Rozporządzenie 128/2004 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2676/90 określające wspólnotowe metody analizy wina
Dz.U.UE.L.2004.19.3
Akt jednorazowyROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) nr 128/2004
z dnia 23 stycznia 2004 r.
zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2676/90 określające wspólnotowe metody analizy wina
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1493/99 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina(1), w szczególności jego art. 46 ust. 3,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Metoda pomiaru zawartości alkoholu w winie z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej została uaktualniona i oceniona zgodnie z międzynarodowo uznanymi kryteriami. Międzynarodowe Biuro Winorośli i Wina przyjęło nowy opis tej metody podczas Zgromadzenia Ogólnego w 2003 r.
(2) Wykorzystanie tej metody pomiaru może stanowić prostszy i bardziej dokładny sposób badania objętościowej zawartości alkoholu w winach, co zapewni uniknięcie sporów spowodowanych wykorzystaniem mniej dokładnych metod.
(3) Uaktualniony opis tej metody wraz z wartościami doświadczalnymi do celów współczynników oceny metody powinien zostać włączony do rozdziału 3 załącznika do rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2676/90(2).
(4) Rozporządzenie (EWG) nr 2676/90 powinno zostać zatem odpowiednio zmienione.
(5) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu Zarządzającego ds. Wina,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
W rozdziale 3 załącznika do rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2676/90 "Objętościowa zawartość alkoholu" wprowadza się następujące zmiany:
1) w pkt 2 skreśla się ppkt 2.3.2.;
2) tekst w Załączniku do niniejszego rozporządzenia dodaje się jako pkt 4 lit. a) po pkt 4;
3) w pkt 5 skreśla się pkt 5.2. "Metoda densymetryczna z użyciem wagi hydrostatycznej".
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie siódmego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Sporządzono w Brukseli, dnia 23 stycznia 2004 r.
| W imieniu Komisji | |
| Franz FISCHLER | |
| Członek Komisji |
______
(1) Dz.U. L 179 z 14.7.1999, str. 1.
(2) Dz.U. L 272 z 3.10.1990, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 440/2003 (Dz.U. L 66 z 11.3.2003, str. 15).
ZAŁĄCZNIK
Określenie objętościowej zawartości alkoholu w winach z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej
1. METODA POMIARU
1.1. Wprowadzenie
Objętościowa zawartość alkoholu musi być zmierzona przed wprowadzeniem do obrotu zasadniczo w celu przestrzegania reguł odnoszących się do etykietowania.
Objętościowa zawartość alkoholu jest to ilość litrów alkoholu etylowego zawartych w 100 litrach wina, przy czym obie objętości mierzy się w temperaturze 20 °C. Oznacza się ją symbolem % obj.
1.2. Przedmiot i zakres zastosowania
Opisaną metodą pomiaru jest metoda densymetryczna z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej.
Do celów obowiązujących przepisów wykonawczych, temperaturę, w jakiej przeprowadza się próbę ustala się na 20 °C.
1.3. Zasady i definicje
Zasada niniejszej metody jest oparta na destylowaniu wina. Metoda destylacji jest opisana w niniejszym rozdziale. Destylacja eliminuje substancje nielotne. Homologi alkoholu etylowego wraz z alkoholem etylowym oraz homologami alkoholu etylowego w estrach etylu są uwzględnione w zawartości alkoholu, jako że występują w destylacie.
Następnie dokonywany jest pomiar gęstości uzyskanego destylatu. Gęstość cieczy w danej temperaturze jest równa ilorazowi masy przez jej objętość ρ2 = m/V; w odniesieniu do wina jest to wyrażone w g/ml.
Zawartość alkoholu w winach może być zmierzona za pomocą metody densymetrycznej z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej w oparciu o prawo Archimedesa, zgodnie z którym na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu skierowana ku górze i równa ciężarowi wypartej cieczy.
1.4. Odczynniki
W trakcie analizy, chyba że określono inaczej, wykorzystuje się jedynie odczynniki posiadające uznany stopień czystości analitycznej oraz wodę o stopniu przynajmniej 3, jak określono w ISO 3696:1987.
1.4.1. Roztwór czyszczący pływaki (wodorotlenek sodu, 30 % m/V)
Do przygotowania 100 ml, zważyć 30 g wodorotlenku sodu, oraz uzupełnić do pełnej objętości przy wykorzystaniu 96 % objętościowo alkoholu etylowego.
1.5. Urządzenie i sprzęt
Zwykły sprzęt laboratoryjny, w szczególności:
1.5.1. jednoszalkowa waga hydrostatyczna czułości 0,1 mg.
1.5.2. Pływak o objętości minimum 20 ml, szczególnie dostosowany do wagi, przymocowany przy pomocy nici o średnicy nie przekraczającej 0,1 mm.
1.5.3. Cylinder miarowy, na którym kreską zaznaczony jest poziom cieczy. Pływak musi całkowicie mieścić się w części cylindra miarowego znajdującej się poniżej kreski; powierzchnia badanej cieczy powinna być przecięta jedynie przez nitkę utrzymującą nurnik. Cylinder miarowy musi mieć średnicę co najmniej o 6 mmwiększą od średnicy pływaka.
1.5.4. Termometr (lub próbnik mierzący temperaturę), wskazujący stopnie i dziesiętne stopni od 10 °C do 40 °C, skalibrowany do 0,05 °C.
1.5.5. Odważniki, skalibrowane przez uznany organ poświadczający.
1.6. Procedura
Pływak i cylinder miarowy muszą być oczyszczone wodą destylowaną przed każdym pomiarem, osuszone miękkim papierem laboratoryjnym nie zostawiającym włókien oraz opłukany roztworem, którego gęstość ma być określona. Pomiary muszą być dokonywane niezwłocznie po osiągnięciu stabilności przez urządzenie, tak aby ograniczyć straty alkoholu w wyniku parowania.
1.6.1. Kalibracja wagi
Pomimo, iż wagi mają zwykle wewnętrzny system kalibracji, waga hydrostatyczna musi być kalibrowana odważnikami zbadanymi przez organ poświadczający.
1.6.2. Kalibracja pływaka
1.6.2.1. Wypełnić cylinder miarowy do kreski podwójnie destylowaną wodą (lub wodą o równoważnej czystości np. mikrofiltrowana woda o przewodności równej 18,2 MΩ /cm) w temperaturze między 15 °C a 25 °C, najlepiej w temperaturze 20 °C.
1.6.2.2. Zanurzyć pływak i termometr, zamieszać, odczytać gęstość cieczy z urządzenia oraz, jeżeli jest to konieczne, poprawić wskazanie/odczyt tak aby był równy z odczytem wody w temperaturze pomiaru.
1.6.3. Kontrola z wykorzystaniem roztworu woda - alkohol
1.6.3.1. Wypełnić cylinder miarowy do kreski mieszaniną woda - alkohol o znanej zawartości alkoholu w temperaturze między 15 °C a 25 °C, najlepiej w temperaturze 20 °C.
1.6.3.2. Zanurzyć pływak i termometr, zamieszać, odczytać gęstość cieczy (lub zawartość alkoholu, jeżeli jest to możliwe) z urządzenia. Ustalona w ten sposób zawartość alkoholu powinna być równa uprzednio ustalonej zawartości alkoholu.
Uwaga: Ten roztwór o znanej zawartości alkoholu może być również wykorzystany do kalibracji pływaka, zamiast wody podwójnie destylowanej.
1.6.4. Pomiar gęstości destylatu (lub zawartości alkoholu w tym destylacie, jeżeli umożliwia to urządzenie)
1.6.4.1. Umieścić badaną próbkę w cylindrze miarowym do działki.
1.6.4.2. Zanurzyć pływak i termometr, zamieszać, odczytać gęstość cieczy (lub zawartość alkoholu jeżeli jest to możliwe) z urządzenia. Odnotować temperaturę, jeżeli gęstość jest mierzona w °C ρt
1.6.4.3. Skorygować ρt z wykorzystaniem tabeli gęstości ρt dla mieszanin woda - alkohol (Tabela II załącznika II do niniejszego rozdziału).
1.6.5. Czyszczenie pływaka i cylindra miarowego
1.6.5.1. Zanurzyć pływak w roztworze czyszczącym pływak, znajdującym się w cylindrze miarowym.
1.6.5.2. Umożliwić nasiąkanie przez jedną godzinę, obracając cyklicznie pływak.
1.6.5.3. Opłukać dużą ilością wody z kranu, a następnie wodą destylowaną.
1.6.5.4. Osuszyć miękkim papierem laboratoryjnym, który nie zostawia włókien.
Przeprowadzać tę procedurę przy pierwszym użyciu pływaka, a następnie powtarzać regularnie zależnie od potrzeb.
1.6.6. Wynik
Wykorzystując gęstość ρ20, obliczyć rzeczywistą zawartość alkoholu z wykorzystaniem tabeli, podającej wartość objętościowej zawartości alkoholu (obj. %) w temperaturze 20 °C jako funkcję gęstości mieszaniny woda - alkohol w temperaturze 20 °C, tj. międzynarodowa tabela przyjęta przez Międzynarodową Organizację Metrologii Prawnej w jej zaleceniu nr 22.
2. PORÓWNANIE POMIARÓW DOKONANYCH Z WYKORZYSTANIEM WAGI HYDROSTATYCZNEJ Z PROCEDURAMI UZYSKANYMI Z WYKORZYSTANIEM DENSYMETRA ELEKTRONICZNEGO
Wykorzystując próbki o zawartości alkoholu między 4 % a 18 % obj., powtarzalność i odtwarzalność zostały zmierzone dzięki zastosowaniu międzylaboratoryjnej próby pierścieniowej. Została porównana zawartość alkoholu w różnych próbkach, zmierzona z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej oraz densymetra elektronicznego oraz wartości odnoszące się do powtarzalności i odtwarzalności otrzymane w wyniku wszechstronnego, wieloletniego badania porównawczego.
2.1. Próbki
Wina o różnej gęstości i zawartości alkoholu przygotowywane każdego miesiąca na skalę przemysłową, pobrane z należycie przechowywanych zapasów butelek i dostarczonych do laboratoriów jako produkty anonimowe.
2.2. Laboratoria
Laboratoria uczestniczące w comiesięcznych próbach pierścieniowych organizowanych przez Unione Italiana Vini (Werona, Włochy) zgodnie z regułami ISO 5725 (UNI 9225) oraz międzynarodowym protokołem sprawności badawczej dla laboratoriów analizy chemicznej, ustanowionym na podstawie wytycznych AOAC, ISO, IUPAC, ISO 43 i ILAC G13. Roczne sprawozdanie ma być przekazane przez Unione Italiana Vini wszystkim uczestnikom.
2.3. Sprzęt
2.3.1. Elektroniczna waga hydrostatyczna (z dokładnością do 5 miejsc dziesiętnych), jeżeli jest to możliwe, z urządzeniem do przetwarzania danych.
2.3.2. Densymetr elektroniczny, jeżeli jest to możliwe, z automatycznym dozowaniem próbek.
2.4. Analiza
Zgodnie z regułami oceny metod, każda próbka została zanalizowana dwa razy pod rząd w celu określenia zawartości alkoholu.
2.5. Wynik
Tabela 1 wskazuje wyniki pomiarów uzyskane przez laboratoria wykorzystujące wagę hydrostatyczną.
Tabela 2 wskazuje wyniki uzyskane przez laboratoria wykorzystujące densymetr elektroniczny.
2.6. Oceny wyników
2.6.1. Wyniki próby zostały zbadane w zakresie wskazania indywidualnego, systematycznego błędu (p < 0,025) z sukcesywnym wykorzystaniem testu Cochrana i Grubba, przy zastosowaniu procedur określonych w międzynarodowo uzgodnionym protokole dotyczącym zaprojektowania, przeprowadzenia i interpretacji studium wykonania metody (Protocol for the Design, Conduct and Interpretation of Method-Performance Studies).
2.6.2. Powtarzalność r) i odtwarzalność (R)
Obliczenia powtarzalności r) i odtwarzalności (R), określone w tym protokole, zostały dokonane w odniesieniu do tych wyników, pozostałych po usunięciu wartości odstających. Przy dokonywaniu oceny nowej metody często nie istnieje zatwierdzone odniesienie lub metoda ustawowa, z którymi należy porównywać kryteria dokładności, stąd użyteczne jest porównanie dokładności danych uzyskanych ze wspólnej próby z przewidywanymi poziomami dokładności. Te przewidywane poziomy są obliczone na podstawie równania Horwitza. Porównanie wyników próby oraz przewidywanych poziomów dają wskazówkę dotyczącą tego, czy metoda jest wystarczająco dokładna w odniesieniu do poziomu analitu poddanego pomiarowi. Przewidywana wartość Horwitza jest obliczona na podstawie równania Horwitza.
RSDR = 2(1-0,5 logC)
gdzie C = zmierzone stężenie analitu wyrażone jako dziesiętna (np. 1 g/100 g = 0,01).
Wartość Horrata daje porównanie rzeczywistej dokładności zmierzonej z dokładnością przewidywaną przez równanie Horwitza w odniesieniu do metody pomiarowej na określonym poziomie analitu. Oblicza się to w następujący sposób:
HoR = RSDR (zmierzony)/RSDR (Horwitz)
2.6.3. Dokładność międzylaboratoryjna
Wartość Horrata równa 1 wskazuje zadowalającą dokładność międzylaboratoryjną, zważywszy, że wartość równa 2 wskazuje zwykle niezadowalającą dokładność, tj. taką, która jest za bardzo zmienna dla większości celów analizy, lub gdy uzyskana zmienna jest wyższa od oczekiwanej dla rodzaju wykorzystanej metody. Hor jest również obliczana i stosowana do oceny dokładności wewnątrzlaboratoryjnej, z wykorzystaniem obliczenia przybliżonego:
RSDr (Horwitz) = 0,66 RSDR (Horwitz) (przy założeniu obliczenia przybliżonego r = 0,66 R).
Tabela 3 wskazuje różnice pomiędzy pomiarami uzyskanymi przez laboratoria wykorzystujące densymetr elektroniczny, a laboratoriami wykorzystującymi wagę hydrostatyczną. Z wyjątkiem próbki 2000/3, w której występowała bardzo niska zawartość alkoholu i w odniesieniu do której obie techniki wykazują słabą odtwarzalność, obserwuje się zasadniczo bardzo wysoką zgodność w odniesieniu do innych próbek.
2.6.4. Współczynniki dokładności
Tabela 4 wskazuje średnie ogólne współczynniki dokładności, obliczone na podstawie wszystkich comiesięcznych prób przeprowadzonych od stycznia 1999 r. do maja 2001 r.
W szczególności:
Powtarzalność r) = 0,074 ( % obj.), w odniesieniu do wagi hydrostatycznej oraz 0,061 ( % obj.) w odniesieniu do densymetra elektronicznego;
Odtwarzalność (R) = 0,229 ( % obj.) w odniesieniu do wagi hydrostatycznej oraz 0,174 ( % obj.) w odniesieniu do densymetra elektronicznego.
2.7. Wnioski
Wyniki określania zawartości alkoholu w szerokim zakresie win wskazują porównywalność pomiarów przeprowadzonych z wykorzystaniem wagi hydrostatycznej oraz gęstościomierza elektronicznego przy zastosowaniu oscylatora częstotliwości oraz ukazują, że wartości współczynników oceny są podobne dla obydwu metod.
| Objaśnienie do tabeli | |
| - średnia | Średnia wszystkich danych wykorzystanych w analizie statystycznej |
| - N | Całkowita liczba zestawów dostarczonych danych |
| - Nc | Liczba wyników wyłączonych z analizy statystycznej ze względu na niezgodność |
| - wartości odstające | Liczba wyników wyłączonych z analizy statystycznej ze względu na określenie ich jako wartości odstające w wyniku testu Cochrana albo testu Grubba |
| - nl | Liczba wyników wykorzystanych w analizie statystycznej |
| - r | Limit powtarzalności |
| - Sr | Standardowe odchylenie powtarzalności |
| - RSDr | Odpowiednie standardowe odchylenie powtarzalności (Sr x 100/średnia) |
| - Hor | Wartość Horrata dla powtarzalności równa zaobserwowanej RSDr podzielonej przez wartość RSDr oszacowaną na podstawie równania Horwitza przy zastosowaniu założenia r = 0,66R |
| - R | Limit odtwarzalności |
| - SR | Standardowe odchylenie odtwarzalności |
| - HoR | Wartość Horrata dla odtwarzalności równa zaobserwowanej RSDR podzielonej przez wartość RSDR obliczoną na podstawie HoR = RSDR(zmierzona)/RSDR |
Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
.................................................
Tabela 1: Waga hydrostatyczna (WH)
Tabela 2: Densymetr elektroniczny (DE)
Tabela 3: Porównanie wyników pomiędzy wagą hydrostatyczną (WH) a densymetrem elektronicznym (DE)
Tabela 4: Współczynniki dokładności
| Waga hydrostatyczna | Densymetr elektroniczny | |
| nl | 441 | 557 |
| Zważona zmienna powtarzalności | 0,309 | 0,267 |
| R | 0,074 | 0,061 |
| Sr | 0,026 | 0,022 |
| Zważona zmienna odtwarzalności | 2,948 | 2,150 |
| R | 0,229 | 0,174 |
| sR | 0,082 | 0,062" |
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.