Klasyfikacja skazanych oraz organizacja, zakres działania i tryb postępowania komisji penitencjarnych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MS.1989.5.38

Akt utracił moc
Wersja od: 1 października 1989 r.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 30 listopada 1989 r.
w sprawie klasyfikacji skazanych oraz organizacji, zakresu działania i trybu postępowania komisji penitencjarnych

Na podstawie art. 212 § 1 kodeksu karnego wykonawczego zarządza się, co następuje:
I. Podział skazanych na grupy klasyfikacyjne i oznaczanie rygorów
§  1.
1.
Celem klasyfikacji jest tworzenie warunków prawidłowego doboru metod i środków oddziaływania penitencjarnego w zależności od osobowości skazanych i potrzeb wychowawczych, zapobieganie ich wzajemnej demoralizacji oraz kształtowanie środowiska wychowawczego w zakładzie karnym.
2.
Skazanych zalicza się do odpowiednich grup klasyfikacyjnych oraz podgrup klasyfikacyjnych odpowiadających rygorom i kieruje do właściwych zakładów karnych.
§  2.
1.
Klasyfikacji podlegają skazani po uprawomocnieniu się wyroku.
2.
Klasyfikacji podlegają także tymczasowo aresztowani po upływie 14 dni od wyroku sądu pierwszej instancji, jeżeli sąd, do dyspozycji którego pozostają, nie postanowi inaczej.
§  3.
Przy podejmowaniu decyzji w sprawie klasyfikacji bierze się pod uwagę dane zawarte w szczególności w:
1)
podlegającym wykonaniu wyroku sądu lub orzeczeniu uprawnionego organu administracji państwowej,
2)
zawiadomieniu o skazaniu przez sąd pierwszej instancji oraz postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu,
3)
informacji o uprzedniej karalności,
4)
informacjach dotyczących osoby skazanego przesłanych przez sąd,
5)
teczce informacyjnej recydywisty,
6)
informacjach przekazanych z zakładu poprawczego lub wychowawczego,
7)
aktach skazanego,
8)
orzeczeniu psychologiczno-penitencjarnym,
9)
orzeczeniu lekarskim o stanie zdrowia skazanego,
10)
innych dokumentach dotyczących skazanego, pozostających w dyspozycji zakładu karnego lub aresztu śledczego.
§  4.
1.
Określone w § 76 ust. 1 regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności, zwanego dalej "regulaminem", grupy klasyfikacyjne: dorosłych nierecydywistów, dorosłych recydywistów oraz młodocianych, oznacza się odpowiednio symbolami "P", "R" i "M".
2.
Podgrupy klasyfikacyjne odpowiadające rygorowi obostrzonemu oznacza się odpowiednio symbolami "P-1", "R-1" i "M-1", odpowiadające rygorowi zasadniczemu - symbolami "P-2", "R-2" i "M-2", a odpowiadające rygorowi złagodzonemu - symbolami "P-3", "R-3" i "M-3".
3.
Podgrupy klasyfikacyjne odpowiadające rygorom: zasadniczemu i złagodzonemu w razie kierowania skazanych do ośrodka pracy oznacza się dodatkowo symbolem "o", a do zakładu karnego zwykłego - symbolem "z".
4.
Podgrupy klasyfikacyjne skazanych, o których mowa w § 95 ust. 3 i § 104 regulaminu, oznacza się dodatkowo symbolem "r".
5.
Podgrupy klasyfikacyjne skazanych skierowanych do zakładu karnego przejściowego oznacza się dodatkowo symbolem "zp".
6.
Podgrupy klasyfikacyjne ukaranych, o których mowa w § 133 regulaminu, oznacza się dodatkowo symbolem "u".
7.
Podgrupy klasyfikacyjne skazanych na karę aresztu wojskowego oznacza się dodatkowo symbolem "w".
§  5.
1.
W przypadku, gdy skazany ma odbyć kolejno dwie lub więcej kar pozbawienia wolności orzeczonych za przestępstwa umyślne:
1)
bierze się pod uwagę łącznie okoliczności związane z wszystkimi tymi przestępstwami, mogące mieć wpływ na klasyfikację,
2)
skazanego zalicza się do grupy klasyfikacyjnej "R", jeżeli chociażby jedno z przestępstw zostało popełnione w warunkach określonych w art. 60 kodeksu karnego.
2.
W przypadku, gdy skazany ma odbywać kolejne dwie lub więcej kar pozbawienia wolności za przestępstwa umyślne i nieumyślne, nie podlegających łączeniu, karę za przestępstwo nieumyślne odbywa się na zasadach określonych w § 106 regulaminu.
§  6.
Jeżeli zajdą zmiany okoliczności mających wpływ na klasyfikację, niezwłocznie dokonuje się ponownej klasyfikacji.

II. Kierowanie skazanych do zakładów karnych zwykłych, ośrodków pracy i zakładów karnych przejściowych

§  7.
1.
Przy kierowaniu skazanych do zakładów karnych należy uwzględniać, iż do ośrodka pracy nie mogą być kierowani skazani:
1)
przeciwko którym toczy się postępowanie w innej sprawie, a organ, do dyspozycji którego pozostają, zastosował tymczasowe aresztowanie,
2)
co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, iż zamierzają dokonać ucieczki,
3)
nie poddający się wpływom wychowawczym lub demoralizująco oddziałujących na innych skazanych,
4)
których stan zdrowia nie pozwala na osadzenie ich w ośrodku.
2.
Do ośrodka pracy nie mogą być również kierowani skazani:
1)
za przestępstwa określone w art. 122-133, 136 § 1, art. 138 § 1, art. 142 w związku z art. 136 § 1 i art. 138 § 1, art. 148 § 1, art. 155 § 1, art. 158 § 3, art. 168, 176, 210, 220, 234 § 2 kodeksu karnego,
2)
których zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w chwili popełnienia przestępstwa w znacznym stopniu ograniczona,
3)
poszukiwani listem gończym w związku z przestępstwem, za które odbywają orzeczoną karę,
4)
za usiłowanie bądź dokonanie ucieczki z zakładu karnego,
5)
wobec których stosowano szczególne środki leczniczo-wychowawcze,
6)
mający obywatelstwo państwa obcego lub nie mający żadnego obywatelstwa

- chyba że za skierowaniem do takiego ośrodka przemawiają wyniki badań osobopoznawczych, a zwłaszcza podatność skazanego na resocjalizację i krytyczny stosunek do popełnionego przestępstwa.

§  8.
1.
Skazani odbywający karę w ośrodkach pracy powinni być przenoszeni do odpowiednich zakładów karnych zwykłych, w szczególności gdy:
1)
bezzasadnie odmawiają wykonywania pracy lub podjęcia nauki,
2)
organizują grupy skazanych bez zgody administracji zakładu karnego lub są ich przywódcami,
3)
spożywają alkohol albo środki odurzające lub psychotropowe,
4)
zamierzają dokonać ucieczki,
5)
spowodowali poważne zakłócenie ustalonego porządku,
6)
popełnili czyn mający znamiona przestępstwa.
2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio wobec skazanych przebywających w zakładach karnych przejściowych, przy czym wniosek w sprawie przeniesienia do właściwego zakładu karnego składa się do sądu penitencjarnego.

III. Rozmieszczanie skazanych w zakładzie karnym

§  9.
1.
Skazanych w zakładzie karnym rozmieszcza się uwzględniając podział na grupy i podgrupy klasyfikacyjne.
2.
Przy rozmieszczaniu skazanych w zakładzie karnym uwzględnia się ponadto w szczególności:
1)
potrzeby oddziaływania wychowawczego,
2)
konieczność zapobiegania wzajemnej demoralizacji,
3)
stan zdrowia i zdolność do pracy,
4)
czas i rodzaj zatrudnienia oraz potrzeby kształcenia,
5)
konieczność zapewnienia bezpieczeństwa skazanym i innym osobom,
6)
potrzebę utrzymania porządku w zakładzie karnym.
3.
Skazanych dzieli się na grupy wychowawcze, których liczebność powinna być dostosowana do potrzeb wychowawczych i możliwości zakładu karnego.
4.
Łączenie skazanych zakwalifikowanych do różnych grup i podgrup klasyfikacyjnych dopuszczalne jest podczas pracy, nauki, zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych oraz zorganizowanych praktyk i posług religijnych, jeżeli względy resocjalizacyjne nie stoją temu na przeszkodzie.
5.
Skazanych przebywających w zakładach karnych dla wymagających stosowania szczególnych środków leczniczo-wychowawczych rozmieszcza się z uwzględnieniem również potrzeb leczniczych.
6.
Przy rozmieszczaniu skazanych w szpitalach, izbach chorych i oddziałach odwykowych należy uwzględniać przede wszystkim wskazania lekarskie, a w miarę możliwości również zasady określone w ust. 1 i 2.

IV. Organizacja, zakres działania i tryb postępowania komisji penitencjarnych

§  10.
1.
W zakładach karnych i aresztach działają komisje penitencjarne, zwane dalej "komisjami", powoływane przez naczelnika zakładu karnego lub aresztu śledczego, zwanego dalej "naczelnikiem".
2.
Naczelnik może powołać w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, w zależności od potrzeb, kilka komisji.
3.
Naczelnik, powołując komisję, określa jej szczegółowe zadania, imienny skład członków komisji, stałe i dodatkowe terminy posiedzeń, tryb rozpatrywania spraw oraz osoby odpowiedzialne za ich przygotowanie.
4.
Komisja może być również powołana przez naczelnika w oddziale zewnętrznym zakładu karnego lub aresztu śledczego.
§  11.
1.
W skład komisji wchodzą:
1)
jako przewodniczący - naczelnik lub jego zastępca,
2)
jako członkowie - nie mniej niż trzech powołanych imiennie przez naczelnika funkcjonariuszy zakładu karnego lub aresztu śledczego z działów: penitencjarnego, ewidencji i zatrudnienia oraz ochrony, jak również kierownik oddziału zewnętrznego w przypadku, o którym mowa w § 10 ust. 4, a w zakładzie karnym dla odbywających karę aresztu wojskowego ponadto oficer kierujący całością szkolenia wojskowego.
2.
Naczelnik może powołać w skład komisji również innych funkcjonariuszy albo pracowników zakładu karnego lub aresztu śledczego, zwłaszcza spośród personelu specjalistycznego.
3.
W posiedzeniu komisji uczestniczy funkcjonariusz lub pracownik zakładu karnego lub aresztu śledczego, będący przełożonym skazanego, co do którego złożył wniosek o wydanie decyzji lub opinii.
4.
Naczelnik wyznacza spośród członków komisji jej sekretarza.
§  12.
Naczelnik zaprasza do udziału w posiedzeniu komisji - z głosem doradczym - przedstawicieli działających przy zakładzie karnym: społecznej rady penitencjarnej, rady pedagogicznej szkoły, przedsiębiorstwa, a także instytucji i organizacji, których statuty przewidują udzielanie pomocy skazanym lub ich rodzinom, albo inne osoby, które ze względu na swoje kwalifikacje, działalność naukową, zawodową lub społeczną mogą przyczynić się do realizacji zadań komisji.
§  13.
1.
Komisja podejmuje decyzje w sprawach:
1)
klasyfikacji skazanych,
2)
zatrudniania skazanych,
3)
kierowania skazanych do nauczania w szkołach i na kursach,
4)
kierowania skazanych dorosłych nierecydywistów do zakładów karnych dla młodocianych na podstawie § 96 regulaminu.
2.
Komisja wyraża opinie w sprawach:
1)
ustalania kierunków działalności penitencjarnej na podstawie oceny wyników oddziaływań resocjalizacyjnych i atmosfery wychowawczej,
2)
dokonywania odstępstw, o których mowa w § 132 regulaminu,
3)
udzielenia skazanemu po raz pierwszy nagrody w postaci zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru na czas nie przekraczający 5 dni,
4)
wniosków o skierowanie skazanych do zakładu karnego przejściowego,
5)
wystąpienia do sądu penitencjarnego o zmianę rodzaju zakładu karnego lub rygoru wykonywania kary, jeżeli sąd penitencjarny jest jedynie właściwy do wydania postanowienia w tym przedmiocie,
6)
wniosków o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
3.
Komisja dokonuje ocen postępów skazanych w resocjalizacji. Wyraża także opinie w sprawach przekazanych jej przez naczelnika.
4.
Decyzje i opinie dotyczące indywidualnych spraw skazanych wymienionych w ust. 1 i ust. 2 pkt 3-7 komisja podejmuje lub wyraża w ich obecności i po ich wysłuchaniu.
§  14.
W zakresie czynności, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 1, komisja:
1)
kwalifikuje skazanych do grup klasyfikacyjnych i rygorów oraz kieruje ich do odpowiednich zakładów karnych, w tym również przenosi do rygoru łagodniejszego lub surowszego,
2)
kieruje skazanych do zakładów karnych dla wymagających stosowania szczególnych środków leczniczo-wychowawczych na podstawie orzeczenia psychologiczno-penitencjarnego.
§  15.
1.
W zakresie czynności, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 2, komisja:
1)
kieruje skazanych do zatrudnienia,
2)
ustala rodzaj i miejsce pracy,
3)
określa system dozoru skazanych zatrudnionych na zewnątrz zakładu karnego,
4)
podwyższa lub obniża należność za pracę,
5)
wycofuje skazanych z zatrudnienia.
2.
Skazanych zatrudnia się na zewnątrz zakładu karnego według zasadniczego, zmniejszonego i patrolowego systemu dozoru oraz bez dozoru.
§  16.
W zakresie czynności, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 3, komisja:
1)
określa rodzaj i kierunek nauczania oraz wskazuje zakład karny, do którego należy skazanego skierować,
2)
decyduje o zmianie rodzaju lub kierunku nauczania,
3)
wycofuje skazanych z nauczania.
§  17.
W zakresie czynności, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 4, komisja kieruje przede wszystkim skazanych pierwszy raz odbywających karę pozbawienia wolności, z wyłączeniem odbywających karę za przestępstwa:
1)
określone w art. 122-133 i 148 § 1 kodeksu karnego,
2)
zgwałcenia i czynów nierządnych,
3)
przeciwko rodzinie, opiece i młodzieży, z wyjątkiem skazanych z art. 186 kodeksu karnego.
§  18.
1.
W zakresie czynności, o których mowa w § 13 ust. 3, komisja dokonuje oceny postępów skazanego w resocjalizacji na podstawie oceny wychowawcy, dokumentacji osobopoznawczej oraz po wysłuchaniu skazanego, a skazanych uczniów również na podstawie oceny rady pedagogicznej szkoły działającej przy zakładzie karnym lub areszcie śledczym.
2.
Postępy skazanych w resocjalizacji poddaje się ocenom w okresach, o których mowa w § 91 regulaminu, ponadto przed:
1)
zmianą decyzji w sprawach klasyfikacji,
2)
wystąpieniem o umieszczenie w zakładzie karnym przejściowym lub przed przeniesieniem do tego zakładu,
3)
udzieleniem po raz pierwszy nagrody w postaci zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru na czas nie przekraczający 5 dni,
4)
upływem terminu, po którym może nastąpić warunkowe przedterminowe zwolnienie.
§  19.
1.
Decyzje i opinie komisji podejmowane są większością głosów w głosowaniu jawnym. W przypadku równości głosów, decyduje głos przewodniczącego. Członek komisji może zaznaczyć swoje zdanie odrębne wraz z jego uzasadnieniem.
2.
Decyzje i opinie sporządza się na piśmie wraz z uzasadnieniem i zamieszcza w aktach skazanych oraz doręcza w formie wyciągu właściwym działom zakładu karnego.
§  20.
Jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze decyzje i opinie komisji podaje się do wiadomości ogółu skazanych.
§  21.
Komisja zakładu karnego, do którego skazany został przeniesiony z innego zakładu, niezwłocznie zapoznaje się z decyzją dotyczącą klasyfikacji i w razie stwierdzenia oczywistego błędu, dokonuje jej zmiany.
§  22.
Jeżeli sędzia penitencjarny uchylił decyzję komisji, sprawę rozpatruje komisja ponownie.
§  23.
Przepisy zarządzenia stosuje się odpowiednio do osób, co do których zastosowano środki przewidziane w:
1)
art. 1053-1059 kodeksu postępowania cywilnego,
2)
art. 244 § 2 kodeksu postępowania karnego,
3)
art. 45 i 46 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 31, poz. 137 z późniejszymi zmianami);

podgrupę klasyfikacyjną tych osób oznacza się także dodatkowo symbolem "u".

§  24.
Traci moc zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 lutego 1974 r. w sprawie klasyfikacji skazanych oraz organizacji, zakresu działania i trybu postępowania komisji penitencjarnych (Dz. Urz. Min. Sprawiedl. Nr 4, poz. 13).
§  25.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania, z mocą od dnia 1 października 1989 r.