r. za styczeń 1994 r. należy wykazać w sprawozdaniu za I kwartał 1994 r.

Zasady podane wyżej wynikają z tego, że informacje dotyczące wynagrodzeń podane w sprawozdaniach stanowią podstawę do obliczania przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w skali roku.

W wierszu 04 (rubr. 2) podaje się wysokość obliczonych i pobranych w roku sprawozdawczym zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, które pobierają w tych jednostkach wynagrodzenia wynikające ze stosunku pracy i są wykazane w wierszu 01, rubr. 1. Należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych nie rozliczone do terminu zamykającego dany okres sprawozdawczy wlicza się do okresu, w którym dokument płatniczy przekazano do wypłaty.

W wierszu 05 (rubr. 2) należy wykazać kwoty wypłaconych odszkodowań przysługujących w razie rozwiązania umowy o pracę oraz odpraw wypłacanych przy przejściu na emeryturę w jednostkach administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości.

W wierszu 06 (rubr. 1 i rubr. 2) należy wykazać osoby zatrudnione poza granicami kraju, w sprawozdawczości tych jednostek, które z wysłanymi pracownikami zawarły umowę o pracę na okres zatrudnienia za granicą. W sprawozdaniu Z-06 wykazuje się wyłącznie pracowników zatrudnionych poza granicami kraju pracodawcy polskiego (rubr. 1) oraz ich wynagrodzenia (rubr. 2), tj.: w polskich misjach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielskich, organizacjach międzynarodowych oraz skierowanych za granicę w celach szkoleniowych i naukowo-badawczych. Nie zalicza się do tej grupy obywateli polskich zatrudnionych poza granicami kraju przez pracodawcę zagranicznego w ramach współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej.

Dział 2. Dane uzupełniające

W wierszu 14 (rubr. 2) wykazuje się liczbę osób (bez uczniów), będących w stanie ewidencyjnym w ostatnim dniu roku, dla których jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy, łącznie z pracującymi poza granicami kraju.

Dane podaje się bez przeliczenia na pełne etaty.

Do pracujących zalicza się:

1) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (tj. umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania) łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo,

2) osoby wykonujące pracę nakładczą,

3) agentów we wszystkich systemach agencji oraz osoby zatrudnione przez agentów,

4) właścicieli i współwłaścicieli zakładów (z wyłączeniem wspólników, którzy nie pracują w spółce), łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin.

Do stanu zatrudnionych na podstawie stosunku pracy nie zalicza się osób korzystających z urlopów wychowawczych, a także urlopów bezpłatnych w wymiarze powyżej 3 miesięcy.

Dział 4. Zatrudnienie i wynagrodzenia według Europejskiej Klasyfikacji Działalności (dotyczy jednostek szkolnictwa ogólnokształcącego, szkolnictwa zawodowego oraz opieki nad dzieckiem i młodzieżą)

W wierszu 01 należy podać informacje dotyczące:

- wychowania przedszkolnego przy szkołach podstawowych,

- szkolnictwa podstawowego obejmującego pierwszy ogólnokształcący poziom nauczania dla nie pracujących,

- szkolnictwa podstawowego specjalnego dla dzieci z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi,

- szkół artystycznych pierwszego stopnia oraz pozostałych szkół podstawowych,

- świetlic dziecięcych,

- dowożenia uczniów do szkół.

W wierszu 02 należy wykazać informacje dotyczące:

- szkolnictwa w liceach ogólnokształcących,

- liceów ogólnokształcących specjalnych dla młodzieży z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi,

- pozostałych szkół średnich ogólnokształcących,

- szkolnictwa zawodowego w szkołach zasadniczych i szkołach równorzędnych,

- liceach i technikach zawodowych,

- szkolnictwa zawodowego specjalnego,

- szkół przysposabiających do zawodu,

- ośrodków politechnicznych,

- szkolnictwa artystycznego drugiego stopnia,

- pozostałych szkół średnich technicznych i zawodowych.

W wierszu 03 należy podać dane dotyczące szkolnictwa na poziomie wyższym niż średni realizowanego w policealnych studiach zawodowych i nauczycielskich kolegiach języków obcych.

W wierszu 04 należy wykazać informacje obejmujące:

- szkoły podstawowe i podstawowe studia zawodowe dla dorosłych,

- licea ogólnokształcące dla dorosłych,

- szkoły zasadnicze dla dorosłych,

- licea i technika zawodowe dla dorosłych,

- policealne szkoły zawodowe dla dorosłych,

- kursy ogólnokształcące na poziomie szkoły podstawowej,

- kursy języków obcych,

- kursy zawodowe,

- ośrodki metodyczne prowadzące działalność w zakresie dokształcania i doskonalenia nauczycieli oraz koordynowania procesu uzyskiwania stopni specjalizacji zawodowej,

- uniwersytety powszechne, ludowe, robotnicze, dla rodziców itp. przygotowujące uczestników do aktywnego udziału w działalności społecznej, gospodarczej, oświatowej i kulturalnej w określonych środowiskach,

- działalność placówek organizujących kursy na prawo jazdy oraz pozostałe szkoły i placówki dla dorosłych i inne formy kształcenia osobno nie wymienione.

W wierszu 05 należy podać dane dotyczące:

- schronisk młodzieżowych i górskich,

- pól campingowych wraz z polami dla samochodowych przyczep campingowych,

- internatów (burs) szkolnych,

- domów wczasów dziecięcych,

- sezonowych placówek wypoczynku dzieci i młodzieży,

- innych miejsc krótkotrwałego zakwaterowania, gdzie indziej nie sklasyfikowanych.

W wierszu 06 należy wykazać dane dotyczące zespołów ekonomiczno-administracyjnych szkół finansowanych z rozdziału budżetowego 7961, powołanych m.in. do prowadzenia obsługi finansowej szkół i placówek oświatowo-wychowawczych.

W wierszu 07 należy podać dane dotyczące:

- placówek opieki całkowitej dla dzieci i młodzieży, tj. m.in. domów dziecka i młodzieży, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, pogotowi opiekuńczych i ognisk wychowawczych,

- rodzin zastępczych i wiosek dziecięcych,

- przedszkoli i ognisk przedszkolnych,

- dziecińców wiejskich, półkolonii i biwaków,

- poradni wychowawczo-zawodowych.

W wierszu 08 należy wykazać działalność czytelni oraz bibliotek szkolnych i pedagogicznych.

W wierszu 09 należy podać dane dotyczące placówek wychowania pozaszkolnego, tj. pałaców młodzieży, młodzieżowych domów kultury, świetlic, ognisk pracy pozaszkolnej, ogrodów jordanowskich itp.

Uwaga. W przypadku braku ewidencji dotyczącej przeciętnego zatrudnienia i wynagrodzeń dla poszczególnych rodzajów działalności prowadzonych przez jednostki oświatowo-wychowawcze, dopuszcza się możliwość podania danych szacunkowych.

ZAŁĄCZNIK  Nr 3

Z - 07

Sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach w działalności gospodarczej

za 1993 r.

grafika

OBJAŚNIENIA SZCZEGÓŁOWE

DO SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA NA FORMULARZU Z-07

I

Dotyczy jednostek transportowych i łączności

1/ przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe sporządza sprawozdanie zbiorcze i przesyła w terminie do 20 stycznia do Departamentu Pracy i Dochodów Ludności GUS - Warszawa, al.Niepodległości 208;

2/ dla zapewnienia przekroju wojewódzkiego: przedsiębiorstwo PKP, "Telekomunikacja Polska" Spółka Akcyjna - Dyrekcja Okręgu oraz Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej Poczta Polska dane w przekroju wojewódzkim przekazują do właściwego terytorialnie wojewódzkiego urzędu statystycznego w terminie do 25 stycznia.

W dziale 2, wiersza 05 nie wypełniają jednostki przemysłowe i budowlane.

II

Dział 1. Zatrudnienie i wynagrodzenia brutto

W rubr. 1 wykazuje się przeciętną liczbę zatrudnionych, po przeliczeniu osób niepełnozatrudnionych na pełne etaty.

Do zatrudnionych zalicza się:

1/ osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy z wyjątkiem osób:

- zatrudnionych poza granicami kraju,

- przebywających na urlopach wychowawczych,

- pozostających na urlopach rehabilitacyjnych;

2/ osoby pracujące w zakładach pracy w formie zorganizowanych grup roboczych, tj. uczestników OHP, żołnierzy, skazanych, junaków obrony cywilnej, junaków straży przemysłowej i pożarnej, osoby odbywające w zakładach pracy zastępczą służbę poborowych oraz zatrudnionych przy pracach interwencyjnych i robotach publicznych;

3/ osoby przebywające za granicą na podstawie delegacji służbowej.

Do zatrudnionych nie zalicza się:

1/ osób wykonujących pracę nakładczą,

2/ uczniów, którzy zawarli z zakładem pracy umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy,

3/ agentów.

Przeciętne zatrudnienie należy obliczać jako sumę przeciętnego zatrudnienia w poszczególnych miesiącach podzieloną przez 12 (bez względu na to czy zakład funkcjonował przez cały rok czy nie). Przeliczenia osób niepełnozatrudnionych na pełne etaty dokonuje się według godzin pracy ustalonej w umowie o pracę, w stosunku do obowiązującej normy.

W rubr.1 wierszu 01 należy podać przeciętne zatrudnienie ogółem bez uczniów, osób wykonujących pracę nakładczą oraz bez zatrudnionych poza granicami kraju.

W wierszu 02 należy wykazać dane wydzielone z wiersza 01 dotyczące pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i pokrewnych.

W wierszu 03 należy wykazać wydzielone z wiersza 02 dane dotyczące robotników zatrudnionych w komórkach wytwórczych i usługowych. Nie należy w wierszu tym wykazywać robotników zatrudnionych w komórkach zarządu, tj. obsługujących administrację przedsiębiorstwa, np. maszynistek, woźnych, gońców, sprzątających pomieszczenia administracyjne, kierowców samochodów osobowych, robotników straży przemysłowej i pożarnej.

W wierszu 09 wykazuje się liczbę osób pracujących w dniu 31 XII, dla których jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy, łącznie z pracującymi poza granicami kraju.

Dane podaje się bez uczniów i przeliczenia zatrudnionych na pełne etaty.

Do pracujących zalicza się:

1/ osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (tj. umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania) łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo,

2/ osoby wykonujące pracę nakładczą,

3/ agentów we wszystkich systemach agencji oraz osoby zatrudnione przez agentów,

4/ właścicieli i współwłaścicieli zakładów (z wyłączeniem wspólników, którzy nie pracują, a wnoszą jedynie kapitał), łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin,

Do stanu zatrudnionych na podstawie stosunku pracy nie zalicza się osób korzystających w dniu 31 XII z urlopów wychowawczych, a także z urlopów bezpłatnych w wymiarze powyżej 3 miesięcy.

W rubryce 2 podaje się wynagrodzenia osobowe brutto łącznie z wypłatami z zysku do podziału i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach oraz zakładowego funduszu nagród (dokonywane również w postaci obligacji lub akcji), tj. wynagrodzenia zasadnicze, dodatki stałe i przejściowe, premie i nagrody, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas urlopów, odprawy (emerytalne, dla zwalnianych grupowo i odszkodowawcze), zasiłki chorobowe wypłacane ze środków zakładu pracy, świadczenia deputatowe oraz inne sporadyczne składniki wynagrodzeń.

Jednostki prowadzące działalność związaną z filmem i przemysłem wideo oraz działalność radiową i telewizyjną uwzględniają ponadto honoraria wypłacane pracownikom, z którymi zawarto dodatkowo umowę o dzieło lub umowę zlecenia.

W jednostkach z udziałem kapitału zagranicznego uwzględnia się również tę część wynagrodzeń, jaką zatrudnieni obcokrajowcy otrzymują w walutach obcych, przeliczoną na złote według obowiązującego kursu kupna waluty przez NBP w dniu wypłaty.

Do wynagrodzeń wykazanych za dany okres sprawozdawczy wlicza się należności za prace wykonane lub zakończone w tym okresie oraz za prace wykonane w ubiegłych okresach, rozliczone do terminu zamykającego dany okres sprawozdawczy. Za termin zamykający okres sprawozdawczy uważa się obowiązujący termin sporządzenia sprawozdania na formularzu Z-07. Należności nie rozliczone do terminu zamykającego okres sprawozdawczy wlicza się do wynagrodzeń tego okresu, w którym dokument płatniczy przekazano do wypłaty (należności za 1992 r. rozliczone po 16 stycznia 1993 r. wlicza się do wynagrodzeń 1993 r.).

Do wynagrodzeń nie wylicza się wypłat osobom fizycznym, które nie są pracownikami własnymi, w tym również zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

Nie zalicza się do wynagrodzeń świadczeń finansowanych przez ZUS, świadczeń rzeczowych, np. w postaci odzieży ochronnej, wartości posiłków regeneracyjnych itp.

Dane dotyczące wynagrodzeń podaje się w ujęciu brutto bez potrąceń wszelkich zaliczek, w tym z tytułu podatku dochodowego, składek, alimentów itp.

W wierszu 05 w wynagrodzeniach uczniów należy również ująć kwoty refundowane przez Min. Edukacji Narodowej z funduszu aktywizacji zawodowej.

W pozycji tej nie należy wykazywać ekwiwalentów pieniężnych wypłaconych uczniom szkół zawodowych dla niepracujących z tytułu praktycznej nauki zawodu (Uchwała Nr 29 Rady Ministrów z dnia 13 marca 1987 r., MP Nr 9, poz. 78).

W wierszu 10 podaje się wysokość zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych uzyskujących w jednostce sprawozdawczej wynagrodzenia ze stosunku pracy (wykazane w wierszu 01 rubryka 2).

Dział 2. Składniki wynagrodzeń - brutto

W wierszu 02 należy podać wyodrębnione z wiersza 01 wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych zatrudnionych ogółem, które obejmują:

1/ wynagrodzenia wynikające z podstawowych zasad wynagradzania (stawek godzinowych, miesięcznych, akordowych, prowizyjnych) łącznie z dopłatami, dodatkami i innymi wypłatami z tytułu pracy przewidzianymi w układach zbiorowych pracy lub innych przepisach o wynagrodzeniach:

- za pracę przekraczającą dobową i tygodniową normę czasu pracy oraz za nadliczbową pracę w niedziele i ustawowe dni świąteczne wolne od pracy,

- za pracę w dodatkowych dniach wolnych od pracy,

2/ zryczałtowane wynagrodzenia za wykonywanie czynności wchodzących w zakres obowiązków objętych umową o pracę w czasie przekraczającym obowiązującą normę czasu pracy.

Do wynagrodzeń za godziny nadliczbowe nie należy zaliczać wynagrodzeń wypłaconych pracownikom na podstawie odrębnej umowy o pracę, tj. dodatkowego zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W wierszu 04 nie należy wykazywać świadczeń na rzecz pracowników i ich rodzin finansowanych z zysku z nadwyżki bilansowanej w spółdzielniach z części przeznaczonej na cele socjalne i bytowe oraz oprocentowania udziałów członkowskich.

W wierszu 06 należy wykazać wynagrodzenia bezosobowe wypłacone osobom fizycznym za wykonane osobiście dzieło (na podstawie umowy o dzieło) lub określone czynności (na podstawie umowy zlecenia) oraz wynagrodzenia wypłacone za udział w komisjach, radach naukowych i naukowo-technicznych itp.

ZAŁĄCZNIK  Nr 4

Z-10

Sprawozdanie o warunkach pracy

za 1993 r.

grafika

OBJAŚNIENIA DO FORMULARZA Z-10

Dział 1

1. Za zagrażające zdrowiu uważa się te stanowiska pracy, na których występuje działanie czynników szkodliwych, w stężeniu (natężeniu) przekraczającym najwyższe dopuszczalne wartości (NDS i N), określone w obowiązujących normach higienicznych.

Według stanu prawnego na dzień podpisania zarządzenia wprowadzającego niniejszą sprawozdawczość, wykaz czynników szkodliwych oraz kryteria określające dopuszczalny ich poziom zamieszczone są:

1) w rozporządzeniach:

- Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1989 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. N 69, poz. 417, z 1991 r. Nr 114, poz. 495, z 1992 r. Nr 6, poz. 26),

- Rady Ministrów z dnia 25 maja 1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne w zakresie mikrofalowym (Dz. U. Nr 21, poz. 153),

- Ministrów Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zastosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 MHz do 300 MHz (Dz. U. Nr 8, poz. 33 i z 1988 r. Nr 30, poz. 212);

2) w ustanowionych przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości - Polskich Normach.

2. Dla potrzeb sprawozdawczych przyjęto następujący podział czynników i uciążliwości pracy szkodliwych dla zdrowia:

1) substancje chemiczne działające w procesie pracy na organizm człowieka:

a) toksyczne (powodujące zatrucia ostre lub przewlekłe prowadzące do zmian w narządach wewnętrznych),

b) drażniące (powodujące ostre uszkodzenie skóry, nieżyty błon śluzowych, dróg oddechowych i spojówek),

c) uczulające (powodujące przewlekłe odczyny alergiczne skóry i błon śluzowych, astmę oskrzelową),

d) rakotwórcze;

2) pyły przemysłowe:

a) pyły zwłókniające - są to pyły, które mogą spowodować zwłóknienie tkanki płucnej, a zwłaszcza pyły zawierające dwutlenek krzemu (krzemionkę) i krzemiany. Do pyłów tych zaliczamy przykładowo: kwarc, piasek, talk, azbest, pyły ceramiczne, pyły mineralne (granit, bazalty), włókna szklane,

b) inne pyły przemysłowe - są to pyły nie będące substancjami toksycznymi i nie zawierające krzemionki i krzemianów, powstające w czasie rozdrabniania ciał stałych, niezupełnego spalania się różnych materiałów, w czasie paczkowania, przeładunku materiałów sypkich i pylących, przewożonych luzem itp.;

3) hałas - są to dźwięki szkodliwe, które mogą powodować uszkodzenie słuchu i inne zmiany w organizmie lub w istotny sposób utrudniać wykonywanie pracy (po przekroczeniu NDN);

4) wibracja - są to drgania występujące podczas obsługi ręcznej narzędzi lub urządzeń udarowych (młotki nitownicze, młoty i dłuta pneumatyczne, piły motorowe, wiertarki, ubijaki, perforatory) oraz drgania występujące na stanowiskach pracy na skutek działania maszyn i urządzeń technicznych;

5) mikroklimat gorący - na stanowiskach pracy charakteryzowany jest przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT w ºC;

6) mikroklimat zimny - są to warunki środowiska pracy określone przy pomocy wskaźnika siły chłodzącej powietrza WCI;

7) niedostateczne oświetlenie stanowisk pracy - są to warunki środowiska pracy, w których nie są spełnione określone normą wymagania dotyczące oświetlenia miejsca pracy (Polska Norma PN-84/E-02033 - Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym);

8) promieniowanie jonizujące - są to warunki środowiska pracy, w których występuje narażenie na promieniowanie jonizujące w szczególności związane z:

a) bezpośrednią obsługą zamkniętych i otwartych źródeł promieniowania i urządzeń zawierających te źródła, np. defektoskopów, aparatów rentgenowskich itp.,

b) produkcją źródeł promieniotwórczych,

c) obsługą reaktorów jądrowych, akceleratorów i innych urządzeń stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;

9) pola elektromagnetyczne - są to warunki środowiska pracy występujące w strefach ochronnych określonych w odpowiednich przepisach;

10) zagrożenia związane z uciążliwością pracy dotyczą stanowisk, na których czynności robocze:

a) odbywają się w wymuszonej pozycji ciała (np. kucznej, pochylonej), narzuconej czynnościami roboczymi (np. praca posadzkarza) lub spowodowanej warunkami przestrzennymi (np. spawanie czy malowanie w podwójnych dnach statków, praca w wąskich kanałach). Do tej grupy nie kwalifikuje się pracy stojącej (np. włókniarki) czy siedzącej (np. operatora maszyny budowlanej),

b) wymagają ciężkiego wysiłku fizycznego, przy którym wydatek energetyczny na pracę efektywną w okresie zmiany roboczej wynosi: dla mężczyzn około 2.000 kcal, dla kobiet około 1.200 kcal (kaloria = 4,1868 J).

Do prac powodujących ciężki wysiłek fizyczny (o ile wykonywane są przez co najmniej 4 godziny zmiany roboczej) należą przykładowo: nie zmechanizowany załadunek i rozładunek materiałów, czyszczenie odlewów, nie zmechanizowane prace przy budowie torów kolejowych, rąbanie węgla, ścinka drzew, rozbiór tuszy, formowanie cegieł, brukowanie. W przypadku zatrudnienia kobiet poza wymienionymi pracami należy również uwzględnić takie prace powodujące ciężki wysiłek fizyczny (o ile wykonywane są powyżej 4 godz.), jak: czyszczenie okien, garbowanie skór, dołowanie sadzonek drzew motyką itp.,

c) charakteryzują się monotypią, tj. jednostajnym powtarzaniem ruchów przez człowieka, angażującym w pracy te same grupy mięśni.

3. Każdą osobę wykazuje się tyle razy i w tych grupach (równoznacznych z wierszami w formularzu) zagrożeń, do których kwalifikuje się czynniki szkodliwe, na które dana osoba jest narażona. Przykładowo: osobę narażoną na dwa lub trzy rodzaje substancji chemicznych, w tym substancję rakotwórczą, hałas oraz pracującą w wymuszonej pozycji, należy wymienić w wierszach: substancje chemiczne (wiersz 02) - 1, w tym rakotwórcze (wiersz 03) - 1, hałas (wiersz 07) - 1 i zagrożenia związane z uciążliwością pracy (wiersz 15) - 1.

4. W rubrykach 1 i 2 - "Liczba osób pracujących w warunkach zagrożenia, w stosunku do których zagrożenia zlikwidowano lub ograniczono" należy wykazać:

1) w rubryce "razem" - osoby, które przed poprawą warunków pracy zatrudnione były w warunkach:

a) przekroczenia obowiązujących norm i w stosunku do których:

– obniżono zagrożenia do poziomu niższego niż dopuszczalne normy,

– osiągnięto poprawę, jednak nie doprowadzono warunków pracy do poziomu zgodnego z normą;

b) zgodnych z normami, jednak mimo to uciążliwych dla zdrowia;

2) w rubryce "w tym do poziomu określonego normą" - osoby, które przed poprawą warunków pracy zatrudnione były na zagrożonych stanowiska, tzn. pracowały w warunkach, w których były przekroczone NDSiN, zaś w roku sprawozdawczym zlikwidowano zagrożenia, poprzez doprowadzenie warunków pracy do poziomu zgodnego z normami bądź nawet poniżej norm. W rubryce tej nie należy wykazywać przypadków, gdy na stanowisku pracy były zachowane normy NDSiN, a mimo to dokonano dalszej poprawy warunków pracy, jak również wstrzymania pracy na zagrożonych stanowiskach i przeniesienia pracowników na stanowiska bezpieczne, a także zwolnienie pracownika z pracy (bez względu na powód) i nieobsadzenie ponowne tego stanowiska.

5. W rubryce 3 - "Liczba osób pracujących w warunkach zagrożenia, w stosunku do których zagrożenia ujawniono" - należy podać liczbę osób zatrudnionych w nowo uruchomionych technologiach względnie przy wprowadzonym nowym surowcu do obróbki albo w nowo uruchomionych wydziałach produkcyjnych, czy też na wprowadzonej dodatkowo zmianie w roku badanym, gdzie w wyniku procesu produkcyjnego powstają zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia związanymi z pracą lub środowiskiem, w jakim jest ona wykonywana. W rubryce tej należy wykazać również osoby, które w ciągu roku zostały zatrudnione na stanowiskach zagrożonych traktując je (umownie) jako zagrożenie nowo powstałe. Należy również wykazać zatrudnionych na tych stanowiskach pracy, na których po raz pierwszy zostały stwierdzone zagrożenia.

6. W rubryce 4 - "Liczba osób pracujących w warunkach zagrożenia według stanu w dniu 31 grudnia" - należy podać liczbę osób pracujących na stanowiskach, na których przekroczone zostały obowiązujące normy higieniczne (NDS, NDN), sanitarne i inne (np. normy specjalne, ustalone dla danego stanowiska pracy lub wykonywanych czynności) w oparciu o wyniki pomiarów stężeń i natężeń określonych czynników. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się podanie danych w oparciu o opinie lekarza zakładu społecznej służby zdrowia sprawującego nadzór profilaktyczny nad zakładem pracy oraz opinie i doświadczenie w tym zakresie właściwych specjalistów i służb bhp.

W dziale 1 należy rozliczyć wszystkie zagrożenia i uciążliwości pracy, jakie występują w zakładzie pracy. Poszczególnych pracowników należy wykazać tyle razy na ile zagrożeń są narażeni.

Dział 2

1. W dziale tym ujmuje się każdego pracownika tylko jeden raz, w pozycji czynnika przeważającego, tzn. mającego największe szkodliwe znaczenie na danym stanowisku pracy. Przykładowo pracownika wykonującego czynności robocze w wymuszonej pozycji ciała, a ponadto w hałasie i wibracji, uwzględnia się tylko 1 raz przyjmując czynnik najbardziej dla niego szkodliwy. Jeżeli najbardziej szkodliwą dla pracownika jest wymuszona pozycja ciała, pracownika należy uwzględnić w wierszu 2 - "zagrożenia czynnikami związanymi z uciążliwością pracy".

Sporządzając sprawozdanie należy mieć na uwadze następującą zależność danych z działu 1 (osobozagrożenia) i działu 2 (osoby zagrożone), a mianowicie:

jeśli dział 2 wiersz 1 rubr. 1 ≠ 0 to dział 1 wiersz 1 rubr. 4 ≠ 0,

jeśli dział 2 wiersz 2 rubr. 1 ≠ 0 to dział 1 wiersz 15 rubr. 4 ≠ 0.

2. W wierszu 3 - "Liczba zatrudnionych według stanu w dniu 31 XII" dotyczy pracowników pełnozatrudnionych, sezonowych, zatrudnionych dorywczo, niepełnozatrudnionych, dla których głównym miejscem pracy jest jednostka sprawozdawcza i uczniów.

Dział 3

Przez inne środki odżywcze rozumie się artykuły spożywcze, np. mleko, soki, owocowe itp. przeznaczone na dożywianie pracowników w czasie pracy. Do środków odżywczych nie należy zaliczać wszelkiego rodzaju napojów chłodzących oraz przysługujących niektórym grupom pracowników deputatów żywnościowych.

Dział 4

1. W dziale tym należy podać dane o świadczeniach zrealizowanych w roku sprawozdawczym, bez względu na datę powstania uprawnienia.

2. W wierszach 2 i 3 (dotyczących odszkodowań) należy uwzględnić:

1) jednorazowe odszkodowanie - dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

2) jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty;

3) odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy - dla pracownika lub dla członków jego rodziny.

3. W wierszu 4 "Świadczenia wyrównawcze z tytułu wypadków przy pracy" dotyczą pracowników, którzy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu co najmniej w 209 i osiągają wynagrodzenie zmniejszone co najmniej o 109. Świadczenie wyrównawcze stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu przed powstaniem uszczerbku na zdrowiu a wynagrodzeniem z okresu po powstaniu tego uszczerbku.

4. W wierszu 6 "Zasiłki wyrównawcze z tytułu odbywania rehabilitacji zawodowej" dotyczą pracowników, ze zmniejszoną sprawnością do pracy, których wynagrodzenie uległo obniżeniu, wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.

ZAŁĄCZNIK  Nr 5

Z - 11

Sprawozdanie o czasie pracy

za 1993 r.

grafika

Objaśnienia do formularza Z-11

Uwagi ogólne

Do robotników grupy wytwórczej zalicza się:

1/ w działalności przemysłowej - w grupie przemysłowej: robotników bezpośrednio oraz pośrednio produkcyjnych i pomocniczych zatrudnionych w wydziałach podstawowych i pomocniczych, a także w przyzakładowych i pozazakładowych jednostkach organizacyjnych, których działalność w całości lub w przeważającej części zmierza do przygotowania i wdrożenia nowej lub zmodernizowanej produkcji oraz unowocześnienia metody i procesów wytwarzania;

2/ w działalności budowlanej - w grupie wytwórczej: robotników przedsiębiorstw budowlano-montażowych zatrudnionych w komórkach biorących bezpośredni udział w procesie produkcji lub świadczeniu usług, tj.:

a) w produkcji budowlano-montażowej:

– bezpośrednio produkcyjnych (wykonujących podstawowe czynności w procesie produkcji),

– pośrednio produkcyjnych (np. robotników placowych na budowach, sprzątających pomieszczenia produkcyjne na budowie),

b) w produkcji pomocniczej przemysłowej,

c) w usługach produkcyjnych;

3/ w działalności leśnej - w grupie produkcyjnej (eksploatacyjnej): osoby wykonujące czynności składające się na proces technologiczny produkcji leśnej lub świadczącej usługi o charakterze materialnym (robotnicy bezpośrednio produkcyjni), jak również osoby wykonujące prace pomocnicze, w zakresie niezbędnym dla sprawnego przebiegu wspomnianego procesu produkcyjnego (robotnicy pośrednio produkcyjni i pomocniczy);

4/ w działalności transportowej oraz łączności - w grupie eksploatacyjnej: robotników zatrudnionych przy wykonywaniu zadań należących do zakresu podstawowej i pomocniczej działalności przedsiębiorstwa;

5/ w działalności handlowej - w grupie handlowej: pracowników działalności handlowej podstawowej i pomocniczej w handlu detalicznym, hurtowym, zbycie, skupie, np. sprzedawcy (w tym kierownicy sklepów jednoosobowych), paczkarki, wagowi, rębacze mięsa, kasjerzy, robotnicy magazynowi, operatorzy sprzętu zmechanizowanego w magazynach, ładowacze, rzemieślnicy, kierowcy pojazdów ciężarowych i dostawczych, konwojenci;

6/ w działalności komunalnej - w grupie eksploatacyjnej: robotników zaliczonych do grupy działalności podstawowej (eksploatacyjnej) i pomocniczej w przedsiębiorstwach gospodarki komunalnej, wydziałach lub innych jednostkach organizacyjnych urzędów terenowych nadzorujących działalność jednostek gospodarki komunalnej;

7/ w pozostałych rodzajach działalności - robotników działalności podstawowej i pomocniczej.

Dział 1. Wykorzystanie czasu pracy robotników grupy wytwórczej

1. Czas przepracowany w godzinach normalnych (wiersz 01) - jest to czas przepracowany w wymiarze czasu pracy obowiązującym daną grupę robotników. W wierszu tym oprócz normalnego czasu pracy należy ujmować czas odpracowany, np. z powodu strajków, czas przepracowany przy pracach zastępczych, wyjazdy służbowe itp. Nie należy natomiast ujmować przestojów płatnych, które są elementem czasu nie przepracowanego.

2. Czas przepracowany w godzinach nadliczbowych (wiersz 03) - jest to czas przepracowany ponad obowiązującą normę czasu pracy, za który wypłacone jest dodatkowe wynagrodzenie (a nie udzielony wolny od pracy dzień). Do godzin nadliczbowych nie zalicza się pracy - wynikającej z ruchu ciągłego - wykonywanej w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy przy zapewnieniu pełnej obsady podmian, mimo, że są one płatne dodatkowo. Praca wykonywana w granicach ustawowo przedłużonych norm czasu pracy nie jest pracą w godzinach nadliczbowych. Do czasu przepracowanego w godzinach nadliczbowych przez członków zorganizowanych grup roboczych zalicza się godziny pracy opłacone ze zwyżką przysługującą za pracę w godzinach nadliczbowych.

3. Czas nie przepracowany (wiersz 05) - jest częścią ustawowego czasu pracy, w ciągu którego zatrudniony był nieobecny w pracy lub nie przystąpił do niej, bez względu na powód. Dane o czasie nie przepracowanym ogółem powinny stanowić różnicę pomiędzy nominalnym czasem pracy (najczęściej 42 godziny tygodniowo lub - dla niektórych grup pracowników - obniżony, np. z powodu zatrudnienia w warunkach szkodliwych), a czasem przepracowanym w godzinach normalnych.

4. Przestoje związane z funkcjonowaniem zakładu (wiersz 09). W wierszu tym należy wyodrębnić, mieszczące się w ramach nominalnego czasu pracy, przestoje z przyczyn ekonomicznych, technicznych i organizacyjnych, np.: nadprodukcja, brak energii, złe warunki atmosferyczne, awaria maszyn, szkolenia zakładowe, lekarskie badania okresowe, reorganizacja, modernizacja zakładu, strajki itp. Strajki, które wystąpiły w okresie sprawozdawczym i w tym samym okresie sprawozdawczym zostały odpracowane, należy ująć wyłącznie w pozycji "Czas przepracowany w godzinach normalnych". Osobiste przyczyny czasu nie przepracowanego, tak usprawiedliwione jak i nie usprawiedliwione, należy uwzględnić w wierszu "Czas nie przeprowadzony ogółem".

5. Czas nie przepracowany opłacony ze środków zakładu pracy (wiersz 11). W pozycji tej należy ujmować czas niewykonywania pracy, za który pracownik - zgodnie z kodeksem pracy lub przepisami szczególnymi - zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dotyczy to w szczególności: choroby, nie zawinionych przez pracownika przestojów, urlopów okolicznościowych, poszukiwania pracy przez pracownika, któremu wypowiedziano umowę o pracę itp.

W pozycji tej nie należy wykazywać urlopów wypoczynkowych i profilaktycznych oraz czasu nie przepracowanego finansowanego przez obcych płatników, np. refundowane przez ZUS: urlopy macierzyńskie, opieka nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny, a także zasiłki chorobowe dla pracowników sektora prywatnego.

6. Dane o czasie przepracowanym w godzinach normalnych, czasie nie przepracowanym oraz o urlopach wypoczynkowych i profilaktycznych powinny wynikać z faktycznych stanów dziennych. Dni wolnych od pracy oraz urlopów bezpłatnych ujmować nie należy.

Dział 2. Zatrudnienie

Przeciętne zatrudnienie należy liczyć według wzoru: Z = Zm : y

gdzie: Z - przeciętne zatrudnienie w okresie sprawozdawczym,

Zm - suma przeciętnego zatrudnienia w poszczególnych miesiącach istnienia zakładu w okresie sprawozdawczym,

y - ilość miesięcy w okresie sprawozdawczym (bez względu na długość istnienia zakładu w okresie sprawozdawczym).

Osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy należy przeliczyć na pełne etaty. W przypadku stosowania w zakładzie niejednolitych norm czasu pracy (np.skrócony wymiar czasu pracy młodocianych lub zatrudnionych w warunkach szkodliwych dla zdrowia) o zaliczeniu do grupy pełno- lub niepełnozatrudnionych decyduje umowa o pracę.

Dane o przeciętnej liczbie członków zorganizowanych grup roboczych określa się na podstawie stanu obecności w każdym dniu pracy, niezależnie od wielkości zatrudnienia ustalonego w umowie zawartej dla grupy roboczej. Przeciętną liczbę zatrudnionych członków zorganizowanych grup roboczych oblicza się dzieląc liczbę rzeczywiście przepracowanych godzin w normalnym czasie pracy (bez godzin nadliczbowych) przez normę ustawowego czasu pracy obowiązującą jednego zatrudnionego w danym okresie.