Zamówienia przedkomercyjne: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie (2008/2139(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.67E.10
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0037
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie zamówień przedkomercyjnych: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie (2008/2139(INI))
(2010/C 67 E/03)
(Dz.U.UE C z dnia 18 marca 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 grudnia 2007 r. pt. "Zamówienia przedkomercyjne: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie" (COM(2007)0799) ("komunikat Komisji"),
– uwzględniając dyrektywę 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi(1),
– uwzględniając dyrektywę 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych(2),
– uwzględniając komunikat wyjaśniający Komisji w sprawie stosowania prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych (ZPPP)(3),
– uwzględniając wszystkie właściwe przepisy dotyczące konkurencji w odniesieniu do pomocy państwa oraz praw własności intelektualnej,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 grudnia 2007 r. pt. "Inicjatywa rynków pionierskich dla Europy" (COM(2007)0860), jak też konsultacje Komisji w sprawie ustanowienia sieci ds. zamówień publicznych wspierających tę inicjatywę,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 czerwca 2008 r. pt. "Najpierw myśl na małą skalę. Program »Small Business Act« dla Europy" (COM(2008)0394) oraz dokument roboczy służb Komisji z dnia 25 czerwca 2008 r. w sprawie europejskiego kodeksu najlepszych praktyk ułatwiających dostęp MSP do zamówień publicznych (SEC(2008)2193),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 września 2006 r. pt. "Wykorzystanie wiedzy w praktyce: Szeroko zakrojona strategia innowacyjna dla UE" (COM(2006)0502) oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 24 maja 2007 r.(4),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 23 lutego 2007 r. pt. "Przewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamówieniach publicznych: 10 elementów dobrej praktyki" (SEC(2007)0280),
– uwzględniając sprawozdanie Niezależnej Grupy Ekspertów w dziedzinie badań i rozwoju oraz innowacji pt. "Tworzenie innowacyjnej Europy"(5) (sprawozdanie Esko Aho),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów w sprawie zamówień przedkomercyjnych: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie(6),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, jak również Komisji Prawnej (A6-0018/2009),
A. mając na uwadze, że w strategii lizbońskiej wzywa się państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji na badania i rozwój do 3% PKB, co stanowi kluczowe zobowiązanie na rzecz innowacji i gospodarki opartej na wiedzy,
B. mając na uwadze, że w sprawozdaniu Esko Aho określono zamówienia publiczne jako strategiczny instrument służący osiągnięciu tego celu,
C. mając na uwadze, że Komisja oraz państwa członkowskie muszą wspomagać rozwój wiedzy, wymaganej, by jak najlepiej wykorzystać zalecenia zawarte w komunikacie Komisji,
D. mając na uwadze, że Komisja nie dysponuje obecnie instrumentami mającymi na celu promowanie projektów pilotażowych w zakresie zamówień przedkomercyjnych oraz że inicjatywa w tej kwestii należy wyłącznie do państw członkowskich,
1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji oraz wspiera proponowany model zamówień przedkomercyjnych oparty na podziale ryzyka i korzyści jako jedną z sił napędowych innowacji;
2. popiera sprawozdanie Esko Aho, a w szczególności pogląd, że państwa członkowskie powinny stosować zamówienia publiczne w celu zwiększenia zapotrzebowania na towary innowacyjne, jednocześnie podnosząc jakość i dostępność usług publicznych;
3. zauważa, że pomimo istnienia licznych europejskich programów badawczych ich wyniki nie zostały dotychczas wykorzystane przez władze publiczne w zamówieniach publicznych;
4. odnotowuje uwagę poświęconą zamówieniom przedkomercyjnym, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, Chinach i Japonii, które to kraje aktywnie wykorzystują ten potencjał poprzez szereg instrumentów polityki publicznej, takich jak projekt Defence Acąuisitions Performance Assessment (DAPA) w Stanach Zjednoczonych;
5. jest zdania, że zamówienia przedkomercyjne stanowią niedostatecznie wykorzystywaną siłę napędową dla wzrostu sterowanego przez innowacje w UE, cechując się znacznym potencjałem w zakresie realizacji łatwo dostępnych usług publicznych wysokiej jakości, np. opieki zdrowotnej czy transportu, a także w zakresie podejmowania wyzwań społecznych, jakimi są zmiana klimatu, zrównoważone źródła energii i starzenie się populacji;
6. wyraża ubolewanie, że wiele organów publicznych nie ma świadomości tego, jaki potencjał wykazują zamówienia przedkomercyjne oraz nie działa jeszcze jak "inteligentni klienci";
7. jest zdania, że optymalne korzyści z niniejszej inicjatywy zostaną osiągnięte, jeśli organy zamawiające uwzględnią innowację jako jeden z celów ich programu zamówień;
8. zauważa, że zamówienia przedkomercyjne można stosować w ramach istniejących ram prawnych określonych przez dyrektywy 2004/17/WE oraz 2004/18/WE, z zakresu których wykluczone są usługi badawczo-rozwojowe(7), pod warunkiem że całość wynagrodzenia za świadczone usługi wypłaca instytucja zamawiająca i korzyści z tych usług przypadają wyłącznie tej instytucji;
9. apeluje, by państwa członkowskie zbadały ustawodawstwo krajowe, aby sprawdzić, czy władze publiczne nie są ograniczane w dokonywaniu zamówień przedkomercyjnych przez nieistniejące, nieprawidłowe czy też niepotrzebnie skomplikowane przepisy transpozycyjne dotyczące właściwych odstępstw bądź też zbędnie rozbudowane krajowe wymogi w zakresie przetargów czy modele składania zamówień;
10. Pomimo odrębnego podejścia, podjętego w przypadku zamówień przedkomercyjnych, zauważa, że dobre zasady zamówień powinny wciąż być stosowane, a w szczególności przejrzystość i konkurencyjność, dla zagwarantowania, że zintegrowane zamówienia końcowe odpowiadają potrzebom konsumenta;
11. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji, który zawiera potencjalną podstawę koncepcyjną dla zamówień przedkomercyjnych i sposoby wdrażania ich, chociaż uważa, że istnieją pewne luki w zakresie konkretnego stosowania zaproponowanego postępowania, szczególnie na szczeblu lokalnym i regionalnym;
12. uważa, że - w odniesieniu do władz lokalnych i regionalnych - nadal nie ma dostatecznych informacji na temat wciąż istniejących przeszkód na drodze ku konkretyzacji zastosowania zamówień przedkomercyjnych na rzecz promowania rozwiązań prawdziwie innowacyjnych i użytecznych dla ludności;
13. wzywa Komisję i państwa członkowskie do współpracy w celu dopilnowania, by organy zamawiające na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz inne organy nienależące do administracji centralnej rozwijały wymaganą wiedzę, aby wdrażać innowacyjne zamówienia;
14. nalega na Komisję i państwa członkowskie by przekazały zamawiającym władzom lokalnym i regionalnym wytyczne i instrumenty szkoleniowe pokazujące, w jaki sposób można wykorzystywać zamówienia przedkomercyjne w dziedzinie badań i rozwoju;
15. z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym inicjatywę Komisji polegającą na finansowaniu wymiany dobrych praktyk oraz szkoleń w zakresie zamówień przedkomercyjnych w kontekście programu prac na 2009 r. siódmego programu ramowego;
16. pochwala wyżej wspomniany dokument roboczy służb Komisji dotyczący 10 elementów dobrej praktyki w zakresie innowacyjnych rozwiązań w zamówieniach publicznych oraz z zadowoleniem przyjmuje szersze działania Pro Inno Europę na rzecz innowacji; wzywa Komisję do sporządzenia podobnego przewodnika po najlepszych praktykach dotyczących zamówień przedkomercyjnych;
17. jest zdania, że zamówienia przedkomercyjne mają wielki potencjał, będąc dalszym krokiem w kierunku utrwalania innowacyjnych zamówień, jednakże uznaje potrzebę wykształcania specjalistycznych umiejętności w zakresie zamówień oraz potrzebę sponsorowania przez państwa członkowskie - na zasadzie partnerstwa z przedsiębiorstwami, uczelniami i centrami szkoleń - działalności szkoleniowej w celu rozwijania narzędzi zarządczych;
18. wzywa właściwe dyrekcje generalne Komisji do wzajemnej współpracy przy przygotowaniu kompletnego, łatwego do zrozumienia, ale prawnie nie do zakwestionowania przewodnika we wszystkich językach urzędowych, z konkretnymi przykładami pokazującymi, w jaki sposób właściwie stosować w praktyce odpowiednie zasady prawne, w szczególności na użytek małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) oraz instytucji zamawiających;
19. nalega, by Komisja przedstawiła w przewodniku w szczególności praktyczne przykłady podziału ryzyka/korzyści zgodnie z warunkami rynkowymi; uważa ponadto, że należy nadać prawa własności intelektualnej przedsiębiorstwom uczestniczącym w zamówieniach przedkomercyjnych, jako że USA i Japonia pracują w oparciu o ten model, co zachęca liczne przedsiębiorstwa do zaangażowania się w procedury zamówień przedkomercyjnych;
20. odnotowuje w szczególności znaczenie, jakie dla skuteczności zamówień przedkomercyjnych przedstawia rozwijanie podziału ryzyka i korzyści na warunkach rynkowych oraz przekazanie praw własności intelektualnej przedsiębiorstwom uczestniczącym w zamówieniach przedkomercyjnych;
21. wzywa państwa członkowskie i Komisję do wskazania w zestawie polityk dotyczących innowacji wyzwań publicznych o charakterze średnioterminowym i długoterminowym, które mogą zostać rozwiązane dzięki rozwiązaniom technologicznym opracowywanym poprzez zamówienia przedkomercyjne; jest zdania, że rozwiązania takie mogłyby obejmować konkursy na projekty oraz fundusze przeznaczone na określone wyzwania, takie jak Driverless Vehicle Challenge w Stanach Zjednoczonych;
22. uważa, że przekazywanie wiedzy między technologicznie innowacyjnymi uniwersytetami, centrami badawczymi i organami zamawiającymi stanowi integralną część skuteczności zamówień komercyjnych;
23. zauważa, że europejskie agencje innowacji, takie jak VINNOVA w Szwecji, Tekes w Finladnii, Senternovem w Holandii czy Innowation Norway stanowią integralną część procesu przekazywania wiedzy między potencjalnymi klientami i badaczami; rozwijając współpracę między stronami zaangażowanymi w badania naukowe i rozwój, zachęcają one do wykorzystywania zamówień przedkomercyjnych; zachęca zatem państwa członkowskie do zbadania działań wspomnianych agencji jako punktu odniesienia dla ich własnych działań;
24. odnotowuje znaczenie Platform Technologii UE w dostarczaniu ram do określania priorytetów w zakresie badań naukowych i rozwoju oraz w łączeniu innowacji, które już są gotowe do eksploatacji, z potrzebami potencjalnych klientów; zauważa także, że Platformy Technologii mogą udostępniać wczesne rozwiązania rynkowe nowych technologii na potrzeby władz publicznych; wzywa zatem Komisję do zapewnienia lepszego wykorzystania Platform Technologii w zakresie zamówień przedkomercyjnych;
25. z zadowoleniem przyjmuje zaproponowaną przez Komisję inicjatywę rynków pionierskich dla Europy (LMI) jako silny katalizator dla stosowania zamówień przedkomercyjnych na rzecz innowacji, mając na względzie rozwój kluczowych rynków skali, odnotowując w szczególności inicjatywę polegającą na ustanowieniu sieci ds. zamówień publicznych wspierających LMI;
26. z zadowoleniem przyjmuje starania Komisji mające na celu poprawę dostępu unijnych MSP do zamówień publicznych, realizowane za pomocą Europejskiego kodeksu najlepszych praktyk zawartego w programie "Smali Business Act" dla Europy;
27. z zadowoleniem przyjmuje dostarczone przez Komisję wyjaśnienie, że zamówienia przedkomercyjne mogą być realizowane przez organy zamawiające na wszystkich etapach opracowywania i umieszczania nowego produktu czy usługi na rynku, nie tylko w odniesieniu do badań podstawowych; zauważa, że takie wszechstronne podejście zwiększa dostęp MSP do zamówień publicznych;
28. pochwala propozycję Komisji dotyczącą wyjaśnienia roli władz publicznych w rozwijaniu badań naukowych i rozwoju oraz w stymulowaniu innowacji poprzez działania związane z zamówieniami; podkreśla, że strategie polityczne państw członkowskich w zakresie zamówień nie powinny być zbyt normatywne, gdyż zamówienia przedkomercyjne mogą być praktycznie organizowanie na różne sposoby, by odpowiadać szczegółowym projektom i potrzebom, nie tracąc zgodności z zasadami wspólnotowymi;
29. uważa za istotne pojęcie zamówień przedkomercyjnych, ale obawia się, że nie będzie ono atrakcyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw, chyba że ich funkcjonowanie będzie jasne, w szczególności w kontekście transgranicznym; wskazuje, że kluczowa zasada zamówień przedkomercyjnych, a mianowicie fakt, że organy publiczne nie zachowują wszystkich korzyści wynikających z badań i rozwoju, ale że każde przedsiębiorstwo posiada prawa własności w odniesieniu do nowych pomysłów, których jest autorem, zapewnia pewność prawną oraz ochronę myśli uczestniczących przedsiębiorstw;
30. uznaje, że MSP mogą korzystać z zamówień przedkomercyjnych poprzez podział ryzyka (uwzględniając ich bardziej ograniczone możliwości inwestycyjne), stopniowy wzrost (rozmiarów i doświadczenia) na każdym etapie procesu badawczo-rozwoj owego oraz usprawniony proces składania zamówień w porównaniu do zamówień tradycyjnych;
31. wzywa Komisję do konsolidacji tych strategii w jedną politykę w zakresie zamówień publicznych, mającą na celu zachęcanie do innowacji poprzez zamówienia publiczne, zamówienia przedkomercyjne, rozwój rynków pionierskich oraz wzrost MSP dzięki zamówieniom publicznym;
32. jest zdania, że w ramach skonsolidowanej strategii mającej na celu promowanie innowacji dzięki zamówieniom przedkomercyjnym, kampanie publiczne przyczynią się do powstania lepszego klimatu, w którym organy zamawiające będą mogły więcej inwestować w działalność na rzecz innowacji charakteryzującą się dłuższym okresem zwrotu z inwestycji; wspiera w tym kontekście możliwości łączenia w sieci władz publicznych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym z uwagi na realizację zamówień przedkomercyjnych;
33. uważa, że zamówienia przedkomercyjne mogą być jeszcze bardziej skuteczne, jeżeli istnieć będą wystarczające zachęty dla władz publicznych do zaistnienia na rynkach badań naukowych i rozwoju oraz dla dostawców do angażowania się w projekty rządowe; zauważa w związku z tym, że zachęty finansowe są wyjątkowe ważne przy wykorzystywaniu zamówień przedkomercyjnych i że już istnieją w niektórych państwach członkowskich, w których do 50% kosztów pierwszego zamówienia przedkomercyjnego może być wyrównywanych przez organ władzy centralnej;
34. jest zdania, że w programach wspólnotowych mających na celu stymulowanie innowacyjności należy wziąć pod uwagę zachęty finansowe dla władz publicznych w całej UE, skłaniające do wspólnego realizowania zamówień przedkomercyjnych dotyczących technologii innowacyjnych na rynkach pionierskich oraz innych obszarów leżących we wspólnym interesie europejskim;
35. zauważa, że takie pilotażowe programy Wspólnoty podlegałyby automatycznemu przeglądowi realizowanemu przez Komisję, korzystałyby one także z szeroko rozpowszechnianych informacji na temat praktycznych doświadczeń i klauzul umownych, które umożliwiałyby zamawiającym korzystanie z odpowiednich wzorów; wzory takie mogłyby również zostać włączone do przewodnika po najlepszych praktykach;
36. stwierdza zapotrzebowanie na europejski projekt pilotażowy w kontekście zamówień przedkomercyjnych w celu pokazania na przykładzie sposobu wdrażania, który zapewnia maksymalną pewność prawną i ochronę dla przedsiębiorstw, w szczególności dla małych i średnich, które z definicji stanowią najsłabsze ogniwa w stosunku do instytucji zamawiających i dużych przedsiębiorstw zazwyczaj zaangażowanych w zamówienia publiczne;
37. odnotowuje, że wzmocnienie zamówień publicznych jest jednym z wielu sposobów, dzięki którym państwa członkowskie mogą zwiększyć swój udział w innowacji i badaniach; wzywa zatem państwa członkowskie do promowania innowacji poprzez włączanie wszystkich zainteresowanych stron, w tym uniwersytetów, instytutów badawczych i innych organów zajmujących się promowaniem rozwoju gospodarczego, tak aby silniej zaangażować władze publiczne w przedsiębiorczość opartą na innowacyjności; uważa, że zobowiązanie to powinno zostać zawarte w spójnej strategii na rzecz badań naukowych, innowacji i rozwoju;
38. zaleca Komisji i państwom członkowskim, aby - z uwagi na promowanie zasady konkurencji - wspierały stosowanie elektronicznych systemów zamówień i sprawnie przebiegających procedur w celu ułatwienia procesu zamówień przedkomercyjnych;
39. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.
______
(1) Dz.U. L 134, z 30.4.2004, s. 114.
(2) Dz.U. L 134, z 30.4.2004, s. 1.
(3) Dz.U. C 91 z 12.4.2008, s. 4.
(4) Dz.U. C 102 E z 24.4.2008, s. 455.
(5) http://ec.europa.eu/invest-in-research/action/2006_ahogroup_en.htm
(6) Dz.U. C 325 z 19.12.08, s. 44.
(7) Art. 16 lit. f) dyrektywy 2004/18/WE oraz art. 24 lit. e) dyrektywy 2004/17/WE.