Ewidencja zakładowej działalności socjalnej przedsiębiorstw państwowych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1971.4.7

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1974 r.

INSTRUKCJA Nr 8/KS

z dnia 31 stycznia 1971 r.

w sprawie ewidencji zakładowej działalności socjalnej przedsiębiorstw państwowych.

Na podstawie § 14 ust. 1 uchwały Nr 180 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie funduszu socjalnego w przedsiębiorstwach państwowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 297) ustala się następujące zasady ewidencji kosztów i dochodów zakładowej działalności socjalnej oraz rozliczeń usług, świadczonych przez komórki działalności operacyjnej na rzecz zakładowej działalności socjalnej.

I.

KLASYFIKACJA I OGÓLNE ZASADY EWIDENCJI ZAKŁADOWEJ DZIAŁALNOŚCI SOCJALNEJ.

1. W zakres zakładowej działalności socjalnej wchodzą rodzaje działalności określone w § 3 ust. 2 uchwały Nr 180 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie funduszu socjalnego w przedsiębiorstwach państwowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 297), zwanej dalej "uchwałą Nr 180", a w szczególności działalność dotycząca prowadzenia domów wczasowych, ośrodków turystycznych oraz wypoczynku niedzielnego i świątecznego, placówek kulturalno-oświatowych, (domy kultury, kluby, świetlice), urządzeń sportowych, obiektów wczasowych dla dzieci, młodzieży (kolonie), przedszkoli, świetlic dziecięcych, żłobków i innych urządzeń opieki nad dziećmi i młodzieżą, ośrodków sanatoryjnych.

2. Koszty i dochody zakładowej działalności socjalnej ujmuje się wstępnie na koncie 561 "Zakładowa działalność socjalna".

Zgromadzone na tym koncie koszty (obroty strony Winien) i dochody (obroty strony Ma) przenosi się pod datą 31 grudnia każdego roku na nowoutworzone konto 871 "Fundusz socjalny".

Saldo Ma konta 871 oznacza nadwyżkę dochodów nad kosztami, przeznaczoną do wykorzystania w następnym roku. Natomiast saldo Winien tego konta oznacza nadwyżkę kosztów nad dochodami.

Nadwyżka ta podlega, zgodnie z § 11 uchwały Nr 180 w całości lub części pokryciu z premii potrącanej pracownikom odpowiedzialnym za przekroczenie. Powoduje to księgowanie:

Winien 252 "Rozliczenie premii pracowników umysłowych" Ma 871 "Fundusz socjalny"

Pozostałość nadwyżki kosztów nad dochodami podlega pokryciu dochodami zakładowej działalności socjalnej w roku następnym.

W ciągu roku saldo konta 871 wykazuje się w bilansie łącznie z saldem konta 561.

Ewidencję szczegółową do konta 871 stanowią urządzenia ewidencyjne prowadzone do konta 561.

3. Sposób prowadzenia ewidencji szczegółowej do konta 561 powinien umożliwić ustalenie struktury kosztów i dochodów dla każdego z rodzajów działalności, o których mowa w ust. 1, i innych działalności, które będą przez przedsiębiorstwa prowadzone w ramach zakładowej działalności socjalnej.

Przy dokonywaniu zapisów na koncie 561 obowiązuje zasada zachowania czystości obrotów.

4. Środki trwałe, przedmioty nietrwałe oraz inne składniki majątku stanowiące wyposażenie obiektów zakładowej działalności socjalnej wyodrębnia się jedynie w ewidencji szczegółowej w sposób umożliwiający ustalenie majątku przedsiębiorstwa służącego poszczególnym rodzajom zakładowej działalności socjalnej oraz według osób odpowiedzialnych za ten majątek. Środki pieniężne zakładowej działalności socjalnej gromadzi się na rachunku rozliczeniowym przedsiębiorstwa.

5. Zjednoczenia (jednostki równorzędne), które gromadzą środki funduszu socjalnego, zgodnie z § 7 i § 8 uchwały Nr 180, ewidencjonują otrzymane od przedsiębiorstw, organizacji społecznych lub budżetu środki na odpowiednim koncie analitycznym do konta 139 "Inne środki pieniężne, a równowartość tych środków - na koncie 879 "Inne fundusze specjalne" (konta analityczne "Scentralizowany fundusz socjalny" i "Rezerwa funduszu socjalnego")

6. Tworzone na podstawie § 7 ust. 3 i § 10 ust. 2 i 3 uchwały Nr 180 zakłady działające na pełnym wewnętrznym lub ograniczonym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym, prowadzące wspólnie urządzenia socjalne dla przedsiębiorstw, kombinatów lub zjednoczeń prowadzą ewidencją kosztów i dochodów według zasad ustalonych w niniejszej instrukcji.

II. ¹

 (uchylona)

III. ²

 (uchylona)

IV.

PRZEPISY SZCZEGÓLNE DLA ZAKŁADOWEJ DZIAŁALNOŚCI SOCJALNEJ

Przepisy szczególne określają sposób rozbudowy niektórych pozycji kosztów i dochodów, określonych w dz. II i III, w odniesieniu do wybranych rodzajów zakładowej działalności socjalnej.

1. Sposób ujęcia w ewidencji szczegółowej kosztów i dochodów placówek kulturalno-oświatowych (domów kultury, klubów i świetlic) powinien umożliwić ustalenie kosztów i dochodów poszczególnych płatnych imprez i widowisk organizowanych przez te placówki.

2. W ewidencji szczegółowej kosztów ośrodków sanatoryjnych wydziela się z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" następujące pozycje:

1) "Artykuły spożywcze" - obejmującą wartość artykułów zużytych na wyżywienie kuracjuszy i personelu,

2) "Leki" - obejmującą wartość medykamentów, błon rentgenowskich, chemikalii i odczynników laboratoryjnych itp., zużytych na leczenie kuracjuszy,

3) "Zużycie przedmiotów nietrwałych" - obejmującą zużycie wyposażenia ośrodków sanatoryjnych (łóżka, materace, stoły, krzesła, bielizna pościelowa i stołowa, zastawa stołowa, sprzęt kuchenny i laboratoryjny itp.).

3. W ewidencji analitycznej ośrodków wypoczynkowych należy wydzielić: ośrodki wypoczynkowe i turystyczne o niepełnym zakresie usług oraz ośrodki wypoczynkowe o pełnym zakresie usług.

W ewidencji szczegółowej kosztów i dochodów ośrodków wypoczynkowych (do których nie zalicza się wczasów dla dzieci i młodzieży tj. kolonii) wydziela się z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" następujące pozycje:

1) "Artykuły spożywcze" - obejmującą wartość artykułów zużytych na wyżywienie wczasowiczów i personelu,

2) "Zużycie przedmiotów nietrwałych" - obejmującą zużycie wyposażenia ośrodków wypoczynkowych i turystycznych (łóżka, materace, stoły, krzesła, bielizna pościelowa, zastawa stołowa, sprzęt kuchenny, turystyczny, sportowy itp.).

V.

EWIDENCJA USŁUG O CHARAKTERZE BYTOWYM, OBCIĄŻAJĄCYCH KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

1. Do usług o charakterze bytowym obciążających koszty działalności operacyjnej zwanych dalej "usługami bytowymi" zalicza się działalność określoną w § 12 uchwały Nr 180, to jest usługi w zakresie zakładowych domów mieszkalnych, domów zbiorowego zakwaterowania (hoteli robotniczych i kwater wynajętych), szkół zawodowych przyzakładowych, internatów, stołówek i bufetów, ośrodków służby zdrowia, gospodarki rolnej i zakładów usługowych, jak również wydatki na stypendia i praktyki studenckie.

Koszty i dochody związane ze świadczeniem usług bytowych ujmuje się na koncie 562 "Usługi bytowe" według zasad określonych w dz. I-IV instrukcji z uwzględnieniem następujących zmian:

1) Do kosztów usług bytowych zalicza się dopłaty na rzecz wyspecjalizowanych jednostek świadczących zastępczo określony rodzaj usług bytowych (np. prowadzenie stołówek, administrowanie domami mieszkalnymi), a do dochodów - zyski przekazywane przez jednostki wyspecjalizowane stosownie do zawartych umów.

2) W przypadku rozliczania kosztów i dochodów usług bytowych w czasie, księgowania na koncie 562 dokonuje się w korespondencji z kontem 450 - "Rozliczenia między okresowe kosztów" lub 889 "Dochody przyszłych okresów".

3) Wynik finansowy, stanowiący różnicę między zgromadzonymi na koncie 562 kosztami a dochodami, po uwzględnieniu stanów produkcji niezakończonej, przenosi się okresowo na konto 555 "Koszty ogólnozakładowe", za pośrednictwem konta 409 "Koszty niematerialne" (pozycja analityczna "Koszty usług bytowych"). W przedsiębiorstwach nie prowadzących kont zespołu 4 różnicę, o której wyżej mowa, przenosi się bezpośrednio na konto 450, a następnie na odpowiednie konto kosztów w zespole 5 lub 7, jako koszty ogólne. W ciągu roku można obciążać koszty ogólne kalkulowanym wynikiem finansowym usług bytowych w korespondencji z kontem 450 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów". W przypadku takim różnica między rzeczywistym a kalkulowanym wynikiem finansowym usług bytowych wykazywana jest jako saldo konta 450 - "Rozliczenia międzyokresowe kosztów". Na koniec roku konto to nie może jednak wykazywać salda z tego tytułu. Konto 562 może wykazywać saldo odpowiadające wyłącznie wartości produkcji niezakończonej.

4) Z dochodów z tytułu usług bytowych należy wydzielić:

- w pozycji "Opłaty osób i jednostek organizacyjnych" - utargi stołówek i bufetów, dochody ze sprzedaży wyrobów i usług, oraz zwrot kosztów za remonty lokatorskie,

- w pozycji "Pozostałe dochody" - wartość produktów przekazanych do magazynu, wartość przychówka i przyrostu wagi inwentarza żywego, produktów zużytych w momencie ich pozyskania (ewidencjonowane pod datą przychodu do magazynu względnie pod datą ustalenia przyrostu wagi i wartości inwentarza żywego - według zasad stosowanych w przedsiębiorstwach rolnych).

5) Jeżeli określone rodzaje usług bytowych są prowadzone w formie zakładów budżetowych, jednostek budżetowych, albo też część kosztów (np. osobowych) finansowana jest ze środków budżetowych (np. zakładowa przemysłowa służba zdrowia) wówczas do kosztów usług bytowych zalicza się tylko te koszty, które stosownie do obowiązujących przepisów, są finansowane ze środków obrotowych przedsiębiorstwa.

2. W ewidencji poszczególnych rodzajów usług bytowych należy zapewnić wyodrębnienie następujących pozycji kosztów i dochodów:

1) Zakładowe domy mieszkalne:

a) W ewidencji szczegółowej kosztów i dochodów zakładowych domów mieszkalnych posiadających własną kotłownię centralnego ogrzewania, wydziela się w ewidencji szczegółowej koszty i dochody:

– domów mieszkalnych,

– kotłowni centralnego ogrzewania.

b) W ewidencji szczegółowej kosztów domów mieszkalnych wydziela się:

z pozycji "Płace i ubezpieczenia społeczne":

- płace i ubezpieczenia społeczne pracowników zatrudnionych przy remontach i konserwacji budynków mieszkalnych,

z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych":

- wartość materiałów zużytych na remonty i konserwacje budynków mieszkalnych.

Nie zalicza się do kosztów utrzymania domów mieszkalnych podatku lokalowego, w odniesieniu do którego przedsiębiorstwo jest jedynie inkasentem, a nie podatnikiem.

Sposób ujęcia kosztów domów mieszkalnych w ewidencji szczegółowej powinien również umożliwiać ustalenie kosztów tzw. dodatkowych usług odpłatnych, pod którym to pojęciem rozumie się:

- dostarczanie (z własnych lub obcych urządzeń) centralnego ogrzewania, ciepłej wody, energii elektrycznej itd.,

- utrzymanie dźwigów (wind),

- remonty lokatorskie (drobne naprawy i odnawianie lokali, wykonywane na zlecenie najemców).

c) W ewidencji szczegółowej kosztów kotłowni wydziela się z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" pozycję "Paliwo".

d) W ewidencji szczegółowej dochodów domów mieszkalnych wydziela się z pozycji "Opłaty osób i jednostek organizacyjnych" następujące pozycje:

– dochody z tytułu czynszów za lokale mieszkalne,

– dochody z tytułu czynszów i innych opłat za lokale użytkowe (niemieszkalne),

– dochody za dodatkowe usługi odpłatne.

Za lokal mieszkalny uważa się każdy lokal użytkowany na cele mieszkalne, a za lokal użytkowy - każdy lokal stanowiący przedmiot najmu, wykorzystywany na cele niemieszkalne, tj. na cele przemysłowe, usługowe, handlowe, kulturalno-oświatowe, biurowe, magazynowe itp. (w tym również lokale zajmowane dla potrzeb działalności operacyjnej lub dla potrzeb innych wyodrębnionych ewidencyjnie rodzajów zakładowej działalności socjalnej lub bytowej, jeżeli lokale te mieszczą się w zakładowych domach mieszkalnych).

e) Za dochody własnej kotłowni uważa się również kwoty obciążające użytkowników, odpowiadające równowartości poniesionych w danym okresie kosztów tejże kotłowni.

2) Domy zbiorowego zakwaterowania:

a) Do kosztów i dochodów domów zbiorowego zakwaterowania zalicza się koszty i dochody hoteli robotniczych, zlokalizowanych zarówno w trwałych obiektach (domach), jak i przystosowanych lub wynajmowanych na te cele kwaterach, oraz koszty i dochody Domów Młodego Robotnika.

Nie zalicza się do kosztów i dochodów domów zbiorowego zakwaterowania kosztów i dochodów internatów zawodowych szkół przyzakładowych.

b) Z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" wydziela się odrębną pozycję "Zużycie przedmiotów nietrwałych", obejmującą zużycie wyposażenia domów zbiorowego zakwaterowania (łóżka, materace, sienniki, bieliznę, pościel, stoły, krzesła itp.).

3) Stołówki i bufety:

a) Do kosztów i dochodów stołówek i bufetów zalicza się również koszty i dochody przystołówkowego tuczu trzody chlewnej,

b) W ewidencji szczegółowej kosztów wydziela się z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" następujące pozycje:

– "Towary i artykuły spożywcze" - obejmującą wartość towarów i artykułów spożywczych (w tym także artykułów poubojowych z tuczu przy zakładowego) zużytych (sprzedanych) w stołówkach i bufetach,

– "Zużycie przedmiotów nietrwałych" - obejmujące zużycie wyposażenia stołówek i bufetów (zastawa i bielizna stołowa, odzież specjalna, sprzęt kuchenny itp.).

c) W ewidencji szczegółowej dochodów wydziela się z pozycji "Opłaty osób i jednostek organizacyjnych"

następujące pozycje:

– odpłatność za posiłki,

– utargi bufetów.

d) Wydane nieodpłatnie - stosownie do obowiązujących przepisów posiłki określonym kategoriom pracowników działalności operacyjnej przedsiębiorstwa wycenia się według cen tych posiłków i księguje jako dochody z tytułu sprzedaży (poz. "Odpłatność za posiłki") w ciężar kosztów działalności operacyjnej) np. konto 408 "Inne koszty materialne").

e) Dochody z przychówka oraz z przyrostu na wadze trzody chlewnej z tuczu przystołówkowego ujmuje się w ewidencji szczegółowej w pozycji "Pozostałe dochody".

4) Zawodowe szkoły przyzakładowe:

a) Ewidencję szczegółową kosztów i dochodów należy prowadzić odrębnie dla każdego typu szkoły (zasadnicze szkoły zawodowe, technika lub licea zawodowe, szkoły mistrzów itp.).

Nie zalicza się do kosztów i dochodów zawodowych szkół przyzakładowych kosztów i dochodów warsztatów szkolnych (np. zużycia surowców, płac uczniów, płac pracowników prowadzących praktyczną naukę zawodu).

b) Pozycja "Płace i ubezpieczenia społeczne" obejmuje wyłącznie wynagrodzenia wraz z ubezpieczeniami społecznymi pracowników administracyjnych i obsługowych, pokrywane ze środków przedsiębiorstwa (wynagrodzenia pracowników pedagogicznych, prowadzących teoretyczną naukę zawodu są pokrywane ze środków budżetu państwa).

c) W ewidencji szczegółowej kosztów internatów wydziela się z pozycji "Materiały, paliwo i zużycie przedmiotów nietrwałych" odrębną pozycję "Artykuły spożywcze", obejmującą wartość artykułów zużytych na wyżywienie wychowanków i personelu.

5) Gospodarka rolna:

W gospodarce rolnej prowadzonej w większym rozmiarze wydziela się w ewidencji szczegółowej:

- koszty i dochody produkcji roślinnej,,

- koszty i dochody produkcji zwierzęcej,

- koszty wspólne gospodarki rolnej.

6) Zakłady usługowe:

Ewidencja szczegółowa kosztów i dochodów zakładów usługowych powinna być prowadzona odrębnie dla każdego rodzaju działalności usługowej (szewstwo, krawiectwo, pralnictwo, fryzjerstwo itp.) ewentualnie według osób odpowiedzialnych za kierownictwo poszczególnych punktów. Ponadto należy prowadzić ewidencję powierzonych materiałów i przedmiotów.

7) Stypendia i praktyki:

Ewidencja szczegółowa kosztów (ewentualnie dochodów) stypendiów i praktyk powinna umożliwić wyodrębnienie tych dwóch pozycji. Ponadto ewidencja szczegółowa stypendiów powinna być prowadzona według poszczególnych stypendystów.

VI.

PRZEPISY KOŃCOWE

1. Koszty i dochody działalności ujmowanej do końca roku 1970, jako tzw. "Inna działalność pozaoperacyjna" (lub "Pozostała działalność pozaoperacyjna") można zakwalifikować zależnie od ich charakteru do zakładowej działalności socjalnej lub do produkcji pomocniczej (np. pralnie zakładowe, wytwórnie wody sodowej).

2. Zasady ewidencji kosztów i dochodów działających przy przedsiębiorstwach państwowych zakładów budżetowych (np. przedszkola, żłobki, kolonie przyzakładowe) określa okólnik Nr KS 5/68 z dnia 30 kwietnia 1968 r. w sprawie szczegółowych zasad księgowej ewidencji wykonania zadań budżetowych przez państwowe jednostki organizacyjne działające według zasad rozrachunku gospodarczego (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 5, poz. 11) z uwzględnieniem zmian określonych w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1971 r. w sprawie klasyfikacji dochodów i wydatków budżetu centralnego i budżetów terenowych (Monitor Polski nr 5, poz. 33).

3. Przez określenie "działalność socjalno-bytowa" użyte w § 5 ust. 4 uchwały nr 176 z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie gospodarki finansowej państwowych przedsiębiorstw, kombinatów i zjednoczeń przemysłowych oraz budowlano-montażowych objętych planowaniem centralnym (Monitor Polski Nr 40, poz. 293), § 1 pkt 1 uchwały nr 178 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie oprocentowania środków trwałych przedsiębiorstw państwowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 295) rozumie się zakładową działalność socjalną, o której mowa w działach I-IV instrukcji oraz usługi bytowe, o których mowa w dziale V instrukcji.

4. Traci moc okólnik Nr KS 5/65 z dnia 23 stycznia 1965 r. w sprawie ewidencji kosztów i dochodów działalności pozaoperacyjnej przedsiębiorstw państwowych (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 2, poz. 7).

5. Zasady ewidencji ustalone w niniejszej instrukcji obowiązują od dnia 1 stycznia 1971 r.

¹ Część II uchylona przez § 8 pkt 5 instrukcji nr 30/KS z dnia 30 listopada 1973 r. (Dz.Urz.MF.1973.16.45) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 1 stycznia 1974 r.

² Część III uchylona przez § 8 pkt 5 instrukcji nr 30/KS z dnia 30 listopada 1973 r. (Dz.Urz.MF.1973.16.45) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 1 stycznia 1974 r.