Znaczenie minimalnych dochodów w zwalczaniu ubóstwa i promowaniu społeczeństwa opartego na integracji (2010/2039(INI)).

A.

mając na uwadze, że w agendzie społecznej Komisji Europejskiej na lata 2005-2010 rok 2010 ustanowiono "Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym" w celu potwierdzenia i wzmocnienia zaangażowania politycznego, jakie UE początkowo przejawiała podczas wprowadzania strategii lizbońskiej, tak aby podjąć działania, które "w zdecydowany sposób przyczyniłyby się do wyeliminowania problemu ubóstwa",

B.

mając na uwadze, że ubóstwo i wykluczenie społeczne stanowią naruszenie godności człowieka i podstawowych jego praw, a głównym celem programów wspierania dochodów winno być wydobywanie ludzi z ubóstwa i umożliwienie im godnego życia,

C.

mając na uwadze, że pomimo dobrobytu gospodarczego i wszystkich deklaracji dotyczących ograniczenia ubóstwa, nierówności społeczne się nasiliły i pod koniec 2008 r. 17 % społeczeństwa (czyli około 85 mln osób) żyło poniżej progu ubóstwa, nawet po transferach socjalnych⁽¹⁰⁾, natomiast w 2005 r. odsetek ten w krajach UE15 wyniósł 16 %, a w 2000 r. - 15 %,

D.

mając na uwadze, że na ubóstwo bardziej narażone są dzieci i młodzież do 17 roku życia niż całe społeczeństwo; mając na uwadze, że w 2008 r. współczynnik narażenia na ubóstwo wyniósł 20 % w UE27, a najwyższa wartość tego współczynnika wynosiła 33 %,

E.

mając na uwadze, że osoby starsze są również narażone na ubóstwo w większym stopniu niż społeczeństwo ogólnie; mając na uwadze, że w 2008 r. współczynnik narażenia na ubóstwo wśród osób w wieku 65 lat i starszych wynosił 19 % w UE27, zaś w 2005 r. współczynnik ten wynosił 19 %, a w 2000 r. 17 %,

F.

mając na uwadze, że utrzymująca się na stałym wysokim poziomie liczba niepewnych miejsc pracy oraz niskie płace w niektórych sektorach spowodują utrzymywanie się odsetka pracowników zagrożonych ubóstwem na wysokim poziomie; mając na uwadze, że współczynnik zagrożenia ubóstwem populacji mającej zatrudnienie w 2008 r. wynosił średnio 8 % w krajach UE27, zaś w 2005 r. współczynnik ten wynosił 8 %, a w 2000 r. - 7 % w krajach UE15,

G.

mając na uwadze, że w zaleceniu 92/441/EWG z 24 czerwca 1992 r. Rada zaleca państwom członkowskim uznanie podstawowego prawa osoby do wystarczających zasobów i pomocy społecznej, aby żyć w sposób nieuchybiający ludzkiej godności; mając na uwadze, że w zaleceniu 92/442/EWG z 27 lipca 1992 r. Rada zaleca, by państwa członkowskie zapewniły godny standard życia; mając na uwadze, że w konkluzjach z 17 grudnia 1999 r. Rada opowiedziała się za wspieraniem integracji społecznej jako jednego z celów modernizowania i ulepszania ochrony socjalnej,

H.

mając na uwadze, że kobiety stanowią istotną część populacji zagrożonej ubóstwem, z powodu bezrobocia, ponoszonej samodzielnie odpowiedzialności związanej z opieką, niepewnego i słabo płatnego zatrudnienia, dyskryminacji w zakresie wynagrodzenia oraz niższych rent i emerytur,

I.

mając na uwadze, że ryzyko znalezienia się w sytuacji skrajnego ubóstwa jest większe w przypadku

kobiet niż mężczyzn; mając na uwadze, że utrzymująca się tendencja feminizacji ubóstwa w społeczeństwach europejskich dowodzi, iż obecne ramy systemów ochrony socjalnej i liczne obszary polityki społecznej, gospodarczej i zatrudnienia w Unii nie są przeznaczone do zaspokajania potrzeb kobiet lub uwzględnienia różnic właściwych dla pracy kobiet; mając na uwadze, że ubóstwo i wykluczenie społeczne kobiet w Europie wymagają specjalnych, wielorakich i zróżnicowanych ze względu na płeć reakcji politycznych,

J.

mając na uwadze, że ryzyko znalezienia się w sytuacji skrajnego ubóstwa jest większe dla kobiet niż

dla mężczyzn, szczególnie w podeszłym wieku, ponieważ systemy ubezpieczeń społecznych są często oparte na zasadzie ciągłego wynagradzanego zatrudnienia; mając na uwadze, że zindywidualizowane prawa do dochodu minimalnego, pozwalającego na uniknięcie ubóstwa, nie powinny zależeć od składek związanych z zatrudnieniem,

K.

mając na uwadze, że poziom bezrobocia wśród młodzieży osiągnął w Unii Europejskiej bezprecedensowy poziom 21,4 % - od 7,6 % w Holandii do 44,5 % w Hiszpanii i 43,8 % na Łotwie - a przyuczenie do zawodu i staże oferowane młodym ludziom są często bezpłatne lub nisko wynagradzane,

L.

mając na uwadze, że jedna na pięć osób poniżej 25. roku życia w UE jest bezrobotna, a pracownicy powyżej 55. roku życia to Europejczycy najbardziej dotknięci bezrobociem, zmuszeni do zmagania się z konkretnymi poważnymi problemami zmniejszającego się wraz z wiekiem prawdopodobieństwa znalezienia pracy,

M.

mając na uwadze, że kryzys finansowy i gospodarczy wpłynął na ograniczenie liczby miejsc pracy - dane szacunkowe wskazują, że od września 2008 r. zlikwidowano ponad 5 milionów stanowisk oraz potęguje się niestabilna sytuacja,

N.

mając na uwadze brak oficjalnych europejskich danych dotyczących sytuacji skrajnego ubóstwa, takich jak bezdomność, przez co trudno jest śledzić obecne tendencje,

O.

mając na uwadze, że Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym musi być okazją do zwiększenia wrażliwości opinii publicznej na problem ubóstwa i związanego z nim wykluczenia społecznego oraz odpowiedniego reagowania w ramach strategii politycznych względem wykluczenia społecznego, że należy w ramach niego promować aktywne włączenie, odpowiednie dochody, dostęp do wysokiej jakości usług oraz pomoc w szukaniu pracy, co wymaga równego podziału bogactwa i wiąże się ze środkami i strategiami politycznymi, które zapewniają rzeczywistą spójność gospodarczą i społeczną na poziomie Unii Europejskiej i między regionami Europy, a także że dochody minimalne mogą zapewniać poczucie bezpieczeństwa marginalizowanym i wrażliwym grupom społecznym,

P.

mając na uwadze, że celami i zasadami przewodnimi Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym są: uznanie praw, wspólna odpowiedzialność i uczestnictwo, spójność, zaangażowanie i konkretne działania,

Q.

mając na uwadze, że należy odpowiednio ocenić atmosferę gospodarczą i finansową w UE27, aby zachęcić państwa członkowskie do ustalania progu dochodu minimalnego, co pomogłoby poprawić standard życia przy jednoczesnym ciągłym pobudzaniu zachowań konkurencyjnych,

R.

mając na uwadze, że Unia Europejska zaangażowała się w realizację milenijnych celów rozwoju określonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych oraz mając na uwadze rezolucję, która ogłasza drugie dziesięciolecie eliminacji ubóstwa ONZ (2008-2017),

S.

mając na uwadze wielowymiarowy charakter ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz istnienie szczególnie narażonych grup społecznych i grup społecznych o szczególnych potrzebach (dzieci, kobiety, osoby starsze, osoby niepełnosprawne i inne), w tym imigrantów, mniejszości etnicznych, rodzin wielodzietnych lub niepełnych, osób przewlekle chorych i bezdomnych, a także konieczność włączania do innych europejskich strategii politycznych środków i narzędzi zapobiegania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu oraz zwalczania ich; mając na uwadze, że należy stworzyć wytyczne dla państw członkowskich do uwzględnienia w krajowych strategiach politycznych, aby zagwarantować wysokiej jakości system zabezpieczenia społecznego i ochrony społecznej, powszechny dostęp do infrastruktury publicznej i wysokiej jakości podstawowych usług publicznych, wysokiej jakości warunków pracy i godnego zatrudnienia dającego uprawnienia oraz do gwarantowanego dochodu minimalnego, który umożliwi uniknięcie ubóstwa, da każdemu możliwość uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym oraz zapewni godne życie,

T.

mając na uwadze, że skutki ogromnego poziomu ubóstwa nie ograniczają się do spójności społecznej w Europie, lecz dotyczą również naszej gospodarki, ponieważ stałe wykluczenie dużej części naszego społeczeństwa zmniejsza konkurencyjność gospodarki i zwiększa obciążenia budżetu państwa,

U.

mając na uwadze konieczność ustanowienia, szczególnie w strategii Europa 2020, celu ogólnego oraz nadania pierwszeństwa spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz ochronie podstawowych praw człowieka, co oznacza zachowanie równowagi pomiędzy polityką gospodarczą, zatrudnienia, społeczną, regionalną i polityką ochrony środowiska, jak też sprawiedliwy podział bogactwa i dochodów (przy uwzględnieniu daleko idących zmian wskaźników zależności), co rodzi konieczność przeprowadzenia socjalnych analiz wpływu w odniesieniu do wszystkich decyzji oraz stosowania przekrojowej klauzuli społecznej z Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (art. 9),

V.

mając na uwadze, że poszanowanie ludzkiej godności jest jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej, której działanie ma na celu wspieranie pełnego zatrudnienia i postępu społecznego, zwalczanie wykluczenia społecznego i dyskryminacji oraz wspieranie sprawiedliwości i ochrony socjalnej,

W.

mając na uwadze konieczność zagwarantowania stosowania, zwiększenia i lepszego wykorzystywania funduszy strukturalnych w zakresie zapobieganiu ubóstwu, włączenia społecznego oraz przy tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy powiązanych z prawami pracowniczymi,

X.

mając na uwadze rolę systemów zabezpieczenia społecznego w zapewnianiu takiego poziomu spójności społecznej, który jest konieczny dla rozwoju, w celu zagwarantowania włączenia społecznego, społecznego i zamortyzowania społecznych skutków kryzysu gospodarczego, co oznacza zapobiegające ubóstwu i indywidualnie gwarantowane dochody minimalne na poziomie krajowym, poprawę poziomu umiejętności i edukacji osób wykluczonych z rynku pracy wskutek rynkowej presji konkurencyjnej, oraz gwarancję równości szans na rynku pracy i przy realizowaniu praw podstawowych,

Y.

mając na uwadze, że wprowadzenie i wzmocnienie systemów dochodów minimalnych jest ważnym i skutecznym sposobem przezwyciężania ubóstwa poprzez wspieranie integracji społecznej i dostępu do rynku pracy oraz zapewnienie ludziom godnych warunków życia,

Z.

mając na uwadze, że systemy dochodów minimalnych są ważnym narzędziem gwarantującym bezpieczeństwo ludziom, którzy muszą przezwyciężyć konsekwencje wykluczenia społecznego i bezrobocia, a także wspierającym dostęp do rynku pracy; mając na uwadze, że takie systemy dochodów minimalnych odgrywają odnośną rolę w podziale bogactwa i zapewniają solidarność i sprawiedliwość społeczną, a szczególnie w czasach kryzysu odgrywają antycykliczną rolę, dostarczając dodatkowe środki na rzecz wzmocnienia popytu i konsumpcji na rynku wewnętrznym,

AA.

mając na uwadze, że według ostatniego sondażu Eurobarometru na temat postaw obywateli UE względem ubóstwa, znaczna większość (73 %) uważa, że ubóstwo jest problemem, który poważnie dotyka ich kraje, 89 % obywateli domaga się od swoich rządów pilnych działań w celu walki z tym zjawiskiem, a 74 % oczekuje, że UE odegra również istotną rolę w tym kontekście,

AB.

uwzględniając bolesne skutki społecznego kryzysu gospodarczego, w wyniku którego na przestrzeni ostatnich dwóch lat pracę straciło ponad 6 milionów osób,

AC.

mając na uwadze skalę kryzysu gospodarczego i społecznego oraz jego oddziaływanie pod względem narastającego ubóstwa i wykluczenia oraz rosnącego bezrobocia (z 6,7 % na początku 2008 r. do 9,5 % pod koniec 2009 r.), przy czym długofalowym bezrobociem dotkniętych jest jedna trzecia bezrobotnych, a sytuacja ta jeszcze się pogarsza w państwach członkowskich o wrażliwej gospodarce,

AD.

mając na uwadze, że Rada i Komisja oraz organy międzynarodowe, takie jak MFW, naciskają na niektóre państwa członkowskie, aby podjęły się krótkoterminowego ograniczenia deficytu budżetowego, który pogłębił się wskutek kryzysu, oraz dokonały cięć w wydatkach, także socjalnych, co osłabia państwo opiekuńcze i potęguje ubóstwo,

AE.

mając na uwadze rosnącą nierówność społeczną w szeregu państw członkowskich, wynikającą przede wszystkim z nierówności ekonomicznej pod względem dochodu i podziału bogactwa, nierówności na rynku pracy, braku bezpieczeństwa socjalnego oraz nierównego dostępu do takich funkcji społecznych państwa, jak opieka społeczna i zdrowotna, edukacja, system prawny itd.,

AF.

mając na uwadze realizację polityki UE w zakresie włączenia społecznego, a zwłaszcza cele oraz europejski program przyjęty w ramach strategii lizbońskiej na początku lat 2000., z wdrożeniem otwartej metody koordynacji i wspólnymi celami, które należy osiągnąć w ramach krajowych planów działania,

AG.

mając na uwadze, że obecnie - z różnych przyczyn - w większości państw członkowskich mieszka wielu bezdomnych, co wymaga szczególnych środków na rzecz ich integracji społecznej,

1.

podkreśla konieczność przedsięwzięcia konkretnych środków, które wyeliminują ubóstwo i wykluczenie społeczne, poszukując rozwiązań umożliwiających przywrócenie zatrudnienia, zachęcając do sprawiedliwego podziału dochodów i bogactw, gwarantując odpowiedni dochód, nadając w ten sposób rzeczywisty sens i treść Europejskiemu Rokowi Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym oraz zapewniając również silne polityczne dziedzictwo osiąganiu milenijnych celów rozwoju, w tym gwarancji dochodu minimalnego zapobiegających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu w oparciu o różne praktyki krajowe, porozumienia zbiorowe i prawo krajowe państw członkowskich w całej Unii Europejskiej, a także aktywnie działając na rzecz promowania systemów odpowiednich dochodów i ochrony społecznej; zachęca państwa członkowskie, żeby na nowo przeanalizowały strategie polityczne na rzecz zagwarantowania odpowiedniego dochodu, przy czym walka z ubóstwem wymaga tworzenia godziwych i stałych miejsc pracy dla grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy; uważa, że każdy pracownik musi mieć możliwość godnego utrzymania się z pracy; uważa, że polityka państwa socjalnego oznacza także aktywną politykę na rynku pracy;

2.

zwraca uwagę, że niedawne spowolnienie gospodarki, któremu towarzyszy rosnące bezrobocie i mniejsze możliwości znalezienia pracy, stawia wielu ludzi przed ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego; wskazuje, że ma to miejsce w szczególności w niektórych państwach członkowskich, które borykają się z długoterminowym bezrobociem lub brakiem aktywności;

3.

domaga się faktycznych postępów w zakresie adekwatności systemów dochodów minimalnych, tak aby były one w stanie wydobyć każde dziecko, dorosłego i osobę starszą z ubóstwa oraz dać im prawo do godnego życia;

4.

podkreśla różnice między grupami społecznymi żyjącymi w ubóstwie w szeregu dziedzin (zdrowie, mieszkalnictwo, edukacja, dochody i zatrudnienie); wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględnienia tych różnic w swoich ukierunkowanych działaniach; podkreśla, że jednym z najskuteczniejszych sposobów ograniczenia ubóstwa jest sprawienie, aby rynek pracy był dostępny dla wszystkich;

5.

podkreśla potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na programy kształcenia ustawicznego jako podstawowe narzędzie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego, poprzez zwiększenie możliwości zatrudnienia oraz dostępu do wiedzy i rynku pracy; jest przekonany o konieczności zapewnienia szerszego uczestnictwa pracowników, osób bezrobotnych i wszystkich wrażliwych grup społecznych w kształceniu ustawicznym oraz podjęcia skutecznych działań przeciwko czynnikom, które przyczyniają się do przedwczesnej rezygnacji z edukacji, jak również o konieczności poprawy poziomu wykwalifikowania zawodowego i nabywania nowych umiejętności, co może prowadzić do szybszej ponownej integracji na rynku pracy, wzrostu produktywności i może pomóc w znalezieniu lepszego zatrudnienia;

6.

podkreśla potrzebę działania na szczeblu państw członkowskich na rzecz ustanowienia progu dochodów minimalnych w oparciu o odnośne wskaźniki, tak aby zagwarantować spójność społeczno-gospodarczą, zmniejszyć ryzyko nierównego wynagrodzenia za tę samą pracę i ograniczyć ryzyko ubóstwa ludności w całej Unii Europejskiej oraz domaga się bardziej kategorycznych zaleceń ze strony Unii Europejskiej w sprawie tego rodzaju działań;

7.

podkreśla, że zatrudnienie należy postrzegać jako jedną z najskuteczniejszych gwarancji przeciwdziałania ubóstwu, a w konsekwencji że należy przyjąć środki w celu zachęcenia do zatrudniania kobiet oraz wyznaczania jakościowych celów dla oferowanych miejsc pracy;

8.

podkreśla potrzebę podejmowania działań zarówno na poziomie europejskim jak i krajowym, by chronić obywateli i konsumentów przed nieuczciwymi warunkami spłaty pożyczek i zadłużenia na kartach kredytowych oraz określić warunki dotyczące dostępności pożyczek, których celem będzie przeciwdziałanie nadmiernemu zadłużeniu gospodarstw domowych, co prowadzi do ubóstwa i wykluczenia społecznego;

9.

podkreśla wielowymiarowy charakter ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz nalega na potrzebę włączenia do głównego nurtu celów społecznych i na znaczenie społecznego wymiaru i społecznego zrównoważenia makroekonomicznych strategii politycznych; uważa, że cele społeczne winny być integralną częścią strategii wychodzenia z kryzysu, strategii Europa 2020 i spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, wiąże się to z horyzontalnym ukierunkowaniem społecznym i skuteczną oceną oddziaływania społecznego, co zagwarantuje ponowne określenie priorytetów i strategii politycznych, w szczególności monetarnych, zatrudnienia, społecznych i makroekonomicznych strategii politycznych, w tym paktu na rzecz stabilności i wzrostu, polityki konkurencji, rynku wewnętrznego oraz polityki budżetowej i fiskalnej; jest zdania, że polityki te nie powinny być przeszkodą dla spójności społecznej i muszą zagwarantować wdrożenie odpowiednich środków i wspieranie polityki równych szans w celu znalezienia sposobu trwałego wyjścia z kryzysu, gwarantującego powrót do konsolidacji fiskalnej oraz podejmującego reformy niezbędne do przywrócenia wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy; wzywa do przyjęcia skutecznych strategii politycznych wspierających w drodze odpowiednich mechanizmów państwa członkowskie będące w największej potrzebie;

10.

wyraża przekonanie, że tworzenie nowych miejsc pracy, jako pierwszy krok w kierunku ograniczenia ubóstwa, musi stanowić priorytet dla rządów państw członkowskich;

11.

uważa, że systemy dochodów minimalnych winny być integralną częścią strategicznego podejścia do integracji społecznej, obejmującego zarówno ogólne strategie polityczne, jak i ukierunkowane działania - w zakresie mieszkalnictwa, opieki zdrowotnej, edukacji i kształcenia, świadczeń socjalnych - za pomocą których ludzie mogą przezwyciężyć ubóstwo i samodzielnie działać na rzecz włączenia społecznego i dostępu do rynku pracy; uważa, że rzeczywistym celem systemów dochodów minimalnych jest nie tylko pomoc, lecz przede wszystkim towarzyszenie beneficjentom na drodze od wykluczenia społecznego do aktywnego życia;

12.

wskazuje na konieczność uwzględniania osób pozostających na utrzymaniu przy ustalaniu kwot dochodu minimalnego, w szczególności dzieci, żeby wyjść z zaklętego koła ubóstwa wśród dzieci; uważa ponadto, że Komisja powinna sporządzać roczne sprawozdanie w sprawie postępów w walce z ubóstwem wśród dzieci;

13.

podkreśla, że potrzebna jest rewizja restrykcyjnej polityki budżetowej, jaką narzuca się w niektórych państwach członkowskich w celu pokonania kryzysu, oraz podkreśla znaczenie skutecznego działania na rzecz solidarności, w tym wzmocnienia, mobilności, przewidywania transferu i zmniejszenia współfinansowania w odniesieniu do finansowania z budżetu, tak aby tworzyć godne miejsca pracy, wspierać sektory produkcyjne oraz przeciwdziałać ubóstwu i wykluczeniu społecznemu oraz unikać wszelkich nowych form zależności lub dalszego zwiększania zadłużenia;

14.

uważa, że wprowadzenie systemów dochodów minimalnych we wszystkich państwach członkowskich UE - obejmujących szczególne środki wsparcia osób, których dochód przy wkładzie gospodarczym i ułatwionym dostępie do usług jest niewystarczający - jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zwalczania ubóstwa, zapewnienia odpowiedniego standardu życia i pobudzenia integracji społecznej;

15.

uważa, że systemy odpowiedniego dochodu minimalnego muszą wynosić przynajmniej 60 % średniego dochodu w danym państwie;

16.

podkreśla, że potrzebna jest ocena polityki włączenia społecznego, stosowanie otwartej metody koordynacji, realizacja wspólnych celów i krajowych planów działania w kontekście rozwoju ubóstwa, tak żeby prowadzić bardziej zaangażowane działania na szczeblu europejskim i krajowym oraz przeciwdziałać ubóstwu za pomocą bardziej włączającej, spójnej i lepiej sformułowanej polityki, która ma na celu likwidację skrajnego ubóstwa i ubóstwa wśród dzieci do 2015 r. oraz znaczne zmniejszenie względnego ubóstwa;

17.

ponownie stwierdza, że systemom dochodów minimalnych, choć są one istotne, musi towarzyszyć skoordynowana strategia na szczeblu krajowym i unijnym, skupiona na szerokich działaniach i szczególnych środkach, takich jak aktywna polityka rynku pracy na rzecz grup najbardziej od niego oddalonych, edukacja i kształcenie dla osób o najmniejszych umiejętnościach, płace minimalne, polityka budownictwa socjalnego oraz świadczenie dostępnych i przystępnych cenowo usług publicznych wysokiej jakości;

18.

nalega na promowanie integracji i włączenia społecznego w celu zapewnienia skutecznej ochrony podstawowych praw człowieka, ponadto nalega na poczynienie jasnych zobowiązań w odniesieniu do określenia unijnych i krajowych strategii politycznych służących zwalczaniu ubóstwa i wykluczenia społecznego; uważa za niezbędne zapewnienie lepszego, powszechnego, wolnego od ograniczeń fizycznych i barier komunikacyjnych dostępu do rynku pracy, publicznych usług opieki zdrowotnej, edukacji i kształcenia od okresu przedszkolnego do ukończenia pierwszych studiów, kształcenia zawodowego, publicznych lokali mieszkalnych, dostaw energii i opieki społecznej; uważa, że miejsca pracy powinny być dostępne, spełniać warunki jakości i dawać uprawnienia; jest zdania, że płace powinny być godne i zatrudnienie powinno dawać uprawnienia do minimalnego dochodu na starość, aby umożliwić emerytom, którzy pracowali przez całe życie, otrzymywanie przyzwoitych emerytur; dodaje, że systemy odpowiednich dochodów minimalnych dla wszystkich muszą zagwarantować wolność od ubóstwa i zapewnić włączenie społeczne, kulturowe i polityczne zgodnie z różnymi praktykami krajowymi, układami zbiorowymi i prawem krajowym państw członkowskich; zauważa ponadto, że w perspektywie długoterminowej im więcej państwa członkowskie zainwestują w te różne strategie polityczne, tym mniej konieczny będzie system wystarczającego dochodu na gospodarstwo domowe; wskazuje, że takie środki powinno się przyjmować w ścisłej zgodności z zasadą pomocniczości oraz z różnymi praktykami, układami zbiorowymi i prawem krajowym państw członkowskich; uważa, że tylko w ten sposób można zagwarantować wszystkim ludziom prawo do uczestnictwa w życiu społecznym, politycznym i kulturalnym;

19.

zwraca uwagę na potrzeby młodych ludzi, którzy borykają się ze szczególnymi problemami, poszukując swojego miejsca w życiu gospodarczym i społecznym, oraz są narażeni na ryzyko opuszczenia szkoły we wczesnym wieku; wzywa państwa członkowskie, żeby zapewniły, że przeciwdziałanie bezrobociu wśród młodzieży stanie się specjalnym celem opartym na własnych priorytetach, obejmującym specjalne działania i środki w zakresie szkoleń zawodowych, wsparcie z programów wspólnotowych ((Lifelong Learning, Erasmus Mundus) oraz wspieranie nowatorstwa;

20.

podkreśla, że odsetek osób przedwcześnie kończących edukację oraz ograniczony dostęp do szkolnictwa wyższego na poziomie uniwersyteckim są podstawowymi czynnikami prowadzącymi do długoterminowego bezrobocia i kładą się cieniem na spójności społecznej; uważa, że ponieważ działania na rzecz zwalczania tych dwóch problemów znajdują się wśród zasadniczych celów określonych przez Komisję w dokumencie dotyczącym strategii Europa 2020, należy stworzyć podstawy wdrożenia konkretnych działań i strategii politycznych na rzecz dostępu młodzieży do edukacji poprzez stypendia, dofinansowania dla studentów, pożyczki studenckie i inicjatywy wpływające na dynamikę edukacji szkolnej;

21.

uważa, że Komisja powinna przeanalizować wpływ, jaki w poszczególnych państwach członkowskich miałaby jej inicjatywa legislacyjna dotycząca ustanowienia na szczeblu europejskim płacy minimalnej; proponuje w szczególności, żeby przedmiotem tej analizy była różnica między odpowiednim dochodem minimalnym i płacą minimalną w danym państwie członkowskim, a także jego skutki dla wejścia na rynek pracy;

22.

podkreśla, że ważne jest przyjęcie zasad dotyczących wypłacania zainteresowanym odszkodowania z ubezpieczenia od bezrobocia, co umożliwi uniknięcie ubóstwa, że ważne jest zachęcanie państw członkowskich do podejmowania środków ułatwiających powrót do zatrudnienia na miejsca pracy podlegające presji, m.in. ułatwiając mobilność w Unii Europejskiej;

23.

podkreśla, że inwestycje w systemy dochodów minimalnych stanowią kluczowy element zapobiegania ubóstwu i ograniczania go; podkreśla, że nawet w czasach kryzysu systemy dochodów minimalnych należy postrzegać nie jako czynnik powodujący koszty, ale jako główny element walki z kryzysem; zaznacza, że dokonane na wczesnym etapie inwestycje w walkę z ubóstwem przynoszą poważną korzyść, jaką jest ograniczenie długofalowych kosztów dla społeczeństwa;

24.

podkreśla rolę ochrony socjalnej w szczególności w kwestii chorób, zasiłków rodzinnych, emerytur, niepełnosprawności oraz wzywa państwa członkowskie, żeby zwróciły szczególną uwagę na osoby najbardziej podatne na zagrożenia, gwarantując im minimum praw nawet w razie bezrobocia;

25.

stwierdza, że posiadanie zasobów i korzyści wystarczających do godnego życia jest podstawowym prawem człowieka, z którego należy korzystać w szerszym kontekście kompleksowych, spójnych środków mających na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz aktywnej strategii wspierania integracji społecznej; wzywa państwa członkowskie, żeby przyjęły krajowe strategie polityczne mające na celu wzmocnienie gospodarczej i społecznej integracji zainteresowanych osób;

26.

wskazuje na rosnącą liczbę osób pracujących, ale żyjących w ubóstwie, oraz na potrzebę podjęcia tego nowego wyzwania przez połączenie różnych instrumentów; domaga się, aby poziom płacy wystarczającej na życie był zawsze powyżej progu ubóstwa; domaga się, aby pracownicy, którzy z różnorakich powodów znajdują się poniżej progu ubóstwa, otrzymali bezwarunkowe i łatwe do uzyskania dodatki; wskazuje na pozytywne doświadczenia w Stanach Zjednoczonych, gdzie stosowanie negatywnego podatku dochodowego pozwala podnieść dochody pracowników o niskich zarobkach ponad próg ubóstwa;

27.

zauważa, że Komisja Europejska w komunikacie zatytułowanym "Strategia Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu" proponuje określenie pięciu głównych celów UE, wśród których znajduje się zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln; przypomina, że ten cel nie dorównuje początkowym ambicjom strategii lizbońskiej, które niestety nie mogły zostać spełnione (likwidacja ubóstwa); uważa, że ubóstwo i wykluczenie społeczne należy wyeliminować za pomocą wiarygodnych, konkretnych i wiążących środków; uznaje, że liczba ta jest za mała oraz że nie można zrezygnować z celu Europy bez ubóstwa; uznaje, że w związku z tym należy zastosować odpowiednie środki oraz że do tego celu liczbowego o wartości bezwzględnej należy dodać cel zmniejszenia ubóstwa w każdym państwie członkowskim, żeby zachęcić każde państwo członkowskie do udziału w realizacji tego celu, oraz że należy umożliwić świadczenie pomocy w ramach tego celu przy wykorzystaniu odpowiednich środków; jest zdania, że ten cel należy osiągnąć za sprawą konkretnych i odpowiednich środków, szczególnie poprzez wprowadzenie systemów dochodów minimalnych we wszystkich państwach członkowskich UE;

28.

uważa, że priorytetowo należy potraktować zwalczanie nierówności społecznej, zwłaszcza w kontekście nierówności ekonomicznej pod względem dochodu i podziału bogactwa, nierówności na rynku pracy, braku bezpieczeństwa socjalnego oraz nierównego dostępu do takich funkcji społecznych państwa, jak opieka społeczna i zdrowotna, edukacja, system prawny itd.;

29.

zwraca się do Rady i państw członkowskich UE o oparcie głównego celu strategii Europa 2020 w zakresie zwalczania ubóstwa na wskaźniku relatywnego ubóstwa (60 % progu mediany dochodu), co poparła Rada Europejska w Laeken w grudniu 2001 r., ponieważ wskaźnik ten sytuuje rzeczywistość ubóstwa w kontekście poszczególnych państw członkowskich, odzwierciedlając rozumienie ubóstwa jako stanu względnego;

30.

wzywa państwa członkowskie UE do dopilnowania, aby główne cele UE w zakresie ubóstwa przełożyły się na konkretne i osiągalne cele krajowe w tak priorytetowych elementach unijnej strategii włączenia społecznego, jak położenie kresu bezdomności ulicznej do 2015 r. zgodnie z oświadczeniem pisemnym nr 0111/2007;

31.

uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę i przeznaczyć dodatkowe środki na osoby bezdomne zarówno ze strony państw członkowskich, jak i Komisji, tak aby w pełni zintegrować je ze społeczeństwem do 2015 r.; będzie to wymagało gromadzenia porównywalnych danych i opracowywania rzetelnych statystyk na szczeblu wspólnotowym oraz ich corocznej publikacji wraz ze sprawozdaniem na temat osiągniętych postępów i celów wyznaczonych w odpowiednich krajowych i wspólnotowych strategiach przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu;

32.

uważa, że każde państwo członkowskie ma obowiązek podjęcia wszelkich działań w celu uniknięcia niepewnej sytuacji finansowej swoich obywateli, zapobiegając ich nadmiernemu zadłużeniu w szczególności w przypadku korzystania z kredytów bankowych, rozważając opodatkowanie banków i instytucji finansowych, które decydują się na udzielanie kredytów osobom niewypłacalnym;

33.

uważa, że państwa członkowskie muszą podjąć wyraźne zobowiązanie do wdrożenia aktywnego włączenia: ograniczenia warunkowości, inwestowania we wspomagającą aktywizację, obrony adekwatnego dochodu minimalnego i zachowania standardów społecznych poprzez zakaz cięć w kluczowych usługach publicznych, tak aby ubodzy nie płacili za kryzys;

34.

uważa, że różne doświadczenia z dochodami najniższymi i bezwarunkowymi dochodami podstawowymi dla wszystkich w połączeniu z dodatkowymi środkami włączenia społecznego i ochrony, ukazują, że jest to skuteczna forma walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, pozwalająca zapewnić wszystkim godne życie; domaga się zatem od Komisji przygotowania inicjatywy wspierającej dalsze działania w państwach członkowskich, które będą uwzględniały najlepsze praktyki i będą je promowały oraz które pozwolą na zapewnienia indywidualnie gwarantowanych, zapobiegających ubóstwu modeli odpowiednich dochodów minimalnych i dochodów podstawowych jako środka eliminacji ubóstwa i gwarantującego sprawiedliwość społeczną i równość szans dla wszystkich obywateli, których poziom ubóstwa zostanie wykazany w wymiarze poszczególnych regionów, przestrzegając zasady pomocniczości i nie kwestionując szczególnych uwarunkowań w każdym państwie członkowskim; uważa, że ta inicjatywa Komisji powinna doprowadzić do opracowania planu działania, który ma towarzyszyć realizacji europejskiej inicjatywy w zakresie dochodów minimalnych w państwach członkowskich, przy poszanowaniu poszczególnych praktyk krajowych, układów zbiorowych lub prawa obowiązującego w państwach członkowskich, tak aby osiągnąć następujące cele:

35.

podkreśla, że odpowiedni dochód minimalny jest nieodłącznym składnikiem godnego życia ludzkiego oraz że odpowiedni dochód minimalny i udział w życiu społecznym są warunkiem wstępnym pełnego rozwinięcia przez ludzi ich potencjału i współudziału w demokratycznym kształtowaniu społeczeństwa; zaznacza, że dochody zapewniające egzystencję przyczyniają się ponadto do pozytywnej dynamiki w gospodarce narodowej, a przez to zapewniają dobrobyt;

36.

uważa, że inicjatywa Komisji w sprawie gwarantowanego dochodu minimalnego powinna uwzględniać zalecenie 92/441/EWG, w którym uznano "podstawowe prawo osoby do wystarczających zasobów w odniesieniu do ludzkiej godności", przy czym podkreśla, że głównym celem systemów wspierania dochodów powinno być wydobywanie ludzi z ubóstwa i umożliwianie im godnego życia, w tym godnej niepełnosprawności i świadczeń emerytalnych; w związku z tym zaleca, żeby Komisja rozważyła ustanowienie wspólnej metody obliczania minimalnego dochodu pozwalającego na przeżycie i minimum socjalnego ("koszyk" towarów i usług), tak aby zapewnić dostępność porównawczych pomiarów poziomów ubóstwa i ustanowić środki interwencji socjalnej;

37.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia pilnych działań w celu usprawnienia absorpcji świadczeń społecznych, monitorowania poziomów i przyczyn braku absorpcji - uznając, że wg OECD przypadki braku absorpcji stanowią 20-40 % świadczeń - poprzez zwiększenie przejrzystości, skuteczniejsze informowanie, udostępnianie doradztwa, uproszczenie procedur i ustanowienie skutecznych środków i strategii walki z napiętnowaniem i dyskryminacją związaną z odbiorcami dochodu minimalnego;

38.

podkreśla znaczenie istnienia zasiłków dla bezrobotnych, które umożliwiają beneficjentom życie w godziwych warunkach, jak również potrzebę ograniczenia okresu bezrobocia, m.in. poprzez zwiększenie wydajności krajowych urzędów pracy;

39.

podkreśla potrzebę przyjęcia zasad ubezpieczenia pozwalających powiązać minimalne emerytury wypłacane w państwach członkowskich z odpowiednimi progami ubóstwa;

40.

krytykuje państwa członkowskie, których systemy dochodów minimalnych nie uwzględniają względnego progu ubóstwa; ponownie wzywa państwa członkowskie do jak najszybszego zaradzenia tej sytuacji; domaga się, aby Komisja wzięła pod uwagę dobre i złe praktyki, oceniając krajowe plany działania;

41.

zwraca uwagę na poważną dyskryminację pod względem wieku w odniesieniu do systemów dochodów minimalnych, polegającą np. na ustalaniu dochodu minimalnego dla dzieci poniżej progu ubóstwa lub wykluczaniu młodych ludzi z systemów dochodów minimalnych z uwagi na brak składek na ubezpieczenie społeczne; podkreśla, że podważa to bezwarunkowy i odpowiedni charakter systemów dochodów minimalnych;

42.

podkreśla, że pilną konieczność opracowania i zastosowania odpowiednich wskaźników socjoekonomicznych w różnych dziedzinach takich jak zdrowie, mieszkalnictwo, dostawy energii, włączenie społeczne i kulturowe, mobilność, kształcenie, dochody (jak współczynnik Ginniego pozwalający na pomiar zmian w różnicach dochodów), niedostatek materialny, zatrudnienie i usługi pomocy społecznej, które pozwolą na śledzenie i mierzenie postępów osiągniętych w zwalczaniu ubóstwa oraz w działaniach na rzecz włączenia społecznego i które będą przedstawiane każdego roku z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Ubóstwem (17 października), z jednoczesnym zaznaczeniem ewolucji tych postępów w zależności od takich czynników, jak płeć, grupa wiekowa, sytuacja rodzinna, niepełnosprawność, imigracja, choroby przewlekłe i różne poziomy dochodów (60 % średniego dochodu, 50 % średniego dochodu, 40 % średniego dochodu) w sposób umożliwiający uwzględnienie ubóstwa względnego, ubóstwa skrajnego i grup najbardziej narażonych; podkreśla pilną potrzebę dysponowania danymi statystycznymi UE - wykraczającymi poza wskaźniki monetarne - na temat sytuacji skrajnego ubóstwa, takich jak bezdomność, które obecnie nie są uwzględniane w badaniu EU SILC; domaga się, aby powyższe wskaźniki socjoekonomiczne były przedstawiane co roku w sprawozdaniu państwom członkowskim i Parlamentowi Europejskiemu w celu przeprowadzenia dyskusji i ustaleniu dalszych konkretnych możliwości działania;

43.

podkreśla, że potrzebne są szczególne dodatkowe przepisy dotyczące grup w niekorzystnej sytuacji (osoby niepełnosprawne lub przewlekle chore, osoby samotnie wychowujące dzieci i rodziny wielodzietne), które ponoszą dodatkowe koszty, w szczególności związane z pomocą osobistą, korzystaniem ze specjalnych urządzeń, opieki medycznej czy pomocy społecznej;

44.

wzywa Komisję i państwa członkowskie UE do zbadania, w jaki sposób różne modele bezwarunkowych i chroniących przed ubóstwem dochodów podstawowych dla wszystkich mogłyby przyczynić się do włączenia społecznego, kulturowego i politycznego, przy uwzględnieniu zwłaszcza ich niepiętnującego charakteru i zdolności zapobiegania przypadkom ukrytego ubóstwa;

45.

jest zdania, że w odniesieniu do strategii politycznych zmniejszania ubóstwa, które towarzyszą ustanowieniu odpowiedniego dochodu minimalnego w państwach członkowskich, należy przekształcić otwartą metodę koordynacji, tak aby umożliwić rzeczywistą wymianę sprawdzonych wzorców między państwami członkowskimi;

46.

zauważa, że cel zwalczania ubóstwa związany z dochodem minimalnym zostanie osiągnięty tylko wówczas, gdy dochód ten będzie wolny od podatku, i zaleca rozważenie powiązania poziomu dochodu minimalnego z wahaniami opłat za usługi komunalne;

47.

przypomina, że kobiety bardziej niż mężczyźni narażone są na popadnięcie w skrajne ubóstwo z uwagi na braki w systemach opieki socjalnej i utrzymującą się dyskryminację, zwłaszcza na rynku pracy, co wymaga pełnego zakresu specjalnych strategii politycznych, które powinny być nakierowane na kwestie płci i uwzględniać konkretne okoliczności;

48.

uważa, że ubóstwo dotykające osoby zatrudnione oznacza niesprawiedliwe warunki pracy, oraz wzywa do podjęcia wysiłków ku zmianie tej sytuacji, tak aby ogólne poziomy wynagrodzenia i poziomy płacy minimalnej w szczególności mogły zapewnić godny standard życia, niezależnie od tego, czy poziomy te ustalono przepisami prawa czy uzgodniono w negocjacjach zbiorowych;

49.

wzywa do włączenia osób doświadczających ubóstwa (w odniesieniu do których należy zdecydowanie wspierać inicjatywy na rzecz integracji na rynku pracy) oraz zachęca Komisję i państwa członkowskie do rozwijania dialogu z osobami i organizacjami reprezentującymi osoby żyjące w ubóstwie, ich sieciami i partnerami społecznymi; uważa, że należy zadbać o to, aby osoby doświadczające ubóstwa i organizacje, które takie osoby reprezentują, zostały uznane za zainteresowane strony oraz otrzymywały odpowiednie finansowe i inne wsparcie oraz środki, tak aby umożliwić im udział w opracowywaniu, realizacji i monitorowaniu strategii politycznych, środków i wskaźników na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym, zwłaszcza w związku z krajowymi programami reform w ramach strategii Europa 2020 oraz otwartą metodą koordynacji ochrony społecznej i włączenia społecznego; podkreśla ponadto potrzebę wzmocnienia działań przeciwko pracodawcom, którzy nielegalnie zatrudniają marginalizowane grupy za wynagrodzenie niższe, niż wynosi dochód minimalny;

50.

uważa, że należy podjąć trwałe i szeroko zakrojone wysiłki w celu zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego, żeby polepszyć sytuację ludzi najbardziej narażonych na ubóstwo i wykluczenie, takich jak osoby o niepewnym zatrudnieniu, bezrobotni, osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby starsze żyjące samotnie, kobiety, dzieci znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, mniejszości etniczne czy osoby chore lub zdrowe inaczej;

51.

wyraża głębokie ubolewanie, że niektóre państwa członkowskie wydają się nie uwzględniać zalecenia Rady 92/441/EWG, w którym uznano "podstawowe prawo osoby do wystarczających zasobów i pomocy społecznej, aby żyć w sposób nieuchybiający ludzkiej godności";

52.

nalega na pełne zaangażowanie partnerów społecznych na równych zasadach w tworzenie krajowych planów działania na rzecz zwalczania ubóstwa i określanie celów odniesienia na wszystkich poziomach zarządzania;

53.

podkreśla potrzebę planowania i realizacji ukierunkowanych działań interwencyjnych, w drodze aktywnych strategii politycznych na rzecz zatrudnienia na poziomie geopolitycznym, sektorowym i biznesowym oraz przy aktywnym zaangażowaniu partnerów społecznych, by zwiększyć dostęp do rynku pracy osób z grup społecznych lub regionów geograficznych o szczególnie wysokiej stopie bezrobocia;

54.

podkreśla potrzebę skoncentrowania się na wybranych grupach populacji (migrantach, kobietach, bezrobotnych w wieku przedemerytalnym itd.), by poprawić ich umiejętności, co przyczyni się do unikania bezrobocia oraz by wzmocnić strukturę integracji społecznej;

55.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia działań pozwalających na integrację młodzieży oraz osób starszych na rynku pracy, ponieważ są to najwrażliwsze grupy społeczne, na które w warunkach obecnej recesji szczególnie wpływa brak zatrudnienia;

56.

podkreśla, że systemy dochodów minimalnych muszą pokrywać koszty paliw, aby ubogie gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym były w stanie pokrywać swoje rachunki za energię; systemy dochodów minimalnych muszą być obliczane w oparciu o realistyczne oceny kosztów ogrzewania domów w powiązaniu ze szczególnymi potrzebami danego gospodarstwa domowego (np. rodziny z dziećmi, osoby w podeszłym wieku i niepełnosprawne);

57.

zauważa, że mimo iż większość państw członkowskich UE27 dysponuje krajowymi systemami dochodów minimalnych, wiele z nich takiego systemu nie posiadają; wzywa państw członkowskie do wprowadzenia systemu gwarantowanego, zapobiegającego ubóstwu dochodu minimalnego z myślą o włączeniu społecznym, oraz wzywa je do wymiany najlepszych wzorców; uznaje, że tam, gdzie świadczona jest pomoc socjalna, państwa członkowskie mają obowiązek zadbać, aby obywatele rozumieli swoje uprawnienia i mogli je uzyskiwać;

58.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również parlamentom i rządom państw członkowskich i państw kandydujących.

Znaczenie minimalnych dochodów w zwalczaniu ubóstwa i promowaniu społeczeństwa opartego na integracji (2010/2039(INI)).

Dz.U.UE.C.2012.70E.8