Rozporządzenie 2020/558 zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 i (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do szczególnych środków zapewniających wyjątkową elastyczność na potrzeby wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w odpowiedzi na epidemię COVID-19
Dz.U.UE.L.2020.130.1
Akt jednorazowyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2020/558
z dnia 23 kwietnia 2020 r.
zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 i (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do szczególnych środków zapewniających wyjątkową elastyczność na potrzeby wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w odpowiedzi na epidemię COVID-19
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 177, 178 i 322 ust. 1 lit. a), uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego 1 ,
po konsultacji z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym,
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) Państwa członkowskie zostały w sposób bezprecedensowy dotknięte skutkami epidemii COVID-19. Obecny kryzys w dziedzienie zdrowia publicznego hamuje wzrost w państwach członkowskich, co z kolei pogłębia poważne niedobory płynności spowodowane nagłym i znaczącym wzrostem inwestycji publicznych potrzebnych w ich systemach opieki zdrowotnej oraz w innych sektorach gospodarki. Stworzyło to wyjątkową sytuację, której rozwiązanie wymaga użycia szczególnych środków.
(2) W odpowiedzi na skutki kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego dokonano już zmian rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 3 i (UE) nr 1303/2013 4 , w drodze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/460 5 , w celu zapewnienia większej elastyczności w realizacji programów wspieranych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ("EFRR"), Europejskiego Funduszu Społecznego ("EFS") i Funduszu Spójności (zwanych łącznie "funduszami"), a także Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego ("EFMR"). Aby przyczynić się do skutecznej reakcji na obecny kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego znacząco rozszerzono zakres wsparcia z EFRR.
(3) Jednak nadal nasilają się poważne negatywne skutki dla gospodarek i społeczeństw Unii. Konieczne jest zatem zapewnienie państwom członkowskim, na zasadzie wyjątku, dodatkowej elastyczności, aby umożliwić im reagowanie na ten bezprecedensowy kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego poprzez zwiększenie możliwości uruchamiania wszystkich niewykorzystanych środków wsparcia z funduszy.
(4) Mając na uwadze złagodzenie obciążenia budżetów publicznych w odpowiedzi na obecny kryzys w dziedzienie zdrowia publicznego, należy umożliwić państwom członkowskim zwracanie się, na zasadzie wyjątku, o zastosowanie w odniesieniu do programów polityki spójności stopy dofinansowania w wysokości 100 % na rok obrachunkowy 2020-2021, zgodnie ze środkami budżetowymi i z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych. Na podstawie oceny stosowania tej wyjątkowej stopy dofinansowania Komisja może zaproponować przedłużenie tego środka.
(5) Dążąc do zapewnienia państwom członkowskim dodatkowej elastyczności w odniesieniu do realokacji zasobów na potrzeby dostosowanego do potrzeb reagowania na kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, należy wprowadzić lub zwiększyć możliwości przesuwania środków finansowych w ramach celu "Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia" między EFRR, EFS i Funduszem Spójności. Ponadto należy, na zasadzie wyjątku i przy poszanowaniu określonych w Traktacie celów polityki spójności, zwiększyć możliwości przesuwania przez państwa członkowskie środków między kategoriami regionów, mając na uwadze szerokie oddziaływanie kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego. Takie przesunięcia nie powinny wpływać na środki w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna", dodatkowe środki przeznaczone dla regionów najbardziej oddalonych, a także wsparcie dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym.
(6) W celu umożliwienia państwom członkowskim szybkiego wykorzystania dostępnych środków w odpowiedzi na epidemię COVID-19 oraz uwzględniając fakt, że ze względu na zaawansowany etap wdrażania okresu programowania 2014-2020 realokacja zasobów może dotyczyć wyłącznie zasobów dostępnych na potrzeby programowania na 2020 r., uzasadnione jest zwolnienie państw członkowskich, na zasadzie wyjątku, z obowiązku zachowania zgodności z wymogami koncentracji tematycznej na resztę okresu programowania.
(7) Aby umożliwić państwom członkowskim skupienie się na podejmowaniu działań niezbędnych w odpowiedzi na epidemię COVID-19 oraz aby ograniczyć obciążenia administracyjne, należy uprościć niektóre wymogi proceduralne związane z realizacją programów i audytów. W szczególności przez resztę okresu programowania umowy partnerstwa nie powinny być zmieniane, bez względu na to czy jest to w celu odzwierciedlenia w nich wcześniejszych zmian w programach operacyjnych, czy też wprowadzania jakichkolwiek innych zmian. Należy odroczyć terminy składania rocznych sprawozdań z wdrażania za 2019 r. oraz przekazania sprawozdania podsumowującego sporządzanego przez Komisję w oparciu o te roczne sprawozdania z wdrażania. Jeżeli chodzi o fundusze i EFMR, należy także wyraźnie przewidzieć rozszerzenie możliwości stosowania przez instytucje audytowe niestatystycznej metody doboru próby w odniesieniu do roku obrachunkowego 2019-2020.
(8) Właściwe jest doprecyzowanie, że na zasadzie wyjątku należy zezwolić na uznawanie za kwalifikowalne wydatków poniesionych w związku z zakończonymi lub w pełni zrealizowanymi operacjami zwiększającymi zdolność reagowania kryzysowego w kontekście epidemii COVID-19. Wybór takich operacji pownien być możliwy nawet przed przyjęciem przez Komisję niezbędnej zmiany programu. Należy przewidzieć szczegółowe zasady powoływania się na epidemię COVID-19, jako siłę wyższą w kontekście anulowania zobowiązań.
(9) Przez resztę okresu programowania, w przypadku gdy konieczne jest dokonanie zmian instrumentów finansowych w celu zapewnienia skutecznej reakcji na kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, należy - w celu ograniczenia obciążeń administracyjnych oraz opóźnień we wdrażaniu - odstąpić od wymogu przeglądu oraz aktualizacji ocen ex ante i złożenia - w ramach dokumentów potwierdzających - zaktualizowanych biznesplanów lub równoważnych dokumentów wykazujących, iż udzielone wsparcie zostało wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem. Należy rozszerzyć możliwość wspierania kapitału obrotowego za pomocą instrumentów finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
(10) Dążąc do zapewnienia, aby państwa członkowskie mogły w pełni wykorzystać wsparcie płynące z funduszy i z EFMR, należy zapewnić dodatkową elastyczność w zakresie obliczania płatności salda końcowego na koniec okresu programowania.
(11) W celu ułatwienia realizacji przesunięć dopuszczonych na podstawie niniejszego rozporządzenia, warunek określony w art. 30 ust. 1 lit. f) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 6 dotyczący przeznaczenia środków na ten sam cel nie powinien mieć zastosowania do przesunięć proponowanych na mocy niniejszego rozporządzenia.
(12) W celu zapewnienia spójności między podejściem przyjętym w tymczasowych ramach środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 oraz z zasadami przyznawania pomocy de minimis, z jednej strony, a warunkami wsparcia dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji z eFrR, z drugiej strony, należy zmienić rozporządzenie (UE) nr 1301/2013, aby umożliwić udzielenie wsparcia takim przedsiębiorstwom w tych szczególnych okolicznościach.
(13) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie reakcja na skutki kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego poprzez wprowadzenie środków zapewniających elastyczność w dziedzinie udzielania wsparcia z europejskich funduszy stukturalnych i inwestycyjnych ("EFSI"), nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej ("TUE"). Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(14) Ze względu na pilny charakter sytuacji związanej z epidemią COVID-19, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
(15) Z uwagi na epidemię COVID-19 oraz pilną potrzebę zareagowania na związaną z nią sytuację kryzysową w dziedzienie zdrowia publicznego oraz jej społeczne i gospodarcze skutki, uznano za właściwe wprowadzenie wyjątku od ośmiotygodniowego terminu, o którym mowa w art. 4 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, załączonego do TUE, do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,
(16) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 i (UE) nr 1303/2013,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
D.M. SASSOLI | G. GRLIĆ RADMAN |
Przewodniczący | Przewodniczący |