Rozporządzenie 2017/2393 zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), (UE) nr 1306/2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania, (UE) nr 1307/2013 ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej, (UE) nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz (UE) nr 652/2014 ustanawiające przepisy w zakresie zarządzania wydatkami odnoszącymi się do łańcucha żywnościowego, zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz dotyczącymi zdrowia roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin
Dz.U.UE.L.2017.350.15
Akt jednorazowyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2017/2393
z dnia 13 grudnia 2017 r.
zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), (UE) nr 1306/2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania, (UE) nr 1307/2013 ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej, (UE) nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz (UE) nr 652/2014 ustanawiające przepisy w zakresie zarządzania wydatkami odnoszącymi się do łańcucha żywnościowego, zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz dotyczącymi zdrowia roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 42, art. 43 ust. 2 oraz art. 168 ust. 4 lit. b),
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego 1 ,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 3 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 4 ,
(1) W celu zapewnienia pewności prawa oraz zharmonizowanego i niedyskryminacyjnego wdrażania wsparcia dla młodych rolników niezbędne jest ustanowienie przepisu, zgodnie z którym w kontekście rozwoju obszarów wiejskich "data rozpoczęcia działalności", o której mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 5 oraz w innych odnośnych przepisach, oznacza dzień, w którym wnioskodawca wykonuje lub kończy działanie związane z rozpoczęciem działalności po raz pierwszy, a wniosek o udzielenie wsparcia należy przedłożyć nie później niż 24 miesiące po tej dacie. Ponadto doświadczenia z negocjacji dotyczących programów pokazały, że należy sprecyzować zasady dotyczące wspólnego rozpoczynania działalności przez młodych rolników oraz progi umożliwiające dostęp do wsparcia wymagane na mocy art. 19 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, a także że należy uprościć przepisy dotyczące okresu objętego planem biznesowym.
(2) W celu ułatwienia realizacji usług doradczych i szkoleniowych przez instytucje zarządzające państw członkowskich, status beneficjenta w ramach tego działania powinien zostać rozszerzony na te instytucje, przy jednoczesnym zapewnieniu, aby dostawca usługi został wybrany przez organ funkcjonalnie niezależny od tych instytucji oraz aby prowadzone były kontrole na poziomie dostawcy usług doradczych lub szkoleniowych.
(3) Z myślą o zachęcaniu do uczestnictwa w systemach jakości, rolnicy lub grupy rolników biorący udział w takich systemach w okresie pięciu lat poprzedzających wniosek o udzielenie wsparcia powinni kwalifikować się na maksymalny okres pięciu lat, z jednoczesnym należytym uwzględnieniem daty przystąpienia do systemu po raz pierwszy.
(4) Aby instrumenty finansowe były wystarczająco atrakcyjne dla sektora prywatnego, istotne jest, aby były one projektowane i wdrażane w sposób elastyczny i przejrzysty. Z doświadczenia wynika jednak, że niektóre zasady kwalifikowalności dotyczące poszczególnych działań ograniczają wykorzystanie instrumentów finansowych w programach rozwoju obszarów wiejskich, a także elastyczne stosowanie instrumentów finansowych przez zarządzających funduszami. Należy zatem ustanowić przepis, zgodnie z którym niektóre zasady kwalifikowalności dotyczące poszczególnych działań nie mają zastosowania do instrumentów finansowych. Z tego samego powodu należy również ustanowić przepis, zgodnie z którym pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla młodych rolników na mocy art. 19 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 może być także udzielana w formie instrumentów finansowych. Mając na uwadze te zmiany, należy ustanowić przepis, zgodnie z którym w przypadku gdy wsparcie na rzecz inwestycji na mocy art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 udzielane jest w formie instrumentów finansowych, inwestycja musi przyczyniać się do realizacji jednego lub większej liczby priorytetów unijnych w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.
(5) W celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego związanego z wdrażaniem zasady wykluczającej podwójne finansowanie w odniesieniu do zazieleniania, państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania stałego, średniego odliczenia wobec wszystkich beneficjentów realizujących dany rodzaj operacji lub dane poddziałanie.
(6) Obecnie rolnicy narażeni są na rosnące ryzyka gospodarcze w wyniku rozwoju sytuacji rynkowej. Wspomniane ryzyka gospodarcze nie wpływają jednak w jednakowy sposób na wszystkie sektory rolnictwa. W związku z tym państwa członkowskie powinny, w należycie uzasadnionych przypadkach, mieć możliwość udzielania rolnikom pomocy za pośrednictwem sektorowego narzędzia stabilizacji dochodów, w szczególności w sektorach dotkniętych poważnym spadkiem dochodów, co miałoby znaczące skutki gospodarcze dla określonego obszaru wiejskiego, pod warunkiem że spadek dochodów przekracza próg co najmniej 20 %. Aby zapewnić skuteczność sektorowego narzędzia stabilizacji dochodów i jego dostosowanie do specyficznej sytuacji państw członkowskich, powinny one mieć możliwość określenia, w sposób elastyczny, w swoich programach rozwoju obszarów wiejskich dochodu, jaki należy brać pod uwagę do celów uruchomienia danego narzędzia. Jednocześnie, a także w celu propagowania korzystania z ubezpieczeń przez rolników, próg dotyczący spadku produkcji mający zastosowanie do ubezpieczeń należy obniżyć do 20 %. Ponadto w celu monitorowania wydatków poniesionych w kontekście sektorowego narzędzia stabilizacji dochodów oraz ubezpieczeń, należy dostosować treść planu finansowego programu.
(7) Szczególny wymóg w zakresie sprawozdawczości odnoszący się do działania dotyczącego zarządzania ryzykiem w 2018 r., o którym mowa w art. 36 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, został już uwzględniony w sprawozdaniu dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat monitorowania i ewaluacji wspólnej polityki rolnej (zwanej dalej "WPR"), o którym mowa w art. 110 ust. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 6 . W związku z tym należy skreślić art. 36 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.
(8) W odniesieniu do funduszy wspólnego inwestowania dla rolników we wszystkich sektorach, wydaje się, że zakaz zasilania początkowego kapitału podstawowego wkładami z publicznych środków finansowych, określony w art. 38 ust. 3 i art. 39 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, utrudnia skuteczne funkcjonowanie tych funduszy. Należy zatem uchylić ten zakaz. Należy również rozszerzyć obszary, które mogą być objęte wkładami finansowymi na rzecz funduszy wspólnego inwestowania, tak aby wkłady te mogły uzupełniać roczne płatności do funduszu, a także odnosić się do ich początkowego kapitału podstawowego.
(9) Wsparcie dla inwestycji na rzecz przywrócenia potencjału produkcji po wystąpieniu klęsk żywiołowych i katastrof przewidziane w art. 18 ust. 1 lit. b) i art. 24 ust. 1 lit. d) rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 jest zazwyczaj przyznawane wszystkim kwalifikującym się wnioskodawcom. Dlatego państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do określania kryteriów wyboru w odniesieniu do operacji w zakresie przywrócenia potencjału. Ponadto w należycie uzasadnionych przypadkach, gdy określenie kryteriów wyboru nie jest możliwe z uwagi na charakter danych operacji, państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia alternatywnych metod wyboru.
(10) Art. 59 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 określa maksymalną wielkość wkładu Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Aby zmniejszyć presję na budżet krajowy niektórych państw członkowskich oraz przyspieszyć bardzo potrzebne inwestycje na Cyprze, należy przedłużyć okres obowiązywania maksymalnej wielkości wkładu w wysokości 100 %, o którym mowa w art. 59 ust. 4 lit. f) tego rozporządzenia, do momentu zamknięcia programu. Ponadto odniesienie do konkretnej wielkości wkładu wprowadzone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 7 względem nowego instrumentu finansowego, o którym mowa w art. 38 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, należy ująć w art. 59 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.
(11) Zgodnie z art. 60 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, w przypadku środków nadzwyczajnych wynikających z klęsk żywiołowych, kwalifikowalność wydatków związanych ze zmianami programu może rozpocząć się od daty wystąpienia klęski żywiołowej. Tę możliwość uznania za kwalifikowalne wydatków poniesionych przed przedłożeniem zmiany programu należy rozszerzyć na inne okoliczności, takie jak katastrofy lub znaczące i nagłe zmiany warunków społecznoekonomicznych państwa członkowskiego lub regionu.
(12) Zgodnie z art. 60 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, w odniesieniu do inwestycji w sektorze rolnym jedynie wydatki poniesione po przedłożeniu wniosku są kwalifikowalne. Jednakże w przypadkach, gdy inwestycja dotyczy środków nadzwyczajnych wynikających z klęsk żywiołowych, katastrof lub niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub znaczących i nagłych zmian warunków społecznoekonomicznych danego państwa członkowskiego lub regionu, państwa członkowskie powinny mieć możliwość określania w swoich programach, że wydatki poniesione po wystąpieniu takiego zdarzenia są kwalifikowalne, aby zapewnić ich elastyczną i szybką reakcję na takie zdarzenia. W celu zapewnienia skutecznego wsparcia dla operacji kryzysowych podejmowanych przez państwa członkowskie w odpowiedzi na zdarzenia, które miały miejsce w ostatnich latach, możliwość ta powinna mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2016 r.
(13) Aby zwiększyć korzystanie z uproszczonych opcji kosztów, o których mowa w art. 67 ust. 1 lit. b)-d) rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, należy ograniczyć szczegółowe zasady EFRROW ustanowione w art. 62 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 do pomocy przyznanej zgodnie z art. 21 ust. 1 lit. a) i b), w odniesieniu do utraconych dochodów i do kosztów utrzymania, oraz z art. 28-31, art. 33 i 34 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.
(14) Art. 74 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 zobowiązuje państwa członkowskie do przeprowadzenia z komitetem monitorującym program rozwoju obszarów wiejskich konsultacji na temat kryteriów wyboru w terminie czterech miesięcy od zatwierdzenia programu. Nakłada to na państwa członkowskie pośredni obowiązek określenia wszystkich kryteriów wyboru przed upływem tego terminu, nawet w odniesieniu do zaproszeń do składania wniosków, które zostaną ogłoszone w późniejszym terminie. Aby ograniczyć zbędne obciążenia administracyjne, przy jednoczesnym zapewnieniu, aby zasoby finansowe były wykorzystywane w sposób optymalny, państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia kryteriów wyboru i zwrócenia się do komitetu monitorującego o opinię w dowolnym momencie przed publikacją zaproszeń do składania wniosków.
(15) Z myślą o zwiększeniu wykorzystania ubezpieczenia upraw, zwierząt i roślin, a także funduszy wspólnego inwestowania oraz narzędzia stabilizacji dochodów, maksymalną wartość procentową początkowego wsparcia publicznego należy podnieść z 65 % do 70 %.
(16) Dyscyplina finansowa ma na celu zapewnienie, aby budżet przeznaczony na Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG) był zgodny z odpowiednimi pułapami rocznymi wieloletnich ram finansowych, a także ustanowienie rezerwy na wypadek kryzysów w sektorze rolnym. Ze względu na techniczny charakter ustalania współczynnika korygującego płatności bezpośrednich i jego nieodłączne powiązania z preliminarzem wydatków Komisji określonym w jej projekcie budżetu rocznego należy uprościć procedurę ustalania współczynnika korygującego, upoważniając Komisję do przyjęcia go zgodnie z procedurą doradczą.
(17) W celu zharmonizowania przepisów dotyczących automatycznego anulowania określonego w art. 87 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i w art. 38 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, należy dostosować termin, w jakim państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji informacji na temat wyjątków od anulowania zobowiązań, o czym mowa w art. 38 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013.
(18) Aby zapewnić jasność prawa w odniesieniu do traktowania odzyskiwania środków wynikających z tymczasowych zmniejszeń na podstawie art. 41 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, tymczasowe zmniejszenia należy ująć w wykazie źródeł dochodów przeznaczonych na określony cel zgodnie z art. 43 tego rozporządzenia.
(19) Z myślą o uproszczeniu administracyjnym należy podnieść próg, poniżej którego państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o zaprzestaniu odzyskiwania nienależnych płatności ze 150 EUR do 250 EUR, pod warunkiem że dane państwo członkowskie stosuje taki sam lub wyższy próg w odniesieniu do zaprzestania dochodzenia należności krajowych.
(20) Należy zapewnić, aby odmowa lub odzyskanie płatności wynikające z naruszenia przepisów dotyczących zamówień publicznych odzwierciedlały wagę takiego naruszenia i były zgodne z zasadą proporcjonalności, tak jak to przykładowo wyrażono w odnośnych wytycznych sporządzonych przez Komisję w odniesieniu do korekt finansowych, jakich należy dokonać w wydatkach finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego w przypadku naruszenia takich przepisów. Ponadto należy sprecyzować, że takie naruszenia mają wpływ na zgodność z prawem i prawidłowość transakcji jedynie do wysokości części pomocy, która nie jest wypłacana lub która ma zostać zwrócona.
(21) W celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego dla małych gospodarstw, należy wprowadzić dalsze odstępstwo, zwalniając małe gospodarstwa z deklarowania działek, w odniesieniu do których nie jest składany wniosek o płatność.
(22) Mając na uwadze praktyczne i specyficzne trudności spowodowane harmonizacją terminów płatności z tytułu płatności obszarowych między EFRG i EFRROW, należy przedłużyć okres przejściowy o jeszcze jeden rok. Jednakże w odniesieniu do działań obszarowych w ramach rozwoju obszarów wiejskich, w celu utrzymania przepływów pieniężnych u rolników powinna zostać zachowana możliwość wypłaty zaliczek przed dniem 16 października.
(23) W celu uwzględnienia różnorodności systemów rolniczych w całej Unii, należy zezwolić państwom członkowskim na uwzględnianie zaorania - co jest istotne z punktu widzenia aspektów agronomicznych i środowiskowych - jako kryterium stosowanego do celów klasyfikacji trwałych użytków zielonych.
(24) Niektóre krzewy lub drzewa, które nie służą bezpośrednio do wypasu zwierząt, mogą jednak służyć do wytwarzania paszy dla zwierząt. Należy zezwolić państwom członkowskim na włączanie tych krzewów lub drzew do trwałych użytków zielonych, w przypadku gdy zachowano przewagę traw i innych zielnych roślin pastewnych, na całym ich terytorium lub na jego części.
(25) Aby doprecyzować klasyfikację sprzed 2018 r. dotyczącą gruntu ugorowanego jako gruntu ornego, w przypadku gdy sytuacja taka miała miejsce od co najmniej pięciu lat, oraz aby dać pewność zainteresowanym rolnikom, należy umożliwić państwom członkowskim utrzymanie klasyfikacji takiego gruntu ugorowanego jako gruntu ornego w 2018 r.
(26) Grunty nadające się do wypasu, w przypadku gdy trawy i inne zielne rośliny pastewne nie są roślinnością dominującą lub nie występują wcale oraz w przypadku gdy praktyki dotyczące wypasu nie mają charakteru tradycyjnego ani nie są ważne dla zachowania biotopów i siedlisk, mogą jednak mieć istotną wartość z punktu widzenia wypasu na niektórych obszarach. Należy zezwolić państwom członkowskim na uwzględnianie tych obszarów jako trwałych użytków zielonych na całym ich terytorium lub na jego części.
(27) Doświadczenie zdobyte w pierwszych latach wdrażania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 8 pokazało, że niektóre państwa członkowskie stosujące system jednolitej płatności obszarowej nie wykorzystały całej kwoty środków finansowych dostępnych w ramach pułapów budżetowych przewidzianych w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2015/1089 9 . Państwa członkowskie stosujące system płatności podstawowej mają już możliwość, w określonych granicach, rozdzielenia uprawnień do płatności na wyższą wartość niż kwota dostępna dla ich systemu płatności podstawowej, aby zapewnić skuteczniejsze wykorzystanie środków finansowych. Państwa członkowskie stosujące system jednolitej płatności obszarowej również powinny być uprawnione, w tych samych wspólnych granicach oraz bez uszczerbku dla przestrzegania pułapów netto na płatności bezpośrednie, do obliczania niezbędnej kwoty, o którą można podnieść ich pułap w ramach systemu jednolitej płatności obszarowej.
(28) Niektóre państwa członkowskie prowadzą krajowe rejestry fiskalne lub krajowe rejestry ubezpieczeń społecznych, w których rolnicy są rejestrowani w związku z ich działalnością rolniczą. Te państwa członkowskie powinny mieć możliwość wykluczenia rolników, którzy nie są odpowiednio zarejestrowani, z kwalifikowalności do płatności bezpośrednich.
(29) Nabyte w przeszłości doświadczenie wskazuje, że w licznych przypadkach wsparcie przyznawano osobom fizycznym lub prawnym prowadzącym działalność gospodarczą, której cel nie był związany z prowadzeniem działalności rolniczej lub był z nią związany tylko w marginalnym stopniu, dlatego też rozporządzenie (UE) nr 1307/2013 wprowadziło klauzulę dotyczącą rolnika aktywnego zawodowo. Zgodnie z tym rozporządzeniem państwa członkowskie nie powinny przyznawać płatności bezpośrednich niektórym osobom, chyba że takie osoby mogą udowodnić, że ich działalność rolnicza nie ma charakteru marginalnego. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje jednak, że wdrożenie trzech kryteriów, na podstawie których uznaje się daną osobę za rolnika aktywnego zawodowo, wymienionych w art. 9 ust. 2 akapit trzeci rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, okazało się trudne dla wielu państw członkowskich. Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne związane z wdrożeniem tych trzech kryteriów, państwa członkowskie powinny mieć możliwość decydowania o udostępnieniu tylko jednego lub dwóch kryteriów do celów udowodnienia, że dana osoba jest rolnikiem aktywnym zawodowo.
(30) Ponadto doświadczenie niektórych państw członkowskich wskazuje, że trudności oraz koszty administracyjne wdrożenia elementów odnoszących się do wykazu rodzajów działalności lub przedsiębiorstw przewidzianego w art. 9 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 przewyższyły korzyści płynące z wyłączenia bardzo ograniczonej liczby beneficjentów, którzy nie są aktywni zawodowo, z systemów wsparcia bezpośredniego. W przypadku gdy państwo członkowskie uzna, że taka sytuacja ma miejsce, powinno mieć możliwość zaprzestania stosowania art. 9 tego rozporządzenia w odniesieniu do wykazu rodzajów działalności lub przedsiębiorstw.
(31) Należy wyraźnie sprecyzować, że art. 11 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 zezwala państwom członkowskim na coroczne dokonywanie przeglądu ich decyzji w sprawie zmniejszenia części kwoty płatności podstawowej, która ma zostać przyznana rolnikom, przekraczającej 150 000 EUR, pod warunkiem że taki przegląd nie prowadzi do zmniejszenia kwot dostępnych na rozwój obszarów wiejskich.
(32) W celu umożliwienia państwom członkowskim dostosowania wsparcia w ramach WPR do ich specyficznych potrzeb, należy im zapewnić stosowne możliwości dokonywania przeglądu ich decyzji w sprawie przeniesienia środków finansowych z pułapu na płatności bezpośrednie do ich programów dotyczących rozwoju obszarów wiejskich i odwrotnie. Państwa członkowskie powinny mieć zatem możliwość dokonania przeglądu swojej decyzji także ze skutkiem od roku kalendarzowego 2019, pod warunkiem że żadna taka decyzja nie będzie pociągać za sobą zmniejszenia kwot przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich.
(33) Oprócz użycia liniowego zmniejszenia wartości uprawnień do płatności w ramach systemu płatności podstawowej w celu uzupełnienia krajowych lub regionalnych rezerw, aby ułatwić udział młodych rolników i rolników rozpoczynających działalność rolniczą w systemie wsparcia, należy także zezwolić państwom członkowskim na korzystanie z tego samego mechanizmu w celu finansowania działań podjętych w celu zapobieżenia porzucaniu gruntów oraz zrekompensowania rolnikom określonych niekorzystnych warunków.
(34) W celu uproszczenia i poprawy spójności przepisów mających zastosowanie do działań w zakresie zazieleniania, wyłączenie z obowiązku dotyczącego obszaru proekologicznego mającego zastosowanie do gospodarstw rolnych uprawiających rośliny strączkowe jako jedyną uprawę lub w połączeniu z trawami, lub innymi pastewnymi roślinami zielnymi, lub gruntem ugorowanym na obszarze większym niż 75 % gruntów ornych, zgodnie z art. 46 ust. 4 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, powinno zostać rozszerzone na obowiązek dywersyfikacji upraw.
(35) Aby zapewnić spójność w sposobie uwzględniania różnych rodzajów upraw z racji ich znacznego udziału w obszarach, w związku z wymogiem dywersyfikacji upraw, elastyczność w stosowaniu przepisów dotyczących dywersyfikacji upraw na podstawie art. 44 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 powinna zostać rozszerzona, aby obejmowała uprawę roślin rosnących pod wodą przez znaczącą część roku lub znaczącą część cyklu uprawowego.
(36) W celu uproszczenia obowiązujących zwolnień z obowiązku dywersyfikacji upraw przewidzianych w art. 44 ust. 3 lit. a) i b) rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, mających zastosowanie do gruntów wykorzystywanych głównie do produkcji traw lub innych pastewnych roślin zielnych, do uprawy roślin strączkowych lub upraw rosnących pod wodą, lub do gruntów będących głównie gruntami ugorowanymi lub trwałymi użytkami zielonymi, jak również w celu zapewnienia równego traktowania wszystkich rolników stosujących takie same proporcje użytkowania gruntów, górny limit 30 hektarów gruntów ornych nie powinien już mieć zastosowania.
(37) W celu uwzględnienia specyfiki agronomicznej Triticum spelta, należy ją uznać za odrębną uprawę do celów art. 44 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013.
(38) W celu uproszczenia obowiązujących zwolnień z obowiązku dotyczącego obszaru proekologicznego przewidzianych w art. 46 ust. 4 lit. a) i b) rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, mających zastosowanie do gruntów wykorzystywanych głównie do produkcji traw lub innych pastewnych roślin zielnych, do uprawy roślin strączkowych lub upraw rosnących pod wodą, lub do gruntów będących głównie gruntami ugorowanymi lub trwałymi użytkami zielonymi, górny limit 30 hektarów gruntów ornych nie powinien już mieć zastosowania.
(39) Biorąc pod uwagę potencjał pośrednich korzyści środowiskowych dla różnorodności biologicznej, które mogą wyniknąć z niektórych upraw trwałych, wykaz rodzajów obszarów proekologicznych przewidziany w art. 46 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 należy rozszerzyć, aby objął on również miskant (Miscanthus) i rożnik przerośnięty (Silphium perfoliatum). Mając na uwadze fakt, że rodzaj pokrywy roślinnej może pozytywnie wpływać na wkład gruntów ugorowanych w różnorodność biologiczną, grunty ugorowane z roślinami miododajnymi należy uznać za odrębny rodzaj obszarów proekologicznych. W związku z tym dla obszarów z miskantem (Miscanthus) i z rożnikiem przerośniętym (Silphium perfoliatum) oraz gruntów ugorowanych z roślinami miododajnymi należy ustanowić współczynniki ważenia. Współczynniki ważenia należy ustanowić w taki sposób, aby odzwierciedlić ich różne znaczenie dla różnorodności biologicznej. Wprowadzenie dodatkowych rodzajów obszarów proekologicznych wymaga dostosowania obowiązujących współczynników ważenia dla obszarów objętych uprawami wiążącymi azot i obszarów z zagajnikami, aby odzwierciedlić nową równowagę między wszystkimi rodzajami obszarów proekologicznych.
(40) Doświadczenie zdobyte w związku ze stosowaniem programu wsparcia dla młodych rolników na podstawie art. 50 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 pokazuje, że w niektórych przypadkach młodzi rolnicy nie mogą skorzystać z pełnych pięciu lat wsparcia. Chociaż wsparcie to nadal jest ukierunkowane głównie na nową działalność gospodarczą podejmowaną przez młodych ludzi rozpoczynających swoją działalność rolniczą, państwa członkowskie powinny jednak ułatwiać młodym rolnikom dostęp do pełnego okresu pięciu lat płatności dla młodych rolników również w przypadkach, gdy młodzi rolnicy nie wystąpili z wnioskiem o wsparcie bezpośrednio po rozpoczęciu działalności.
(41) Niektóre państwa członkowskie stwierdziły, że płatność zapewniana młodym rolnikom na podstawie art. 50 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 nie jest wystarczająca, aby adekwatnie odpowiedzieć na wyzwania finansowe wiążące się z rozpoczęciem działalności po raz pierwszy i dostosowaniem strukturalnym gospodarstw rolnych zakładanych przez młodych rolników. W celu dalszego zwiększania szans młodych rolników na udział w sektorze rolnym państwa członkowskie powinny mieć możliwość decydowania o zwiększeniu wartości procentowej stosowanej do obliczenia kwoty płatności dla młodych rolników w granicach od 25 % do 50 %, niezależnie od stosowanej metody obliczenia. Decyzja taka powinna pozostawać bez uszczerbku dla limitu 2 % ich krajowego pułapu dla płatności bezpośrednich na potrzeby finansowania płatności dla młodych rolników.
(42) W celu zwiększenia przejrzystości w odniesieniu do obowiązków państw członkowskich w zakresie ograniczającego produkcję charakteru dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją, należy zmienić brzmienie art. 52 ust. 5 i 6 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013. Taka zmiana brzmienia odzwierciedla aktualną praktykę stosowaną od dnia 1 stycznia 2015 r. w odniesieniu do tych przepisów, dlatego też powinna mieć zastosowanie od roku składania wniosków 2015.
(43) Aby zapewnić jak największą spójność między unijnymi systemami przeznaczonymi dla sektorów, które - w niektórych latach - cechują strukturalne zakłócenia równowagi na rynku, Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych, które zezwolą państwom członkowskim na decydowanie o dalszym wypłacaniu dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją do 2020 r. na podstawie jednostek produkcyjnych, w odniesieniu do których takie wsparcie przyznano we wcześniejszym okresie referencyjnym.
(44) W celu zwiększenia elastyczności w odniesieniu do dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją coroczny przegląd przez państwa członkowskie ich decyzji w sprawie tego wsparcia powinien być dozwolony ze skutkiem od roku składania wniosków 2019.
(45) Jedną z głównych przeszkód na drodze do tworzenia organizacji producentów, przede wszystkim w państwach członkowskich, które są mniej zaawansowane pod względem stopnia organizacji, wydaje się brak wzajemnego zaufania i brak doświadczeń. W tym kontekście, coaching, w ramach którego działające organizacje producentów dawałyby przykład innym organizacjom producentów, grupom producentów lub indywidualnym producentom owoców i warzyw, mógłby skompensować tę przeszkodę, w związku z czym powinien on zostać uwzględniony w celach organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw.
(46) Poza przypadkami wycofania produktów z rynku w celu bezpłatnej dystrybucji, należy zapewnić wsparcie finansowe dla działań w zakresie coachingu mających zachęcić producentów do tworzenia organizacji spełniających kryteria umożliwiające ich uznanie, aby mogli korzystać z pełnego finansowania unijnego w ramach programów operacyjnych istniejących organizacji producentów.
(47) Należy rozszerzyć środki zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania nimi, aby obejmowały uzupełnianie funduszy wspólnego inwestowania, które jako nowe instrumenty mogłyby być pomocne w zwalczaniu kryzysów, a także promocję i komunikację w celu zdywersyfikowania i skonsolidowania rynków owoców i warzyw.
(48) W celu uproszczenia obecnej procedury - w ramach której najpierw upoważnia się państwa członkowskie do przyznania dodatkowej krajowej pomocy finansowej organizacjom producentów w regionach Unii, w których stopień zorganizowania jest szczególnie niski, a następnie zwraca się im część krajowej pomocy finansowej, o ile dalsze warunki są spełnione - należy stworzyć nowy system dla państw członkowskich, w których stopień zorganizowania jest znacząco poniżej średniej unijnej. Aby zapewnić sprawne przejście z obecnej procedury do nowego systemu, należy przewidzieć okres przejściowy jednego roku. Nowy system powinien zatem mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2019 r.
(49) W celu zapewnienia ochrony dla okowit z wina gronowego z oznaczeniem geograficznym przed ryzykiem bezprawnego wykorzystania renomy, państwom członkowskim należy zezwolić na stosowanie przepisów dotyczących zezwoleń na nasadzenia winorośli nadających się do wytwarzania wina z oznaczeniem geograficznym także w odniesieniu do win nadających się do wytwarzania okowit z wina gronowego z oznaczeniem geograficznym.
(50) Stosowanie umów w sektorze mleka i przetworów mlecznych może pomóc we wzmocnieniu odpowiedzialności podmiotów oraz w zwiększeniu ich świadomości w zakresie potrzeby lepszego uwzględniania sygnałów z rynku, poprawy transmisji cen oraz dostosowania podaży do popytu, a także unikania pewnych nieuczciwych praktyk handlowych. Aby stworzyć zachętę do korzystania z takich umów w sektorze mleka i przetworów mlecznych, a także w innych sektorach, producenci, organizacje producentów lub zrzeszenia organizacji producentów powinny mieć prawo zwrócenia się o pisemną umowę, nawet jeżeli dane państwo członkowskie nie przewidziało obowiązkowego stosowania takich umów.
(51) Chociaż strony umowy o dostawę mleka surowego mają swobodę negocjowania elementów takiej umowy, państwa członkowskie, które nakładają obowiązek stosowania takich umów, uzyskały możliwość narzucania określonych klauzul umownych, w szczególności minimalnego okresu obowiązywania umowy. Z myślą o umożliwieniu stronom osiągnięcia przejrzystości umów co do dostarczanych ilości i cen, państwa członkowskie powinny mieć również możliwość nakładania na strony obowiązku uzgodnienia relacji między dostarczoną ilością a ceną do zapłaty za tę dostawę.
(52) Organizacje producentów i ich zrzeszenia mogą pełnić użyteczną rolę w koncentracji podaży, poprawie wprowadzania do obrotu, planowaniu i dostosowywaniu produkcji do popytu, w optymalizacji kosztów produkcji i stabilizowaniu cen producenta, prowadzeniu badań, promowaniu najlepszych praktyk i zapewnianiu pomocy technicznej, gospodarowaniu produktami ubocznymi i zarządzaniu narzędziami zarządzania ryzykiem dostępnymi dla ich członków, przyczyniając się tym samym do wzmocnienia pozycji producentów w łańcuchu dostaw żywności. Ich działalność, w tym również negocjacje umów dotyczących dostaw produktów rolnych przez takie organizacje producentów i ich zrzeszenia w przypadku koncentracji podaży i wprowadzania do obrotu produktów ich członków, przyczynia się zatem do realizacji celów WPR określonych w art. 39 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), ponieważ wzmacnia pozycję rolników w łańcuchu dostaw żywności i może przyczyniać się do lepszego funkcjonowania tego łańcucha. Reforma WPR w 2013 r. wzmocniła rolę organizacji producentów. Na zasadzie odstępstwa od art. 101 TUFE możliwość prowadzenia takiej działalności, jak planowanie produkcji, optymalizacja kosztów, wprowadzanie do obrotu produktów członków i prowadzenie negocjacji umów, powinna być zatem wyraźnie uregulowana jako prawo uznanych organizacji producentów we wszystkich sektorach, dla których rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 10 ustanawia wspólną organizację rynków. Odstępstwo to powinno obejmować jedynie organizacje producentów, które rzeczywiście prowadzą działalność mającą na celu integrację gospodarczą i które koncentrują podaż i wprowadzają produkty swoich członków do obrotu. Jednakże oprócz zastosowania art. 102 TFUE do takich organizacji producentów, należy wprowadzić zabezpieczenia w celu zapewnienia, aby taka działalność nie wykluczała konkurencji ani nie zagrażała celom określonym w art. 39 TFUE. Organy ochrony konkurencji powinny mieć prawo do interwencji w takich przypadkach oraz do decydowania, czy działalność taka powinna zostać w przyszłości zmieniona, zakończona lub nie powinna być wcale prowadzona. Do czasu przyjęcia decyzji przez organ ochrony konkurencji, działalność prowadzoną przez organizację producentów należy uznać za zgodną z prawem. Zrzeszenia organizacji producentów uznane na mocy art. 156 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 powinny móc korzystać z tego odstępstwa - w odniesieniu do działalności, którą same prowadzą - w takim samym zakresie i na takich samych warunkach jak organizacje producentów.
(53) Organizacje producentów są uznawane w konkretnym sektorze, o którym mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Jednakże z racji tego, że organizacje producentów mogą działać w więcej niż jednym sektorze, a także w celu uniknięcia obciążenia administracyjnego poprzez zobowiązywanie ich do tworzenia kilku organizacji producentów do celów uznawania, organizacja producentów powinna mieć możliwość uzyskania więcej niż jednej decyzji w sprawie uznania. W takich przypadkach dana organizacja producentów powinna jednak spełniać warunki uznania dla każdego z odnośnych sektorów.
(54) Mając na uwadze rolę, jaką organizacje międzybranżowe mogą odgrywać w kontekście lepszego funkcjonowania łańcucha dostaw żywności, wykaz możliwych celów, które takie organizacje międzybranżowe mogą realizować, powinien zostać rozszerzony, aby obejmował również środki służące zapobieganiu ryzykom związanym ze zdrowiem zwierząt, ochroną roślin i środowiskiem oraz służące zarządzaniu takimi ryzykami.
(55) Organizacje międzybranżowe są uznawane w konkretnym sektorze, o którym mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Jednakże z racji tego, że organizacje międzybranżowe mogą działać w więcej niż jednym sektorze, a także w celu uniknięcia obciążenia administracyjnego poprzez zobowiązywanie ich do tworzenia kilku organizacji międzybranżowych do celów uznawania, organizacja międzybranżowa powinna mieć możliwość uzyskania więcej niż jednej decyzji w sprawie uznania. W takich przypadkach organizacja międzybranżowa powinna jednak spełniać warunki uznania dla każdego z odnośnych sektorów.
(56) Aby ułatwić lepsze przekazywanie sygnałów rynkowych oraz wzmocnić powiązania między cenami producenta a wartością dodaną w całym łańcuchu dostaw, rolnicy, w tym również zrzeszenia rolników, powinni mieć prawo do uzgodnienia ze swoim pierwszym podmiotem skupującym klauzul dotyczących podziału wartości, w tym również zysków i strat rynkowych. Organizacje międzybranżowe mogą pełnić ważną rolę w umożliwianiu dialogu między podmiotami w łańcuchu dostaw oraz w promowaniu najlepszych praktyk i przejrzystości rynkowej, dlatego też należy zezwolić im na ustanawianie standardowych klauzul dotyczących podziału wartości. Stosowanie przez rolników, zrzeszenia rolników i ich pierwszy podmiot skupujący klauzul dotyczących podziału wartości powinno jednak nadal mieć charakter dobrowolny.
(57) Doświadczenie zdobyte dzięki stosowaniu art. 188 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 pokazuje, że potrzeba przyjmowania aktów wykonawczych w celu zarządzania prostymi matematycznymi procesami związanymi ze sposobem przydziału kontyngentów jest uciążliwa i pochłania znaczne zasoby, nie przynosząc przy tym żadnych konkretnych korzyści, które wynikałyby z takiego podejścia. Komisja w praktyce nie ma żadnej swobody decyzyjnej w tej sytuacji, zważywszy na fakt, że odpowiedni wzór jest już określony art. 7 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1301/2006 11 . Aby zmniejszyć związane z tym obciążenie administracyjne oraz usprawnić proces, należy wprowadzić przepisy, zgodnie z którymi Komisja będzie publikowała wyniki przydziału kontyngentów taryfowych na odpowiedniej stronie internetowej. Ponadto należy wprowadzić przepis szczegółowy, zgodnie z którym państwa członkowskie powinny wydawać pozwolenia dopiero po opublikowaniu wyników przydziału przez Komisję.
(58) Aby zapewnić skuteczne stosowanie art. 209 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 przez organizacje rolników lub organizacje producentów lub ich zrzeszenia, należy wprowadzić możliwość zwrócenia się do Komisji o wydanie opinii w sprawie zgodności porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych organizacji rolników lub organizacji producentów lub ich zrzeszeń z celami określonymi w art. 39 TFUE.
(59) Aby zapewnić możliwość skutecznego i terminowego wdrożenia przepisów rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 pozwalających na porozumienia zbiorowe i decyzje w celu tymczasowego ustabilizowania odnośnych sektorów w okresach poważnych zakłóceń na rynkach, możliwości stosowania takich działań zbiorowych powinny zostać rozszerzone na rolników i zrzeszenia rolników. Ponadto takie środki tymczasowe nie powinny być już dozwolone jako środek stosowany w ostateczności, lecz mogłyby one uzupełniać działania Unii w kontekście interwencji publicznej, prywatnego przechowywania oraz środków wyjątkowych przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013.
(60) Z uwagi na to, że właściwa jest dalsza pomoc na rzecz sektora mleka i przetworów mlecznych w procesie przejściowym w wyniku zakończenia systemu kwot, a także zachęcanie tego sektora do skuteczniejszego reagowania na wahania rynkowe i cenowe, przepisy rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 wzmacniające ustalenia umowne w sektorze mleka i przetworów mlecznych nie powinny mieć już terminu zakończenia stosowania.
(61) Rynki rolne powinny być przejrzyste, a informacje dotyczące cen powinny być dostępne i użyteczne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów.
(62) Doświadczenie zdobyte dzięki stosowaniu załącznika VIII część II sekcja A do rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 wskazują, że przyjmowanie aktów wykonawczych na potrzeby zatwierdzania niewielkich zwiększeń w ograniczeniach wzbogacania wina, które mają charakter techniczny i niekontrowersyjny, jest uciążliwą koniecznością i pochłania znaczne zasoby, nie przynosząc przy tym żadnych konkretnych korzyści, które wynikałyby z takiego podejścia. Aby zmniejszyć związane z tym obciążenie administracyjne oraz usprawnić proces, należy wprowadzić przepisy, zgodnie z którymi państwa członkowskie, które podejmą decyzję o skorzystaniu z tego odstępstwa, powiadomią Komisję o wszelkich takich decyzjach.
(63) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014 12 przewiduje możliwość podziału zobowiązań budżetowych na transze roczne jedynie w przypadku zatwierdzenia wieloletnich programów krajowych dotyczących zwalczania i kontroli chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych oraz nadzoru nad nimi, programów kontroli występowania agrofagów oraz programów dotyczących kontroli agrofagów w najbardziej oddalonych regionach Unii. W celu uproszczenia oraz aby zmniejszyć obciążenie administracyjne, należy rozszerzyć tę możliwość na inne działania przewidziane w tym rozporządzeniu.
(64) Aby umożliwić stosowanie zmian przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu od dnia 1 stycznia 2018 r., niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życiu następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
(65) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, (UE) nr 1306/2013, (UE) nr 1307/2013, (UE) nr 1308/2013 oraz (UE) nr 652/2014,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
| W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
| M. MAASIKAS | A. TAJANI |
| Przewodniczący | Przewodniczący |