Zintegrowane ramy kontroli wewnętrznej (2012/2291(INI)).

A.

mając na uwadze, że na mocy z art. 317 Traktatu TFUE, Komisja wykonuje budżet na własną odpowiedzialność, zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, we współpracy z państwami członkowskimi;

B.

mając na uwadze, że zgodnie z traktatem Komisja ponosi ostateczną odpowiedzialność za wykonanie budżetu Unii, chociaż ogromna odpowiedzialność spoczywa na państwach członkowskich, ponieważ 80 % budżetu Unii jest wydawane przez państwa członkowskie w ramach systemu zarządzania dzielonego;

C.

mając na uwadze, że zasada efektywnej kontroli wewnętrznej została włączona jako jedna z zasad budżetowych do rozporządzenia finansowego w wyniku jego zmiany na mocy rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1995/2006, zgodnie z propozycją Komisji zawartą we wymienionym wyżej planie działania;

D.

mając na uwadze, że dla Komisji najbardziej wyrazistym sposobem wykazania, że podjęła rzeczywiste zobowiązanie do przestrzegania zasad przejrzystości i należytego zarządzania finansami jest dołożenie wszelkich starań i jak najmocniejsze wsparcie inicjatyw na rzecz poprawy jakości zarządzania finansami w celu otrzymania pozytywnego poświadczenia wiarygodności (DAS 3 ) od Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO);

E.

mając na uwadze, że wszystkie instytucje oraz wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do współpracy, aby odbudować zaufanie obywateli europejskich do sektora finansowego Unii;

F.

mając na uwadze strategiczny cel, jakim jest uzyskanie pozytywnego poświadczenia wiarygodności od Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Komisja przyjęła w styczniu 2006 r. plan działania na rzecz zintegrowanych ram kontroli wewnętrznej ("plan działania"), opierając się na zaleceniach ETO 4 , rezolucji Parlamentu w sprawie absolutorium z wykonania budżetu za rok budżetowy 2003 5 oraz konkluzjach ECOFIN z dnia 8 listopada 2005 r.;

G.

mając na uwadze, że plan działania miał na celu uzupełnienie "luk", jakie istniały wówczas w strukturach kontroli Komisji i określał 16 obszarów działań, jakie należało podjąć do końca 2007 r., uwzględniając jednocześnie, że poprawa zarządzania finansami w Unii powinna być wspierana ścisłym monitorowaniem kontroli w Komisji i w państwach członkowskich;

1.

zwraca uwagę, że postępy w realizacji planu działania należy mierzyć nie tylko liczbą zrealizowanych działań, lecz także wpływem poszczególnych działań na zmniejszenie liczby błędów występujących w transakcjach;

2.

zauważa, że na początku 2009 r. Komisja uznała plan działania za w pełni zrealizowany, mimo że 3 z 16 pierwotnie założonych działań nie można było zrealizować wcale lub nie w sposób określony w planie;

3.

zwraca w szczególności uwagę na to, że art. 32 nowego rozporządzenia finansowego ustanawia zasadę skutecznej i wydajnej kontroli wewnętrznej, a zgodnie z art. 33 tego rozporządzenia, przedstawiając nowe lub zmienione wnioski w sprawie wydatkowania środków, Komisja powinna oszacować koszty i korzyści wiążące się z danym systemem kontroli, a także ryzyko błędu;

4.

stwierdza również, że w odniesieniu do pojęcia "dopuszczalnego poziomu ryzyka" postanowiono uzupełnić to działanie o definicję pojęcia "rezydualnego ryzyka błędu";

5.

wyraża ubolewanie, że ustawodawstwo na okres 2007-2013 nie zostało uproszczone w oczekiwanym zakresie;

6.

wyraża ubolewanie, że Komisja nie spełniła swojego zobowiązania dotyczącego uzyskania w pełni pozytywnego poświadczenia wiarygodności (DAS) i zwraca w szczególności uwagę na to, że w sprawozdaniu z poświadczenia wiarygodności z 2011 r. Trybunał uznał, że w płatnościach ogółem wystąpił istotny poziom błędu, a zbadane systemy nadzoru i kontroli były w ujęciu ogólnym częściowo skuteczne;

7.

stwierdza, że łączna liczba błędów przy wykonanych operacjach wzrosła w roku 2010 z 3,3 % do 3,7 %, natomiast w roku 2011 wzrosła do 3,9 %; wyraża ubolewanie, że doszło do odwrócenia pierwotnego, pozytywnego trendu, który stwierdzono w minionych latach, i obawia się, że trend do wzrostu liczby błędów utrzyma się w kolejnych latach;

8.

zauważa, że Komisja wciąż stara się osiągnąć cel, jakim jest uzyskanie pozytywnego poświadczenia wiarygodności (DAS), natomiast Parlament w swej rezolucji w sprawie absolutorium z wykonania budżetu za rok budżetowy 2011 wyraził głębokie ubolewanie, że w płatnościach nadal występuje istotny poziom błędu;

9.

wzywa Komisję do podjęcia koniecznych działań w celu przywrócenia stałej tendencji do spadkau odsetka błędów;

10.

podziela zdanie Trybunału Obrachunkowego i Komisji 6 , według którego system jednolitej kontroli nie działa, a systemy kontroli wprowadzone przez państwa członkowskie nie wykorzystują obecnie w pełni swojego potencjału;

11.

przypomina w związku z tym, że w 2011 r. w polityce regionalnej w przypadku ponad 60 % błędów zidentyfikowanych przez Trybunał Obrachunkowy władze państw członkowskich miały wystarczające informacje, by zidentyfikować i poprawić niektóre błędy, zanim zwróciły się do Komisji o zwrot kosztów;

12.

podziela zdanie Trybunału Obrachunkowego, który uważa, że kontrole pierwszego szczebla, a w szczególności system zarządzania i kontroli w państwach członkowskich, są niewystarczające, co bardzo utrudnia zmniejszenie poziomu błędów;

13.

stwierdza, że złożone i nieprzejrzyste zasady utrudniają realizację programów, a następnie ich kontrolę; obawia się, że może to prowadzić do powstania licznych błędów, a także dawać sposobność do popełniania oszustw; dlatego jest zaniepokojony faktem, że rosnąca złożoność przepisów na szczeblu krajowym i regionalnym (tzw. "pozłacanie") powoduje problemy związane z prawnym wykonaniem budżetu Unii oraz niepotrzebnie zwiększa poziom błędów;

14.

zauważa, że Komisja nie może w pełni polegać na wynikach uzyskanych przez organy kontrolne poszczególnych państw członkowskich;

15.

zauważa, że istnieje zasadnicza sprzeczność pomiędzy Trybunałem Obrachunkowym, który w kontrolach poświadczeń wiarygodności stosuje podejście roczne, a Komisją, która przy realizacji budżetu stosuje podejście wieloletnie;

16.

wzywa Komisję do rygorystycznego stosowania art. 32 ust. 5 nowego rozporządzenia finansowego, jeżeli poziom błędów będzie się nadal utrzymywał na wysokim poziomie, oraz do zidentyfikowania wad systemów kontroli, przeanalizowania kosztów i korzyści wynikających z zastosowania ewentualnych środków naprawczych oraz do podjęcia lub zaproponowania odpowiednich działań, aby uprościć i ulepszyć systemy kontroli oraz ponownie opracować programy lub systemy realizacji;

17.

wzywa państwa członkowskie do wzmocnienia systemów nadzoru i kontroli, a zwłaszcza do zapewnienia wiarygodności wskaźników i statystyk;

18.

zauważa z niepokojem, że w 2010 i 2011 r. Trybunał Obrachunkowy ustalił, że w przypadku polityki regionalnej Komisja nie może w pełni polegać na pracach krajowych organów kontroli, w związku z czym wzywa państwa członkowskie do poprawy tej sytuacji;

19.

wzywa państwa członkowskie do przyjęcia pełnej odpowiedzialności za swoje rachunki i do przedkładania Komisji wiarygodnych danych w formie krajowych poświadczeń dotyczących zarządzania, podpisanych na odpowiednim szczeblu politycznym;

20.

wzywa Komisję, aby motywowała państwa członkowskie do współpracy, tak aby środki finansowe podatników były wykorzystywane zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami poprzez odpowiedni system preferencji lub surowe sankcje lub wstrzymanie napływu środków finansowych, zwłaszcza po to, aby odbudować zaufanie obywateli UE do jej instytucji;

21.

wzywa Komisję do ujednolicenia wszystkich procedur kontrolnych w ramach swoich służb;

22.

zauważa z niepokojem, że wykryte przez Trybunał Obrachunkowy słabe strony działań organów krajowych mogą mieć też związek z "pewnymi uchybieniami i konfliktem interesów, które wynikają z natury samego systemu zarządzania dzielonego" 7 , ponieważ aby uzyskać od Komisji status jednolitej kontroli, krajowe organy kontroli muszą działać skutecznie, a odsetek błędów nie powinien przekraczać 2 %, co może stanowić zachętę do fałszowania liczby zgłaszanych nieprawidłowości;

23.

w związku z tym wzywa Komisję do zaostrzenia wymogów, jakie muszą spełnić krajowe organy kontroli i organy zarządzania, aby uzyskać stosowne poświadczenie, a także do wdrożenia właściwych środków zachęcających i skutecznego systemu kar;

24.

w związku z tym zwraca się, zgodnie z art. 287 ust. 3 TFUE o nasilenie współpracy między krajowymi organami kontroli a Europejskim Trybunałem Obrachunkowym w zakresie kontroli nad zarządzaniem dzielonym;

25.

wzywa odpowiedzialne instytucje UE, aby oceniły, czy dwuprocentowy próg błędów jest adekwatnie ustawioną i osiągalną granicą we wszystkich obszarach polityki UE;

26.

w tym kontekście wyraża wątpliwości co do użyteczności poświadczeń wiarygodności, ponieważ ze względu na złożoność wykonania budżetu w zakresie zarządzania dzielonego wspólna odpowiedzialność za zgodność z prawem i regularność zarządzania budżetem spoczywa na Komisji i państwach członkowskich, a także na Komisji i regionalnych organach administracji, chociaż odpowiedzialność polityczną ponosi wyłącznie Komisja;

27.

dlatego też uważa, że przy okazji przyszłego przeglądu Traktatu o Unii Europejskiej należy ponownie zastanowić się nad pojęciem poświadczenia wiarygodności;

28.

po raz kolejny wzywa państwa członkowskie do wydania na odpowiednim szczeblu politycznym krajowych poświadczeń dotyczących zarządzania, a także zwraca się do Komisji z prośbą o opracowanie jednolitego szablonu takich poświadczeń;

29.

uważa, że obowiązek posiadania krajowego poświadczenia dotyczącego zarządzania powinien być włączony w zakres porozumienia międzyinstytucjonalnego towarzyszącego decyzji w sprawie wieloletnich ram finansowych;

30.

zwraca uwagę, że "ciągły brak wiarygodnego systemu krajowych poświadczeń negatywnie wpływa na zaufanie obywateli do polityki makroekonomicznej UE, unijnych funduszy oraz jednostek zarządzających tymi funduszami" 8 ;

31.

przypomina, że trzy pierwsze działania priorytetowe, do których Parlament zobowiązał Komisję, udzielając jej absolutorium z wykonania budżetu za rok 2011, mają za zadanie utorować drogę do dalszego postępu w zakresie ubiegania się o poświadczenie wiarygodności;

32.

w szczególności przypomina, że Komisja powinna przyjmować co roku, a po raz pierwszy we wrześniu 2013 r., komunikat dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego z myślą o upublicznieniu wszystkich kwot (w wartościach nominalnych) odzyskanych w poprzednim roku w drodze korekt finansowych oraz zwrotów w przypadku wszystkich trybów zarządzania na szczeblu Unii i z podziałem na państwa członkowskie 9 ;

33.

nalega, aby powyższy komunikat był przedstawiany w odpowiednim terminie, tak by Europejski Trybunał Obrachunkowy miał czas na jego przeanalizowanie przed opublikowaniem swojego sprawozdania rocznego;

34.

po raz kolejny zachęca Komisję do dalszego ujawniania dokładniejszych i bardziej wiarygodnych danych dotyczących zwrotów i korekt finansowych oraz do przedstawiania zestawień informacji na temat roku, w którym dokonano danej płatności, roku, w którym wykryto związany z nią błąd, oraz roku, w którym odpowiednia korekta finansowa jest przedstawiana w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego 10 ;

35.

zwraca uwagę, że wszystkie działania mające na celu zmniejszenie odsetka błędów powinny być podejmowane w oparciu o nową kulturę wyników; służby Komisji powinny określić w planie zarządzania szereg celów i wskaźników zgodnych z wymogami Trybunału Obrachunkowego pod względem odpowiedniości, porównywalności i wiarygodności; w sprawozdaniach rocznych z działalności służby powinny mierzyć wykonane zadania, przedstawiając podsumowanie wyników osiągniętych w ramach głównych obszarów polityki realizowanej przez Komisję; tę ocenę wykonania zadań na szczeblu departamentów powinna uzupełniać ogólna ocena wyników Komisji zawarta w sprawozdaniu z oceny przewidzianym w art. 318 TFUE 11 ;

36.

przypomina, że Komisja powinna tak zmodyfikować strukturę wyżej wymienionego sprawozdania z oceny, aby odróżnić politykę wewnętrzną od zewnętrznej i skoncentrować się, w części związanej z polityką wewnętrzną, na strategii "Europa 2020", która stanowi gospodarczą i społeczną politykę Unii; Komisja powinna kłaść nacisk na postęp w realizacji kluczowych inicjatyw;

37.

podkreśla ponadto, że wskaźniki wydajności powinny być w pełni zawarte we wszystkich wnioskach dotyczących nowych programów i strategii politycznych;

38.

domaga się, aby wytyczne Parlamentu dla Komisji zawarte w ust. 1 rezolucji towarzyszącej decyzji o udzieleniu Komisji absolutorium z wykonania budżetu na rok 2011 i dotyczące sporządzania projektu sprawozdania z oceny zgodnie z art. 318 TFUE zostały włączone do porozumienia międzyinstytucjonalnego towarzyszącego decyzji w sprawie wieloletnich ram finansowych;

39.

podziela zdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, który uważa, że wszelkie próby pomiaru wyników nie mają sensu, jeżeli budżet nie opiera się na wskaźnikach wydajności 12 i wzywa do ustanowienia modelu budżetu publicznego opartego na wynikach, w którym każda pozycja budżetowa zawierałaby cele i wyniki mierzone przy pomocy wskaźników wydajności;

40.

zwraca się do Komisji z prośbą o utworzenie grupy roboczej złożonej z przedstawicieli Komisji, Parlamentu, Rady i Trybunału Obrachunkowego, której zadaniem byłoby opracowanie środków potrzebnych, aby wprowadzić taki budżet oparty na wynikach, sporządzenie planu działań i harmonogramu w tym zakresie;

41.

wzywa strony zaangażowane w proces podejmowania decyzji dotyczących ustawodawstwa i programów po 2013 r., aby uwzględniły absolutną konieczność uproszczenia, ograniczając liczbę programów oraz opracowując proporcjonalne i opłacalne kontrole, uproszczone reguły kwalifikowalności i uproszczone metody określania kosztów;

42.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

Zintegrowane ramy kontroli wewnętrznej (2012/2291(INI)).

Dz.U.UE.C.2016.75.100

Zintegrowane ramy kontroli wewnętrznej