Niektóre zasady przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.ZUS.1996.1.1

Akt utracił moc

Wersja od: 21 sierpnia 1997 r.

WYTYCZNE NR 4

Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 15 grudnia 1995 r.

w sprawie niektórych zasad przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom

W celu jednolitego stosowania zasad przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określonych w:

1) ustawie z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143, z 1985 r. Nr 4, poz. 15, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 35, poz. 192, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, Nr 106, poz. 457 i Nr 110, poz. 474 oraz z 1995 r. Nr 16, poz. 77), zwanej dalej ustawą,

2) rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 lutego 1995 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru i obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (Dz. U. Nr 19, poz. 95), zwanym dalej rozporządzeniem,

3) zarządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 lutego 1995 r. w sprawie dowodów stanowiących podstawę wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (M.P. Nr 10, poz. 135),

wyjaśniam.

Zasady przedstawione w wytycznych maja zastosowanie w jednakowym zakresie do pracowników zakładów sektora publicznego i prywatnego.

Rozdział  1

Zasiłek chorobowy

I. Prawo do zasiłku chorobowego

1.1. Pracownik niezdolny do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwających łącznie do 35 dni w roku kalendarzowym, zachowuje prawo do wynagrodzenia zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy, z uwzględnieniem ust. 2.

1.2. Zasada, o której mowa w pkt 1, ma zastosowanie do pracowników zakładów sektora publicznego i prywatnego.

1.3. Okres 35 dni niezdolności do pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustala się sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występuje przerwa i jeśli pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony w więcej niż jednym zakładzie pracy.

1.4. Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, do okresu 35 dni niezdolności do pracy, w którym zachowuje prawo do wynagrodzenia, wlicza się okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od 18 kwietnia do 14 maja (27 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby i za ten okres zachowywał prawo do wynagrodzenia. W trakcie roku, od 1 czerwca pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy w innym zakładzie pracy. W okresie od 14 lipca do 4 sierpnia był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pracownik ten w obydwu zakładach pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy od 14 do 21 lipca; w dniu 21 lipca upływa 35 dni, za które pracownik w danym roku kalendarzowym zachowuje prawo do wynagrodzenia. Od 22 lipca pracownik w obydwu zakładach pracy ma prawo do zasiłku chorobowego.

1.5. Pracownik począwszy od 36 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym ma prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem ust. 2 i ust. 13 pkt 2.

2.1. Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, od 1 stycznia pracownikowi temu nadal przysługuje wynagrodzenie przez okres do 35 dni. Okres 35 dni, za który w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie, liczony jest od 1 stycznia.

2.2. Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, od 1 stycznia pracownikowi przysługuje nadal zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.

3.1. 1 Do okresu wyczekiwania, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy, wlicza się:

a) okresy nieprzerwanego zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy na podstawie kolejno po sobie następujących umów o pracę, zawartych na czas określony lub na czas nieokreślony i określony,

b) okresy nieprzerwanego zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy na podstawie umowy o pracę na okres próbny i na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy,

c) okresy odbywania zasadniczej służby wojskowej, jeśli pracownik podjął zatrudnienie w ciągu 30 dni po zwolnieniu z tej służby lub zgłosił się do rejonowego urzędu pracy i po skierowaniu go do zakładu pracy, podjął pracę.

Nie traktuje się jako przerwy w zatrudnieniu, o której mowa w lit. a i b, przerwy przypadającej na dzień ustawowo wolny od pracy.

3.2. Okres wyczekiwania, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy, nie jest wymagany, jeśli niezdolność do pracy spowodowana została:

a) wypadkiem pozostającym w związku z pełnieniem służby wojskowej,

b) chorobą powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej,

c) odsunięciem od wykonywania pracy z powodu podejrzenia o chorobę zakaźną,

d) podejrzeniem o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej lub stwierdzeniem nosicielstwa zarazków tej choroby,

e) przymusową hospitalizacją w zakładzie opieki zdrowotnej zamkniętej.

4.1. Zasiłek chorobowy przysługuje po ustaniu zatrudnienia osobie, która stała się niezdolna do pracy:

a) w czasie trwania zatrudnienia i niezdolność ta trwa nieprzerwanie po ustaniu zatrudnienia,

b) po ustaniu zatrudnienia, jeśli spełnione są warunki określone w art. 6 ust. 1 ustawy.

4.2. W razie niezdolności do pracy:

a) trwającej po ustaniu zatrudnienia,

b) powstałej po ustaniu zatrudnienia, jeśli spełnione są warunki określone w art. 6 ust. 1 ustawy,

pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, nawet jeśli w danym roku kalendarzowym nie otrzymywał wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy lub jeśli otrzymał to wynagrodzenie za okres krótszy niż 35 dni.

4.3. 2 Jeżeli niezdolność do pracy powstała po ustaniu zatrudnienia, spowodowana jest chorobami oznaczonymi numerami statystycznymi A15-A19, B90, A23, B15-B19, A82 oraz B50-B54, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje, o ile niezdolność ta powstała nie później niż w ciągu trzech miesięcy po ustaniu zatrudnienia.

5. Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia nie przysługuje, jeśli pracownik nie nabył prawa do zasiłku chorobowego w czasie trwania zatrudnienia z powodu nieprzepracowania okresu wyczekiwania.

6. Pracownikowi zatrudnionemu w dwóch lub więcej zakładach pracy, zasiłek chorobowy przysługuje oddzielnie z tytułu zatrudnienia w każdym z tych zakładów pracy, zarówno w czasie trwania zatrudnienia, jak i po jego ustaniu.

7. Nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, jeśli zatrudnienie to było podjęte w innym zakładzie pracy wyłącznie w okresie urlopu bezpłatnego udzielonego w macierzystym zakładzie pracy; po zakończeniu urlopu bezpłatnego zasiłek chorobowy przysługuje wyłącznie z tytułu zatrudnienia w macierzystym zakładzie pracy.

Przykład:

Pracownik wystąpił o urlop bezpłatny w macierzystym zakładzie pracy na okres od 1 lutego do 30 września. W okresie tego urlopu podjął zatrudnienie w innym zakładzie pracy; zatrudnienie to trwało od 1 lutego do 15 września. Pracownik ten w okresie od 2 września do 13 października był niezdolny do pracy z powodu choroby. Z tytułu wcześniejszych niezdolności do pracy z powodu choroby wykorzystał okres 35 dni, za które zachowywał prawo do wynagrodzenia. Zasiłek chorobowy przysługuje temu pracownikowi w okresie od 2 do 30 września z tytułu zatrudnienia podjętego w czasie urlopu bezpłatnego, a w okresie od 1 do 13 października - wyłącznie z tytułu zatrudnienia w macierzystym zakładzie pracy.

8. Pracownikowi zatrudnionemu przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej przysługuje prawo do zasiłku chorobowego po zwolnieniu z tej służby, jeżeli stał się niezdolny do pracy z powodu choroby:

a) w czasie odbywania służby,

b) w ciągu 30 dni od zwolnienia z tej służby, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby zgłosił gotowość podjęcia pracy, lecz do pracy nie przystąpił z przyczyn usprawiedliwionych,

z uwzględnieniem ust. 1.

9.1. W przypadku stwierdzenia przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej, w którym wystawione było zaświadczenie lekarskie, faktu podrobienia lub sfałszowania tego zaświadczenia, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy, orzeczonej w danym zaświadczeniu.

9.2. 3 Prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje za okres pierwszych trzech dni niezdolności do pracy, jeżeli w zaświadczeniu o czasowej niezdolności do pracy zamieszczony jest numer statystyczny T51 lub jeżeli w odpowiednim postępowaniu, np. dla celów wypadkowych, zostanie ustalone, że niezdolność ta została spowodowana nadużyciem alkoholu.

10.1. 4 Do jednego okresu zasiłkowego wlicza się okresy niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą lub różnymi chorobami, jeżeli między okresami niezdolności do pracy nie było przerwy oraz okresy niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa między ustaniem poprzedniej, a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekroczyła 30 dni.

Przykład:

Pracownik stał się niezdolny do pracy 21 marca i był niezdolny do pracy do 10 czerwca. W dniu 11 lipca zachorował ponownie z powodu tej samej choroby. Ponieważ przerwa między okresami niezdolności pracy spowodowanej tą samą chorobą nie przekroczyła 30 dni (trwała 30 dni) okresy niezdolności do pracy należy zliczyć do tego samego okresu zasiłkowego.

10.2. Zasada, o której mowa w pkt 1, ma zastosowanie także wówczas, gdy niezdolność do pracy spowodowana chorobami A15-A19 i B90 wystąpiła bezpośrednio po niezdolności spowodowanej innymi przyczynami. Okresy tych niezdolności zlicza się i prawo do zasiłku przysługuje przez łączny okres do 9 miesięcy, a po przedłużeniu - do 12 miesięcy.

11.1. 5 Jeżeli między ustaniem poprzedniej, a powstaniem ponownej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą wystąpiła przerwa trwająca ponad 30 dni (co najmniej 31 dni), pracownik nabywa prawo do nowego okresu zasiłkowego.

Przykład:

Pracownik w dniu 4 sierpnia stał się niezdolny do pracy z powodu choroby oznaczonej numerem statystycznym M45. Poprzednio był niezdolny do pracy z powodu tej samej choroby w okresie od 30 maja do 3 lipca. W związku z tym, że przerwa między ustaniem poprzedniej, a powstaniem ponownej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą trwała ponad 30 dni (31 dni), od 4 sierpnia pracownik nabywa prawo do nowego okresu zasiłkowego.

11.2. 6 W razie wątpliwości czy w przerwie w niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, trwającej ponad 30 dni, pracownik odzyskał zdolność do pracy, należy zasięgnąć opinii lekarza leczącego. Jeżeli z opinii lekarza wynika, że w okresie między ustaniem poprzedniej, a powstaniem nowej niezdolności do pracy pracownik nie odzyskał zdolności do pracy, okres niezdolności przypadający przed przerwą zalicza się do jednego okresu zasiłkowego.

12. Świadczenia z tytułu niezdolności do pracy (wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy i zasiłek chorobowy) przysługują w czasie trwania zatrudnienia przez okres do jednego roku:

a) mianowanym pracownikom kolejowym,

b) mianowanym pracownikom Poczty Polskiej i Telekomunikacji Polskiej S.A.,

c) mianowanym urzędnikom państwowym,

d) mianowanym pracownikom Najwyższej Izby Kontroli,

e) mianowanym pracownikom Narodowego Banku Polskiego,

f) nauczycielom, do których mają zastosowanie przepisy Karty Nauczyciela,

g) mianowanym pracownikom samorządowym,

h) mianowanym pracownikom Powszechnej Kasy Oszczędności - bank państwowy,

i) 7 urzędnikom służby cywilnej.

13.1. Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy, a także okresy, w których pracownik nie ma prawa do tych świadczeń z przyczyn określonych w art. 15-18 ustawy.

13.2. 8 Do okresu zasiłkowego oraz do okresu 35 dni, w którym pracownik ma prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających w czasie:

a) wyczekiwania na prawo do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego,

b) urlopu bezpłatnego,

c) urlopu wychowawczego.

II. Przedłużenie okresu wypłaty zasiłku chorobowego

14.1. Przedłużenie okresu wypłaty zasiłku chorobowego o dalsze 3 miesiące, o którym mowa w art. 10 ustawy, następuje na wniosek pracownika na podstawie orzeczenia lekarza leczącego.

14.2. Zakład pracy jest zobowiązany doręczyć pracownikowi druk wniosku o przedłużenie wypłaty zasiłku chorobowego (druk ZUS Z-21) najpóźniej na 30 dni przed zakończeniem okresu zasiłkowego, pouczając pracownika o trybie załatwienia wniosku u lekarza leczącego.

14.3. W razie zastrzeżeń co do zasadności orzeczenia lekarza leczącego, zakład pracy może wystąpić o sprawdzenie prawidłowości orzeczenia do:

1) kierownika zakładu opieki zdrowotnej - jeżeli wydał je lekarz tego zakładu,

2) oddziału ZUS - jeżeli wydał je lekarz prywatnie praktykujący.

14.4. Zakład pracy, w razie wątpliwości co do uprawnień pracownika do zasiłku chorobowego w okresie dalszych trzech miesięcy, może wystąpić do oddziału ZUS o wydanie decyzji.

15. Nie przedłuża się okresu wypłaty zasiłku chorobowego o dalsze 3 miesiące pracownikom wymienionym w ust. 12, którzy na mocy odrębnych przepisów mają w czasie trwania zatrudnienia prawo do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby przez okres do jednego roku.

III. Wysokość zasiłku chorobowego

16. Do okresu dziewięćdziesięciu dni nieprzerwanej niezdolności do pracy, po upływie którego zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku, zlicza się okresy niezdolności do pracy, o których mowa w ust. 13 pkt 1,

17.1. Zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku również wówczas, gdy niezdolność do pracy została spowodowana:

a) 9 chorobami oznaczonymi numerami statystycznymi 003-006,

b) wypadkiem pozostającym w związku z pełnieniem służby wojskowej albo chorobą powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami albo warunkami służby wojskowej, traktowanymi na równi z okolicznościami wymienionymi w art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy.

17.2. Jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku z wcześniej stwierdzonym wypadkiem przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo chorobą zawodową, zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100%.

18. Jeśli niezdolność do pracy spowodowana została okolicznościami, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy, a pracownik zatrudniony był w więcej niż jednym zakładzie pracy, zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku w każdym z tych zakładów.

IV. Pracownicy zatrudnieni za granicą w ramach realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem

19.1. Pracownikowi, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania stosunku pracy za granicą, przysługuje wynagrodzenie w wysokości i na zasadach określonych ustawą.

19.2. Wynagrodzenie, o którym mowa w pkt 1, wypłaca się przez okres do 30 dni, a jeśli niezdolność do pracy w czasie trwania stosunku pracy za granicą przedłuża się - wynagrodzenie to wypłaca się przez dalszy okres, do dnia powrotu pracownika do kraju.

20. Pracownikowi, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby trwającej po ustaniu zatrudnienia lub powstałej po ustaniu zatrudnienia za granicą, przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, nawet jeśli pracownik przebywa za granicą.

21.1. Jeśli niezdolność do pracy z powodu choroby powstała po ustaniu zatrudnienia za granicą, lecz przed podjęciem pracy w macierzystym zakładzie pracy w okresie:

a) urlopu wypoczynkowego wykorzystywanego bezpośrednio po zakończeniu pracy za granicą lub bezpośrednio po powrocie do kraju,

b) wykorzystywania dni wolnych od pracy,

c) 14 dni od zakończenia pracy za granicą (po wykorzystaniu urlopu i dni wolnych, o których mowa w lit. a i b), jeżeli pracownik nie wyrazi zamiaru powrotu do macierzystego zakładu pracy,

pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego przez oddział ZUS.

21.2. Pracownik, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie 14 dni od ustania zatrudnienia za granicą, a wyraził zamiar powrotu do macierzystego zakładu pracy, ma prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego prze ten zakład pracy.

22. Jeżeli po ustaniu zatrudnienia za granicą pracownik nie wykorzystuje urlopu i dni wolnych, o których mowa w ust. 21 pkt 1 lit. a i b, ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, jeśli powstała w ciągu 30 dni od ustania stosunku pracy za granicą i trwała nieprzerwanie co najmniej 30 kolejnych dni.

Rozdział  2

Świadczenia rehabilitacyjne

23.1. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje pracownikowi, który po wykorzystaniu okresu zasiłkowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy.

23.2. 10 Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje także pracownikowi, który po wykorzystaniu podstawowego okresu zasiłkowego (180 dni, a w przypadku chorób oznaczonych numerami statystycznymi A15-A19 i B90-270 dni) został skierowany na badanie przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia w celu przyznania renty inwalidzkiej, a komisja orzekła, że rokuje on odzyskanie zdolności do pracy.

Rozdział  3

Zasiłek wyrównawczy

24. Szczegółowe warunki i zasady przyznawania zasiłku wyrównawczego pracownikom ze zmniejszoną sprawnością do pracy, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie warunków odbywania rehabilitacji zawodowej uprawniających do zasiłku wyrównawczego oraz szczegółowych zasad przyznawania tego zasiłku (Dz. U. Nr 51, poz. 325).

25. Zasady wypłaty zasiłku wyrównawczego określone przepisami, o których mowa w ust. 24 mają zastosowanie przy wypłacie zasiłku wyrównawczego przysługującego pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek podjęcia pracy w tym samym lub innym zakładzie pracy w związku ze stwierdzeniem nosicielstwa zarazków choroby zakaźnej.

Rozdział  4

Zasiłek porodowy

26.1. Zasiłek porodowy wypłaca się w wysokości 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Kwotę tę ustala się miesięcznie poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego każdego kwartału na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych.

26.2. Wysokość zasiłku porodowego ustala się od trzeciego miesiąca każdego kwartału, nawet jeśli w danym kwartale nie jest przeprowadzana waloryzacja emerytur i rent.

26.3. W razie zbiegu prawa do zasiłku porodowego z różnych tytułów, zasiłek przysługuje tylko z jednego tytułu.

Rozdział  5

Zasiłek macierzyński

27. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres urlopu macierzyńskiego, określony w art. 180 § 1 Kodeksu pracy, tj. przez okres:

a) 16 tygodni (112 dni) przy pierwszym porodzie,

b) 18 tygodni (126 dni) przy każdym następnym porodzie,

c) 26 tygodni (182 dni) w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

28. Pracownica, która urodziła pierwsze dziecko, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 18 tygodni, jeśli wychowuje już dziecko przysposobione.

29. Jeżeli poród nastąpił w terminie późniejszym niż przewidywany i w związku z tym zasiłek macierzyński wypłacono do dnia porodu za więcej niż 4 tygodnie (28 dni), zasiłek macierzyński wypłaca się po porodzie odpowiednio przez okres 12, 14 lub 22 tygodni.

29a.1. 11 Pracownicy, która urodziła dziecko w okresie urlopu wychowawczego, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres 16 tygodni, a w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie - przez okres 24 tygodni.

29a.2. Jeżeli pełny okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego (odpowiednio 18 lub 26 tygodni)liczony od dnia porodu przekracza choćby o jeden dzień termin zakończenia urlopu wychowawczego, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres 18 lub odpowiednio 26 tygodni.

29b. 12 Pracownicy przebywającej na urlopie wychowawczym udzielonym według zasad obowiązujących od 2 czerwca 1996 r., która w okresie tego urlopu podjęła dodatkowe zatrudnienie, w razie urodzenia kolejnego dziecka zasiłek macierzyński przysługuje z dwóch tytułów: z tytułu zatrudnienia, podczas którego wykorzystywany jest urlop wychowawczy i z tytułu dodatkowego zatrudnienia.

30.1. W razie urodzenia dziecka martwego lub zgonu dziecka w okresie pierwszych 6 tygodni życia, zasiłek macierzyński przysługuje po porodzie przez okres 8 tygodni.

30.2. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, a zaistniały okoliczności, o których mowa w pkt 1, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres odpowiedni do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

31. W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej, pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może pozostałą część tego urlopu i zasiłku macierzyńskiego wykorzystać w terminie późniejszym, po wypisaniu dziecka ze szpitala.

32. Pracownicy, która w okresie urlopu macierzyńskiego rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, zasiłek macierzyński przysługuje do dnia oddania dziecka, nie krócej jednak niż przez okres 8 tygodni (56 dni) po porodzie.

33.1. Pracownicy, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres 14 tygodni (98 dni), nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4 miesięcy życia, a w razie przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres 22 tygodni (154 dni), nie dłużej niż do ukończenia przez dzieci 6 miesięcy życia.

33.2. Jeżeli pracownica przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do jednego roku i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, zasiłek macierzyński przysługuje przez okres 4 tygodni (28 dni), a w razie przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka - przez okres 8 tygodni (56 dni).

34. Przy wypłacie zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka (dzieci) na wychowanie, stosuje się odpowiednio zasady podane w ust. 30-33.

35. Pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, z którą umowa o pracę, na podstawie art. 177 § 3 Kodeksu pracy, została przedłużona do dnia porodu, przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia.

. W przypadku poronienia pracownica ma prawo do zasiłku chorobowego na zasadach określonych ustawą.

Rozdział  6

Zasiłek opiekuńczy

37. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na równi matce i ojcu dziecka. Zasiłek ten wypłaca się tylko jednemu z rodziców, temu który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

38. Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 w przypadkach, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy, przysługuje także rodzicom nie pozostającym w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym.

39.1. Za nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko uważa się takie zamknięcie tych placówek, o którym pracownik został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia.

39.2. Na równi z nieprzewidzianym zamknięciem placówek, o których mowa w pkt 1, przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego, uważa się izolację dziecka uczęszczającego do jednej z tych placówek zarządzoną z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej.

40.1. W przypadku, gdy rodzice dziecka w wieku do lat 8 zatrudnieni są w systemie pracy zmianowej na różnych zmianach, każdego z nich uważa się za osobę stale opiekującą się dzieckiem w wieku do lat 8 i w razie choroby, porodu lub pobytu jednego z rodziców w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej, drugiemu z rodziców przysługuje zasiłek opiekuńczy.

40.2. Jeśli oboje rodzice bądź jedno z nich pracują w systemie pracy zmianowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres sprawowania opieki, w którym oboje rodzice pracują na różnych zmianach, a chore dziecko pozostawałoby bez opieki w wyniku częściowego pokrywania się godzin pracy, wskutek dojazdu lub dojścia do pracy i z pracy.

40.3. W przypadku, gdy oboje rodzice dziecka są zatrudnieni, a jedno z nich zatrudnione jest w systemie pracy zmianowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje za dni, w które dziecko w wieku do lat 8 pozostawałoby bez opieki z powodu porodu, choroby lub pobytu drugiego z rodziców w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej.

41. Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym wymagany przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny uważa się za spełniony także wówczas, gdy pracownik pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby.

42. Za domownika, w rozumieniu art. 38 ustawy, mogącego zapewnić opiekę nie uważa się:

a) inwalidy I lub II grupy,

b) osoby chorej,

c) osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie,

d) osoby prowadzącej gospodarstwo rolne,

e) pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie,

f) osoby nie zobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki.

43. W przypadku, gdy w trakcie pobierania zasiłku opiekuńczego zatrudnienie ustało, pracownik zachowuje prawo do zasiłku opiekuńczego po ustaniu zatrudnienia, jeżeli bez przerwy nadal sprawuje opiekę nad tym samym członkiem rodziny z powodu tej samej choroby lub przyczyny.

Rozdział  7

Zasiłek pogrzebowy

44. Prawo do zasiłku pogrzebowego przysługuje w razie śmierci pracownika:

a) pozostającego w zatrudnieniu,

b) korzystającego z urlopu bezpłatnego,

c) pobierającego po ustaniu zatrudnienia zasiłek chorobowy, opiekuńczy, macierzyński, wychowawczy lub świadczenia rehabilitacyjne.

45. Prawo do zasiłku pogrzebowego w razie śmierci członka rodziny przysługuje pracownikowi, który:

a) pozostaje w zatrudnieniu,

b) korzysta z urlopu bezpłatnego,

c) pobiera po ustaniu zatrudnienia zasiłek chorobowy, opiekuńczy, macierzyński, wychowawczy lub świadczenia rehabilitacyjne.

46.1. Pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku pogrzebowego z tytułu pokrycia kosztów pogrzebu członka rodziny, który do chwili śmierci nie zarobkował i pozostawał z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo do którego utrzymania pracownik przyczyniał się: małżonka, dzieci, wnuków, rodzeństwa lub innej osoby, która spełniała jeden z wymienionych warunków.

46.2. Za przyczynienie się do utrzymania członka rodziny warunkujące przyznanie prawa do zasiłku pogrzebowego z tytułu pokrycia kosztów pogrzebu uważa się pomoc pieniężną lub rzeczową świadczoną systematycznie przez dłuższy okres czasu.

47. W razie pokrycia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę, zasiłek pogrzebowy przysługuje z tytułu zatrudnienia jednej z tych osób; kwotę zasiłku dzieli się na te osoby proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.

48.1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Kwotę tę ustala się miesięcznie poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego każdego kwartału na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych.

48.2. Wysokość zasiłku pogrzebowego ustala się od trzeciego miesiąca każdego kwartału, nawet jeśli w danym kwartale nie jest przeprowadzana waloryzacja emerytur i rent.

Rozdział  8

Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków

49. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres:

a) 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy,

b) 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, gdy wynagrodzenie ulega znacznemu wahaniu ze względu na charakter pracy lub zasady wynagradzania.

50.1. Kategorie pracowników, którym podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oblicza się z okresu 12 miesięcy kalendarzowych, określone są w § 3 rozporządzenia.

50.2. Zasadę, o której mowa w ust. 49 lit. b, stosuje się również do pracowników zakładów pracy, które uzyskały na to zgodę Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie przepisów rozporządzenia oraz zakładów pracy, które uzyskały taką zgodę na podstawie przepisów dotychczasowych.

51.1. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie wypłacone pracownikowi w zakładzie pracy, w którym przysługuje zasiłek chorobowy, od którego ustalono składkę na ubezpieczenie społeczne.

51.2. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umów o pracę, o których mowa w ust. 3 pkt 1 lit. a i b, wynagrodzenie wypłacone z tytułu tych umów sumuje się, z uwzględnieniem ust. 49 i 55.

52.1. 13 Składniki wynagrodzenia stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330, z 1994 r. Nr 25, poz. 86 i Nr 140, poz. 769, z 1995 r. Nr 153, poz. 781 i z 1996 r. Nr 111, poz. 532, z 1997 r. Nr 20, poz. 107).

52.2. Wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy przysługujące na podstawie art. 92 Kodeksu pracy nie jest uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, gdyż nie jest wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

53. Jeżeli przed powstaniem prawa do zasiłku chorobowego pracownik pobierał wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenie z miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, z uwzględnieniem ust. 71.

Przykład:

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 15 lipca do 20 września. Jest to jego pierwsza niezdolność do pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Za okres od 15 lipca do 18 sierpnia pracownik ten zachowuje prawo do wynagrodzenia. Za pozostały okres niezdolności do pracy pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z sześciu miesięcy poprzedzających powstanie tej niezdolności do pracy, tj. z miesięcy styczeń - czerwiec tego roku.

54.1. Jeżeli prawo do zasiłku chorobowego powstało przed upływem pierwszego miesiąca zatrudnienia w danym zakładzie pracy, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się:

a) wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości,

b) wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy, jeżeli otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

54.2. Wynagrodzenie miesięczne, o którym mowa w pkt 1 lit. b ustala się:

a) poprzez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni, w których zostało ono osiągnięte i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w danym miesiącu - jeżeli przepracował choćby jeden dzień pracy,

b) przyjmując kwotę zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości wypłaconej za ten miesiąc pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku w zakładzie pracy, w którym przysługuje zasiłek chorobowy - jeżeli pracownik nie osiągnął w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony od 1 maja. Zachorował 12 maja i był niezdolny do pracy przez okres 9 dni. Za okres pierwszych 4 dni niezdolności do pracy zachowywał prawo do wynagrodzenia, a za pozostałe 5 dni ma prawo do zasiłku chorobowego. W tym miesiącu pracownik przepracował 16 dni i osiągnął wynagrodzenie w kwocie 240 zł. Wynagrodzenie, które pracownik ten osiągnąłby gdyby pracował wszystkie dni robocze wynosi 330 zł (240 zł: 16 dni x 22 dni) i to wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru zasiłku.

54.3. W razie nie uzyskania wynagrodzenia za część miesiąca z przyczyn nieusprawiedliwionych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w tym miesiącu bez uzupełniania jego wysokości za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Przy ustalaniu wynagrodzenia za pełny miesiąc, w liczbie dni, którą pracownik był obowiązany przepracować, nie należy uwzględniać dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Przykład:

Pracownik podjął zatrudnienie od 1 sierpnia. Zachorował 15 sierpnia i chorował do końca tego miesiąca. Wykorzystał już w poprzednim zakładzie pracy 35-dniowy okres, w którym zachowywał prawo do wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy. Pracownik ten otrzymuje wynagrodzenie zmienne. W okresie od 1 do 14 sierpnia otrzymał wynagrodzenie za 9 dni pracy w wysokości 270 zł. Ponadto w jednym dniu był nieobecny w pracy z przyczyn nieusprawiedliwionych. Pracownik był obowiązany przepracować w sierpniu 22 dni robocze. Wynagrodzenie, które pracownik ten osiągnąłby, gdyby pracował we wszystkie dni robocze wynosi 630 zł (270 zł: 9 dni x 21 dni). Wynagrodzenie to będzie stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.

54.4. Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie stałe miesięczne oraz składniki w wysokości zmiennej (np. premie), podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie stałe miesięczne w wysokości określonej w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy oraz zmienne składniki wynagrodzenia ustalone w sposób określony w pkt 2 i 3.

55. Jeżeli prawo do zasiłku chorobowego powstało przed upływem 6 lub 12 miesięcy kalendarzowych, o których mowa w ust. 49, podstawę wymiaru zasiłku ustala się przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, z uwzględnieniem ust. 56 i 57.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony od 15 kwietnia. Zachorował 15 lipca. Od pierwszego dnia tej niezdolności do pracy ma prawo do zasiłku chorobowego. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, tj. za maj i czerwiec.

56.1. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 55 pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia wskutek nieprzepracowania części miesiąca z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

a) wyłącza się wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w danym miesiącu czasu pracy,

b) przyjmuje się po uzupełnieniu, zgodnie z ust. 54 - wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy.

Przykład 1:

Pracownik jest zatrudniony od 1 lipca. Zachorował 20 października i chorował do 20 grudnia. Za okres pierwszych 15 dni zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Od 4 listopada pracownik ten ma prawo do zasiłku chorobowego. W sierpniu przez okres 20 dni pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby i zachowywał w tym czasie prawo do wynagrodzenia. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie z miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, tj. z lipca i września. Wynagrodzenie z sierpnia nie jest uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku, gdyż pracownik w miesiącu tym przepracował mniej niż połowę obowiązującego czasu pracy.

Przykład 2:

Pracownik jest zatrudniony od 1 maja. We wrześniu stał się niezdolny do pracy z powodu choroby i od pierwszego dnia tej niezdolności ma prawo do zasiłku chorobowego. Pracownik ten miał obowiązek przepracować w każdym miesiącu 22 dni robocze. W maju pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres 10 dni, a w czerwcu przez okres 18 dni, zachowując w tych okresach prawo do wynagrodzenia. W lipcu pracownik przepracował 15 dni, a przez okres 9 dni był niezdolny do pracy z powodu choroby i z tego tytułu za 7 dni otrzymał wynagrodzenie, a za 2 dni - zasiłek chorobowy.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego od września wyłącza się wynagrodzenie za czerwiec, w którym pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przyjmuje się natomiast wynagrodzenie za maj i lipiec, po jego uzupełnieniu oraz wynagrodzenie za sierpień.

56.2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 55 pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za wszystkie miesiące, uzupełnione zgodnie z ust. 54.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony od 1 czerwca. Zachorował 20 sierpnia i od pierwszego dnia tej niezdolności do pracy ma prawo do zasiłku chorobowego. W czerwcu pracownik przez okres 18 dni pobierał zasiłek opiekuńczy, przez okres 16 dni. Ponieważ w obydwu miesiącach od podjęcia zatrudnienia pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy (23 dni), wynagrodzenie z tych miesięcy przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku, po uzupełnieniu.

57.1. Jeżeli prawo do zasiłku chorobowego powstało przed upływem 6 lub 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, podstawa wymiaru zasiłku nie może być wyższa niż 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ogłaszanego dla celów emerytalnych; kwota ta ustalana jest miesięcznie poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego każdego kwartału, na okres 3 miesięcy.

Podstawa wymiaru pobieranego przez pracownika zasiłku, ograniczona do kwoty 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia podlega podwyższeniu od każdego trzeciego miesiąca każdego kwartału, wraz ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia.

57.2. Do okresów, o których mowa w art. 12 ust. 3 ustawy, wlicza się okresy zatrudnienia w poprzednich zakładach pracy, o ile między tymi okresami nie było przerw, chyba że przerwa przypadała na dni ustawowo wolne od pracy.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony od 1 lutego. Przerwa między poprzednim a obecnym zatrudnieniem wynosi tydzień. Pracownik ten stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 15 kwietnia i chorował do 20 lipca. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie z lutego i marca. Wynagrodzenie to jest wyższe od 250% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału poprzedniego roku, ogłoszonego dla celów emerytalnych. W związku z tym, podstawę wymiaru zasiłku ogranicza się do kwoty 250% wynagrodzenia, o którym mowa wyżej. Od 1 czerwca podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi faktyczne przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika, gdyż ustalono, że jest ono niższe od kwoty odpowiadającej 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z I kwartału.

58.1. Jeżeli w miesiącu, z którego honorarium dziennikarskie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, dziennikarz był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych a osiągnięte w tym miesiącu honorarium jest niższe od trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłoszonego dla celów emerytalnych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się honorarium ustalone według zasad określonych w ust. 54 pkt 1 lit. b. Przyjmuje się, że obowiązującym dziennikarza czasem pracy są wszystkie dni miesiąca (28, 29, 30 lub 31 dni).

58.2. Jeżeli honorarium osiągnięte w danym miesiącu lub ustalone zgodnie z pkt 1 jest wyższe od trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się honorarium w wysokości ograniczonej do tej kwoty.

Przykład:

Dziennikarz stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w październiku 1995 r. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu od kwietnia do września 1995 r. W okresie tym dziennikarz był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych:

- w maju 1995 r. - 20 dni,

- w lipcu 1995 r. - 12 dni,

- w sierpniu 1995 r. - 14 dni.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie zostanie uwzględnione wynagrodzenie i honorarium za maj 1995 r., gdyż w tym miesiącu dziennikarz przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy. Uwzględnia się wynagrodzenie i honorarium z kwietnia 1995 r. oraz z okresu od czerwca do września 1995 r. Honorarium za lipiec i sierpień 1995 r. należy uzupełnić. W lipcu 1995 r. dziennikarz osiągnął honorarium w wysokości 2100 zł. Kwota ta była wyższa od trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, wynoszącego 1987 zł 32 gr. Do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć honorarium w wysokości, od której za ten miesiąc była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne, tj. kwotę 1987 zł 32.

W sierpniu 1995 r. dziennikarz otrzymał za 17 dni honorarium w kwocie 1190 zł. W wyniku uzupełnienia ustalona została kwota 2170 zł (1190 zł: 17 dni x 31 dni). W związku z tym, że uzyskana w wyniku uzupełnienia kwota jest wyższa od trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału - 1987 zł 32 gr, do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za ten miesiąc honorarium należy przyjąć w wysokości 1987 zł 32 gr.

59.1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 6 lub 12 miesięcy kalendarzowych, o których mowa w ust. 49, nawet jeżeli w tych okresach nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia na skutek zmiany stanowiska pracy lub zmiany warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy.

59.2. W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, nawet jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku.

Przykład 1:

Pracownik zachorował 20 lipca. Do 31 maja był zatrudniony w połowie wymiaru czasu pracy, a od 1 czerwca - w pełnym wymiarze czasu pracy. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie z czerwca.

Przykład 2:

Pracownik zachorował 12 maja. Do 30 kwietnia był on zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, a od 1 maja w połowie wymiaru czasu pracy. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z maja przysługujące dla nowego wymiaru czasu pracy.

60.1. Jeżeli pracownik w miesiącach, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, osiągnął wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy zlecenia zawartej z macierzystym zakładem pracy, wynagrodzenie to uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie osiągniętej, bez uzupełnienia.

Przykład 1:

Pracownik zachorował 18 listopada i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. W okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku chorobowego pracownik:

- w maju - przepracował 5 dni, osiągając wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę w wysokości 30 zł oraz z tytułu umowy zlecenia w wysokości 18 zł, a w pozostałych dniach był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych,

- w czerwcu - przepracował cały miesiąc, osiągając wynagrodzenie w wysokości 300 zł,

- w lipcu - pracownik osiągnął wynagrodzenie w wysokości 400 zł, pracując cały miesiąc,

- w sierpniu - pracownik osiągnął za cały miesiąc wynagrodzenie w wysokości 350 zł oraz wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zawartej na okres od 1 do 10 sierpnia w wysokości 150 zł,

- we wrześniu - pracownik osiągnął wynagrodzenie za cały miesiąc w wysokości 420 zł oraz wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zawartej na okres od 15 do 25 września w wysokości 100 zł,

- w październiku - pracownik osiągnął wynagrodzenie za cały miesiąc w wysokości 400 zł.

Przy ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenie z maja wyłącza się, a do podstawy wymiaru przyjmuje się wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę z okresu od czerwca do października oraz wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia, osiągnięte w sierpniu i we wrześniu w wysokości faktycznej.

Przykład 2:

Pracownik jest zatrudniony od 1 lipca. Zachorował 19 września i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie z lipca i sierpnia. W lipca pracownik przepracował 15 dni i osiągnął wynagrodzenie w kwocie 300 zł, a przez 6 dni był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych. Ponadto, pracownik w lipcu osiągnął z tytułu umowy zlecenia zwartej na okres od 1 do 10 lipca wynagrodzenie w wysokości 120 zł. W sierpniu pracownik przepracował 22 dni, w których osiągnął wynagrodzenie w wysokości 450 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w lipcu z tytułu umowy o pracę, po uzupełnieniu - w kwocie 440 zł (300 zł: 15 dni x 22 dni) i wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia w kwocie faktycznej - 120 zł oraz wynagrodzenie z sierpnia w kwocie 450 zł.

60.2. Zasadę, o której mowa w pkt 1, stosuje się również do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Przykład 1:

W sierpniu, z którego wynagrodzenia podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego pracownik przepracował 16 dni, w tym przez 4 dni wykonywał dodatkowo pracę w godzinach nadliczbowych, po dwie godziny dziennie. Przez okres 6 dni pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby. W miesiącu tym pracownik miał obowiązek przepracować 22 dni robocze. Za pracę w obowiązującym czasie pracy (8 godzin dziennie) pracownik otrzymał wynagrodzenie w wysokości 512 zł. Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownik uzyskał wynagrodzenie - w kwocie 48 zł. Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia, jakie pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował wszystkie dni, uzupełnia się wynagrodzenie za obowiązujący pracownika czas pracy. Po uzupełnieniu wynagrodzenia za sierpień wynosi 704 zł (512 zł: 16 dni x 22 dni). Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych nie podlega uzupełnieniu, lecz jest uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej, tj. w kwocie 48 zł. Wynagrodzenie za sierpień, podlegające uwzględnieniu przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynosi 752 zł (704 zł + 48 zł).

Przykład 2:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 18 października. We wrześniu, z którego wynagrodzenie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego pracownik miał obowiązek przepracować 23 dni robocze. Przepracował 20 dni oraz dodatkowo jeden dzień wolny od pracy (niedziela). Przez trzy dni był nieobecny w pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem. Za pracę w obowiązującym pracownika czasie pracy otrzymał wynagrodzenie w wysokości 560 zł, a za pracę w niedzielę - 28 zł oraz dodatek w wysokości 28 zł będący ekwiwalentem za nie wykorzystany dzień wolny od pracy. Ustalając wysokość wynagrodzenia, które pracownik osiągnąłby gdyby pracował cały miesiąc należy uzupełnić wynagrodzenie za obowiązujący pracownika czas pracy. Po uzupełnieniu wynagrodzenie za wrzesień wynosi 644 zł (560 zł: 20 dni x 23 dni). Do tak uzupełnionego wynagrodzenia należy doliczyć wynagrodzenie za pracę w dniu wolnym od pracy - w kwocie 28 zł bez dodatku, gdyż jako ekwiwalent za nie wykorzystany dzień wolny od pracy nie jest on uwzględniany w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Wynagrodzenie za wrzesień uwzględnione zostanie w podstawie wymiaru zasiłku w wysokości 672 zł (644 zł + 28 zł).

61.1. Premie i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

2. Składnik wynagrodzenia, którego zasady wypłaty nie określają okresu, za który przysługuje, traktuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku jako przysługujący za miesiąc, w którym został wypłacony. Składnik ten wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku w kwocie wypłaconej w tym miesiącu, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

Przykład:

W lipcu, z którego wynagrodzenie uwzględniane jest przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownik otrzymał wynagrodzenie w wysokości 880 zł oraz nagrodę uznaniową za szczególne osiągnięcia w pracy - w kwocie 550 zł. Regulamin wypłaty nagród uznaniowych nie wiąże takiej nagrody z żadnym okresem. Nie zawiera również postanowień o zachowywaniu prawa do takiej nagrody w okresie niezdolności do pracy. W podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenie za lipiec uwzględnione zostanie w wysokości 1430 zł (880 zł + 550 zł).

62.1. Premie i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości 1/6 kwot wypłaconych pracownikowi za dwa kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a w razie ustalenia podstawy wymiaru zasiłku z okresu 12 miesięcy, w wysokości 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

62.2. Przy uwzględnianiu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego premii i innych składników wynagrodzenia przysługujących za okresy kwartalne, nie ma zastosowania zasada, o której mowa w ust. 56.

Przykład:

Pracownik zachorował w grudniu. Poza wynagrodzeniem miesięcznym pracownik jest uprawniony do premii kwartalnej, która jest zmniejszana za okres nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu od czerwca do listopada oraz premię za II i III kwartał. W II kwartale pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych w okresie od 8 kwietnia do 3 czerwca. Premię kwartalną należy przyjąć w wysokości 1/6 kwot wypłaconych za II i III kwartał, po uprzednim uzupełnieniu premii za II kwartał.

62.3. Zasada, o której mowa w pkt 1, ma zastosowanie również wówczas, gdy za jeden z dwóch kwartałów poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownik nie otrzymał premii lub innego składnika wynagrodzenia przysługującego za okresy kwartalne, bez względu na przyczynę ich nie przyznania.

Przykład 1:

Pracownik zachorował w sierpniu. W zakładzie pracy wypłacana jest premia kwartalna. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się premię kwartalną za I i II kwartał. Za II kwartał, mimo przepracowania obowiązującego w tym kwartale czasu pracy, pracownik nie otrzymał premii. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć premię wypłaconą za I kwartał w wysokości 1/6.

Przykład 2:

Pracownik zachorował w listopadzie. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się premię za II i III kwartał. W II kwartale pracownik przez 10 dni był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych. W III kwartale pracownik przepracował 20 dni, a przez pozostały okres był nieobecny w pracy z powodu choroby. Za II kwartał pracownik otrzymał premię, za III kwartał premii nie przyznano. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się premię w wysokości 1/6 premii wypłaconej za II kwartał.

62.4. 14 Zasadę, o której mowa w pkt 1 i 2, stosuje się odpowiednio do premii i innych składników wynagrodzenia, przysługujących za okresy dłuższe niż kwartał.

Przykład:

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 12 czerwca do 23 lipca. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie wypłacone za okres od grudnia poprzedniego roku kalendarzowego do maja danego roku. Poza wynagrodzeniem zasadniczym pracownik ma prawo do nagrody z zakładowego funduszu nagród. W poprzednim roku kalendarzowym, z którego nagroda ta powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku, pracownik przepracował 10 miesięcy, gdyż przystąpił do pracy w tym zakładzie w wyniku przeniesienia służbowego w dniu 1 marca. Zatem nagroda, którą pracownik otrzymał, była nagrodą przysługującą za 10 miesięcy. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za okres od grudnia do maja należy doliczyć 1/10 nagrody z zakładowego funduszu nagród wypłaconej za poprzedni rok kalendarzowy.

62.5. 15 Jeżeli pracownik przed powstaniem niezdolności do pracy nie otrzymał w tym zakładzie pracy składników wynagrodzenia przysługujących za okresy dłuższe niż miesiąc z powodu nieprzepracowania okresów, za które one przysługują, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należy ustalić bez tych składników.

Przykład:

Pracownik podjął zatrudnienie od dnia 1 lipca, a w dniu 5 września zachorował i nabył z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego, gdyż w poprzednim zakładzie pracy wykorzystał już 35 dniowy okres, w którym zachowywał prawo do wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy. W tym zakładzie pracy pracownicy poza wynagrodzeniem zasadniczym otrzymują premię kwartalną oraz roczną nagrodę z zakładowego funduszu nagród (tzw. trzynastkę). Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego temu pracownikowi od dnia 5 września należy uwzględnić wynagrodzenie za lipiec i sierpień. Premia kwartalna oraz nagroda z zakładowego funduszu nagród nie powinny być uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku, gdyż pracownik w tym zakładzie pracy nie otrzymał ich za okresy, z których są one uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku. Premia kwartalna byłaby bowiem uwzględniona w kwocie przysługującej za I i II kwartał a nagroda z zakładowego funduszu nagród - w kwocie przysługującej za poprzedni rok. Pracownik w tych okresach nie był w tym zakładzie pracy zatrudniony, a zatem podstawa wymiaru zasiłku powinna być ustalona bez tych składników.

63. Jeżeli w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, niektóre składniki wynagrodzenia, np. premie wypłacone zostały zaliczkowo, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje te składniki w wysokości wypłaconej zaliczkowo, a po ich wyrównaniu podstawę wymiaru zasiłku przelicza się uwzględniając te składniki i wyrównuje wysokość zasiłku.

64.1. Jeżeli premie i inne składniki wynagrodzenia wymienione w ust. 61 i 62 nie przysługują za okresy, z których uwzględnia się je w podstawie wymiaru zasiłku, podstawę tę ustala się bez tych składników.

Przykład:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 4 sierpnia. Wykorzystał on już okres 35 dni, za który przysługiwało mu wynagrodzenie z tytułu niezdolności do pracy. Przy obliczaniu podstawy wymiaru przysługującego pracownikowi zasiłku chorobowego uwzględnione zostanie wynagrodzenie miesięczne z okresu od lutego do lipca. Oprócz wynagrodzenia miesięcznego pracownik ma prawo do rocznej nagrody z zysku. Za rok poprzedzający powstanie niezdolności do pracy pracownik nie otrzymał takiej nagrody, ponieważ decyzją zarządu zostało ustalone, że nagroda z zysku za ubiegły rok nie zostanie wypłacona. Podstawę. Podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić bez składnika rocznego; w takim przypadku nie może być przyjęta nagroda z zysku wypłacona za poprzedni okres.

64.2. Jeżeli składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 61 i 62, przysługują lecz nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się te składniki wypłacone za poprzednie okresy, z zastrzeżeniem pkt 3.

Przykład 1:

Pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 2 do 12 grudnia i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie z okresu od czerwca do listopada oraz premię miesięczną z tych miesięcy. Premia za listopad nie została wypłacona do czasu sporządzenia listy wypłat zasiłków, zatem do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć premię za czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień oraz premię za październik w podwójnej wysokości.

Przykład 2:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 5 października. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu od kwietnia do września. Pracownik oprócz wynagrodzenia miesięcznego uprawniony jest do premii kwartalnej. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku powinna zostać uwzględniona premia za II i III kwartał. Do czasu sporządzenia listy wypłat zasiłków premia za III kwartał nie została jeszcze wypłacona. Do ustalenia podstawy wymiaru należy przyjąć premię za II kwartał w podwójnej wysokości.

64.3. Wypłata premii i innych składników wynagrodzenia, o których mowa w ust. 61 i 62, po ustaleniu podstawy wymiaru zasiłków, nie powoduje jej przeliczenia.

Przykład:

Pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby od 15 maja 1995 r. i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone z okresu od listopada 1994 r. do kwietnia 1995 r. Pracownik poza wynagrodzeniem zasadniczym otrzymuje w każdym roku nagrodę z zakładowego funduszu nagród (tzw. trzynastkę). Jest ona wypłacana w czerwcu każdego roku. Ponieważ nagroda roczna za 1994 r. nie została jeszcze wypłacona, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przysługującego od 15 maja 1995 r. należy przyjąć 1/12 część rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród, wypłaconej pracownikowi za 1993 r. Wypłacenie nagrody za rok 1994 nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku.

65. Jeżeli składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 61 i 62, również za okresy poprzednie nie zostały wypłacone, podstawę wymiaru zasiłku ustala się bez tych składników, a po ich wypłaceniu podstawę wymiaru zasiłku przelicza się, uwzględniając te składniki i wyrównuje wysokość zasiłku.

66.1. Jeżeli w okresie, z którego składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 61 i 62 podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych i w związku z tym zgodnie z zasadami ich wypłaty otrzymał te składniki w wysokości proporcjonalnie zmniejszonej, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego składniki te uwzględnia się po uzupełnieniu według zasad określonych w ust. 54 pkt 1.

Przykład 1:

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 7 do 18 listopada; przysługuje mu z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. Oprócz zasadniczego wynagrodzenia miesięcznego pracownikowi przysługuje premia kwartalna w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego, której wysokość jest proporcjonalnie zmniejszana za okresy choroby. W maju pracownik przepracował 17 dni roboczych, natomiast przez 5 dni był niezdolny do pracy z powodu choroby. W tym miesiącu miał obowiązek przepracować 22 dni robocze. Premia za II kwartał została mu wypłacona w wysokości zmniejszonej proporcjonalnie do okresu choroby, w kwocie 456 zł. Premia za III kwartał wypłacona została w pełnej wysokości. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego pracownika należy ustalić z uwzględnieniem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika z okresu od maja do października oraz premii kwartalnej - w wysokości 1/6 sumy premii kwartalnych wypłaconych pracownikowi za II i III kwartał. Premię za II kwartał należy uzupełnić do kwoty, jaką pracownik otrzymałby gdyby przepracował wszystkie dni kwartału (65 dni). Po uzupełnieniu premia za II kwartał wynosi 494 zł (456 zł: 60 dni x 65 dni).

Przykład 2:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 3 lipca 1995 r. Pracownikowi, poza wynagrodzeniem zasadniczym przysługuje roczna nagroda z zakładowego funduszu nagród, tzw. 13-tka. W 1994 r. pracownik przepracował 223 dni roboczych, 27 dni był niezdolny do pracy pobierając zasiłek chorobowy, w tym przez okres 7 dni tej niezdolności przebywał w szpitalu, a przez 16 dni sprawował opiekę i pobierał zasiłek opiekuńczy. W 1994 r. pracownik miał obowiązek przepracować 266 dni roboczych. Nagroda za rok 1994 została wypłacona pracownikowi w kwietniu 1995 r. i jej kwota została zmniejszona za okres 20 dni niezdolności do pracy z powodu choroby i za okres 16 dni sprawowania opieki (łącznie 36 dni). Za okres pobytu w szpitalu (7 dni) pracownik zachowywał prawo do nagrody. Pracownik otrzymał nagrodę w wysokości 819 zł. Nagroda powinna zostać uzupełniona do wysokości, jaką pracownik otrzymałby gdyby przepracował cały rok. Po uzupełnieniu nagroda ta wynosi 946 zł 96 gr (819 zł: 230 dni x 266 dni). Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy uwzględnić przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu od stycznia do czerwca 1995 r. oraz 1/12 część nagrody rocznej wypłaconej za rok 1994, po jej uzupełnieniu.

66.2. Jeżeli zasady wypłaty składników wynagrodzenia, o których mowa w ust. 61 i 62, nie przewidują proporcjonalnego ich zmniejszania z powodu nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego składniki te uwzględnia się w kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania.

Przykład:

Pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby od 23 października. Pracownik ten oprócz wynagrodzenia miesięcznego w każdym kwartale otrzymuje nagrodę uznaniową, której wysokość nie jest proporcjonalnie zmniejszana do okresu choroby a przepisy płacowe nie określają, że pracownicy zachowują do niej prawo w okresie choroby. W II kwartale pracownik przepracował wszystkie dni robocze i otrzymał nagrodę za ten kwartał 500 zł, natomiast w III kwartale przez 15 dni był nieobecny w pracy z powodu choroby i otrzymał nagrodę w wysokości 450 zł. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnione zostanie przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu od kwietnia do września oraz nagroda kwartalna w wysokości 1/6 sumy nagród wypłaconych za II i III kwartał w faktycznej wysokości, bez uzupełnienia.

67.1. 16 Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Przykład 1:

Pracownik uległ wypadkowi przy pracy i był niezdolny do pracy z tego tytułu w okresie od 15 maja do 28 lipca. Pracownikowi, poza wynagrodzeniem zasadniczym przysługuje miesięczna premia regulaminowa. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie zasadnicze z okresu od 1 listopada roku poprzedniego do kwietnia tego roku. Premia miesięczna nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, gdyż zgodnie z regulaminem premiowania, za okres niezdolności do pracy powstałej w wyniku wypadku przy pracy, pracownik zachowuje do niej prawo w okresie tej niezdolności.

Przykład 2:

Pracownica będąca w ciąży była niezdolna do pracy w okresie od 15 do 29 sierpnia. Oprócz wynagrodzenia miesięcznego pracownicy tej przysługuje roczna nagroda z zakładowego funduszu nagród. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego roczna nagroda z zakładowego funduszu nagród nie zostanie uwzględniona, ponieważ pracownica zachowuje do niej prawo w okresie niezdolności do pracy (do podstawy ustalenia wysokości rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród wlicza się m.in. zasiłek chorobowy wypłacany z tytułu choroby przypadającej w okresie ciąży).

Przykład 3:

Pracownik był niezdolny do pracy przez okres 180 dni. Poza miesięcznym wynagrodzeniem i premią kwartalną jest on uprawniony do rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród (tzw. trzynastki). Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wliczono wszystkie te składniki wynagrodzenia. Po wykorzystaniu 180 dniowego okresu zasiłkowego przyznano pracownikowi prawo do renty inwalidzkiej. Zgodnie z obowiązującymi w zakładzie pracy zasadami wypłaty nagrody, jeżeli niezdolność do pracy spowodowała przejście pracownika na rentę inwalidzką, za okres tej niezdolności zachowuje on prawo do nagrody. Zatem w tym przypadku nagroda z zakładowego funduszu nagród nie powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku. Z uwagi na to, że informację o przyznaniu prawa do renty inwalidzkiej zakład pracy otrzymał po wypłaceniu zasiłku chorobowego, nie należy dokonywać korekty wypłaconego zasiłku.

67.2. Składniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego terminu, uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres przypadający do tego terminu.

Przykład:

Pracownikowi przyznano prawo do dodatku służbowego na okres od 1 stycznia do 30 czerwca. Pracownik ten był niezdolny do pracy z powodu choroby od 15 maja do 17 lipca. Dodatek służbowy podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego tylko do 30 czerwca, tj. do terminu, do którego został przyznany. Od 1 lipca dodatek służbowy powinien zostać wyłączony z podstawy wymiaru zasiłku.

67.3. Zasada, o której mowa w pkt 2, ma również zastosowanie w razie podjęcia przez zakład pracy decyzji o całkowitym zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia. W razie włączenia składnika wynagrodzenia w całości lub w części do innego lub zamiany na inny składnik wynagrodzenia, zasada ta nie ma zastosowania.

Przykład:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 13 lipca. Niezdolność do pracy trwała do 30 października. Pracownik poza wynagrodzeniem miesięcznym otrzymuje regulaminową premię miesięczną oraz premię kwartalną. Pracownik ten wykorzystał już okres 35 dni, za który przysługiwało mu wynagrodzenie za czas choroby. Przy ustalaniu podstawy wymiaru przysługującego zasiłku chorobowego uwzględnione zostanie przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu od 1 stycznia do czerwca, premie miesięczne wypłacone za ten okres oraz 1/6 sumy premii kwartalnych wypłaconych za I i II kwartał. W dniu 1 października zapadła w zakładzie pracy decyzja, że od tej daty likwiduje się premię kwartalną. Od 1 października premia kwartalna powinna zostać wyłączona z podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

68.1. Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik pobierał wynagrodzenie w zmniejszonej wysokości w związku z odbywaniem ćwiczeń wojskowych albo pobytem w areszcie tymczasowym, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie w pełnej wysokości.

68.2. Zasada, o której mowa w pkt 1, ma zastosowanie do pracowników:

a) spółek wodnych i ich związków, otrzymujących wynagrodzenie w wysokości 50% stawki godzinowej wynikającej z osobistego zaszeregowania w okresie od 1 grudnia do 15 kwietnia,

b) przedsiębiorstw melioracyjnych otrzymujących 50% wynagrodzenia w związku z przestojami zimowymi.

69. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku nie może być niższa od kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników.

Przykład:

Pracownik choruje od 1 lipca do 15 września 1995 r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku z okresu od stycznia do czerwca 1995 r. wynosi 260 zł. Pracownikowi przysługuje deputat węglowy, również za okresy choroby. Za lipiec otrzyma on deputat w kwocie 30 zł. Ponieważ przeciętne wynagrodzenie z 6 miesięcy łącznie z deputatem, tj. 290 zł (260 zł + 30 zł) jest niższe od najniższego wynagrodzenia pracowników, podstawę wymiaru zasiłku należy podwyższyć do kwoty najniższego wynagrodzenia, pomniejszonej o deputat węglowy, tj. do kwoty 265 zł (295 zł - 30 zł).

Za sierpień pracownik otrzyma deputat w wysokości 20 zł. Podstawa wymiaru zasiłku przysługującego za sierpień wynosić będzie 275 zł (295 zł - 20 zł).

Za wrzesień pracownikowi przysługuje deputat w wysokości 40 zł. Podstawę wymiaru zasiłku pogrzebowego za okres od 1 do 15 września stanowi faktyczne przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z 6 miesięcy, bez uzupełniania, tj. kwota 260 zł, ponieważ łącznie z przysługującym za ten miesiąc deputatem przewyższa kwotę najniższego wynagrodzenia pracowników 300 zł (260 zł + 40 zł).

70.1. Jeżeli bezpośrednio przed powstaniem niezdolności do pracy pracownik pracował przez okresy, o których mowa w ust. 49:

a) korzystał z urlopu wychowawczego lub z urlopu bezpłatnego,

b) odbywał rehabilitację, podczas której pobierał zasiłek wyrównawczy,

c) odbywał czynną służbę wojskową lub spełniał zastępczo obowiązek tej służby,

podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone zgodnie z ust. 54 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. b.

70.2. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, do którego prawo powstało bezpośrednio po zakończeniu pracy za granicą, stanowi wynagrodzenie przyjęte do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w kraju w okresie zatrudnienia za granicą, z uwzględnieniem ust. 49.

70.3. Jeżeli pracownik, o którym mowa w pkt 1 i 2 po powrocie do pracy otrzymał wynagrodzenie choćby za jeden dzień, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone zgodnie z ust. 54 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. a.

71. Podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pobieranego w tym samym zakładzie pracy nie oblicza się na nowo, jeżeli przerwa między okresami pobierania wynagrodzenia lub zasiłku trwa krócej niż:

a) jeden miesiąc kalendarzowy, gdy podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 6 miesięcy,

b) trzy miesiące kalendarzowe, gdy podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy.

Przykład:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 30 września. Poprzednio pracownik ten był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 8 lipca do 5 sierpnia. Ponieważ przerwa między okresami niezdolności do pracy spowodowanej chorobą była krótsza niż miesiąc kalendarzowy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego od 30 września stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu od stycznia do czerwca, przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego od 8 lipca do 5 sierpnia.

72. Zasady określone w ust. 49-71 stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego, wyrównawczego, macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego, z uwzględnieniem ust. 73-76.

73. Zasadę, o której mowa w ust. 57, stosuje się również do świadczenia rehabilitacyjnego.

74. Przy obliczaniu zasiłku wyrównawczego porównuje się przeciętne miesięczne pełne wynagrodzenie z okresu ostatnich 3 miesięcy zatrudnienia przed powstaniem prawa do zasiłku, z wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym w czasie pobierania zasiłku.

75. Wynagrodzenie przysługujące sędziom i prokuratorom z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego, jeżeli zostało wypłacone w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru tych zasiłków.

76.1. Jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego, opiekuńczego lub wyrównawczego powstało bezpośrednio po zasiłku chorobowym lub świadczeniu rehabilitacyjnym przysługującym za okres dłuższy niż okres, z którego wynagrodzenie jest przyjmowane do podstawy wymiaru, podstawę wymiaru tych zasiłków stanowi wynagrodzenie z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku, ustalone według zasad określonych w ust. 54 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. b.

76.2. Jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w pkt 1, a w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku pracownik przepracował choćby jeden dzień, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone według zasad określonych w ust. 54 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. a.

Rozdział  9

Waloryzacja podstawy wymiaru zasiłku chorobowego

77.1. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego podlega waloryzacji według zasad określonych w art. 12a ustawy, jeżeli pracownik po upływie 6 miesięcy jest nadal do niego uprawniony, z uwzględnieniem ust. 13.

77.2. Zasadę, o której mowa w pkt 1, stosuje się zawsze jeśli po upływie 6 miesięcy zasiłek chorobowy nadal przysługuje (np. łącznie przez okres roku).

77.3. W razie ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, zgodnie z zasadami określonymi w ust. 57, waloryzacji podlega podstawa wymiaru ograniczona do tej kwoty.

Zwaloryzowana podstawa wymiaru zasiłku nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 250% przeciętnego wynagrodzenia.

77.4. W razie przyjęcia do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników w przypadku, gdy faktyczna podstawa wymiaru zasiłku jest niższa od najniższego wynagrodzenia, waloryzacji podlega faktyczna podstawa wymiaru zasiłku. Zwaloryzowana podstawa wymiaru zasiłku nie może być niższa od najniższego wynagrodzenia pracowników, z uwzględnieniem ust. 69.

Przykład:

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 11 kwietnia 1995 r. Przez okres od 11 kwietnia do 15 maja 1995 r. otrzymywał wynagrodzenie za czas choroby, a od 16 maja 1995 r. zasiłek chorobowy. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu od października 1994 r. do marca 1995 r., stanowiące podstawę wymiaru przysługującego pracownikowi zasiłku wynosiło 265 zł i było niższe od najniższego wynagrodzenia pracowników. W związku z tym podstawa wymiaru zasiłku chorobowego została podwyższona do kwoty najniższego wynagrodzenia, tj. do kwoty 280 zł, od 1 lipca do kwoty 295 zł, a od 1 października do kwoty 305 zł. Sześciomiesięczny okres zasiłkowy upłynął w dniu 8 października 1995 r. Wypłata zasiłku została przedłużona na okres dalszych trzech miesięcy. Podstawa wymiaru przysługującego od 9 października 1995 r. zasiłku chorobowego podlega waloryzacji, wskaźnikiem waloryzacji ustalonym na IV kwartał 1995 r. (109,7%). Waloryzacji podlega faktyczna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, tj. kwota 265 zł. Ponieważ zwaloryzowana podstawa wymiaru zasiłku - 290,71 zł jest niższa od kwoty najniższego wynagrodzenia, należy ją podwyższyć do kwoty 305 zł.

78. Zmiana wysokości wynagrodzenia na skutek zmiany stanowiska pracy lub zmiany warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy, w okresie pobierania zasiłku chorobowego nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

79. Jeżeli świadczenie rehabilitacyjne zostało przyznane po upływie 6 miesięcy niezdolności do pracy, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, od której ustala się wysokość świadczenia rehabilitacyjnego, podlega waloryzacji na zasadach określonych w art. 12a ustawy.

80. Nie waloryzuje się podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego, opiekuńczego i wyrównawczego, do których prawo powstało bezpośrednio po zasiłku chorobowym, nawet jeśli łączny okres pobierania tych zasiłków wynosi co najmniej 6 miesięcy.

Rozdział  10

I. Postępowanie w sprawie zasiłków

81. Prawo do zasiłków ustalają oraz zasiłki te wypłacają:

a) zakłady pracy zgłaszające bezimiennie pracowników do ubezpieczenia społecznego w oddziale ZUS - swoim pracownikom w czasie trwania zatrudnienia, a także po ustaniu zatrudnienia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ustaniem zatrudnienia,

b) oddziały ZUS - w pozostałych przypadkach.

82. Osobie, o której mowa w ust. 8, zasiłek chorobowy wypłaca zakład pracy, w którym osoba ta była zatrudniona przed powołaniem do służby wojskowej.

83.1. Dowody stanowiące podstawę wypłaty zasiłków określa zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 lutego 1995 r. w sprawie dowodów stanowiących podstawę wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

83.2. Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo choroba zawodowa, zasiłek chorobowy w wysokości 100% wypłaca się na podstawie dokumentów potwierdzających te przyczyny, wydanych na podstawie odrębnych przepisów.

83.3. 17 W razie zgubienia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy wystawionego na druku Mz/L-4, zasiłek chorobowy wypłaca się na podstawie wypisu z kopii zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, wystawionego na wniosek pracownika przez zakład opieki zdrowotnej lub prywatnie praktykującego lekarza albo lekarza dentystę, który wydał zgubione zaświadczenie.

83.4. 18 Dowodami do wpłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy przypadający w czasie ciąży są:

a) zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy wystawione na druku Mz/L-4, zawierające adnotację stwierdzającą stan ciąży lub

b) zaświadczenie lekarskie wystawione na innym blankiecie stwierdzające stan ciąży.

84. Oświadczenie do uzyskania zasiłku opiekuńczego, stanowiące załącznik nr 3 do zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 lutego 1995 r., o którym mowa w ust. 83 pkt 1, pracownik składa występując o zasiłek opiekuńczy po raz pierwszy w roku kalendarzowym. Ponownie oświadczenie to powinno być złożone w razie zmiany okoliczności mających wpływ na prawo do zasiłku opiekuńczego.

85. Dowodami do wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 są:

a) zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym blankiecie - w przypadku porodu, choroby lub pobytu małżonka pracownika stale opiekującego się dzieckiem w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej,

b) decyzja państwowego inspektora sanitarnego - w przypadku izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej.

86.1. Dowodem wymaganym do wypłaty zasiłków za okres niezdolności do pracy podczas przejściowego pobytu za granicą jest zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza:

a) wystawione na blankiecie z nadrukiem określającym nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i wyraźnym podpisem,

b) zawierające rozpoznanie choroby, która spowodowała czasową niezdolność do pracy i określające początkową i końcową datę tej niezdolności,

c) złożone w zakładzie pracy lub oddziale ZUS przed upływem 3 dni od daty powrotu pracownika do kraju,

d) na wniosek kierownika zakładu pracy pozytywnie zaopiniowane pod względem lekarskim przez kierownika przychodni przyzakładowej lub międzyzakładowej, a jeżeli zakład pracy nie jest objęty opieką zdrowotną takiej przychodni - przez kierownika przychodni lub ośrodka zdrowia, w którym pracownik uzyskuje świadczenia lecznicze.

86.1a. 19 Dowodem wymaganym do wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka podczas przejściowego pobytu za granicą jest:

a) zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza, wystawione na blankiecie z nadrukiem określającym nazwę zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i wyraźnym podpisem oraz zawierające datę odbytego porodu, albo

b) akt urodzenia wydany przez zagraniczny urząd lub skrócony odpis aktu urodzenia wydany w Polsce na podstawie aktu zagranicznego.

86.1b. 20 Dowodem do wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki podczas przejściowego pobytu za granicą jest zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza, wystawione na blankiecie z nadrukiem określającym nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i wyraźnym podpisem, zawierające rozpoznanie choroby, która spowodowała konieczność sprawowania opieki oraz określające początkową i końcową datę tej choroby.

86.1c. 21 Dowodem do wypłaty zasiłku porodowego i zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej jest:

a) zaświadczenie sądu opiekuńczego o wystąpieniu do sądu w sprawie przyjęcia dziecka na wychowanie lub

b) umowa powierzenia dziecka zawarta na piśmie między rodziną zastępczą a kuratorem oświaty właściwym dla miejsca zamieszkania rodziny,

zawierające także informację o dacie urodzenia dziecka.

86.2. Zasady uznawania czasowej niezdolności do pracy powstałej podczas czasowego pobytu pracownika za granicą określa instrukcja Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 marca 1965 r. w sprawie uznawania czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby przebytej przez pracownika w czasie przejściowego pobytu za granicą (M.P. Nr 16, poz. 66).

87. Dowodem do wypłaty zasiłku pogrzebowego z tytułu poniesienia kosztów pogrzebu dziecka martwo urodzonego, w razie nie wystawienia aktu zgonu, jest akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

88.1. 22 Zakład pracy zgłaszający pracowników do ubezpieczenia społecznego imiennie, przesyła do oddziału ZUS wypłacającego zasiłki:

a) zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy na druku Mz/L-4, zwane dalej zaświadczeniem lekarskim - w razie wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego i zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny,

b) zaświadczenie pracodawcy na druku ZUS Z-3, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do wytycznych, o których mowa w ust. 1 - w razie wniosku o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem i zasiłku macierzyńskiego.

88.2. Jeżeli zaświadczenie lekarskie obejmuje okres niezdolności do pracy, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy wypłacany przez oddział ZUS, pracodawca po wypłaceniu wynagrodzenia przekazuje to zaświadczenie do oddziału ZUS, pozostawiając w aktach potwierdzoną kopię zaświadczenia.

89. Pracownik, który w ciągu roku kalendarzowego zmienia zakład pracy, w razie niezdolności do pracy w nowym zakładzie pracy powinien przedłożyć świadectwo pracy lub inny dokument, wystawiony przez poprzedni zakład pracy, potwierdzający:

a) czy w danym roku kalendarzowym wypłacono pracownikowi wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy i za jaki okres,

b) jeżeli pozbawiono pracownika prawa do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy, zgodnie z ustawą - za jaki okres wynagrodzenie to nie zostało pracownikowi wypłacone.

90. 23 Podstawę do pozbawienia pracownika prawa do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu, stanowi zaświadczenie lekarskie z wpisanym numerem statystycznym T51 lub dokument wydany w postępowaniu prowadzonym dla innych celów (np. wypadkowych).

91.1. Wypłata:

a) świadczenia rehabilitacyjnego,

b) zasiłku chorobowego w razie zagubienia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, w drugim lub kolejnym zakładzie pracy, z tytułu choroby podczas przejściowego pobytu za granicą, gdy wypłaty zasiłku dokonuje się w dwóch lub więcej częściach na podstawie jednego zaświadczenia,

c) zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

d) zasiłku macierzyńskiego,

e) zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 z powodu choroby, porodu, pobytu w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej małżonka pracownika stale opiekującego się dzieckiem, oraz w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły

następuje na druku asygnaty zastępczej ZUS Z-7, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do wytycznych.

91.2. 24 Wypłata zasiłków jest ewidencjonowana w karcie zasiłkowej na druku ZUS Z-17, którego wzór stanowi załącznik nr 3 do wytycznych. Ewidencja może być prowadzona również w formie zapisu elektronicznego.

92. Zasiłki wypłaca się na liście wypłat wynagrodzeń lub na liście płatniczej, której wzór stanowi załącznik nr 4 do wytycznych.

93.1. W razie wątpliwości dotyczących ustalania prawa do zasiłku lub jego wypłaty, zakład pracy wypłacający zasiłek może wystąpić do oddziału ZUS o wydanie decyzji.

93.2. O wyjaśnienie wątpliwości związanych z prawem do zasiłku lub jego wypłatą albo o wydanie w tej sprawie decyzji przez oddział ZUS może również wystąpić pracownik lub osoba uprawniona.

94.1. Od decyzji oddziału ZUS przysługuje odwołanie do Sądu Wojewódzkiego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

94.2. Odwołanie, o którym mowa w ust. 1 wnosi się w oddziale ZUS na piśmie lub do protokołu sporządzonego przez ten oddział.

94.3. Zasady i tryb postępowania odwoławczego określa ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137, Nr 74, poz. 441, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1994 r. Nr 84, poz. 385 oraz z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 85, poz. 426).

95.1. Z przysługującego pracownikowi zasiłku potrąca się:

a) 25 świadczenia nienależnie pobrane z winy pracownika lub wskutek okoliczności, o których mowa w art. 16-18 i 40 ustawy oraz nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego - do 1/2 kwoty zasiłku,

b) świadczenia alimentacyjne na mocy tytułów wykonawczych - do wysokości 3/5 kwoty zasiłku.

Potrącenie należności wymienionych w lit. a i b łącznie nie może przekraczać 3/5 kwoty zasiłku.

95.2. W razie przyznania świadczenia za okres wsteczny, oddział ZUS ma prawo potrącić na zaspokojenie należności, o których mowa w pkt 1, całą kwotę przypadającą od dnia po ustaleniu prawa do zasiłku do dnia wydania decyzji.

95.3. Zasiłki podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych w 3/5 częściach, a na zaspokojenie innych należności - w 1/4.

W razie zbiegu egzekucji należności alimentacyjnych z egzekucją innych należności, zasiłki podlegają egzekucji w 3/5 częściach.

96. Wolna od potrąceń i egzekucji jest kwota zasiłku w części odpowiadającej:

a) 26 80% kwoty najniższej emerytury przy potrącaniu lub egzekwowaniu:

- sum ustalonych tytułem wykonawczym na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, w tym również należności z funduszu alimentacyjnego,

- kwot nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego oraz nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego,

b) 100% kwoty najniższej emerytury - przy egzekwowaniu lub potrąceniu na mocy tytułów wykonawczych należności innych niż określone w lit. a.

Przykład:

Oddział ZUS ustalił, że pracownikowi przysługuje za styczeń 1995 r. zasiłek chorobowy w wysokości 300 zł. Z przysługującego zasiłku potrącił zaliczkę na poczet podatku dochodowego w wysokości 68 zł (21%). Ponadto z przysługującego zasiłku oddział ma potrącić świadczenia alimentacyjne w wysokości ograniczonej do 3/5 (60%) kwoty zasiłku, czyli kwoty 180 zł. Wolna od potrąceń jest kwota 80% najniższej emerytury, tj. 171 zł 17 gr. Oddział może potrącić z przysługującej do wypłaty kwoty zasiłku kwotę 60 zł 83 gr (300 zł - 68 zł - 171 zł 17 gr).

97. 27 Dokonywanie innych potrąceń niż wymienione w ust. 95 wymaga pisemnej zgody pracownika, z zastrzeżeniem ust. 101.

98. Decyzja oddziału ZUS w sprawie zwrotu nienależnie pobranych zasiłków stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

99. Jeżeli zasiłek jest wypłacany za pośrednictwem poczty, z przysługującego pracownikowi zasiłku nie potrąca się opłaty pocztowej.

II. Kasowanie i przechowywanie dokumentów po wypłacie zasiłków

100.1. 28 Po wypłacie zasiłku, w IV części zaświadczenia lekarskiego (druk Mz/L-4), innego zaświadczenia lekarskiego, wniosku w sprawie zasiłku pogrzebowego albo na asygnacie zastępczej umieszcza się adnotację: "wypłacono dnia ...".

100.2. Zaświadczenie lekarskie, na podstawie którego nie wypłacono zasiłku, kasuje się przekreślając i podpisując je.

III. Wypłata zasiłków za okres niezdolności do pracy dokumentowanej po sporządzeniu listy płac

101.1. 29 W przypadku, gdy pracownik udokumentował okres niezdolności do pracy po sporządzeniu listy płac lub po wypłacie wynagrodzenia, kwotę wynagrodzenia wypłaconą za okres tej niezdolności potrąca się przy wypłacie wynagrodzenia za następny miesiąc, a kwotę zasiłku za ten miesiąc wypłaca się na liście płatniczej zasiłków.

101.2. 30 (skreślony).

101.3. 31 Jeżeli pracownik, o którym mowa w pkt 1, jest nadal niezdolny do pracy w następnym miesiącu, kwotę wynagrodzenia wypłaconego za okres niezdolności do pracy podlegającą potrąceniu, potrąca się z przysługującego zasiłku.

Rozdział  11

Przepisy przejściowe i końcowe

102.1. Zasiłki, do których prawo powstało przed dniem 1 marca 1995 r. wypłaca się po tej dacie według dotychczasowych zasad za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy. W odniesieniu do tych zasiłków, od 1 marca 1995 r. nie ulegają zmianie zasady dotyczące prawa, wysokości, podstawy wymiaru i finansowania zasiłków.

102.2. W razie wystąpienia przerwy w niezdolności do pracy, nawet jednodniowej, zasiłki, o których mowa w pkt 1 ustala się i wypłaca według zasad obowiązujących od 1 marca 1995 r.

102.3. Jeśli po dniu 28 lutego 1995 r. następuje zmiana rodzaju pobieranego zasiłku, zasiłek do którego prawo powstało po tej dacie przysługuje na zasadach obowiązujących od 1 marca 1995 r., nawet jeśli między okresami pobierania zasiłków nie ma przerwy.

102.4. W razie powstania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego po dniu 28 lutego 1995 r., wysokość tego świadczenia ustala się uwzględniając wynagrodzenie przyjęte do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, nawet jeśli ta podstawa była ustalona według dotychczasowych zasad.

103. Tracą moc wytyczne nr 2 Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 lutego 1995 r. w sprawie niektórych zasad przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom (Dz. Urz. ZUS Nr 3, poz. 9).

104. Wytyczne wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKi

ZAŁĄCZNIK nr 1

ZAŚWIADCZENIE PRACODAWCY

POUCZENIE

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy (Dz. U. Nr 16, poz. 77) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 lutego 1995 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru i obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (Dz. U. Nr 19 poz. 95), wprowadza się niniejszy formularz.

Formularz ten w okresie przejściowym, do czasu wydania nowego wzoru zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy zwanego dalej zaświadczeniem lekarskim, zastępuje II część tego zaświadczenia wystawionego na druku MzL-4a.

W przypadku przedłożenia przez pracownika zaświadczenia lekarskiego z tytułu niezdolności do pracy powstałej po dniu 28 lutego 1995 r. przesyłając to zaświadczenie do oddziału (inspektoratu) ZUS pracodawca załącza wypełniony niniejszy formularz.

W pkt 4 należy podać informację dotyczącą pracowników uprawnionych do wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy przez okres 35 dni w ciągu roku kalendarzowego. W tym punkcie należy podać okresy niezdolności z roku kalendarzowego, którego dotyczy konkretne zaświadczenie lekarskie, za które winno być wypłacone wynagrodzenie. Należy w tym punkcie wpisać także zaświadczenie lekarskie, za które zgodnie z przepisami pracownik nie otrzymał wynagrodzenia.

Gdy pracownik zmienił zatrudnienie i w poprzednim zakładzie pracy otrzymał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, należy przedłożyć informację o treści analogicznej jak w pkt 4, dotyczącą również okresów wypłaty tego wynagrodzenia w poprzednim zakładzie pracy.

Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Dla szczególnych kategorii pracowników określonych w powołanym rozporządzeniu podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy.

W przypadku zmiany wysokości wynagrodzenia podstawę wymiaru stanowi również wynagrodzenie sprzed zmiany.

Gdy podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy należy do formularza dołączyć zaświadczenie o wynagrodzeniu z tego okresu w układzie podanym w tabeli formularza.

W przypadku gdy pracownik nie przepracował części miesiąca podanego w tabeli, należy w UWAGACH podać przyczyny nieprzepracowania całego miesiąca.

Nadmienia się, że wynagrodzenie wypłacone za okres niezdolności do pracy nie stanowi podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli w miesiącach stanowiących podstawę wymiaru zostały wypłacone składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, należy przedłożyć odpowiednią informację za jaki okres zostały one wypłacone.

W przypadku gdy między kolejnymi zaświadczeniami lekarskimi nie ma dnia przerwy, nie zachodzi konieczność wypełniania i przesyłania niniejszego formularza. Zasada ta dotyczy tego samego rodzaju zasiłku.

ZAŁĄCZNIK nr 2

ZASTĘPCZA ASYGNATA ZASIŁKOWA

ZAŁĄCZNIK nr 3

KARTA ZASIŁKOWA

ZAŁĄCZNIK nr 4

LISTA PŁATNICZA NR ...............

zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wypłaconych w miesiącu ........... 19 .... r.

¹ Ust. 3 pkt 1 zmieniony przez ust. 1 pkt 1 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

² Ust. 4 pkt 3 zmieniony przez ust. 1 pkt 1 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

³ Ust. 9 pkt 2 zmieniony przez ust. 1 pkt 2 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

⁴ Ust. 10 zmieniony przez ust. 1 pkt 3 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

⁵ Ust. 11 pkt 1 dodany przez ust. 1 pkt 4 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

⁶ Ust. 11 pkt 2 według numeracji ustalonej przez ust. 1 pkt 4 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

⁷ Ust. 12 lit. i) dodana przez ust. 1 pkt 5 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

⁸ Ust. 13 pkt 2 zmieniony przez ust. 1 pkt 2 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

⁹ Ust. 17 pkt 1 lit. a):

- zmieniona przez ust. 1 pkt 3 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

- zmieniona przez ust. 1 pkt 6 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

¹⁰ Ust. 23 pkt 2 zmieniony przez ust. 1 pkt 7 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

¹¹ Ust. 29a dodany przez ust. 1 pkt 4 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹² Ust. 29b dodany przez ust. 1 pkt 4 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹³ Ust. 52 pkt 1:

- zmieniony przez ust. 1 pkt 5 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

- zmieniony przez ust. 1 pkt 8 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

¹⁴ Ust. 62 pkt 4 zmieniony przez ust. 1 pkt 6 lit. a) wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹⁵ Ust. 62 pkt 5 dodany przez ust. 1 pkt 6 lit. b) wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹⁶ Ust. 67 pkt 1 zmieniony przez ust. 1 pkt 7 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹⁷ Ust. 83 pkt 3 zmieniony przez ust. 1 pkt 8 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

¹⁸ Ust. 83 pkt 4 dodany przez ust. 1 pkt 9 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

¹⁹ Ust. 86 pkt 1a dodany przez ust. 1 pkt 9 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

²⁰ Ust. 86 pkt 1b dodany przez ust. 1 pkt 9 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

²¹ Ust. 86 pkt 1c dodany przez ust. 1 pkt 10 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²² Ust. 88 pkt 1 zmieniony przez ust. 1 pkt 10 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

²³ Ust. 90 zmieniony przez ust. 1 pkt 11 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²⁴ Ust. 91 pkt 2 zmieniony przez ust. 1 pkt 12 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²⁵ Ust. 95 pkt 1 lit. a) zmieniona przez ust. 1 pkt 13 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²⁶ Ust. 96 lit. a) tiret drugie zmienione przez ust. 1 pkt 14 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²⁷ Ust. 97 zmieniony przez ust. 1 pkt 15 wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

²⁸ Ust. 100 pkt 1 zmieniony przez ust. 1 pkt 11 wytycznych nr 4 z dnia 11 grudnia 1996 r. (Dz.Urz.ZUS.96.11.28) zmieniających nin. wytyczne z dniem 1 stycznia 1997 r.

²⁹ Ust. 101 pkt 1 zmieniony przez ust. 1 pkt 16 lit. a) wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

³⁰ Ust. 101 pkt 2 skreślony przez ust. 1 pkt 16 lit. b) wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.

³¹ Ust. 101 pkt 3 zmieniony przez ust. 1 pkt 16 lit. c) wytycznych nr 1 z dnia 29 lipca 1997 r. (Dz.Urz.ZUS.97.8.10) zmieniających nin. wytyczne z dniem 21 sierpnia 1997 r.