Korekty wyniku finansowego za rok 1973.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1973.17.49

Akt utracił moc

Wersja od: 31 grudnia 1973 r.

INSTRUKCJA Nr 33/KS

MINISTERSTWA FINANSÓW

z dnia 15 grudnia 1973 r.

w sprawie korekt wyniku finansowego za rok 1973.

W związku z obowiązkiem dokonywania korekt wyniku finansowego ustala się, co następuje:

1. Przedsiębiorstwa oraz zakłady działające według zasad rozrachunku gospodarczego, zobowiązane do dokonywania rozliczeń wyniku finansowego, zwane dalej przedsiębiorstwami, przeprowadzają korekty wyniku finansowego, wykazanego w kompletnym i prawidłowym sprawozdaniu finansowym, sporządzonym na koniec roku 1973 według zasad określonych w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 listopada 1972 r. w sprawie ogólnych zasad rachunkowości jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr 56, poz. 300).

Przez korekty wyniku finansowego rozumie się zarówno korekty wyniku bilansowego jak i kosztów oraz dochodów; korekt tych dokonuje się wyłącznie pozaksięgowo (statystycznie).

2. Zakres korekt wyniku finansowego dokonywanych w poszczególnych przedsiębiorstwach wynika z przepisów normujących zasady gospodarki finansowej, zasady tworzenia funduszu premiowego lub innych funduszów zachęty materialnej załogi z zysku oraz zasady ustalania i stosowania cen na wyroby, roboty i usługi.

3. Korekt wyniku finansowego, zmniejszonego o zysk na uzupełniającej produkcji artykułów rynkowych - stosownie do uchwały Nr 316 Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1971 r. w sprawie podziału zysku z uzupełniającej produkcji artykułów rynkowych oraz korekty funduszu płac związanego z tą produkcją (Monitor Polski z 1972 r. Nr 6, poz. 37) dokonuje się z tytułu:

1) zysków niezależnych od działalności przedsiębiorstwa,

2) zysków nieprawidłowych, w tym również zysków nadmiernych.

4. Za zyski niezależne od działalności przedsiębiorstwa uważa się zyski powstałe na skutek wprowadzenia w stosunku do roku poprzedzającego zmian cen sprzedawanych wyrobów i taryf świadczonych usług, zmian cen zużywanych środków produkcji, taryf usług, z których przedsiębiorstwo korzysta, zmian w zakresie wysokości marż, składek na ubezpieczenia majątkowe i osobowe, stawek podatkowych, stopy procentowej, odsetek oraz zasad i norm amortyzacji jak również zmian metodologicznych i organizacyjnych.

W celu ustalenia podstawy odpisu na fundusz premiowy lub inne fundusze zachęty materialnej załogi z zysku kompensuje się zyski niezależne ze stratami niezależnymi, powstałymi z wyżej wymienionych tytułów. Kompensata może być dokonana wyłącznie do wysokości zysków niezależnych. Tak ustalona kwota zysków niezależnych podlega odprowadzeniu do budżetu Państwa. Przy ustalaniu podstawy odpisu na fundusz premiowy lub inne fundusze zachęty materialnej załogi uwzględnia się:

1) w przedsiębiorstwach, w których wprowadzono np. wynagrodzenia netto w miejsce wynagrodzeń brutto - wysokość uzyskanego dodatkowo na ten cel z rezerwy centralnej limitu funduszu płac, zwiększonego o przypadające składki na ubezpieczenia społeczne i o ew. ryczałtowy podatek od funduszu płac,

2) w przedsiębiorstwach, w których w myśl przepisów regulujących zasady tworzenia funduszu premiowego pracowników umysłowych zatrudnionych na kierowniczych i samodzielnych stanowiskach pracy podstawę odpisu na fundusz premiowy stanowił wynik finansowy, zmniejszony m. in. o odpis na fundusz zakładowy (fundusz za osiągnięcia ekonomiczne załóg, fundusz za osiągnięcia techniczne i ekonomiczne) - różnicę między ustaloną w planie techniczno-ekonomicznym na rok 1973 kwotą odpisu na fundusz zakładowy (funduszu za osiągnięcia ekonomiczne załóg, za osiągnięcia techniczne i ekonomiczne), a kwotą dokonanego za rok 1973 odpisu na zakładowy fundusz nagród. W pozostałych przedsiębiorstwach podstawę odpisu na fundusz premiowy koryguje się o wysokość nie uwzględnionego w planie techniczno-ekonomicznym odpisu - dokonanego za rok 1973 na zakładowy fundusz nagród.

5. Korekty z tytułu zysków niezależnych, o których mowa w ust. 4 dokonywane są wyłącznie w przypadku gdy spełniają one równocześnie następujące warunki:

1) stanowią tzw. urzędowe zmiany, wprowadzone przez upoważnione do tego i działające w zakresie swej właściwości rzeczowej organy administracji państwowej (Radę Ministrów, Prezydium Rządu, ministrów, Państwową Komisję Cen).

Za urzędowe zmiany uważa się również zmiany cen artykułów wytwarzanych i nabywanych w ramach kooperacji, dokonane przez zainteresowane strony po upływie dwóch lat od daty podjęcia produkcji tych artykułów po raz pierwszy,

2) nastąpiły w danym roku gospodarczym w toku realizacji planu,

3) nie zostały uwzględnione w wiążących przedsiębiorstwo wskaźnikach odpisów z zysku na fundusz premiowy pracowników umysłowych zatrudnionych na kierowniczych i samodzielnych stanowiskach pracy lub inne fundusze zachęty materialnej załogi (w planie techniczno-ekonomicznym na rok 1973).

Nie koryguje się wyniku finansowego o:

- urzędowe zmiany uwzględnione we wskaźnikach odpisów z zysku na fundusz premiowy lub inne fundusze zachęty materialnej (w planie techniczno-ekonomicznym na rok 1973),

- zmiany cen sprzedaży, skompensowane zmianą stawek podatku obrotowego lub dotacjami przedmiotowymi bądź różnicami budżetowymi (dotyczy dostawców),

- zmiany cen sprzedaży mające charakter indywidualny spowodowane np. stosowaniem cen na nowe i szczególnie atrakcyjne wyroby, uzyskaniem znaku jakości, zaliczeniem wyrobu do innej grupy nowoczesności, sezonową zmianą cen sprzedaży, zmianą wysokości cen transakcyjnych lub dopłat do tych cen,

- zmiany kierunków i struktury sprzedaży i związane z tym zmiany poziomu cen, marż, wysokości różnic budżetowych itp.,

- zmiany wywołane różnicami, wynikającymi ze zmienionej struktury zużycia materiałów, ze zmienionych źródeł zakupu materiałów i usług oraz zakresu kooperacji, z sezonowych wahań cen zakupu, ze zmiany wysokości cen transakcyjnych importowanych materiałów i ew. dopłat do tych cen, ze zmiany wielkości i struktury zatrudnienia oraz funduszu płac, ze zmiany norm zużycia, z odmiennego wykorzystania urządzeń itp.,

- zmiany wysokości narzutów na fundusze specjalnego przeznaczenia, na koszty utrzymania jednostki nadrzędnej, na porozumienie branżowe itp.,

- dodatkowe odsetki lub bonifikaty odsetek od kredytów, pobrane lub udzielone przez bank,

- skutki całkowitego zwolnienia od podatku od wynagrodzeń ze stosunku pracy i związanego z tym podwyższenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz wprowadzenia ryczałtowego podatku od funduszu płac w części niepokrytej z rezerwy centralnej limitu funduszu płac.

6. Zysk niezależny uzyskany ze sprzedanej produkcji, a wywołany urzędowymi zmianami cen oraz zmianami metodologicznymi, oblicza się jako iloczyn różnicy między cenami, stawkami, taryfami itp. obowiązującymi dotychczas i nowo obowiązującymi oraz ilości rzeczywistego zużycia, dotyczącego sprzedanej produkcji i usług lub sprzedaży za okres od dnia wprowadzenia zmiany w życie do końca roku. W przypadku gdy obliczenie skutków poszczególnych urzędowych zmian cen i metodologicznych lub wyliczenie ich dla produkcji sprzedanej byłoby powiązane ze szczególnymi trudnościami, dopuszczalne jest za zgodą jednostki nadrzędnej dokonywanie tych obliczeń metodami uproszczonymi np. wskaźnikowo.

Korekty wyniku finansowego z tytułu urzędowych zmian cen i zmian metodologicznych ustala się odrębnie dla poszczególnych tytułów zmian, za które uważa się wszystkie zmiany objęte jedną decyzją w sprawie zmiany cen lub jednym zarządzeniem albo instrukcją.

7. Zyski nieprawidłowe obejmują zyski osiągnięte na skutek nieprzestrzegania przez przedsiębiorstwo zasad prawidłowej gospodarki, a w szczególności:

1) pogarszania jakości produkcji w stosunku do obowiązujących norm, standardów lub receptur (ust. 8),

2) stosowania niewłaściwych cen, taryf itp. jak również realizowania zysków nadmiernych (ust. 9),

3) innych działań podejmowanych ze szkodą dla interesu społecznego (ust. 10).

Zysk nieprawidłowy zgłoszony przez samo przedsiębiorstwo łącznie z rocznym sprawozdaniem finansowym, obejmujący także zyski nieprawidłowe, ujawnione przez organy kontroli w ciągu roku a dotyczące okresu objętego rocznym sprawozdaniem finansowym ustala się w wysokości 100% tego zysku. Natomiast zysk nieprawidłowy ujawniony po złożeniu rocznego sprawozdania finansowego przez jednostkę nadrzędną, w tym także przez działających na jej zlecenie dyplomowanych biegłych księgowych lub osoby badające sprawozdanie finansowe w trybie nadzoru, przez organy kontroli zewnętrznej, bank lub terenowy organ administracji państwowej prezydium rady narodowej - ustala się w wysokości 150% tego zysku. Zyski nieprawidłowe ustalone przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa, uważa się za ujawnione przez jednostkę nadrzędną. Zyski nieprawidłowe ujawnione przez przedstawicieli banku lub terenowego organu administracji państwowej po dacie zatwierdzenia sprawozdania finansowego oraz zyski nieprawidłowe ujawnione przez inne organy kontroli, uważa się za ujawnione przez inne organy aniżeli jednostka nadrzędna. Kwotę zysku nieprawidłowego podlegającą podwyższeniu o 50% na skutek ujawnienia zysków nieprawidłowych przez wymienione wyżej organy ustala się jako różnicę między sumą zysków nieprawidłowych ostatecznie ustaloną przez jednostkę nadrzędną, a sumą zysków nieprawidłowych zgłoszoną przez przedsiębiorstwo.

O łączną kwotę zysków nieprawidłowych zmniejsza się podlegający podziałowi wynik finansowy.

8. Pogorszenie jakości sprzedanej produkcji w stosunku do obowiązujących norm, standardów i receptur (ust. 7 pkt 1) ustala się na podstawie zgłaszanych przez odbiorców reklamacji oraz odpowiednich protokółów Państwowej Inspekcji Handlowej, Biura Znaku Jakości i innych organów kontroli, jak również w drodze analizy dotrzymywania obowiązujących przedsiębiorstwo receptur i standardów. W toku tej analizy należy ustalić, czy przedsiębiorstwo nie dokonało nieekwiwalentnej pod względem wartości użytkowej (np. odżywczej, smakowej) zamiany surowca względnie czy nie nastąpiły zmiany (lub zaniechanie) opakowania, obniżające estetykę lub stopień zabezpieczenia produktów.

Nie uwzględnia się przy korekcie tych przypadków pogorszenia jakości, które zostało przez dostawcę usunięte lub zrekompensowane zaliczeniem wyrobów do niższych gatunków bądź udzieleniem odbiorcom odpowiednich bonifikat lub opustów.

Korektę ustala się w wysokości zysku osiągniętego na skutek pogorszenia jakości sprzedanych wyrobów tj. zysku z tytułu różnicy cen sprzedaży i kwotą zaoszczędzonych kosztów, zmniejszonego o kary umowne zapłacone odbiorcom z tego tytułu.

9. Za przypadki niewłaściwego stosowania cen, taryf itp. jak również realizowania zysków nadmiernych (ust. 7 pkt 2) uważa się:

1) dostarczenie odbiorcom mniejszych niż to wynika z faktur lub standardów ilości produktów, jeżeli nadpłata z tego tytułu nie została zwrócona odbiorcy,

2) stosowanie cen sprzedaży wyższych od obowiązujących np. na skutek nieuzasadnionego doliczenia odbiorcom kosztów zakupu i kosztów sprzedaży przy zbywaniu zapasów nadmiernych i zbędnych, nie zbonifikowania odbiorcom objętych ceną sprzedaży kosztów transportu wyrobów (towarów) w przypadku przewozu tych wyrobów (towarów) na koszt odbiorcy, nie zbonifikowania odbiorcy zużycia materiałów, odpadków itp., stanowiących jego własność, pobierania cen uwzględniających przyznanie znaku jakości mimo utraty tego prawa, pobieranie cen niezatwierdzonych we właściwym trybie - jeżeli nadpłata nie została zwrócona odbiorcy.

Na równi z cenami obowiązującymi traktuje się niezatwierdzone ceny, po których dokonywano sprzedaży, jeżeli we właściwym czasie, nie później jednak niż do końca roku sprawozdawczego, przedsiębiorstwo zgłosiło wniosek o ich zatwierdzenie powołanym organom lecz nie uzyskało takiej decyzji do dnia badania sprawozdania finansowego.

Nie narusza to trybu opodatkowania, określonego w § 12 ust. 2 uchwały Nr 257 Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 1968 r. w sprawie podatku obrotowego od jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr 35, poz. 244).

Zysk nieprawidłowy, o którym mowa wyżej, ustala się jako iloczyn ilości wyrobów, materiałów itp., sprzedanych po niewłaściwych cenach i różnicy między rzeczywiście pobraną ceną a prawidłową ceną jednostkową. W razie, gdy przedsiębiorstwo nie produkuje już wyrobów danego rodzaju, a cena na te wyroby nie została zatwierdzona we właściwym trybie lub jeżeli przedsiębiorstwo do końca roku sprawozdawczego nie zgłosiło we właściwym trybie wniosku o zatwierdzenie ceny na sprzedane wyroby, wówczas zysk nieprawidłowy ze sprzedaży tych wyrobów ustala się jako różnicę między kwotą rzeczywistego zysku osiągniętego na sprzedaży tej produkcji, a kwotą zysku obliczoną od rzeczywistego kosztu własnego sprzedanych wyrobów według stawki procentowej, zysku, obowiązującej przy kalkulacji cen dla danej grupy wyrobów,

3) zyski na dokonanej przez przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego i elektrotechnicznego sprzedaży:

a) wyrobów zaliczonych do grupy nowoczesności "C", niewycofanych z produkcji mimo upływu terminów ustalonych w świadectwach dopuszczenia wyrobów do produkcji lub w programach wycofania z produkcji (§ 2 ust. 1 zarządzenia Nr 55 Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 czerwca 1969 r. w sprawie usprawnienia prac nad wycofaniem z produkcji wyrobów przemysłu maszynowego i elektrotechnicznego technicznie przestarzałych zaliczonych do grupy nowoczesności "C" - Monitor Polski Nr 25, poz. 191); nie dotyczy to jednak zysków ze sprzedaży wyrobów, zaliczonych do grupy nowoczesności "C", na eksport oraz na specjalne żądania odbiorców krajowych,

b) wyrobów według niezmienionych cen fabrycznych, właściwych dla grupy nowoczesności "A" lub "B" mimo, że wyroby te utraciły prawo zaliczania ich do tych grup nowoczesności; nie dotyczy to jednak przypadków gdy przy ustalaniu cen fabrycznych zastosowano - bez względu na grupę nowoczesności - jednolitą stawkę zysku.

Za zysk nieprawidłowy, w przypadkach, o których mowa w pkt a), uważa się całkowity zysk osiągnięty ze sprzedaży tych wyrobów. Za zysk nieprawidłowy, o którym mowa w pkt b), uważa się iloczyn różnicy między wysokością zysku, przysługującą dla wyrobów grupy nowoczesności "A" i "B" lub "B" i "C" obliczoną od kwoty zysku ustalonej w kalkulacji, stanowiącej podstawę ustalenia ceny i ilości sprzedanej po terminie utraty prawa zaliczania wyrobów do grup nowoczesności "A" lub "B".

Zwraca się uwagę, że do wyrobów grupy nowoczesności "A" zalicza się wyłącznie te wyroby, dla których wystawiono świadectwa dopuszczenia do produkcji z określonym terminem ważności (§ 1 ust. 1 i 3 zarządzenia Nr 49 Przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki i Prezesa Centralnego Urzędu Jakości i Miar z dnia 1 września 1970 r. w sprawie oceny poziomu technicznego wyrobów przemysłowych i dopuszczenia ich do produkcji oraz § 2 ust. 1 zarządzenia Nr 14 Ministra Przemysłu Maszynowego i Ministra Przemysłu Ciężkiego z dnia 19 lipca 1971 r. w sprawie dalszego usprawnienia oceny poziomu technicznego wyrobów i dopuszczenia ich do produkcji),

4) nadmierny zysk osiągnięty na sprzedaży na zewnątrz jak i na własne potrzeby artykułów nietypowych w rozumieniu § 6 uchwały Nr 38 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 1971 r. w sprawie cen artykułów nietypowych i opłat za nietypowe usługi (roboty) przemysłowe wykonywane na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej oraz cen w systemie generalnych dostaw dla odbiorców krajowych (Monitor Polski Nr 17, poz. 122). Zysk nadmierny oblicza się jako różnicę między kwotą zysku faktycznie osiągniętego na sprzedaży artykułów nietypowych (usług) a kwotą zysku obliczoną od rzeczywistego kosztu własnego sprzedanych artykułów nietypowych (usług) według stawki procentowej przyjętej w kalkulacji, a odpowiadającej procentowi zysku ustalonemu zgodnie z przepisami § 4 powołanej wyżej uchwały - powiększonemu o 1/3 wysokości tej stawki.

Obliczenie zysku nadmiernego przeprowadza się w odniesieniu do każdego zamówienia lub jego części, dla których opracowano indywidualną kalkulację wstępną (planową) i ustalono odrębną cenę a nie np. w odniesieniu do każdej sztuki wyprodukowanego artykułu ani ogółu artykułów produkcji nietypowej. Obliczenie zysku nadmiernego w odniesieniu do nietypowych usług, których koszt według kalkulacji wstępnej nie przekracza 5.000 zł może być przeprowadzone łącznie dla grup jednorodnych lub podobnych zleceń za dany rok. Nie ustala się zysku nadmiernego, jeżeli cena nietypowej maszyny lub urządzenia (1 sztuki) jest niższa od 10.000 zł, bądź wartość innych wyrobów nietypowych objętych jednym zamówieniem (w ciągu roku) jest niższa od 50.000 zł. Jeżeli zysk nadmierny, powstały przy sprzedaży nietypowych maszyn i urządzeń wynosi co najmniej 500 zł od jednego zamówienia lub jego części, wówczas zgodnie z § 7 ust. 1 powołanej uchwały podlega on zwrotowi zamawiającemu w przepisanym trybie, a o jego wysokość zmniejsza się obroty z tytułu sprzedaży, w związku z czym o zyski te nie koryguje się wyniku finansowego. Zmniejszenia z tytułu zysku wykonawca nietypowych maszyn i urządzeń obowiązany jest wykazać w księgach rachunkowych tego roku, w którym nastąpiło wykonanie dostawy. Dotyczy to także tych przypadków, gdy do końca tego roku polecenie przelewu zysku nadmiernego na rzecz odbiorcy (zamawiającego) nie zostało jeszcze zrealizowane lub nie upłynął jeszcze termin sporządzania kalkulacji wynikowej kosztu własnego. Zysk nadmierny niższy od kwoty 500 zł w odniesieniu do jednego zamówienia na maszyny i urządzenia lub jego części zalicza się do zysku prawidłowego. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio do zysków nadmiernych, osiągniętych na nieobjętej cennikami produkcji pomocniczej przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego, sprzedawanej na zewnątrz.

Nie należy uważać za artykuły nietypowe, o których mowa w powołanej wyżej uchwale, artykułów i usług wykonywanych na potrzeby ludności ani też artykułów przeznaczonych na eksport stosownie do uchwały Nr 267 Rady Ministrów z dnia 13 października 1972 r. w sprawie zasad i trybu ustalania oraz zasad stosowania cen artykułów i usług przeznaczonych na eksport pochodzących z importu - (Monitor Polski Nr 52, poz. 274 i z 1973 r. Nr 27, poz. 168),

5) nadmierny zysk osiągnięty na artykułach wytwarzanych w ramach kooperacji przemysłowej, o którym mowa w § 14 ust. 1 uchwały Nr 37 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 1971 r. w sprawie cen zbytu artykułów wykonywanych przez jednostki gospodarki uspołecznionej w ramach kooperacji przemysłowej (Monitor Polski Nr 17, poz. 121).

Zysk nadmierny oblicza się jako różnicę między kwotą zysku faktycznie osiągniętego na sprzedanych wyrobach, wytworzonych w ramach umów kooperacyjnych, a kwotą zysku obliczoną od rzeczywistego kosztu własnego sprzedanych artykułów kooperacyjnych według stawki procentowej przyjętej w kalkulacji (§ 4 i 5 powołanej uchwały) powiększonej o 1/3 wysokości tej stawki.

Nie ustala się zysku nadmiernego jeżeli wartość dostawy kooperacyjnej objęta jedną umową w ciągu roku jest niższa od 50.000 zł. Jedną umową powinny być w zasadzie objęte wszystkie artykuły wykonywane dla jednego odbiorcy, których produkcja w danym roku jest kontynuowana, a przynajmniej te które wchodzą w skład jednego wyrobu finalnego,

6) nadmierny zysk osiągnięty na pracach badawczych, o którym mowa w § 10 ust. 5 uchwały Nr 21 Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1972 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek badawczych (Monitor Polski Nr 9, poz. 59) wykonanych zarówno przez jednostki badawcze jak też pozostałe przedsiębiorstwa, stosownie do zarządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 19 lipca 1972 r. w sprawie ogólnych warunków zawierania umów o prace badawcze i umów związanych z wdrożeniem wyników tych prac oraz zasad wydawania zleceń przez jednostki nadrzędne (Monitor Polski Nr 40, poz. 219). Zysk nadmierny oblicza się jako różnicę między kwotą zysku faktycznie osiągniętego na sprzedaży prac badawczych, a kwotą zysku obliczoną według stawki procentowej przyjętej w kalkulacji wstępnej powiększonej o 30% (§ 10 ust. 2 powołanej uchwały).

Do należnych zamawiającemu zwrotów zysku nadmiernego na pracach badawczych, których całkowity koszt wykonania według kalkulacji wstępnej, po wyłączeniu kosztów specjalnych, przekracza 100.000 zł stosuje się zasady zwrotów zysków nadmiernych, powstałych przy sprzedaży nietypowych maszyn i urządzeń.

10. Dalsze korekty (ust. 7 pkt 3) powinny być dokonywane po wnikliwej analizie każdego poszczególnego przypadku i stwierdzeniu, że działanie takie spowodowało osiągnięcie zysku ze szkodą dla interesu społecznego.

W szczególności wyłącza się z wyniku finansowego:

1) nieprawidłowy zysk osiągnięty w rezultacie zagospodarowania zapasów zdeprecjonowanych, jeśli zdeprecjonowaną część wartości zapasów odpisano na fundusz statutowy w roku sprawozdawczym lub w latach poprzedzających rok sprawozdawczy,

2) nieuzasadnioną oszczędność nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy, o ile taki tytuł zysków nieprawidłowych przewidują przepisy normujące zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstwa np. uchwała Nr 176 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie gospodarki finansowej państwowych przedsiębiorstw, kombinatów i zjednoczeń przemysłowych oraz budowlano-montażowych, objętych planowaniem centralnym (Monitor Polski z 1971 r. Nr 26, poz. 166) oraz uchwała Nr 53 Rady Ministrów z dnia 9 marca 1973 r. w sprawie gospodarki finansowej objętych planowaniem terenowym państwowych przedsiębiorstw przemysłowych, budowlanych, usług rolniczych i gospodarki komunalnej oraz ich zjednoczeń (Monitor Polski Nr 14, poz. 85).

Za nieuzasadnioną oszczędność nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy uważa się różnicę między zarezerwowanymi na te cele w planie techniczno-ekonomicznym przedsiębiorstwa środkami, a rzeczywiście poniesionymi kosztami. Jeżeli jednak w terminie wyznaczonym dla złożenia sprawozdania finansowego rada zakładowa przedsiębiorstwa stwierdzi na piśmie, że nie zgłasza zastrzeżeń do gospodarki środkami zarezerwowanymi na cele bezpieczeństwa i higieny pracy, a kontrole warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, przeprowadzone przez właściwe organy nie ujawniły istotnych zaniedbań, wówczas nie jest uzasadnione dokonywanie korekty nawet w tym przypadku, gdyby w zakresie nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy osiągnięte zostały pewne oszczędności w stosunku do planu.

Odpis pisma rady zakładowej należy przesłać właściwemu terenowo inspektorowi pracy.

W przypadkach uzasadnionych specyfiką branżową - właściwe ministerstwa mogą określić również inne rodzaje zysków nieprawidłowych niż wymienione w niniejszej instrukcji.

11. Wyłącznie w drodze odpowiednich zapisów księgowych dokonuje się korekty z tytułu przypadających na rzecz budżetu Państwa:

1) 50% równowartości wyniku przeceny zapasów nieprawidłowych, nie ujawnionych w trakcie inwentaryzacji lub nie przecenionych w terminie 3-ch miesięcy od daty ujawnienia takich zapasów (§ 5 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 31 marca 1972 r. w sprawie zapasów nieprawidłowych, podlegających bieżącej przecenie i zasad rozliczania skutków tej przeceny - Monitor Polski Nr 23, poz. 134);

2) 50% zysku nadmiernego osiągniętego z produkcji nietypowych maszyn i urządzeń, jeżeli zysk nadmierny nie został zwrócony zamawiającemu w ciągu 3-ch miesięcy od daty wykonania dostawy (uchwała Nr 38 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 1971 r. w sprawie cen artykułów nietypowych i opłat za nietypowe usługi (roboty) przemysłowe wykonywane na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej oraz cen w systemie generalnych dostaw dla odbiorców krajowych - Monitor Polski Nr 17, poz. 122).

Nie uważa się za zysk nieprawidłowy:

- nadwyżek inwentaryzacyjnych ujawnionych przy inwentaryzacji składników majątkowych,

- zysków powstałych w wyniku zagospodarowania zapasów zbędnych i nadmiernych, w tym także zapasów zdeprecjonowanych, jeżeli w latach ubiegłych skutki deprecjacji tych zapasów obciążały wyniki przedsiębiorstwa lub fundusz ryzyka i przeceny,

- nadwyżki zysków nad stratami nadzwyczajnymi,

- zysków powstałych na skutek zatwierdzenia we właściwym trybie dla sprzedanych wyrobów innych cen, aniżeli przyjęte do planu techniczno-ekonomicznego (ust. 9 pkt 2).

12. Przepisy instrukcji stosuje się odpowiednio przy weryfikacji wyników działalności jednostek i organizacji gospodarczych, wprowadzających kompleksowe zasady systemu ekonomiczno-finansowego, z tym, że o ile zatwierdzone dla danej organizacji gospodarczej zasady funkcjonowania nie stanowią inaczej - wówczas:

1) korekty z tytułu zysków niezależnych dokonywane są wyłącznie dla obliczenia podstawy odpisów na fundusz premiowy pracowników umysłowych zatrudnionych na kierowniczych i samodzielnych stanowiskach pracy; zyski te nie podlegają odprowadzeniu do budżetu Państwa,

2) nie mają zastosowania przepisy ust. 4, dotyczące różnicy między odpisem na fundusz zakładowy, a odpisem na zakładowy fundusz nagród,

3) jednostką nadrzędną upoważnioną do wydawania zgody na dokonywanie korekt z tytułu urzędowych zmian cen, taryf itd. metodami uproszczonymi (ust. 6) jest właściwy minister,

4) nie uważa się za zysk nadmierny zysku osiągniętego na artykułach wytwarzanych w ramach kooperacji przemysłowej, o którym mowa w ust. 9, pkt 5 o ile artykuły te dostarczane są innym jednostkom wchodzącym w skład danej organizacji gospodarczej, przy czym organizacja ta (zjednoczenie) ustala łączny wynik finansowy i następnie dokonuje rozliczeń z tytułu jego podziału w sposób scentralizowany, obejmując tymi rozliczeniami zgrupowane w niej jednostki,

5) za zysk nieprawidłowy uważa się również kwoty premii podwyższone o przypadające od tych premii składki na ubezpieczenia społeczne i inne narzuty należne za IV kwartał 1972 r. pracownikom umysłowym niezaliczonym do personelu kierowniczego o ile nie zostały zarachowane w ciężar kosztów 1973 r. lub uwzględnione we wskaźnikach podziału wyniku finansowego, oraz składki na ubezpieczenia społeczne personelu kierowniczego od premii za IV kwartał 1973 r.

Przedmiotem korekt jest bądź wynik finansowy całego zjednoczenia, wprowadzającego kompleksowe zasady systemu ekonomiczno-finansowego, bądź wyniki finansowe poszczególnych przedsiębiorstw zgrupowanych w tym zjednoczeniu, w zależności od tego czy rozliczeń z budżetem Państwa z tytułu podatku od funduszu premiowego dokonuje zjednoczenie jako całość, czy też odrębnie zgrupowane w tym zjednoczeniu przedsiębiorstwa.

Dokonywanie korekty wyniku finansowego zjednoczenia jako całości nie zwalnia od weryfikacji rocznych sprawozdań finansowych i ustalania zysków niezależnych i nieprawidłowych przedsiębiorstw w nim zgrupowanych. Zyski nieprawidłowe ustala się w wysokości 150% tych zysków nieprawidłowych, które zostały ujawnione po złożeniu rocznego sprawozdania finansowego przez zjednoczenie lub przedsiębiorstwo dokonujące rozliczeń z budżetem Państwa z tytułu podatku od funduszu premiowego. Zjednoczenie rozliczające się z budżetem Państwa może przy ustalaniu zysków nieprawidłowych zgrupowanych w nim przedsiębiorstw stosować zasady określone w ust. 7 z tym, że podwyżka o 50% zysku nieprawidłowego tych przedsiębiorstw nie podlega rozliczeniu przez zjednoczenie z budżetem Państwa.

13. W odniesieniu do państwowych przedsiębiorstw handlowych i przemysłu gastronomicznego, podległych i nadzorowanych przez Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług przepisy instrukcji, dotyczące korekt wyniku finansowego mają odpowiednie zastosowanie do zysków nieprawidłowych powstałych na działalności produkcyjnej i gastronomicznej (ust. 7-10) z tym, że przy ustalaniu zysku nieprawidłowego nie stosuje się podwyżki o 50% w wypadkach, o których mowa w ust. 7.

14. Przepisy instrukcji dotyczą odpowiednio jednostek spółdzielczych stosujących zasady gospodarki finansowej określone w uchwale Nr 183 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych (Monitor Polski z 1971 r. Nr 33, poz. 213 oraz z 1973 r. Nr 15, poz. 94), w zakresie zysków osiągniętych z działalności przemysłowej, budowlanej, usługowej (z wyłączeniem usług świadczonych przez spółdzielczość mieszkaniową) i gastronomicznej, prowadzonej na zasadach pełnego i pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego z tym, że:

1) nie mają zastosowania przepisy, dotyczące: korekty wyniku finansowego o zysk na uzupełniającej produkcji artykułów rynkowych (ust. 3), z tytułu różnicy między odpisami na fundusz zakładowy i na zakładowy fundusz nagród (ust. 4), zysku nieprawidłowego osiągniętego przez przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego i elektrotechnicznego a także osiągniętego na pracach badawczych (ust. 9 pkt 3 i 6);

2) nieuzasadnione oszczędności nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy (ust. 10 pkt 2) traktuje się jako zyski niezależne; pozostają one - po potrąceniu przypadającego podatku dochodowego - w spółdzielni do wykorzystania w roku następnym na sfinansowanie nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy.

W przypadku nie wykorzystania tych zysków w roku następnym ich równowartość podlega przekazaniu na scentralizowany fundusz rozwoju jako zysk niezależny;

3) zyski niezależne - po potrąceniu przypadającego podatku dochodowego - odprowadzane są na scentralizowany fundusz rozwoju; jeżeli zysk niezależny przekracza kwotę czystej nadwyżki, wówczas jest on odprowadzany do wysokości czystej nadwyżki;

4) zasada podwyższania zysków nieprawidłowych, nie zgłoszonych przez samą spółdzielnię (ust. 7) stosuje się jedynie do zysków nadmiernych, o których mowa w ust. 9 pkt 4), 5) i 6);

5) zyski nieprawidłowe odprowadzane są do budżetu centralnego za pośrednictwem właściwych terenowych organów administracji państwowej. O kwoty zysku nieprawidłowego zmniejsza się zysk bilansowy stanowiący podstawę obliczenia podatku dochodowego. Jeżeli zysk nieprawidłowy przekracza kwotę zysku bilansowego wówczas jest odprowadzany w wysokości zysku bilansowego.

Zyski nieprawidłowe ujawnione w toku weryfikacji sprawozdania finansowego przez dyplomowanych biegłych księgowych lub osoby badające w trybie nadzoru uważane są za zgłoszone przez spółdzielnię;

6) 50% równowartości wyniku przeceny zapasów nieprawidłowych (ust. 11 lit. a) rozlicza się z funduszem zasobowym lub spółdzielczym funduszem rozwoju (§ 1 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 8 czerwca 1973 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie zapasów nieprawidłowych podlegających bieżącej przecenie i zasad rozliczania skutków tej przeceny - Monitor Polski Nr 27, poz. 172).

Nie stanowi zysku nieprawidłowego w spółdzielniach inwalidów zrzeszonych w Związku Spółdzielni Inwalidów - zysk powstały na skutek uzyskania ulg w podatku obrotowym.

15. Korekty wyniku finansowego należy ująć w zestawieniu, w którym wykazuje się:

1) wynik bilansowy,

2) zyski niezależne,

3) straty niezależne,

4) nadwyżkę zysków niezależnych nad stratami niezależnymi (ust. 4),

5) korekty z tytułu płac i odpisów na zakładowy fundusz nagród,

6) zyski nieprawidłowe,

7) wynik stanowiący podstawę odpisów na fundusz premiowy i inne fundusze zachęty materialnej załogi.

8) kwotę zysków nieprawidłowych i ew. niezależnych podlegających odprowadzeniu do budżetu Państwa.

Zyski i straty niezależne oraz zyski nieprawidłowe należy ująć według poszczególnych tytułów korekt, ze wskazaniem ich charakteru. Zestawienie, o którym mowa po podpisaniu przez dyrektora przedsiębiorstwa (prezesa spółdzielni) i głównego księgowego przesyła się wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym jednostce nadrzędnej, właściwemu dla danego przedsiębiorstwa terenowemu organowi administracji państwowej oraz oddziałowi banku finansującemu działalność przedsiębiorstwa.

16. W razie stwierdzenia istotnych zaniedbań i uchybień w przeprowadzaniu korekt wyniku finansowego, należy wyciągnąć odpowiednie konsekwencje w stosunku do dyrektora przedsiębiorstwa (prezesa spółdzielni) i głównego księgowego.

W przypadku gdy jednostka nadrzędna stwierdzi, że osoby badające sprawozdanie finansowe nie dopełniły obowiązku prawidłowej weryfikacji korekt wyniku finansowego, dokonywanych przez przedsiębiorstwo, w szczególności co do merytorycznego i formalnego uzasadnienia, kompletności ujęcia, poprawności wyliczeń korekt, należy w stosunku do osób badających sprawozdanie w trybie nadzoru wyciągnąć konsekwencje służbowe, zaś w stosunku do dyplomowanych biegłych księgowych - zawiadamiać Ministerstwo Finansów.

17. Przepisy instrukcji nie dotyczą przedsiębiorstw objętych uchwałą Nr 86 Rady Ministrów z dnia 3 maja 1971 r. w sprawie gospodarki finansowej państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej oraz zjednoczeń podległych Ministrowi Rolnictwa lub przez niego nadzorowanych (Monitor Polski Nr 29, poz. 184).

18. Traci moc instrukcja Nr Nr 29/KS z dnia 16 listopada 1972 r. w sprawie korekt wyniku finansowego (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 12, poz. 35).