Zalecenie w sprawie polityk na rzecz ograniczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki.
Dz.U.UE.C.2011.191.1
Akt obowiązującyZALECENIE RADY
z dnia 28 czerwca 2011 r.
w sprawie polityk na rzecz ograniczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 1 lipca 2011 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 165 i 166,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Termin "przedwczesne kończenie nauki" ma zastosowanie do osób, które kończą kształcenie i szkolenie jedynie z wykształceniem średnim I stopnia lub niższym i nie kontynuują kształcenia ani szkolenia.
(2) Od ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki w zasadniczy sposób zależy realizacja kilku najważniejszych celów strategii "Europa 2020". Ograniczanie tego zjawiska służy zarówno celowi, którym jest "inteligentny wzrost" - gdyż zakłada poprawę poziomu kształcenia i szkolenia, jak i celowi w postaci "wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu" - gdyż przeciwdziała jednemu z głównych czynników decydujących o zagrożeniu bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Dlatego w strategii "Europa 2020" przewidziano wymierny cel podstawowy, którym jest obniżenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę z 14,4 % w 2009 roku do poniżej 10 % w 2020 roku. Państwa członkowskie podjęły się wyznaczenia krajowych wymiernych celów, uwzględniających ich sytuację wyjściową i kontekst krajowy.
(3) W wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich zawartych w decyzji Rady 2010/707/UE(1) odnoszących się do realizacji strategii "Europa 2020", wezwano państwa członkowskie do podjęcia wszelkich koniecznych działań, by zapobiegać przedwczesnemu kończeniu nauki.
(4) W inicjatywie przewodniej "Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym" określono ramy działań mających zapewnić spójność społeczną i terytorialną i skoncentrowano się przy tym w szczególności na przerwaniu cyklu defaworyzacji i intensyfikowaniu działań zapobiegawczych. Inicjatywa ta nakierowana jest na realizację wymiernego celu podstawowego strategii "Europa 2020", którym jest wydźwignięcie w ciągu najbliższej dekady co najmniej 20 mln osób z ubóstwa i wykluczenia społecznego.
(5) Celem inicjatywy przewodniej "Mobilna młodzież" realizowanej w ramach strategii "Europa 2020" jest "poprawa wyników i podniesienie atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej oraz podniesienie jakości wszystkich poziomów kształcenia i szkolenia w UE, łącząc doskonałość z ideą sprawiedliwości, poprzez wspieranie mobilności studentów i stażystów oraz poprawę sytuacji młodzieży na rynku pracy".
(6) W konkluzjach Rady z dnia 5-6 maja 2003 roku w sprawie poziomów referencyjnych wyznaczających średni europejski wynik w dziedzinie kształcenia i szkolenia (poziomy odniesienia) stwierdzono, że do 2010 roku odsetek osób przedwcześnie kończących naukę powinien wynieść poniżej 10 %; osoby przedwcześnie kończące naukę zdefiniowano tam jako osoby w wieku 18-24 lat o wykształceniu średnim I stopnia lub niższym, nieuczestniczące w dalszym kształceniu ani szkoleniu. Wyznaczony poziom odniesienia nie został osiągnięty. Co siódma młoda osoba kończy obecnie kształcenie lub szkolenie, nie ukończywszy kształcenia średniego II stopnia.
(7) W rezolucji Rady z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie nowych umiejętności w nowych miejscach pracy(2) podkreślono, że należy podnieść ogólny poziom umiejętności oraz nadać priorytet kształceniu i szkoleniu osób zagrożonych wykluczeniem ekonomicznym i społecznym, w szczególności osób przedwcześnie kończących naukę. Zwrócono także uwagę, że należy zapewnić usługi doradztwa zawodowego i indywidualne plany szkoleń osobom szukającym pracy oraz rozwinąć system walidacji efektów kształcenia formalnego, nieformalnego i pozaformalnego.
(8) W konkluzjach Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie uczenia się dorosłych doceniono rolę uczenia się dorosłych w radzeniu sobie ze zjawiskiem przedwczesnego kończenia nauki: daje ono drugą szansę osobom dorosłym nieposiadającym kwalifikacji, szczególnie jeżeli chodzi o umiejętności podstawowe, umiejętności informatyczne oraz naukę języków obcych.
(9) W konkluzjach z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia ("ET 2020") Rada ustaliła, że do 2020 roku odsetek osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie powinien wynieść poniżej 10 %.
(10) W konkluzjach Rady z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie kształcenia dzieci ze środowisk migracyjnych odnotowano, że choć znaczna liczba dzieci z takich środowisk dobrze radzi sobie w szkole, to zwykle istnieje większe prawdopodobieństwo, że uczniowie tacy przedwcześnie zakończą naukę. Średni odsetek uczniów przedwcześnie kończących naukę w Unii jest wśród migrantów dwukrotnie wyższy niż wśród uczniów miejscowych. Dostępne dane wskazują, że odsetek ten jest jeszcze wyższy w przypadku ludności romskiej.
(11) W maju 2010 roku Rada w konkluzjach w sprawie społecznego wymiaru kształcenia i szkolenia stwierdziła, że aby skutecznie zapobiegać zjawisku przedwczesnego kończenia nauki, należy na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym pogłębiać wiedzę o tym, które grupy są grupami ryzyka w tym zakresie, oraz stworzyć systemy, które wcześnie wskażą, kto podlega takiemu ryzyku. Rada uznała, że należy wdrażać kompleksowe, horyzontalne strategie polegające na szeregu ogólnoszkolnych i systemowych działań, które będą przeciwdziałać różnorodnym czynnikom powodującym przedwczesne kończenie nauki.
(12) Przyczyny przedwczesnego kończenia nauki różnią się w zależności od państwa oraz od regionu. Polityka na rzecz ograniczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki musi być dostosowana do specyficznej sytuacji danego miejsca, regionu lub państwa; nie ma jednego rozwiązania, które byłoby odpowiednie dla wszystkich państw członkowskich.
(13) Mimo różnic pomiędzy państwami i pomiędzy regionami, wyraźnie dostrzec można, że we wszystkich państwach członkowskich przedmiotowe zjawisko w większym stopniu dotyka grupy defaworyzowane i słabsze. Ponadto, wśród osób, które przedwcześnie kończą kształcenie lub szkolenie, jest nieproporcjonalnie wiele młodych osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Przedwczesne kończenie nauki wynika z defaworyzacji społecznej, a zarazem utrwala ryzyko wykluczenia społecznego.
(14) Europejskie ramy kompleksowej polityki w zakresie przedwczesnego kończenia nauki mogą - w pełni respektując zasadę pomocniczości - pomóc państwom członkowskim zweryfikować prowadzoną politykę, opracować krajowe programy reform w ramach strategii "Europa 2020" oraz wdrożyć strategie o dużym oddziaływaniu oraz dobrym wskaźniku efektywności kosztów. Ramy takie mogą także stanowić podstawę współpracy w kontekście otwartej metody koordynacji oraz sugerować wykorzystanie unijnych instrumentów finansowania.
(15) Rezultaty reform edukacyjnych nie są natychmiastowe. Aby w ciągu najbliższej dekady zmniejszyć odsetek osób przedwcześnie kończących naukę i osiągnąć wymierny cel strategii "Europa 2020", należy jak najszybciej wprowadzić kompleksowe, horyzontalne strategie w zakresie przedwczesnego kończenia nauki,
NINIEJSZYM ZALECA PAŃSTWOM CZŁONKOWSKIM, BY:
Skorzystały - biorąc pod uwagę sytuację krajową - z kompleksowych ram znajdujących się w załączniku do niniejszego zalecenia i przy ich pomocy:
1) Określiły najważniejsze czynniki prowadzące do przedwczesnego kończenia nauki oraz obserwowały charakterystyczne cechy tego zjawiska na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym - i w ten sposób zyskały podstawę do ukierunkowanej i skutecznej polityki, opartej na faktach.
2) Zapewniły stworzenie do końca 2012 roku kompleksowych strategii w zakresie przedwczesnego kończenia nauki oraz zadbały o ich wdrażanie zgodnie z priorytetami krajowymi i z celami strategii "Europa 2020". Przyjmuje się, że na kompleksowe strategie powinny się składać środki zapobiegawcze, interwencyjne i kompensacyjne, przy czym te ostatnie mają skłonić osoby, które przedwcześnie zakończyły naukę, by do niej powróciły.
3) Zadbały o uwzględnienie w tych strategiach odpowiednich środków odnoszących się do grup, które w danym państwie członkowskim są bardziej narażone na przedwczesne zakończenie nauki, takich jak dzieci ze środowisk defaworyzowanych pod względem społeczno-ekonomicznym, ze środowisk migracyjnych lub romskich lub dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
4) Zapewniły spójne objęcie tymi strategiami zarówno kształcenia ogólnego, jak i kształcenia i szkolenia zawodowego oraz wyzwań charakterystycznych dla każdego z tych systemów.
5) Uwzględniły środki, które wspierają zmniejszanie odsetka uczniów przedwcześnie kończących naukę, w odpowiednich politykach nakierowanych na dzieci i młodzież oraz koordynowały działania różnych sektorów polityki.
6) Pamiętając, że kluczowa rola przypada nauczycielom, kadrze kierowniczej szkół i pozostałemu personelowi pedagogicznemu, zadbały o angażowanie w te środki i działania wszystkich stosownych zainteresowanych stron, po to by pomóc osobom narażonym na przedwczesne zakończenie nauki, także tym, które już ją przedwcześnie zakończyły.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:
1) W kontekście ET 2020 wspierała państwa członkowskie w ich wysiłkach, monitorując sytuację na różnych szczeblach edukacji we wszystkich państwach członkowskich w celu określenia panujących tendencji.
2) Wspierała strategie państw członkowskich przez wymianę doświadczeń i sprawdzonych rozwiązań oraz ułatwiała państwom członkowskim skuteczne partnerskie uczenie się, tworzenie sieci kontaktów oraz eksperymentowanie z nowatorskimi podejściami, jeżeli chodzi o środki mające ograniczyć zjawisko przedwczesnego kończenia nauki i poprawić efekty edukacyjne dzieci z grup narażonych na przedwczesne zakończenie nauki.
3) Uwzględniła środki wspierające ograniczanie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę we wszystkich odpowiednich działaniach Unii nakierowanych na dzieci i młodych dorosłych.
4) Wspierała opracowywanie skutecznych polityk przeciwdziałających przedwczesnemu kończeniu nauki poprzez inicjowanie analiz porównawczych i badań naukowych oraz zachęcała państwa członkowskie do współpracy w tym obszarze.
5) Zadbała - we współpracy z państwami członkowskimi i bez uszczerbku dla negocjacji nad przyszłymi ramami finansowymi - by programy Unii z zakresu uczenia się przez całe życie, problematyki młodzieżowej i badań naukowych oraz europejskie fundusze strukturalne wspierały realizację strategii państw członkowskich w zakresie przedwczesnego kończenia nauki oraz przyczyniały się do realizacji tych strategii.
6) Przedstawiała okresowe sprawozdania z postępów w realizacji wymiernego celu strategii "Europa 2020" i z wdrażania przez państwa członkowskie strategii w zakresie przedwczesnego kończenia nauki - w ramach rocznej wizji wzrostu gospodarczego oraz w ramach rozwiązań sprawozdawczych przyjętych w kontekście ET 2020.
______
Sporządzono w Luksemburgu dnia 28 czerwca 2011 r.
W imieniu Rady | |
FAZEKAS S. | |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. L 308 z 24.11.2010, s. 46.
(2) Dz.U. C 290 z 4.12.2007, s. 1.