Zalecenie Rady z dnia 20 lipca 2020 r. w sprawie krajowego programu reform Chorwacji na 2020 r., zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Chorwację programu konwergencji na 2020 r.
Dz.U.UE.C.2020.282.68
Akt nienormatywnyZALECENIE RADY
z dnia 20 lipca 2020 r.
w sprawie krajowego programu reform Chorwacji na 2020 r., zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Chorwację programu konwergencji na 2020 r.
(Dz.U.UE C z dnia 26 sierpnia 2020 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 1 , w szczególności jego art. 9 ust. 2,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 2 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,
uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,
uwzględniając rezolucje Parlamentu Europejskiego,
uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej,
uwzględniając opinię Komitetu ds. Zatrudnienia,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
uwzględniając opinię Komitetu Ochrony Socjalnej,
uwzględniając opinię Komitetu Polityki Gospodarczej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W dniu 17 grudnia 2019 r. Komisja przyjęła roczną strategię zrównoważonego wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2020 r. Uwzględniła ona w należytym stopniu Europejski filar praw socjalnych proklamowany przez Parlament Europejski, Radę i Komisję w dniu 17 listopada 2017 r. W dniu 17 grudnia 2019 r. na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła również sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Chorwację jako jedno z państw członkowskich, w przypadku których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.
(2) Sprawozdanie krajowe 2020 dotyczące Chorwacji zostało opublikowane w dniu 26 lutego 2020 r. Zawiera ono ocenę postępów Chorwacji w realizacji zaleceń dla tego kraju, przyjętych przez Radę w dniu 9 lipca 2019 r. 3 (zwanych dalej "zaleceniami z 2019 r."), działań następczych podjętych w związku z zaleceniami z poprzednich lat, a także postępów Chorwacji w realizacji jej krajowych celów w ramach strategii "Europa 2020". Sprawozdanie to objęło również szczegółową ocenę sytuacji przeprowadzoną na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, której wyniki także opublikowano w dniu 26 lutego 2020 r. W wyniku analizy Komisja doszła do wniosku, że w Chorwacji występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej związane z wysokim poziomem długu publicznego, zadłużenia sektora prywatnego i zadłużenia zagranicznego przy niskim potencjale wzrostu gospodarczego.
(3) W dniu 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie uznała epidemię COVID-19 za globalną pandemię. Stanowi ona poważne zagrożenie w zakresie zdrowia publicznego dla obywateli, społeczeństw i gospodarek. Znacznie obciąża krajowe systemy ochrony zdrowia, zakłóca globalne łańcuchy dostaw, powoduje wahania na rynkach finansowych, wywołuje wstrząsy popytu konsumpcyjnego oraz negatywne efekty w różnych sektorach. Stwarza zagrożenie dla zatrudnienia i dochodów obywateli oraz dla działalności przedsiębiorstw. Spowodowała silny wstrząs gospodarczy, który już teraz wywołuje w Unii poważne konsekwencje. W dniu 13 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat wzywający do skoordynowanej reakcji gospodarczej na kryzys, obejmującej wszystkie podmioty na poziomie krajowym i unijnym.
(4) Kilka państw członkowskich ogłosiło stan nadzwyczajny lub wprowadziło środki nadzwyczajne. Wszelkie tego typu środki powinny być ściśle proporcjonalne, konieczne, ograniczone w czasie i zgodne ze standardami europejskimi i międzynarodowymi. Powinny one podlegać nadzorowi demokratycznemu i niezależnej kontroli sądowej.
(5) W dniu 20 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie uruchomienia ogólnej klauzuli korekcyjnej w ramach paktu stabilności i wzrostu. Ogólna klauzula korekcyjna określona w art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 3, art. 9 ust. 1 i art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 oraz w art. 3 ust. 5 i art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 4 ułatwia koordynację polityk budżetowych w czasie poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej. W swoim komunikacie z dnia 20 marca 2020 r. Komisja uznała, że w świetle spodziewanego poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej w związku z pandemią COVID-19 spełnione zostały warunki uruchomienia tej ogólnej klauzuli korekcyjnej, oraz zwróciła się do Rady o zatwierdzenie tego stwierdzenia. W dniu 23 marca 2020 r. ministrowie finansów państw członkowskich zgodzili się z oceną Komisji. Uzgodnili, że poważne pogorszenie koniunktury gospodarczej wymaga zdecydowanej, ambitnej i skoordynowanej reakcji. Uruchomienie ogólnej klauzuli korekcyjnej pozwala na czasowe odstępstwo od ścieżki dostosowawczej prowadzącej do średniookresowego celu budżetowego, pod warunkiem że nie zagraża to stabilności fiskalnej w średnim okresie. W przypadku części naprawczej Rada może również zdecydować, na podstawie zalecenia Komisji, o przyjęciu zmienionego kursu polityki fiskalnej. Ogólna klauzula korekcyjna nie zawiesza procedur paktu stabilności i wzrostu. Pozwala ona państwom członkowskim na odstąpienie od wymogów budżetowych, które miałyby zastosowanie w normalnych warunkach, a jednocześnie umożliwia Komisji i Radzie wprowadzenie koniecznych środków koordynacji polityki w ramach paktu stabilności i wzrostu.
(6) Potrzebne są stałe działania, aby ograniczać i kontrolować rozprzestrzenianie się pandemii COVID-19, wzmocnić odporność krajowych systemów ochrony zdrowia, złagodzić skutki społecznoekonomiczne pandemii za pomocą środków wspierających przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe oraz zapewnić odpowiednie warunki bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy w celu wznowienia działalności gospodarczej. Unia powinna w pełni wykorzystywać różne dostępne jej narzędzia, aby wspierać wysiłki państw członkowskich w tych obszarach. Jednocześnie państwa członkowskie i Unia powinny wspólnie przygotowywać środki konieczne do doprowadzenia do przywrócenia normalnego funkcjonowania naszych społeczeństw i gospodarek oraz zrównoważonego wzrostu gospodarczego, uwzględniając między innymi transformację ekologiczną i cyfrową oraz wyciągając wnioski z kryzysu.
(7) Kryzys związany z COVID-19 uwypuklił elastyczność, jaką zapewnia rynek wewnętrzny, umożliwiając dostosowanie się do nadzwyczajnych sytuacji. Aby jednak zapewnić szybkie i sprawne przejście do etapu odbudowy gospodarki oraz przywrócenia swobodnego przepływu towarów, usług i pracowników, należy znieść środki wyjątkowe utrudniające normalne funkcjonowanie rynku wewnętrznego, gdy tylko przestaną one być konieczne. Obecny kryzys pokazał, że sektor ochrony zdrowia musi dysponować planami gotowości na wypadek sytuacji kryzysowej. Kluczowymi elementami koniecznymi do opracowania szerzej zakrojonych planów gotowości na wypadek sytuacji kryzysowej są między innymi ulepszone strategie zakupów, zdywersyfikowane łańcuchy dostaw oraz rezerwy strategiczne podstawowych produktów i materiałów.
(8) Prawodawca Unii już znowelizował odpowiednie uregulowania, przyjmując rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/460 5 oraz (UE) 2020/558 6 , aby umożliwić państwom członkowskim uruchomienie wszystkich niewykorzystanych zasobów z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych ("funduszy ESI") w celu przeciwdziałania nadzwyczajnym skutkom pandemii COVID-19. Zmiany te zapewnią dodatkową elastyczność oraz uproszczą i usprawnią procedury. Aby zmniejszyć presję na przepływy środków pieniężnych, państwom członkowskim umożliwiono również skorzystanie w roku obrachunkowym 2020-2021 ze stopy współfinansowania z budżetu Unii w wysokości 100 %. Zachęca się Chorwację do pełnego wykorzystania tych możliwości w celu wspierania najbardziej dotkniętych osób i sektorów.
(9) Społeczno-ekonomiczne skutki pandemii COVID-19 najprawdopodobniej będą znaczne i będą rozkładać się nierównomiernie w poszczególnych regionach Chorwacji ze względu na różne modele specjalizacji. Szczególnie dotknięte zostaną regiony przybrzeżne i wyspy, które w znacznym stopniu zależą od turystyki. Obecna sytuacja wymaga w związku z tym ukierunkowanych działań politycznych.
(10) W dniu 30 kwietnia 2020 r. Chorwacja przedłożyła swój krajowy program reform na 2020 r. oraz swój program konwergencji na 2020 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.
(11) Chorwacja jest obecnie objęta częścią zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu oraz podlega regule dotyczącej zadłużenia.
(12) W programie konwergencji na 2020 r. rząd planuje pogorszenie salda nominalnego z nadwyżki na poziomie 0,4 % produktu krajowego brutto (PKB) w 2019 r. w kierunku deficytu w wysokości 6,8 % PKB w 2020 r., a następnie poprawę w kierunku deficytu, który ma wynieść 2,4 % PKB w 2021 r. W programie konwergencji na 2020 r. przewidziano, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB, po spadku w 2019 r. do 73,2 % PKB, wzrośnie w 2020 r. do 86,7 %. Na perspektywy makroekonomiczne i fiskalne wpływa duża niepewność spowodowana pandemią COVID-19.
(13) W odpowiedzi na pandemię COVID-19 oraz w ramach skoordynowanego unijnego podejścia Chorwacja przyjęła w odpowiednim czasie środki budżetowe mające na celu zwiększenie zdolności jej systemu ochrony zdrowia, powstrzymanie pandemii oraz pomoc tym osobom i przedsiębiorstwom, które zostały szczególnie nią dotknięte. W programie konwergencji na 2020 r. wskazano, że wspomniane środki budżetowe stanowią 2,8 % PKB. Dwa główne środki to dotacje wypłacane przedsiębiorstwom na utrzymanie pracowników i zwolnienia podatkowe przyznawane przedsiębiorstwom najbardziej dotkniętym kryzysem. Ponadto Chorwacja wprowadziła środki, które wprawdzie nie mają bezpośredniego wpływu na budżet, ale przyczynią się do wsparcia płynności przedsiębiorstw. Wartość tych środków oszacowano w programie konwergencji na 2020 r. na 1,3 % PKB. Środki te obejmują odroczenia płatności podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Ogólnie rzecz biorąc, działania podjęte przez Chorwację są zgodne z wytycznymi określonymi w komunikacie Komisji z dnia 13 marca 2020 r. Pełne wdrożenie środków nadzwyczajnych i wspierających środków fiskalnych, a następnie przeorientowanie polityk fiskalnych na osiągnięcie ostrożnej sytuacji fiskalnej w średnim terminie, kiedy pozwolą na to warunki ekonomiczne, przyczyni się do ochrony stabilności fiskalnej w średnim terminie.
(14) Według prognozy Komisji z wiosny 2020 r. przy założeniu niezmiennego kursu polityki saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych Chorwacji w 2020 r. wyniesie -7,1 % PKB, a w 2021 r. osiągnie -2,2 % PKB. Prognozuje się, że wskaźnik zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnie poziom 88,6 % PKB w 2020 i 83,4 % w 2021 r.
(15) W dniu 20 maja 2020 r. Komisja opublikowała sprawozdanie sporządzone zgodnie z art. 126 ust. 3 Traktatu w związku z planowanym przekroczeniem przez Chorwację w 2020 r. progu deficytu wynoszącego 3 % PKB. Ogólnie rzecz biorąc, analiza Komisji wskazuje, że kryterium deficytu określone w Traktacie i rozporządzeniu (WE) nr 1467/97 nie zostało spełnione.
(16) W odpowiedzi na pandemię COVID-19 Chorwacja szybko przedsięwzięła daleko idące środki w celu ochrony swoich obywateli i powstrzymania rozprzestrzeniania się wirusa. Pandemia (wraz z powiązanymi środkami powstrzymującymi jej rozprzestrzenianie się) doprowadziła do poważnych zakłóceń w działalności gospodarczej, co spowodowało negatywne skutki na rynku pracy. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2020 r. szacuje się, że realny PKB zmniejszy się o 9,1 % w 2020 r. i poprawi się o 7,5 % w 2021 r., podczas gdy stopa bezrobocia wzrośnie do 10,2 % w 2020 r., a następnie poprawi się do 7,4 % w 2021 r. Sektor turystyki, którego udział w chorwackiej gospodarce jest bardzo znaczący, zostanie poważnie dotknięty kryzysem. Jednocześnie Chorwacja musiała stawić czoła skutkom poważnego trzęsienia ziemi w Zagrzebiu w dniu 22 marca 2020 r. Aby złagodzić negatywne skutki dla gospodarki, Chorwacja wprowadziła szereg ambitnych środków obejmujących środki wsparcia wynagrodzeń, zwolnienia z podatków i odroczenia płatności podatków i składek na ubezpieczenia społeczne, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), dodatkowe gwarancje na potrzeby ubezpieczeń eksportowych i moratoria na spłatę transzy pożyczek, a także środki szczególne na rzecz sektora turystyki i innych sektorów silnie dotkniętych kryzysem.
(17) Pandemia COVID-19 wystawiła odporność chorwackiego systemu ochrony zdrowia na próbę. Chociaż dostęp do opieki zdrowotnej jest na ogół dobry w Chorwacji, poziom niezaspokojonych potrzeb w zakresie opieki medycznej - ze względu na odległość - należy do najwyższych w Unii. Bardziej równomierne rozmieszczenie geograficzne personelu medycznego i placówek opieki zdrowotnej pozwoliłoby na łatwiejszy dostęp do świadczeń zdrowotnych. Podział odpowiedzialności za placówki opieki zdrowotnej w Chorwacji między instytucje rządowe na szczeblu centralnym a władze okręgów mógłby zostać poprawiony. Instytucje rządowe na szczeblu centralnym muszą pokrywać zadłużenie szpitali należących do okręgów, ale ma ograniczony wpływ na sposób zarządzania tymi szpitalami. Ściślejsza współpraca między instytucjami rządowymi na szczeblu centralnym a okręgami ma kluczowe znaczenie dla zapewniania zaopatrzenia w kluczowe produkty medyczne i możliwości podjęcia kroków w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się COVID-19. Dzięki narzędziom e-zdrowia możliwe jest ograniczenie bezpośrednich kontaktów między personelem medycznym a pacjentami, co również zmniejsza ryzyko zakażeń. Stosowanie e-recept jest powszechne, ale odsetek cyfrowych skierowań i dokumentacji medycznej jest bardzo niski.
(18) Ze względu na spowolnienie działalności gospodarczej pracodawcy mają trudności z wypłacaniem wynagrodzeń - oczekuje się, że doprowadzi to do wzrostu poziomu bezrobocia i ubóstwa i jeszcze bardziej pogłębi dysproporcje terytorialne. Tradycyjnie uczestnictwo w aktywnych instrumentach rynku pracy jest bardzo niskie, ale w obecnych okolicznościach takie programy zyskują na znaczeniu. Aby zapewnić wsparcie dla pracodawców i zminimalizować liczbę zwolnień, należy zwiększyć takie środki, jak również inne tymczasowe programy wsparcia, w szczególności mechanizmy obniżonego wymiaru czasu pracy. W perspektywie krótkoterminowej środki takie służą utrzymaniu miejsc pracy, ale w perspektywie średnioterminowej należy poprawić przewidywanie potrzeb rynku pracy na etapie odbudowy. Chorwackie publiczne służby zatrudnienia powinny zintensyfikować wysiłki na rzecz wspierania siły roboczej w rozwijaniu odpowiednich umiejętności (np. umiejętności cyfrowych), opracowania strategii informacyjnych skierowanych do ludności biernej zawodowo i przyczynienia się do zwalczania pracy nierejestrowanej poprzez propagowanie formalnego zatrudnienia. Świadczenia dla bezrobotnych nie zapewniają odpowiedniego zabezpieczenia dla zwolnionych pracowników, ponieważ zarówno ich zakres, jak i adekwatność, są małe. W kontekście wysokich wskaźników ubóstwa i wykluczenia społecznego, dysproporcji terytorialnych oraz czynników ryzyka związanych z wiekiem, płcią i niepełnosprawnością ocenia się, że również świadczenie zapewniające dochód minimalny przyczynia się do zmniejszania ubóstwa tylko w ograniczonym stopniu.
(19) Niezawodność łączności internetowej jest problematyczna. Gospodarstwa domowe w Chorwacji nie mają powszechnego dostępu do szybkiego internetu w domu. Około 70 % gospodarstw domowych ma dostęp do stałych łączy szerokopasmowych, a jedynie 6 % ma dostęp do stałych łączy szerokopasmowych o przepływności co najmniej 100 Mb/s. W szczególności na obszarach wiejskich może to uniemożliwiać telepracę i uczenie się na odległość, zwłaszcza wśród grup znajdujących się w trudnej sytuacji, takich jak uczniowie z rodzin defaworyzowanych lub osoby z niepełnosprawnościami. Istnieje ryzyko, że grupy te mogą zostać wykluczone z nagłej zmiany w kierunku bardziej cyfrowego społeczeństwa. Należy rozszerzyć alternatywne metody organizacji pracy wykorzystujące technologię cyfrową, w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi, ponieważ liczba pracujących zdalnie pracowników (6-7 %) jest równa połowie średniej unijnej.
(20) Niektóre sektory gospodarki są stale zagrożone niedoborem siły roboczej, głównie z powodu niedoboru wykwalifikowanej kadry. Promowanie zdobywania odpowiednich umiejętności, w tym umiejętności cyfrowych, w trakcie kształcenia i szkolenia wstępnego, a następnie poprzez zmianę i podnoszenie kwalifikacji, może zwiększyć wydajność i zaradzić lukom kompetencyjnym. Należy poprawić jakość i aspekt włączenia społecznego w systemie kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach; kontynuowana musi być również reforma programów nauczania. Wprowadzenie edukacji cyfrowej już przyniosło praktyczne korzyści w kryzysie związanym z COVID-19; potrzebny jest dalszy rozwój infrastruktury i materiałów przeznaczonych do cyfrowego kształcenia i szkolenia, a także dalszy rozwój umiejętności cyfrowych nauczycieli, uczniów i dorosłych.
(21) Chorwacja powinna wspierać stały dopływ kredytów i innych form finansowania, w tym finansowania pozabankowego, do rentownych kredytobiorców, którzy ucierpieli w wyniku kryzysu związanego z COVID-19. Chorwacja wprowadziła szereg środków stymulacyjnych i programów wsparcia dla MŚP. Należy w dalszym ciągu dążyć do zapewnienia przedsiębiorstwom szybkiego i stałego wsparcia płynności poprzez pożyczki i gwarancje, w szczególności gwarancje państwowe, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP, aby przezwyciężyć kryzys i sprawnie przejść do etapu odbudowy. Chorwackie przedsiębiorstwa w dużym stopniu korzystają z kredytów bankowych i przepływów pieniężnych, aby zaspokoić swoje potrzeby w zakresie finansowania. Należy wesprzeć system bankowy gwarancjami, aby stworzyć nowe możliwości finansowania MŚP i zapewnić przedsiębiorstwom lepszy dostęp do nich. W procesie opracowywania i realizacji tych działań należy wziąć pod uwagę odporność sektora bankowego. Zwolnienia z podatków oraz odroczenia płatności podatków i składek na ubezpieczenia społeczne przyczyniły się również do zwiększenia płynności przedsiębiorstw.
(22) Podjęto ponownie wysiłki na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych i ograniczeń regulacyjnych. Ogólnie rzecz biorąc, wysokie obciążenie administracyjne i regulacyjne, na przykład w obszarze zezwoleń, wymogów dotyczących sprawozdawczości - w pewnym stopniu - i procedur podatkowych nadal hamuje działalność gospodarczą. Identyfikacja obciążeń administracyjnych i finansowych odbywa się w drodze konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz za pośrednictwem specjalnej strony internetowej; wprowadzane są środki mające na celu ograniczenie najbardziej uciążliwych z tych zobowiązań. Zapewnienie sprawnego dostępu do zawodów i ich wykonywania, poprzez usprawnienie ram regulacyjnych i związanych z nimi procedur administracyjnych, ma również kluczowe znaczenie, zwłaszcza dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw, w tym dla osób pracujących na własny rachunek. Dokonano przeglądu opłat parafiskalnych, a w maju 2020 r. rząd przyjął pierwszy plan działania.
(23) W celu wspierania odbudowy gospodarki ważne będzie przyspieszenie realizacji gotowych projektów w zakresie inwestycji publicznych i promowanie inwestycji prywatnych, m.in. w drodze odpowiednich reform. Chorwacja powinna wspierać inwestycje w sektory pobudzające wzrost, przyczyniające się do transformacji ekologicznej i cyfrowej. Nowoczesna i solidna infrastruktura cyfrowa ma kluczowe znaczenie dla cyfrowej transformacji administracji publicznej i przedsiębiorstw. W kontekście transformacji cyfrowej warunkiem wstępnym są inwestycje w sieci o bardzo dużej przepływności, w tym w sieci 5G. Inwestycje powinny wspierać cele Chorwacji w zakresie dekarbonizacji i transformacji energetycznej nakreślone w chorwackim krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu. Chorwacja mogłaby w szczególności inwestować w zrównoważony transport miejski i kolejowy, efektywność energetyczną, odnawialne źródła energii oraz infrastrukturę ochrony środowiska. Ponadto, jeżeli chodzi o gospodarkę wodną i gospodarowanie odpadami, Chorwacja znacznie pozostaje w tyle za średnią unijną, a inwestycje są niezbędne do podtrzymania rozwoju gospodarczego Chorwacji. Programowanie przewidzianego we wniosku Komisji Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji na lata 2021-2027 mogłoby pomóc Chorwacji sprostać niektórym wyzwaniom związanym z przejściem na gospodarkę neutralną dla klimatu, w szczególności na terytoriach objętych załącznikiem D do sprawozdania krajowego 2020. Pozwoliłoby to Chorwacji optymalnie wykorzystać ten fundusz.
(24) Efektywność chorwackiej administracji publicznej jest znacznie poniżej średniej unijnej. Niska zdolność opracowywania i wdrażania polityk i projektów ogranicza skuteczność i szybkość działania, w tym przy wdrażaniu funduszy ESI, które w przypadku Chorwacji stanowią istotną szansę na złagodzenie skutków kryzysu i wsparcie odbudowy gospodarki. Nie postępuje wdrażanie nowego systemu planowania strategicznego wraz z zapowiedzianą krajową strategią rozwoju. Ponadto istnieje duże terytorialne rozdrobnienie organów administracji publicznej oraz brak równowagi między obowiązkami a zasobami władz na poziomie lokalnym. Przyczynia się to do nierównej jakości usług publicznych świadczonych w całym kraju i powoduje wzrost kosztów administracyjnych.
(25) Znaczne zaległości i długie postępowania w sądach cywilnych i handlowych nadal mają wpływ na otoczenie biznesowe i skuteczne rozwiązywanie przypadków niewypłacalności, natomiast wyzwania związane z jakością i skutecznością wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych utrudniają zwalczanie przestępstw gospodarczych i finansowych. Osiągnięto postępy pod względem rozstrzygania najbardziej zaległych spraw sądowych i wykorzystywania łączności elektronicznej w sądach, ale wciąż pozostaje wiele do zrobienia.
(26) Podczas gdy zalecenia zawarte w niniejszym zaleceniu (zwane dalej "zaleceniami z 2020 r.") koncentrują się na łagodzeniu społeczno-gospodarczych skutków pandemii COVID-19 i ułatwianiu odbudowy gospodarki, zalecenia z 2019 r. obejmowały również reformy, które są niezbędne do podjęcia średnio- i długoterminowych wyzwań strukturalnych. Zalecenia z 2019 r. pozostają aktualne i będą nadal monitorowane w ramach kolejnego europejskiego semestru w przyszłym roku. Obejmuje to zalecenia z 2019 r. dotyczące polityk gospodarczych związanych z inwestycjami. Wszystkie zalecenia z 2019 r. powinny być uwzględniane przy strategicznym programowaniu finansowania w ramach polityki spójności w okresie po 2020 r., w tym na potrzeby środków łagodzących i strategii wyjścia wdrażanych w odpowiedzi na obecny kryzys.
(27) Sektor finansowy Chorwacji jest dobrze skapitalizowany i rentowny, a w ciągu ostatnich kilku lat jakość aktywów w sektorze bankowym się poprawiła. Niemniej jednak instytucje finansowe prawdopodobnie znajdą się w obliczu pewnej presji, z uwagi na ich zaangażowanie w sektorach najbardziej narażonych na skutki pandemii COVID-19. Wprowadzono środki, aby złagodzić negatywny wpływ na przedsiębiorstwa środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się wirusa. Istotne jest, aby środki te miały charakter tymczasowy, były ściśle powiązane z epidemią i były adekwatne do celów pomocy przedsiębiorstwom borykającym się z trudnościami finansowymi w powrocie do prawidłowego funkcjonowania. Takie podejście będzie wspierać przedsiębiorstwa bez wywierania negatywnego wpływu na postęp, jaki Chorwacja czyni w zakresie poprawy stabilności swojego sektora finansowego.
(28) Kontynuowanie wysiłków na rzecz wzmocnienia ram w celu zapobiegania korupcji i nakładania stosownych kar ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia odbudowy po kryzysie związanym z COVID-19 oraz dla osiągnięcia skutecznej, rozliczalnej i przejrzystej alokacji i dystrybucji środków finansowych i zasobów. Pomimo częściowego wdrożenia kilku planów działania wśród przedsiębiorstw nadal powszechne są przypadki korupcji i konfliktu interesów. Aby zapewnić przejrzyste i skuteczne wykorzystanie funduszy publicznych, konieczne są dalsze wysiłki na rzecz wzmocnienia ram w celu zapobiegania korupcji i nakładania stosownych sankcji. Potrzebne są skuteczniejsze narzędzia w tym zakresie, zwłaszcza na szczeblu lokalnym. Nadal konieczne jest usprawnienie mechanizmów nadzoru w przypadku urzędników lokalnych i osób powołanych na stanowiska w lokalnych przedsiębiorstwach publicznych, podobnie jak potrzeba zapewnienia, aby Komisja ds. Konf liktów Interesów mogła pełnić najważniejsze powierzone jej obowiązki w dziedzinie prewencji. Inicjatywy mające na celu zwiększenie przejrzystości, takie jak publikowanie informacji o stanie majątkowym sędziów i prokuratorów, mają rozpocząć się w 2020 r.
(29) Europejski semestr zapewnia ramy stałej koordynacji polityki gospodarczej i zatrudnienia w Unii, co może przyczynić się do osiągnięcia gospodarki zrównoważonej. W swoich krajowych programach reform na 2020 r. państwa członkowskie podsumowały postępy w realizacji określonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych celów zrównoważonego rozwoju. Poprzez zapewnienie pełnej realizacji zaleceń z 2020 r. Chorwacja przyczyni się do postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju oraz do wspólnych wysiłków na rzecz zapewnienia konkurencyjnej zrównoważoności w Unii.
(30) W ramach europejskiego semestru 2020 Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Chorwacji, a następnie opublikowała ją w sprawozdaniu krajowym 2020. Komisja oceniła również program konwergencji na 2020 r. i krajowy program reform na 2020 r. oraz działania następcze podjęte w odpowiedzi na zalecenia skierowane do Chorwacji w poprzednich latach. Komisja wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla stabilnej polityki fiskalnej i społeczno-gospodarczej w Chorwacji, ale także ich zgodność z unijnymi przepisami i wytycznymi, ze względu na konieczność wzmocnienia ogólnego zarządzania gospodarczego w Unii przez wnoszenie opracowanego na szczeblu unijnym wkładu w przyszłe decyzje krajowe.
(31) W świetle niniejszej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji na 2020 r., a jej opinia 7 znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.
(32) W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada przeanalizowała krajowy program reform na 2020 r. i program konwergencji na 2020 r. W zaleceniach z 2020 r. uwzględniono fakt, że w ramach dążenia do korekty zakłóceń równowagi należy w pierwszej kolejności stawić czoła pandemii COVID-19 i sprzyjać odbudowie gospodarki. Zalecenia z 2020 r. odnoszące się bezpośrednio do zakłóceń równowagi makroekonomicznej stwierdzonych przez Komisję na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3 i 4 poniżej,
NINIEJSZYM ZALECA Chorwacji w latach 2020 i 2021:
| W imieniu Rady | |
| J. KLOECKNER | |
| Przewodnicząca |