"Tymczasowe zasady sprawdzania zdatności statków powietrznych budowanych w pojedynczych egzemplarzach".

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.ULC.2005.7.27

Akt obowiązujący

Wersja od: 8 lipca 2005 r.

OBWIESZCZENIE

PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO

z dnia 8 lipca 2005 r.

w sprawie "Tymczasowych zasad sprawdzania zdatności statków powietrznych budowanych w pojedynczych egzemplarzach"

Na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 2 i 5 ustawy - Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112, z 2003 r. Nr 210, poz. 2036 oraz z 2004 r. Nr 54, poz. 535, Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1002, Nr 172, poz. 1805, Nr 173, poz. 1808 i Nr 273, poz. 2703) oraz w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie przepisów technicznych o zdatności do lotu statków powietrznych kategorii specjalnej (Dz. U. Nr 124, poz. 1037) ogłasza się "Tymczasowe zasady sprawdzania zdatności statków powietrznych budowanych w pojedynczych egzemplarzach", stanowiące załącznik do niniejszego obwieszczenia.

ZAŁĄCZNIK

TYMCZASOWE ZASADY SPRAWDZANIA ZDATNOŚCI STATKÓW POWIETRZNYCH BUDOWANYCH W POJEDYNCZYCH EGZEMPLARZACH

Rozdział  1.

Przepisy ogólne

§ 1. Niniejsze przepisy stosuje się do statków powietrznych spełniających kryteria określone w Aneksie II rozporządzenia nr 1592/2002/WE z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA).

§ 2. Statki powietrzne spełniające wymagania niniejszych zasad mogą być dopuszczone do eksploatacji w kategorii specjalnej.

§ 3. Zasady przeznaczone są dla osób podejmujących budowę, odbudowę oraz wprowadzanie do eksploatacji statków powietrznych w pojedynczych egzemplarzach lub w ograniczonej liczbie egzemplarzy w warunkach amatorskich lub przez małe firmy projektujące, produkujące, obsługujące lub naprawiające sprzęt lotniczy.

§ 4. Niniejsze zasady określają:

1) ogólne wymagania techniczne oraz tryb sprawdzania i uznawania zdatności do lotu samolotów, szybowców i motoszybowców;

2) tryb wydawania pozwoleń na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej lub równoważnego dokumentu;

3) zasady prowadzenia nadzoru nad budową lub odbudową statków powietrznych;

4) zasady przeprowadzania prób w locie;

5) zasady projektowania, produkcji, naprawy i obsługi technicznej statków powietrznych.

§ 5. Szczegółowe wymagania techniczne dla statków powietrznych kategorii specjalnej określa indywidualnie Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, zwany dalej "Prezesem Urzędu", na podstawie przepisów budowy odpowiednich dla danej kategorii statku powietrznego, tj. zgodnie z wydanymi przez Dyrektora Wykonawczego EASA na podstawie rozporządzenia 1592/2002/WE przepisami certyfikacyjnymi: CS-22 (Szybowce i motoszybowce), CS-VLA (Bardzo lekkie samoloty), CS-23 (Samoloty kategorii normalnej, użytkowej, akrobacyjnej i transportu lokalnego), CS-25 (Samoloty duże), CS-27 (Wiropłaty małe) i CS-VLR (Bardzo lekkie wiropłaty).

§ 6. W odniesieniu do innych statków powietrznych, określonych w Aneksie II rozporządzenia nr 1592/2002/WE, w szczególności balonów, sterowców i wiatrakowców szczegółowe wymagania techniczne i tryb sprawdzania i uznawania zdatności do lotu określane są indywidualnie przez Prezesa Urzędu.

Rozdział  2.

Wymagania dla statków powietrznych kategorii specjalnej

§ 7. Maksymalna dopuszczalna masa w locie nie może przekraczać:

1) dla samolotów z silnikami posiadającymi certyfikat typu lub zatwierdzenie według CS-22, Podczęść H "Silniki" - wartości określonej przepisami budowy CS-VLA, CS-23, CS-25 lub innymi równoważnymi przepisami;

2) dla samolotów z silnikami nieposiadającymi certyfikatu typu lub zatwierdzenia według CS-22, Podczęść H "Silniki"- 750 kg;

3) dla szybowców i dla motoszybowców - wartości określonej przepisami budowy CS-22 lub innymi równoważnymi przepisami;

4) dla pozostałych kategorii statków powietrznych, a w szczególności: balonów, śmigłowców i wiatrakowców - maksymalna masa do startu i lądowania powinna być zgodna z obowiązującymi przepisami budowy dla danej kategorii lub podlega uzgodnieniu z Prezesem Urzędu;

5) dla ultralekkich samolotów maksymalna masa powinna być zgodna z przepisami w sprawie wymagań zdatności ultralekkich samolotów.

§ 8. Jeżeli szczegółowe przepisy techniczne dla poszczególnych kategorii nie stanowią inaczej, maksymalna masa statku powietrznego (z wyposażeniem niezbędnym) powinna być tak ustalona, aby zapewniała możliwość zabrania załogi o masie nie mniejszej niż 80 kg na osobę. W przypadku statków powietrznych dopuszczonych do wykonywania akrobacji masa załogi wliczana do masy maksymalnej w locie nie może być mniejsza niż 90 kg na osobę (członek załogi ze spadochronem).

§ 9. Moc silników samolotu powinna być dobrana tak, aby zapewnić na wysokości H = 0 m MAW wznoszenie gwarantujące spełnienie wymagań odnoszących się do danej kategorii statku powietrznego. Próbę silnika należy prowadzić przy maksymalnej masie płatowca i przy mocy startowej silnika, a pomiar należy rozpocząć w momencie uzyskania ustalonego wznoszenia.

§ 10. Minimalne wymagane wyposażenie statku powietrznego obejmuje:

1) dla wszystkich statków powietrznych - czteropunktowe pasy bezpieczeństwa;

2) dla samolotów i motoszybowców:

- ścianę ogniową i elementy izolujące zespół napędowy od pozostałej konstrukcji,

- prędkościomierz,

- wysokościomierz,

- busolę magnetyczną,

- obrotomierz,

- wskaźnik ciśnienia i temperatury oleju (dla silników ze smarowaniem obiegowym),

- wskaźnik ilości paliwa dla każdego zbiornika (jeżeli kontrola ilości paliwa jest możliwa wyłącznie na ziemi, to musi być ustalony odpowiedni równoważny sposób informacji),

- wskaźnik ilości oleju,

- wskaźnik temperatury głowic dla silników chłodzonych powietrzem (o ile konieczność zabudowy wskaźników wynika z rozwiązań konstrukcyjnych lub z próby chłodzenia);

Uwagi:

1. W przypadku szybowców wyposażonych w silniki przeznaczone wyłącznie do przeprowadzania startów ograniczenie zakresu wymaganych przyrządów kontroli pracy silnika powinno być każdorazowo uzgodnione z Prezesem Urzędu.

2. W przypadku płatowców bezkabinowych lub o ograniczonym czasie trwania lotu, zakres wymaganego wyposażenia może być ograniczony i wymaga każdorazowego uzgodnienia z Prezesem Urzędu.

3) dla szybowców:

- prędkościomierz,

- wysokościomierz;

4) dla pozostałych statków powietrznych zakres minimalnego wymaganego wyposażenia wymaga uzgodnienia z Prezesem Urzędu.

§  11.

1. W celu zebrania niezbędnych doświadczeń i umożliwienia oceny zdatności konstrukcji do normalnego użytkowania, każdy dopuszczony po raz pierwszy do lotu typ statku powietrznego powinien wylatać minimum:

1) 75 godzin - w przypadku samolotów i motoszybowców wyposażonych w silniki nieposiadające certyfikatu typu lub zatwierdzenia według CS-22, Podczęść H "Silniki";

2) 50 godzin - w przypadku samolotów i motoszybowców wyposażonych w silniki lotnicze posiadające certyfikat typu lub zatwierdzenie według CS-22, Podczęść H "Silniki";

3) 10 godzin - w przypadku szybowców.

2. Ilość niezbędnych godzin prób w locie dla innych statków powietrznych uzgadnia się z Prezesem Urzędu.

Uwagi:

1. O ile silnik nieposiadający certyfikatu typu lub zatwierdzenia według CS-22, Podczęść H "Silniki" ma być dopuszczony do użytku na konkretnym płatowcu w oparciu o wyniki prób w locie, należy w ramach prób 75-godzinnych przeprowadzić 50-godzinną próbę silnika obejmującą:

- 100 startów,

- 10 lotów trwających ponad 1 godzinę każdy,

- 60 lotów do wysokości co najmniej 600 m, w trakcie których moc startowa musi być rozwijana nie krócej niż 5 minut.

Program próby silnika powinien określać ilość lotów wykonanych w warunkach letnich (z temperaturą na poziomie lotniska powyżej +20°C) oraz ilość lotów wykonywanych w warunkach zimowych sprzyjających oblodzeniu (zakres niskich temperatur dodatnich). Należy przewidzieć odpowiednią ilość rozruchów silnika gorącego i zimnego.

2. W przypadku motoszybowca budowanego w wyniku przebudowy szybowca pochodzącego z produkcji seryjnej ilość godzin lotów próbnych może być, w porozumieniu z Prezesem Urzędu, odpowiednio skrócona.

§ 12. Warunki dopuszczenia sprzętu budowanego amatorsko do wykonywania akrobacji lotniczej powinny być każdorazowo uzgodnione z Prezesem Urzędu. W takich przypadkach wymagana jest zgodność wytrzymałości statku powietrznego z wymaganiami przepisów budowy odpowiadającej mu kategorii.

§ 13. Wymagania szczegółowe w zakresie obciążeń konstrukcji, własności na ziemi i w locie, wytrzymałości oraz zmęczenia konstrukcji zawarte są w przepisach budowy sprzętu, które odnoszą się do danej kategorii statku powietrznego.

§ 14. Silniki lotnicze powinny posiadać certyfikat typu lub zatwierdzenie według CS-22 Podczęść H "Silniki". Dopuszcza się zastosowanie silników typu nielotniczego. Silniki nielotnicze powinny być produkowane przez przemysł seryjnie, mieć potwierdzoną, w innych zastosowaniach, zdatność do pracy i niezawodność oraz potwierdzony sposób zabudowy i zakres przystosowania do pracy w powietrzu co najmniej drogą prób naziemnych i w locie wykonanych zgodnie z programem uzgodnionym z Prezesem Urzędu.

§ 15. Śmigła powinny posiadać certyfikat typu lub zatwierdzenie według przepisów budowy CS-22, Podczęść J "Śmigła". Dopuszcza się zastosowanie wytwarzanych amatorsko w pojedynczych egzemplarzach śmigieł drewnianych o stałym skoku, wykonanych z monobloku (z jednej części), osadzonych bezpośrednio na wale silnika lub na wałku przekładni. Zakres prób takiego śmigła należy każdorazowo uzgodnić z Prezesem Urzędu.

§ 16. Silniki i śmigła inne niż omówione w § 14 i § 15 mogą być dopuszczone do użytkowania po przeprowadzeniu prób zgodnie z programem uzgodnionym z Prezesem Urzędu.

§ 17. Spadochronowy system ratunkowy zabudowany na statku powietrznym powinien spełniać następujące wymagania:

1) zabudowa spadochronowego systemu ratunkowego powinna być zgodna z wymaganiami producenta systemu lub uzgodniona z producentem systemu ratunkowego dla konkretnego egzemplarza statku powietrznego;

2) struktura w miejscach zamocowania systemu ratunkowego powinna być na tyle wytrzymała, aby w przypadku jego użycia w dopuszczalnym zakresie użytkowania statku powietrznego mogła przejąć maksymalne spodziewane obciążenie występujące podczas otwarcia (napełnienia) spadochronu systemu ratunkowego;

3) każdy z punktów zaczepienia lin nośnych systemu ratunkowego do struktury powinien wytrzymać obciążenie odpowiadające 1,3-krotnemu maksymalnemu obciążeniu występującemu podczas otwarcia (napełnienia) spadochronu w przypadku najbardziej niekorzystnego kierunku jego działania w stosunku do struktury;

Uwaga: Struktura, której to dotyczy obejmuje punkty zaczepienia lin, fotele i punkty zamocowania pasów bezpieczeństwa.

4) wytrzymałość zabudowy powinna być zapewniona przy współczynnikach obciążeń, jakie występują w locie i na ziemi, włącznie z warunkami lądowania awaryjnego;

5) powinny być spełnione warunki funkcjonalne zabudowy układu wyzwalania systemu ratunkowego, również w warunkach przeciążeń;

6) powinno być zapewnione właściwe oznakowanie (wewnątrz i na zewnątrz samolotu) elementów systemu ratunkowego;

7) zabudowa systemu ratunkowego z podaniem punktów jego mocowania oraz procedur użycia powinna być zapisana w instrukcji użytkowania w locie oraz odnotowana w książce płatowca.

§ 18. Pierwowzór statku powietrznego przewidzianego do budowy w ograniczonej ilości egzemplarzy powinien być zaprojektowany i przebadany zgodnie z warunkami technicznymi uzgodnionymi - przed rozpoczęciem budowy - z Prezesem Urzędu.

Rozdział  3.

Wykonanie warsztatowe i próby

§  19.

1. Zamiar rozpoczęcia budowy lub odbudowy statku powietrznego należy zgłosić Prezesowi Urzędu. Zgłoszenie powinno zawierać:

1) imię i nazwisko oraz adres osoby zgłaszającej, a w przypadku

2) zespołu konstruktorów - nazwisko i imię oraz adres osoby reprezentującej zespół;

3) opis techniczny płatowca z niezbędnymi danymi geometrycznymi i masowymi, rysunkiem zestawieniowym w trzech rzutach oraz rysunkami lub szkicami głównych węzłów konstrukcji;

4) co najmniej szacunkowe wielkości obciążeń głównych węzłów konstrukcji (połączenie skrzydło-kadłub, zawieszenia usterzeń i lotek, łoże silnika i jego zamocowanie do kadłuba, węzły połączenia podwozia z płatowcem) oraz co najmniej szacunkową ocenę stateczności i sterowności (dopuszczalne zakresy położeń środków masy w locie);

5) w miarę możliwości - opinię o konstrukcji wydaną przez osobę lub instytucję miarodajną (w szczególności stowarzyszenie techniczne, biuro konstrukcyjne zakładu lotniczego);

6) w przypadku konstrukcji amatorskiej stwierdzenie, że udział amatora w wykonaniu kompletnego statku powietrznego wynosi co najmniej 51%.

2. Zgłoszenie o zamiarze budowy lub odbudowy statku powietrznego należy przesłać do Inspektoratu Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych Urzędu Lotnictwa Cywilnego za pośrednictwem właściwej delegatury ULC.

§ 20. Delegatura ULC po otrzymaniu zgłoszenia zapoznaje się z projektem, przeprowadza wizytację na miejscu budowy sprzętu oraz zapoznaje się z warunkami prowadzenia budowy, a następnie przesyła zgłoszenie do Prezesa Urzędu, wraz ze swoimi uwagami i opiniami dotyczącymi:

1) zgłoszonego projektu;

2) kwalifikacji zgłaszającego;

3) zaplecza warsztatowego;

4) możliwości uzyskania przez zgłaszającego materiałów atestowanych lub możliwości testowania materiałów o niegwarantowanych właściwościach fizyko-mechanicznych.

§ 21. Po zapoznaniu się ze zgłoszeniem i uwagami delegatury, Prezes Urzędu określa (w przypadku koniecznym - po ponownej wizji lokalnej u zgłaszającego) warunki, na jakich może być budowany lub odbudowywany statek powietrzny oraz powołuje Zespół Roboczy do prowadzenia nadzoru.

§ 22. Zgłaszający obowiązany jest uzgodnić z przewodniczącym Zespołu Roboczego tryb nadzoru nad budową lub odbudową oraz sposób rejestracji przeprowadzonych kontroli i ich wyników.

§ 23. Zakończeniem procesu budowy lub odbudowy statku powietrznego jest przeprowadzenie ważenia płatowca pustego i załadowanego w celu określenia rzeczywistych mas i położeń środków masy.

§ 24. Po wykonaniu ważeń i kontroli końcowej zmontowanego płatowca (obejmującej pomiary sił tarcia i sztywności układów napędowych) wykonujący budowę lub odbudowę wydaje pisemne potwierdzenie budowy (odbudowy, modyfikacji), w którym stwierdza: zgodność zbudowanego sprzętu ze zgłoszonym projektem, użycie właściwych materiałów oraz stosowanie w trakcie budowy poprawnych procesów technologicznych. W sytuacjach koniecznych upoważnieni inspektorzy Urzędu zamieszczają na potwierdzeniu swoje uwagi dotyczące ewentualnych ograniczeń w eksploatacji danego statku powietrznego.

§ 25. Po zakończeniu budowy, odbudowy lub modyfikacji oraz po przeprowadzeniu, w przypadku samolotów i motoszybowców, prób silnika na ziemi zgłaszający może wystąpić do delegatury ULC z wnioskiem o dopuszczenie statku powietrznego do prób w locie.

Do wniosku należy załączyć:

1) potwierdzenie budowy (odbudowy, modyfikacji) wydane przez budującego wraz z protokołem ważeń i szkicem ustawienia płatowca przy ważeniu;

2) wykaz zespołów zabudowanych we własnym zakresie i wykaz zespołów pochodzących z produkcji przemysłowej;

3) oświadczenie zgłaszającego o wykonaniu prób zespołu napędowego na ziemi z wynikiem pozytywnym (o ile znajduje zastosowanie);

4) program prób w locie opracowany przez zgłaszającego, zawierający między innymi imię i nazwisko pilota lub pilotów, którzy będą wykonywali próby oraz opinię tego pilota lub pilotów o programie prób (2 egzemplarze);

5) pisemną zgodę instytucji (cywilnej lub wojskowej) administrującej lotniskiem wskazanym przez zgłaszającego na wykonywanie prób płatowca w rejonie danego lotniska oraz zgodę na kierowanie lotami w trakcie prób;

6) instrukcję użytkowania w locie zawierającą niezbędne dane, w tym ograniczenia warunków użytkowania (2 egzemplarze);

7) wniosek o wpisanie płatowca do ewidencji znaków rozpoznawczych dla statków powietrznych przeznaczonych wyłącznie do wykonywania lotów próbnych i doświadczalnych;

8) dowód ubezpieczenia sprzętu.

Uwaga:

Program prób w locie, o którym mowa w pkt 4), powinien być zaopiniowany przez osobę posiadającą uprawnienia pilota doświadczalnego, który będzie wykonywał oblot statku powietrznego oraz przeprowadzał pierwszy etap prób. Zakres udziału w próbach pilotów niebędących pilotami doświadczalnymi, o ile zgłoszony zostanie odpowiedni wniosek, będzie ustalony każdorazowo przez Prezesa Urzędu, w zależności od wyników pierwszego etapu prób i właściwości sprzętu.

§ 26. Prezes Urzędu zatwierdza programy prób i instrukcje użytkowania w locie (w przypadkach niezbędnych - po wprowadzeniu przez zgłaszającego odpowiednich zmian). Zatwierdzony przez Prezesa Urzędu program prób i instrukcja użytkowania w locie stanowi podstawę przeprowadzania prób.

§ 27. Rejestr Cywilnych Statków Powietrznych, na pisemny wniosek zgłaszającego rezerwuje i przekazuje informacje o znakach rozpoznawczych.

§  28.

1. W trakcie prób zgłaszający obowiązany jest prowadzić:

1) rejestr wykonywanych lotów (rejestracja lot po locie) z podaniem czasu trwania (godzina startu i lądowania) oraz celu lotu;

2) rejestrację czasu pracy silnika na ziemi;

3) wykaz usterek i uszkodzeń sprzętu w trakcie prób z podaniem ich przyczyny i sposobu usunięcia.

2. Wszystkie wpisy powinny być podpisane przez zgłaszającego sprzęt do prób i potwierdzone przez pilota wykonującego próby w locie.

§ 29. Po zrealizowaniu z wynikiem pozytywnym programu prób na ziemi i w locie oraz wylataniu wymaganej ilości godzin zgłaszający może wystąpić z wnioskiem o zniesienie ograniczeń ustalonych na okres prób i wydanie pozwolenia na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej.

Do wniosku należy dołączyć:

1) wykaz lotów;

2) wykaz usterek i uszkodzeń sprzętu;

3) informację o cechach specjalnych sprzętu, które muszą być uwzględnione przy jego normalnej eksploatacji;

4) sprawozdanie z prób w locie, w tym z pomiarów wznoszenia, z zastrzeżeniem § 9;

5) dokumentację niezbędną dla normalnego użytkowania sprzętu w postaci instrukcji, opisów lub tabliczek informacyjnych zawierających:

a) krótki opis techniczny z rysunkiem w trzech rzutach lub fotografiami,

b) ograniczenia warunków użytkowania (masy, położenia środka masy, dopuszczalne prędkości, temperatury, obroty, warunki meteorologiczne),

c) wykazy czynności przy normalnym użytkowaniu dotyczące zakresu kontroli przed lotem, czynności podczas startu, podejścia do lądowania oraz lądowania,

d) informacja o cechach specyficznych sprzętu,

e) uwagi o zachowaniu się w sytuacjach awaryjnych,

f) wykaz niezbędnego wyposażenia,

g) terminarz i zakresy prac technicznych niezbędnych dla zapewnienia zdatności do lotu płatowca, silnika, śmigła i osprzętu.

§ 30. Po zweryfikowaniu przekazanych dokumentów (w przypadkach koniecznych - po wprowadzeniu zmian i uzupełnień przez zgłaszającego) Prezes Urzędu wydaje pozwolenie na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej lub dokument równoważny. Dokument ten nie posiada ważności międzynarodowej.

§ 31. Pozwolenie na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej wydawane jest na okres 1 roku. Po upływie tego okresu statek powietrzny przedstawia się do oględzin właściwej miejscowo delegaturze ULC w celu przedłużenia ważności pozwolenia na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej.

§ 32. Ważność pozwolenia na wykonywanie lotów przedłuża się po stwierdzeniu sprawności technicznej statku powietrznego poprzez przegląd zasadniczy, sprawdzenie poprawności i aktualności jego dokumentacji oraz wykonanie lotu próbnego kontrolnego przez uprawnionego pilota.

§ 33. Do przedłużenia ważności pozwolenia na wykonywanie lotów uprawniona jest osoba upoważniona przez Prezesa Urzędu.

§ 34. Ważność pozwolenia na wykonywanie lotów ustaje w przypadku niespełnienia wymagań technicznych lub formalnych wymaganych przy wpisaniu statku powietrznego do rejestru.

§ 35. Podstawową zasadą mającą zastosowanie w eksploatacji konstrukcji kategorii specjalnej jest eksploatacja według stanu technicznego, gdzie podstawą dopuszczenia do lotu jest stwierdzenie pozytywnego bieżącego stanu technicznego.

§ 36. Przy ocenie zdatności do lotu statku powietrznego i przedłużeniu okresu jego użytkowania uwzględnia się ustalony dla zespołów statku powietrznego limit całkowitej żywotności (określony ilością cykli, godzin pracy lub okresem kalendarzowym).

§ 37. Amatorsko zbudowane statki powietrzne kategorii specjalnej nie mogą być wykorzystywane do celów zarobkowych (w szczególności wypożyczania za opłatą, przewożenia osób lub towarów).

§ 38. Podczas wykonywania lotów należy poinformować:

1) każdą osobę znajdującą się na pokładzie statku powietrznego kategorii specjalnej, że konstrukcja statku powietrznego nie spełnia wymagań Załącznika 8 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym oraz o obowiązujących ten statek powietrzny ograniczeniach użytkowania;

2) służbę ruchu lotniczego o zarejestrowaniu statku powietrznego w kategorii specjalnej i nieposiadaniu przez statek powietrzny świadectwa zdatności do lotu w rozumieniu Załącznika 8 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym oraz ograniczeniach w jego użytkowaniu.

Rozdział  4.

Modyfikacje

§ 39. Pozwolenie na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej unieważnia się w przypadku wprowadzenia każdej zmiany poważnej lub modyfikacji statku powietrznego, w szczególności zabudowy silnika lub śmigła innego typu. W takiej sytuacji wymagane jest ponowne zgłoszenie statku powietrznego do prób. W przypadku, gdy zarówno silnik lub śmigło pierwotne jak i nowo zabudowane są typu lotniczego (zatwierdzonego), ilość godzin prób w locie podana w § 11 ust. 1 pkt 2 może być zmniejszona do 25 godzin.

§ 40. Ważność pozwolenia na wykonywanie lotów w kategorii specjalnej zawiesza się w przypadku zabudowy zamiast podwozia kołowego nart lub pływaków niezatwierdzonych z danym typem statku powietrznego. W takiej sytuacji wymagane jest ponowne zgłoszenie statku powietrznego do prób.

§ 41. W celu zapewnienia nadzoru nad wprowadzaną modyfikacją oraz przeprowadzenia po modyfikacji ponownych ważeń i określenia nowej masy oraz położenia środka masy wymagane jest zgłoszenie do właściwej miejscowo delegatury ULC.

§ 42. W przypadku wymiernych zmian masy i położenia środka masy, właściciel lub użytkownik statku powietrznego powinien opracować odpowiednie zmiany dotyczące stanów załadowań i warunków użytkowania i przesłać je Prezesowi Urzędu do zatwierdzenia.

§ 43. Tryb postępowania przy innych rodzajach modyfikacji należy uzgadniać każdorazowo z właściwą miejscowo delegaturą ULC.

Rozdział  5.

Zatwierdzone podmioty projektujące, produkujące i obsługujące statki powietrzne kategorii specjalnej

§ 44. Projektowanie, produkcja, naprawa i obsługa statków powietrznych kategorii specjalnej może być prowadzona z zastrzeżeniem § 45, 57 i 61 odpowiednio przez podmioty:

1) którym Prezes Urzędu zgodnie z niniejszymi przepisami wydał:

a) certyfikat dotyczący projektowania, produkcji i obsługi statków powietrznych kategorii specjalnej lub,

b) certyfikat dotyczący obsługi statków powietrznych lub;

2) posiadające odpowiedni certyfikat wydany na podstawie przepisów odrębnych - zwane dalej odpowiednio "zatwierdzonymi producentami" lub "zatwierdzonymi podmiotami".

§ 45. Pojedyncze egzemplarze statków powietrznych kategorii specjalnej mogą być produkowane pod nadzorem Prezesa Urzędu przez podmioty inne niż zatwierdzeni producenci, zwane dalej "niezatwierdzonymi producentami".

§ 46. W celu otrzymania na zasadach określonych w niniejszych przepisach certyfikatu, o którym mowa w § 44, zainteresowany podmiot powinien złożyć do Prezesa Urzędu dokumenty określone w § 47 i 48.

§ 47. Wniosek podmiotu ubiegającego się o certyfikat powinien zawierać następujące dane:

1) oznaczenie podmiotu - firma (imię i nazwisko lub nazwa);

2) siedzibę;

3) zakres działalności;

4) miejsca wykonywania podstawowej działalności;

5) podstawę prawną prowadzenia działalności gospodarczej lub oświadczenie o sposobie prowadzenia działalności podlegającej certyfikacji, w innej formie;

6) w zależności od rodzaju podmiotu - numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarczych (REGON) lub numer ewidencyjny (PESEL), a dla cudzoziemców numer dokumentu stwierdzającego tożsamość;

7) sposób oznaczania produktów dopuszczonych do obrotu w przypadku wytwórcy;

8) miejsce przechowywania dokumentacji;

9) imię i nazwisko oraz kwalifikacje osoby odpowiedzialnej za zapewnienie kontroli jakości;

10) imiona i nazwiska oraz kwalifikacje osób wykonujących prace przewidziane jako procesy specjalne, takie jak:

- wytwarzanie i klejenie elementów z kompozytów;

- spawanie;

- odróbka cieplna metali;

- wykonywanie pokryć galwanicznych.

§ 48. Do wniosku załącza się:

1) informacje o sposobie zapewnienia niezbędnych osób funkcyjnych podczas prób, odbioru sprzętu, kontroli jakości i innych sytuacjach określonych przez niniejsze przepisy, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności; w przypadku procesów specjalnych, w tym w szczególności wytwarzania elementów z kompozytów (szklanych, węglowych itp.) wymagane jest zatwierdzenie procesu i wykazanie spełnienia określonych wymagań technologicznych;

2) w przypadku podmiotów prowadzących w składzie ponad pięcioosobowym działalność podlegającą certyfikacji:

a) schemat struktury organizacyjnej związanej z certyfikowaną działalnością,

b) informacje dotyczące zawodowego przygotowania personelu kierowniczego, nadzorującego i wykonawczego,

c) dane osób odpowiedzialnych za zapewnienie kontroli jakości,

d) schemat systemu zapewnienia jakości;

3) w przypadku kooperacji z innymi podmiotami w zakresie certyfikowanej działalności informacje dotyczące:

a) podstawowych kooperantów wykonujących podzespoły, ich podstawowych danych, charakterystyki oraz zakresu kooperacji,

b) sposobów zapewnienia jakości lub odbioru podzespołów dostarczanych przez kooperantów niebędących zatwierdzonymi wytwórcami.

§ 49. W ramach procesu certyfikacji sprawdza się zgodność zgłoszonych danych ze stanem faktycznym oraz:

1) zapewnienie co najmniej jednej osoby posiadającej kwalifikacje mechanika poświadczenia obsługi w odpowiednim zakresie, umożliwiające wykonywanie w szczególności czynności kontroli jakości, odbioru produkcji i dopuszczania sprzętu;

2) posiadanie uzgodnienia wzorów dokumentacji, o której mowa w § 65;

3) posiadanie ubezpieczenia od odpowiedziałności cywilnej w związku z prowadzoną działalnością;

4) złożenie oświadczenia o zobowiązaniu się do powiadomienia Prezesa Urzędu o zmianie danych zawartych we wniosku i załącznikach oraz innych danych mających istotny związek z jakością prowadzonej działalności;

5) posiadanie zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu instrukcji obsługiwanych statków powietrznych, wydanych przez producentów lub przy ich braku - uzgodnionych z Prezesem Urzędu zasad postępowania.

§ 50. Na podstawie pozytywnego wyniku kontroli Prezes Urzędu wydaje odpowiedni certyfikat.

§ 51. Certyfikat wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata.

§ 52. Zmiana danych, o których mowa w § 47 i § 48 powinna być zgłoszona Prezesowi Urzędu w ciągu 14 dni pod rygorem utraty ważności certyfikatu.

§ 53. Zmiana danych, o których mowa w § 48 pkt 1-3, powoduje obowiązek odpowiednio: uzupełnienia lub wymiany certyfikatu.

§ 54. Certyfikat traci ważność w przypadku:

1) zaprzestania działalności;

2) rezygnacji z certyfikatu;

3) nie zgłoszenia w terminie zmian, o których mowa w § 52;

4) decyzji Prezesa Urzędu w przypadku niezapewnienia przez podmiot warunków, które były podstawą wydania certyfikatu.

Rozdział  6.

Naprawa i obsługa techniczna sprzętu

§ 55. Naprawa i obsługa techniczna statków powietrznych kategorii specjalnej i ich podzespołów w pełnym zakresie oraz jej poświadczenie może być wykonywana przez mechaników poświadczenia obsługi statku powietrznego z wpisem dotyczącym obsługi tych statków jako całości lub jej części, w zakresie posiadanych uprawnień osobno dla:

1) płatowca;

2) zespołu napędowego;

3) wyposażenia.

§ 56. Obsługa techniczna może być wykonywana przez mechaników poświadczenia obsługi również w zakresie kompletacji, wymiany lub naprawy uszkodzonych części statków powietrznych niepowodującej zmiany w strukturze podzespołów.

§ 57. W zakresie dopuszczalnym przez instrukcję obsługi technicznej statku, obsługa techniczna może być wykonywana również przez pilota statku powietrznego kategorii specjalnej poza certyfikowanym podmiotem.

§ 58. W przypadku konstrukcji amatorskich lub budowanych z zestawów i użytkowanych przez budowniczego obsługę techniczną sprzętu wykonuje budowniczy w stosunku do podzespołów przez niego wykonanych lub adaptowanych, natomiast co do pozostałych powinien uzyskać odpowiednie uprawnienia do obsługi wydane przez producenta lub wytwórcę.

§ 59. W przypadkach pojedynczych egzemplarzy, gdy brak jest możliwości przeszkolenia użytkownika w obsłudze statku powietrznego kategorii specjalnej przez producenta, wytwórcę lub upoważniony przez niego podmiot, za wystarczające można uznać samoprzeszkolenie użytkownika.

§ 60. Działalność, o której mowa w § 55, wymaga uzyskania certyfikatu, o którym mowa w § 44.

§ 61. Działalność, o której mowa w § 56, wymaga zgłoszenia Prezesowi Urzędu na piśmie w terminie 14 dni przed jej rozpoczęciem oraz dokonania uzgodnień, o których mowa w § 65 pkt 4. Zgłoszenie powinno zawierać dane wymienione w § 47 odpowiednie do planowanej działalności.

§ 62. Dopuszcza się taką organizację podmiotów, o których mowa w § 44 i § 55, w której pod nadzorem osób, o których mowa w § 55 i § 56, odpowiednio prace obsługowe, naprawy i prace związane z produkcją będą wykonywane przez inne osoby.

Rozdział  7.

Ewidencja podmiotów i osób produkujących lub obsługujących statki powietrzne kategorii specjalnej i ich podzespoły

§ 63. Prezes Urzędu prowadzi ewidencję podmiotów i osób, o których mowa w § 44, § 55 i § 56.

§ 64. Ewidencję udostępnia się w siedzibie Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz w delegaturach Urzędu.

§ 65. Osoby, o których mowa w § 63, są obowiązane odpowiednio do:

1) prowadzenia ewidencji wykonanych i nadzorowanych czynności obsługowych;

2) prowadzenia wykazu sprzętu dopuszczonego do lotów (przedłużeń pozwolenia na wykonywanie lotów);

3) przechowywania protokołów z wykonanych czynności obsługowych;

4) uzgodnienia z Prezesem Urzędu sposobu prowadzenia ewidencji, wykazów, wzorów protokołów oraz pieczęci używanych do poświadczeń.

§ 66. Podmioty, o których mowa w § 44, § 55 i § 56, w przypadku zaprzestania działalności mają obowiązek niezwłocznego przekazania Prezesowi Urzędu dokumentacji, o której mowa w § 65 pkt 1-3 oraz pieczęci używanych do poświadczeń.