Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 19 czerwca 2020 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Partnerstwa Wschodniego przed szczytem w czerwcu 2020 r. (2019/2209(INI)).
Dz.U.UE.C.2021.362.114
Akt nienormatywnyZalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Partnerstwa Wschodniego przed szczytem w czerwcu 2020 r.
Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 19 czerwca 2020 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Partnerstwa Wschodniego przed szczytem w czerwcu 2020 r. (2019/2209(INI))
(2021/C 362/13)
(Dz.U.UE C z dnia 8 września 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając art. 2, 3 i 8 oraz tytuł V, a w szczególności art. 21, 22, 36 i 37 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz część piątą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając powołanie Partnerstwa Wschodniego w Pradze 7 maja 2009 r. jako wspólnej inicjatywy UE i jej sześciu partnerów z Europy Wschodniej: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Republiki Mołdawii i Ukrainy,
- uwzględniając wspólne deklaracje przyjęte podczas szczytów Partnerstwa Wschodniego w 2009 r. w Pradze, w 2011 r. w Warszawie, w 2013 r. w Wilnie, w 2015 r. w Rydze i w 2017 r. w Brukseli,
- uwzględniając Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony 1 , Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony 2 , Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony 3 , w tym pogłębione i kompleksowe strefy wolnego handlu (DCFTA), oraz Kompleksową i wzmocnioną umowę o partnerstwie między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Armenii, z drugiej strony 4 ,
- uwzględniając priorytety partnerstwa między UE a Azerbejdżanem zatwierdzone przez Radę Współpracy 28 września 2018 r. 5 ,
- uwzględniając oświadczenia końcowe i zalecenia z posiedzeń Komisji Parlamentarnych Stowarzyszenia z Ukrainą i Mołdawią z 19 grudnia 2019 r.,
- uwzględniając sprawozdanie roczne Parlamentu w sprawie realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa z 18 grudnia 2019 r. 6 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1806 7 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu,
sprawozdanie roczne. Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0008.
- uwzględniając umowy między Unią Europejską a Republiką Armenii 8 i Republiką Azerbejdżanu 9 o ułatwieniach w wydawaniu wiz, a także uwzględniając podpisanie 8 stycznia 2020 r. umowy o ułatwieniach w wydawaniu wiz między Unią Europejską a Republiką Białorusi 10 ,
- uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 18 marca 2020 r. skierowany do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. "Polityka Partnerstwa Wschodniego po 2020 r. - Wzmocnienie odporności: Partnerstwo Wschodnie, które działa na rzecz wszystkich",
- uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa i Partnerstwa Wschodniego,
- uwzględniając zalecenia i działania Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego, Komitetu Regionów oraz Konferencji Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP),
- uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest z 9 grudnia 2019 r. w sprawie przyszłości strategii Trio Plus na 2030 r.: kształtowanie przyszłości Partnerstwa Wschodniego,
- uwzględniając globalną strategię UE i zmienioną europejską politykę sąsiedztwa,
- uwzględniając Konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych i Europejską kartę języków regionalnych lub mniejszościowych,
- uwzględniając swoje rezolucje: z 20 maja 2010 r. w sprawie strategii UE dla Kaukazu Południowego 11 , z 23 października 2013 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa 12 , z 18 września 2014 r. w sprawie sytuacji na Ukrainie i stanu stosunków UE-Rosja 13 , z 15 stycznia 2015 r. w sprawie sytuacji na Ukrainie 14 , z 15 kwietnia 2015 r. w sprawie setnej rocznicy ludobójstwa Ormian 15 , z 9 lipca 2015 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa 16 , z 21 stycznia 2016 r. w sprawie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu z Gruzją, Mołdawią i Ukrainą 17 , z 23 listopada 2016 r. w sprawie unijnej komunikacji strategicznej w celu przeciwdziałania wrogiej propagandzie stron trzecich 18 , z 13 grudnia 2016 r. w sprawie praw kobiet w państwach Partnerstwa Wschodniego 19 , z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie ukraińskich więźniów politycznych w Rosji oraz sytuacji na Krymie 20 , z 19 kwietnia 2018 r. w sprawie Białorusi 21 , z 14 czerwca 2018 r. w sprawie okupowanych terytoriów Gruzji 10 lat po rosyjskiej inwazji 22 , z 4 lipca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Unii, Kompleksowej i wzmocnionej umowy o partnerstwie między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Armenii, z drugiej strony 23 , z 4 października 2018 r. w sprawie pogorszenia się sytuacji w zakresie wolności mediów na Białorusi, w szczególności w sprawie Karty '97 24 , z 14 listopada 2018 r. w sprawie wdrożenia układu o stowarzyszeniu UE z Mołdawią 25 , z 14 listopada 2018 r. w sprawie wdrożenia układu o stowarzyszeniu UE z Gruzją 26 oraz z 12 grudnia 2018 r. w sprawie wdrożenia układu o stowarzyszeniu UE z Ukrainą 27 ,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Rosji, zwłaszcza w sprawie działań Rosji na terytorium krajów Partnerstwa Wschodniego, naruszeń praw Tatarów krymskich, okupacji części terytorium Gruzji i związanej z tym tzw. borderyzacji, a także wrogiej propagandy i dezinformacji skierowanej przeciwko UE i krajom partnerskim,
- uwzględniając swoje zalecenia dla Rady, Komisji i ESDZ z 15 listopada 2017 r. w sprawie Partnerstwa Wschodniego w perspektywie szczytu w listopadzie 2017 r. 28 oraz swoje zalecenia z 4 lipca 2018 r. dla Rady, Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa dotyczące negocjacji w sprawie kompleksowej umowy między UE a Azerbejdżanem 29 ,
- uwzględniając art. 118 Regulaminu,
- uwzględniając pismo Komisji Handlu Międzynarodowego,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A9-0112/2020),
A. mając na uwadze, że w dającej się przewidzieć przyszłości UE pozostanie dominującą siłą polityczną i gospodarczą Europy, co pociąga za sobą odpowiedzialność wobec sąsiadów;
B. mając na uwadze, że w globalnej strategii UE z czerwca 2016 r. stwierdzono, że priorytetem UE jest wspieranie odpornych, dobrze zarządzanych, prosperujących i sprzymierzonych państw w sąsiedztwie;
C. mając na uwadze, że Partnerstwo Wschodnie ma charakter integracyjny, opiera się na wzajemnych interesach i zrozumieniu, poczuciu współwłasności i wspólnej odpowiedzialności, zróżnicowaniu i warunkowości, oraz dąży do wspólnego zobowiązania Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Republiki Mołdawii, Ukrainy i Unii Europejskiej do pogłębiania wzajemnych relacji i przestrzegania prawa międzynarodowego oraz podstawowych wartości, takich jak demokracja, poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności, praworządność, niezależność i bezstronność wymiaru sprawiedliwości, a także społeczna gospodarka rynkowa, zrównoważony rozwój i dobre rządy, oraz ma na celu zwiększenie stabilności i dobrobytu;
D. mając na uwadze, że pogłębiona współpraca między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego nie jest procesem linearnym, a pełnoprawna współpraca może być realizowana i podtrzymywana tylko pod warunkiem przestrzegania w procesie konstytucyjnym i ustawodawczym podstawowych europejskich wartości i zasad, jak również zagwarantowania walki z korupcją, przestępczością zorganizowaną, praniem pieniędzy, strukturami oligarchicznymi i nepotyzmem; podkreśla jednak, że przypadku poważnego regresu może zostać wstrzymana;
E. mając na uwadze, że niektóre kraje Partnerstwa Wschodniego zdecydowały się dążyć do ściślejszej integracji politycznej, ludzkiej i gospodarczej z UE w oparciu o zasadę zróżnicowania oraz zgodnie z rezultatami działania i aspiracjami, i że zawarły one ambitne układy o stowarzyszeniu z pogłębioną i kompleksową strefą wolnego handlu oraz systemami bezwizowymi, a także umowy o wspólnym obszarze lotniczym; ponadto zadeklarowały one strategiczny cel, jakim jest członkostwo w UE oraz udowodniły już, że są w stanie zapewnić większą stabilność, bezpieczeństwo, dobrobyt i odporność we wschodnim sąsiedztwie; mając na uwadze, że poparcie społeczne dla integracji europejskiej utrzymuje się w społeczeństwach tych krajów na bardzo wysokim poziomie;
F. mając na uwadze, że inne kraje Partnerstwa Wschodniego dążą do osiągnięcia bardziej zróżnicowanego poziomu ambicji wobec UE; mając na uwadze, że Armenia wchodzi w skład struktur regionalnej integracji gospodarczej (Eurazjatycka Unia Gospodarcza) i wojskowej (Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym) pod przewodnictwem Rosji, oraz że zawarła kompleksową i wzmocnioną umowę o partnerstwie z UE; mając na uwadze, że Azerbejdżan negocjuje od 2017 r. nową kompleksową umowę z UE, która zastąpi umowę o partnerstwie i współpracy z 1999 r.; mając na uwadze, że Białoruś nie utrzymuje żadnych umownych stosunków z UE, jednak niedawno podpisano umowy w sprawie ułatwień wizowych i readmisji;
G. mając na uwadze, że od czasu ustanowienia Partnerstwa Wschodniego kraje partnerskie wykazywały zróżnicowane tempo reform politycznych i gospodarczych zarówno ze względu na czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne, oraz nie osiągnęły jeszcze punktu, w którym reformy te są nieodwracalne;
H. mając na uwadze, że utrzymanie długoterminowej perspektywy europejskiej wobec zainteresowanych krajów Partnerstwa Wschodniego jest katalizatorem demokratyzacji i dalszych reform w krajach Partnerstwa Wschodniego;
I. mając na uwadze, że konieczne jest zachęcanie do opracowywania dostosowanych do potrzeb strategii z wszystkimi krajami Partnerstwa Wschodniego oraz wspieranie bardziej ambitnych form współpracy i integracji tam, gdzie są one pożądane przez kraje partnerskie, oraz wspieranie i utrzymywanie ambitnego tempa wdrażania reform na rzecz integracji europejskiej;
J. mając na uwadze, że cel ten może być zrealizowany pod warunkiem osiągnięcia postępów w zakresie poszanowania praworządności i wzmocnienia demokracji, a także wdrożenia kompleksowych reform, w odpowiednim czasie oraz w zrównoważony i skuteczny sposób, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami i obowiązkami oraz z poszanowaniem podstawowych praw człowieka i praw mniejszości;
K. mając na uwadze, że choć z zadowoleniem przyjmuje się osiągnięcia i większe zróżnicowanie w stosunkach dwustronnych między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego, z którymi UE podpisała układ o stowarzyszeniu, obecnie nadszedł czas, aby przedstawić tym krajom jaśniejsze wytyczne co do konkretnych priorytetów reform, kryteriów dostosowania oraz kolejnych etapów procesu integracji z UE;
L. mając na uwadze, że głównym celem układów o stowarzyszeniu/pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu jest stworzenie warunków niezbędnych do przyspieszenia procesu stowarzyszenia politycznego i dalszej integracji gospodarczej między UE a zainteresowanymi krajami partnerskimi;
M. mając na uwadze, że niezależność, suwerenność i integralność terytorialna krajów Partnerstwa Wschodniego nadal jest naruszana z powodu nierozwiązanych konfliktów terytorialnych, zewnętrznej agresji i trwającej okupacji terytoriów niektórych tych krajów, co pogarsza sytuację w zakresie praw człowieka, stanowi barierę dla zwiększenia dobrobytu, stabilności i wzrostu w regionie Partnerstwa Wschodniego oraz osłabia działania UE, tym samym zagrażając całemu projektowi Partnerstwa Wschodniego; mając na uwadze, że w większości tych konfliktów Rosja odgrywa aktywną rolę jako agresor stosujący wojnę hybrydową, nielegalną okupację i politykę aneksji, cyberataki, propagandę oraz dezinformację, co zagraża całemu europejskiemu bezpieczeństwu;
N. mając na uwadze, że dobrobyt i bezpieczeństwo Europy są ściśle powiązane z sytuacją naszych sąsiadów, w szczególności krajów Partnerstwa Wschodniego; mając na uwadze, że Partnerstwo Wschodnie realizuje wspólne cele dotyczące stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej, a zmieniona europejska polityka sąsiedztwa powinna wspierać i wzmacniać zdolności do rozwiązywania sporów dwustronnych oraz dążyć do pojednania między społeczeństwami we wschodnim sąsiedztwie;
O. mając na uwadze, że Parlament Europejski potępia naruszanie suwerenności i integralności terytorialnej krajów Partnerstwa Wschodniego, nie uznaje siłowych zmian ich granic ani prób aneksji ich terytoriów oraz odrzuca użycie siły lub groźby użycia siły i podziela zaangażowanie UE na rzecz wspierania pokojowego rozwiązywania konfliktów, a zwłaszcza konfliktów z udziałem Rosji, za pośrednictwem środków dyplomatycznych oraz zgodnie z normami i zasadami prawa międzynarodowego, Karty Narodów Zjednoczonych i aktem końcowym KBWE z Helsinek;
P. mając na uwadze, że od czasu ustanowienia Partnerstwa Wschodniego UE rozbudowała i utrzymała swoją obecność polityczną, gospodarczą i w zakresie bezpieczeństwa w krajach partnerskich, umacniając swoją pozycję i zwiększając możliwość propagowania swoich wartości i zasad oraz współzależność między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego;
Q. mając na uwadze, że kraje Partnerstwa Wschodniego, jako wiarygodni partnerzy z Europy Wschodniej, mogą odegrać znaczącą rolę w zapewnianiu bezpośredniego dostępu do Azji Środkowej oraz przyczynić się do realizacji strategii UE wobec Azji Środkowej;
R. mając na uwadze, że dzięki Partnerstwu Wschodniemu UE przyczyniła się do zainicjowania reform strukturalnych, w tym reform instytucji i struktur zarządzania, a także stworzyła podstawy dla głębokiej transformacji społeczno-gospodarczej i politycznej w całym wschodnim sąsiedztwie; mając na uwadze, że osiągnięto postępy pod względem zbliżania krajów Partnerstwa Wschodniego do unijnych ram regulacyjnych i ich norm, standardów i praktyk;
S. mając na uwadze, że bezpośrednim rezultatem Partnerstwa Wschodniego było wzmocnienie pozycji społeczeństwa obywatelskiego, jego rosnące oczekiwania oraz żądanie rozliczalności i przejrzystości skierowane do rządów krajów Partnerstwa Wschodniego, co okazało się główną wewnętrzną siłą napędową reform; mając na uwadze, że sukces transformacji w krajach Partnerstwa Wschodniego, w szczególności w trzech stowarzyszonych krajach partnerskich, może stanowić pozytywny przykład dla innych krajów;
T. mając na uwadze, że niezależni prokuratorzy i sędziowie, wolne sądy i instytucje, silne społeczeństwo obywatelskie i niezależne media - wszystkie te podmioty sprawujące funkcję kontrolną - są kluczowymi elementami, które UE powinna nadal aktywnie wspierać w swoim wschodnim sąsiedztwie;
U. mając na uwadze, że silne i odporne instytucje, powszechność rządów prawa, wdrażanie reform sądownictwa oraz walka z korupcją i praniem pieniędzy mają kluczowe znaczenie dla budowania sprawiedliwego, stabilnego i wiarygodnego środowiska, które z kolei może przyciągnąć i podtrzymać długoterminowe inwestycje i wzrost w krajach Partnerstwa Wschodniego;
V. mając na uwadze, że z okazji 10. rocznicy Partnerstwa Wschodniego Rada Europejska podkreśliła znaczenie strategicznego partnerstwa z krajami Partnerstwa Wschodniego i wezwała Komisję oraz wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do przedstawienia długoterminowych propozycji politycznych w celu przygotowania szczytu w czerwcu 2020 r.;
W. mając na uwadze, że Parlament Europejski jest zobowiązany do przyjmowania corocznych rezolucji w sprawie wdrażania układów o stowarzyszeniu/pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu przez państwa stowarzyszone oraz do przyjmowania co najmniej dwa razy w roku zaleceń w sprawie stosunków z pozostałymi krajami Partnerstwa Wschodniego i polityki Partnerstwa Wschodniego jako całości;
1. zaleca Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa:
a) uznać, że kraje Partnerstwa Wschodniego w coraz większym stopniu przejmują większą odpowiedzialność za inicjatywę Partnerstwa Wschodniego i coraz bardziej się w nią angażują; podkreślić znaczenie i dążyć do wywierania stałego impulsu do skutecznej współpracy, intensywnego dialogu i bliskiej współpracy w ramach Partnerstwa Wschodniego, wzmocnionego wpływem polityki Partnerstwa Wschodniego na przemiany, która wspiera reformy prowadzące do pozytywnych zmian politycznych, społecznych, gospodarczych i prawnych w krajach Partnerstwa Wschodniego, biorąc pod uwagę ich poziom ambicji wobec UE; podkreślić dążenie stowarzyszonych krajów partnerskich do jeszcze większego zacieśnienia stosunków z UE; potwierdzić suwerenne prawo krajów Partnerstwa Wschodniego do swobodnego wyboru indywidualnego poziomu współpracy lub integracji z UE oraz do odrzucenia wszelkich nacisków zewnętrznych na ich decyzję;
b) podkreślić, że zgodnie z art. 49 TUE każde państwo europejskie może ubiegać się o członkostwo w UE, pod warunkiem że przestrzega takich wartości jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i prawa człowieka, w tym prawa osób należących do mniejszości, o których mowa w art. 2 TUE; uznać, że - mimo iż ramy Partnerstwa Wschodniego nie przewidują przystąpienia do UE - polityka Partnerstwa Wschodniego może ułatwić proces stopniowej integracji z UE; uznać, że zarówno UE, jak i dany kraj Partnerstwa Wschodniego muszą być dobrze przygotowane na ewentualny proces akcesyjny, biorąc pod uwagę proces przyszłych reform UE oraz dostosowanie kraju partnerskiego do dorobku prawnego UE, a także spełnienie przezeń kryteriów członkostwa w UE; zagwarantować, że pełne wdrożenie obecnych porozumień między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego będzie pierwszym krokiem w tym procesie stopniowej integracji;
c) niezwłocznie wcielić w życie strategiczną i zorientowaną na przyszłość wizję na kolejną dekadę polityki Partnerstwa Wschodniego po 2020 r., przede wszystkim w celu przyniesienia korzyści obywatelom, wzmocnienia odporności, wspierania zrównoważonego rozwoju, zapewnienia nieodwracalnych osiągnięć oraz pogłębienia procesu współpracy i integracji między UE a Partnerstwem Wschodnim, co leży we własnym interesie UE pod względem bezpieczeństwa i gospodarki;
d) zapewnić, by w konkluzjach ze szczytu w czerwcu 2020 r. uwzględniono jasną strategię oraz długoterminową wspólną wizję dalszego zaangażowania w ramach Partnerstwa Wschodniego po roku 2020 i jego rozwoju, wzmocnienie zobowiązań UE i zachęt politycznych, a także obietnicę krajów Partnerstwa Wschodniego, że wypełnią swoje zobowiązania; zachęcać przyszłe prezydencje Rady Unii Europejskiej, zgodnie z rezolucjami i zaleceniami Parlamentu Europejskiego, do przygotowywania szczegółowych i ambitnych programów współpracy z krajami Partnerstwa Wschodniego, które to programy byłyby pomocne w kształtowaniu stosunków z tymi krajami i w rozwoju tych stosunków w pożądanym kierunku w najbliższych dziesięcioleciach;
e) potwierdzić, że Partnerstwo Wschodnie w dalszym ciągu powinno stanowić atrakcyjne ramy współpracy i wspierać ten proces zgodnie z zasadą "więcej za więcej", aby utrzymać zaangażowanie krajów Partnerstwa Wschodniego w proces reform i wysiłki na ich drodze ku UE;
f) potwierdzić, że Partnerstwo Wschodnie ma charakter dwustronny, ponieważ doświadczenia krajów Partnerstwa Wschodniego mogą być korzystne zarówno dla UE i jej państw członkowskich, jak i dla krajów Partnerstwa Wschodniego;
g) utrzymać wyważone podejście pomiędzy specjalnie dostosowanym zróżnicowaniem w obrębie Partnerstwa Wschodniego a integracyjnym charakterem, spójnością i jednolitością wielostronnych ram, które pozostają ważnym punktem odniesienia dla wszystkich krajów Partnerstwa Wschodniego; unikać fragmentacji Partnerstwa Wschodniego w zależności od ambicji różnych krajów na drodze ku UE; uznać, że zakres i stopień współpracy między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego muszą zależeć od ambicji stron, a także od wdrażania przez nie reform; uznać, że układy o stowarzyszeniu/pogłębione i kompleksowe strefy wolnego handlu podpisane z Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą dowodzą zróżnicowanego podejścia i powinny prowadzić do dalszego wzmocnienia formatów stosunków dwustronnych i planów działania w oparciu o zasadę "więcej za więcej";
h) w świetle podejścia dostosowanego do potrzeb, rozważyć stworzenie dla trzech państw stowarzyszonych strategii ściślejszej współpracy, w ramach której można by ustanowić program wsparcia reform i inwestycji w takich dziedzinach jak budowanie zdolności, transport, infrastruktura, łączność, energia, sprawiedliwość i gospodarka cyfrowa, który mógłby zostać później rozszerzony na pozostałe kraje Partnerstwa Wschodniego na podstawie indywidualnych ocen zobowiązań wobec UE w zakresie reform i poczynionych postępów, mając na uwadze potrzebę utrzymania spójności Partnerstwa Wschodniego i zgodnie z zasadą integracji; dialog ten mógłby obejmować ustrukturyzowane spotkania przy okazji posiedzeń Rady Europejskiej z przywódcami krajów stowarzyszonych oraz regularne uczestnictwo ich przedstawicieli w posiedzeniach grup roboczych i komitetów Rady Europejskiej;
i) rozpocząć proces tworzenia wspólnej przestrzeni gospodarczej, prowadzącej do integracji z myślą o czterech swobodach, która ułatwi głębszą integrację gospodarczą i konwergencję krajów Partnerstwa wschodniego ze strategiami politycznymi UE oraz ściślejszą współpracę gospodarczą między krajami Partnerstwa Wschodniego na wzór współpracy realizowanej w krajach Bałkanów Zachodnich;
j) wdrożyć dodatkowe środki na rzecz głębszej integracji i dalszej współpracy sektorowej krajów Partnerstwa Wschodniego w UE i ich udziału w wybranych agencjach UE oraz programach i inicjatywach wewnątrzunijnych, przy pełnym poszanowaniu istniejących uwarunkowań i zgodnie z podejściem UE opartym na zachętach w celu zwiększenia konwergencji w myśl zasady "więcej za więcej", oraz z uwzględnieniem najlepszych praktyk w zakresie wspierania reform;
k) zapewnić krajom Partnerstwa Wschodniego większą pomoc finansową oraz uzależnić ją od spełnienia warunków, w tym w kontekście toczących się negocjacji ustawodawczych w sprawie zewnętrznych instrumentów finansowych na lata 2021-2027; dopilnować, by pomoc taka była dostosowana do konkretnych potrzeb poszczególnych krajów Partnerstwa Wschodniego, na podstawie wytycznych Parlamentu Europejskiego w drodze aktów delegowanych, i wykorzystywana do realizacji działań w ramach programu Partnerstwa Wschodniego; uznać, że pomoc finansowa UE stanowi również inwestycję w przyszłość, gdyż wspiera reformy zwiększające gospodarczą i społeczną stabilność krajów Partnerstwa Wschodniego oraz stanowi podstawę udanej współpracy w przyszłości;
l) uznać potrzebę dodatkowych ram wsparcia politycznego, administracyjnego i finansowego dla trzech krajów stowarzyszonych w obrębie ogólnego Partnerstwa Wschodniego, w oparciu o indywidualne podejście, które to ramy uwzględniałyby konkretne reformy strukturalne tych krajów, ich modernizację i potrzeby w zakresie budowania instytucji; zwrócić uwagę, że dostęp do finansowania z UE powinien iść w parze z zobowiązaniami w zakresie reform oraz obejmować zestaw ambitnych poziomów odniesienia;
m) nadać priorytet zasadzie "więcej za więcej" w odniesieniu do demokracji i praworządności w świetle ostatnich wydarzeń zarówno w UE, jak i w krajach Partnerstwa Wschodniego, oraz zadbać o to, by zasadniczymi kryteriami i warunkami ściślejszego partnerstwa politycznego i pomocy finansowej pozostały funkcjonujące i odporne instytucje demokratyczne, praworządność, dobre rządy, walka z korupcją i nepotyzmem, wolność mediów i poszanowanie praw człowieka;
n) przeprowadzać regularne oceny skutków unijnych programów wsparcia w celu zwiększenia ich skuteczności i szybkiego wprowadzania dostosowań; szybciej reagować na pogarszającą się sytuację w zakresie praworządności i demokratycznej rozliczalności w krajach Partnerstwa Wschodniego oraz stosować inteligentną warunkowość, m.in. poprzez powiązanie udzielania pomocy makrofinansowej z demokratyzacją i reformami, aby nie dopuścić do dalszego regresu ze strony rządów krajów partnerskich; stworzyć warunki umożliwiające odebranie pomocy władzom centralnym w danym kraju Partnerstwa, jeżeli nie wypełniają one swoich zobowiązań, i przekazanie tej pomocy władzom lokalnym lub podmiotom społeczeństwa obywatelskiego;
o) wzmocnić rolę Parlamentu Europejskiego w zakresie kontroli i nadzoru nad programami za pośrednictwem aktów delegowanych w odniesieniu do stosowania unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego;
p) wzmocnić dyplomację parlamentarną i dokonać przeglądu funkcjonowania Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, aby mogło ono w pełni realizować swój potencjał;
Zorganizowany dialog, budowanie państwowości i demokratyczna rozliczalność
q) uznać - przy zachowaniu integracyjnego charakteru Partnerstwa i dalszym zaangażowaniu wszystkich krajów Partnerstwa Wschodniego - status partnerstwa stowarzyszonego krajów objętych zaawansowanym Partnerstwem Wschodnim, w szczególności sygnatariuszy układów o stowarzyszeniu z pogłębioną i kompleksową strefą wolnego handlu, oraz stworzyć większą liczbę forów dialogu politycznego z nimi, aby pogłębiać integrację gospodarczą i harmonizację prawodawstwa; włączyć na przykład kraje stowarzyszone w charakterze obserwatorów w pracę komitetów ustanowionych na mocy art. 291 TFUE i rozporządzenia (UE) nr 182/2011, aby umożliwić pokazanie zaangażowania UE na rzecz dalszej integracji oraz wzmocnienia ukierunkowania reform i fachowej wiedzy administracyjnej tych krajów;
r) zaangażować się z krajami Partnerstwa Wschodniego w dalsze działania na rzecz budowania państwowości i wzmacniania instytucji oraz ich rozliczalności poprzez udostępnienie wszystkim krajom Partnerstwa Wschodniego, przede wszystkim stowarzyszonym krajom partnerskim, instrumentów podobnych do grupy wsparcia dla Ukrainy; rozszerzyć zakres istniejących i nowych narzędzi UE w obszarze praworządności i dobrych rządów, aby monitorować i oceniać postępy u stowarzyszonych partnerów, zwłaszcza tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości i mechanizm praworządności; zapewnić skuteczne wytyczne i wartości odniesienia z myślą o reformach, w tym poprzez przyjęcie planów działania określających zobowiązania wynikające ze stowarzyszenia; opracować szczegółowe dokumenty robocze określające jasno metodologię i zawierające perspektywę porównawczą w oparciu o doświadczenia zdobyte w kontekście planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego i procesu akcesyjnego, aby uzupełnić obecne sprawozdania z postępów i programy stowarzyszeniowe;
s) włączyć monitorowanie oparte na porozumieniu zainteresowanych stron w proces oceny reform w krajach Partnerstwa Wschodniego oraz, zgodnie z praktyką ustanowioną już na Ukrainie, wprowadzić to jako obowiązek dla rządów krajów Partnerstwa Wschodniego; zagwarantować kontynuację rocznych sprawozdań z realizacji układu stowarzyszeniowego, przedkładanych przez Komisję i ESDZ, w sprawie postępów czynionych przez trzech stowarzyszonych partnerów oraz stosować jednolitą metodologię oceny, zwłaszcza w przypadku analizy reform w tych samych obszarach i sektorach; publikować regularnie, co najmniej dwa raz w roku, sprawozdania na temat stosunków z krajami Partnerstwa Wschodniego, które nie są stowarzyszone; przedstawiać sprawozdania z wdrażania umów handlowych i stowarzyszeniowych między Unią a krajami Partnerstwa Wschodniego, z naciskiem na rozwój społeczny, środowiskowy i gospodarczy w społeczeństwach krajów Partnerstwa Wschodniego, w tym również w kontekście porozumienia paryskiego;
t) potwierdzić, że silne, niezależne i skuteczne instytucje na szczeblu centralnym i lokalnym są kluczem do demokratycznej rozliczalności, deoligarchizacji oraz walki z korupcją i zawłaszczaniem państwa; dążyć tym samym do potwierdzenia przez kraje Partnerstwa Wschodniego zobowiązania do wprowadzenia kompleksowych reform w sądownictwie i administracji publicznej, mających na celu zagwarantowanie niezależności, kompetencji oraz opartego na kryteriach merytorycznych mianowania sędziów i urzędników służby cywilnej, a także nadania priorytetowego charakteru walce z korupcją, m.in. poprzez ograniczenie możliwości występowania sytuacji korupcjogennych dzięki większej przejrzystości, rozliczalności oraz poprzez promowanie właściwych postaw wśród społeczeństwa, wzmocnienie praworządności i promowanie dobrych rządów; potwierdzić, że bez realizacji wymienionych wyżej celów w praktyce niemożliwe będzie doprowadzenie do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, intensyfikacji działalności gospodarczej i przyspieszenia rozwoju, ograniczenia liczby obszarów dotkniętych ubóstwem, zwiększenia bezpośrednich inwestycji zagranicznych, zwiększenia zaufania społecznego oraz do stabilności politycznej;
u) promować wprowadzanie na większą skalę reform prawnych i gospodarczych w oparciu o doświadczenia państw członkowskich UE w ramach projektów partnerskich, zwłaszcza poprzez rozszerzenie programu partnerskiego na samorządy lokalne i regionalne;
v) rozwijać wysokiej jakości europejską administrację publiczną w stowarzyszonych krajach Partnerstwa Wschodniego poprzez uruchomienie programów pośrednictwa pracy, umożliwiających urzędnikom służby cywilnej z krajów Partnerstwa Wschodniego podjęcie tymczasowej pracy w określonych obszarach odpowiednich służb instytucji UE i państw członkowskich;
w) wspierać działalność fundacji politycznych mającą na celu promowanie następnego pokolenia przywódców politycznych w krajach Partnerstwa Wschodniego;
x) uznać inicjatywy rządów krajów stowarzyszonych mające na celu wzmocnienie ich wzajemnej współpracy i wspólnego stanowiska w obrębie Partnerstwa Wschodniego oraz wspierać ich rozszerzenie na różne sektory, w szczególności w dziedzinie energii, transportu, cyfryzacji, cyberbezpieczeństwa, ochrony środowiska, gospodarki morskiej, kontroli granic, współpracy celnej, ułatwień handlowych oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych; podobne podejście powinno być stosowane w odniesieniu do współpracy w różnych kwestiach pomiędzy wszystkimi krajami Partnerstwa Wschodniego;
y) promować handel międzyregionalny między krajami Partnerstwa Wschodniego, gdyż intensywniejszy handel z wieloma partnerami przyczynia się do poprawy odporności krajów i ich gospodarek; zachęcać do większego zaangażowania krajów Partnerstwa Wschodniego w realizację unijnych strategii makroregionalnych i skutecznego dialogu na temat współpracy międzyregionalnej i transgranicznej w celu wzmocnienia krajowych i regionalnych zdolności partnerów oraz ułatwienia ich rozwoju społecznego i gospodarczego;
z) wspierać reformy ordynacji wyborczej, aby zagwarantować wolne, uczciwe i przejrzyste wybory odbywające się w duchu zdrowej rywalizacji, a także pełną zgodność procesów wyborczych, zwłaszcza w kwestii przyjmowania poprawek legislacyjnych do ustaw wyborczych i zasad finansowania partii, ze standardami międzynarodowymi, zaleceniami Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz opiniami Komisji Weneckiej; wezwać kraje partnerstwa wschodniego do nieprześladowania, czy to na drodze sądowej, w sposób fizyczny czy też za pośrednictwem instytucji, podmiotów politycznych niepodzielających opinii obecnego rządu, a także zagwarantowania wolności słowa, stowarzyszania się i zgromadzeń, w tym prawa do pokojowych demonstracji; wyrazić uznanie dla krajów Partnerstwa Wschodniego, które osiągnęły porozumienie w sprawie wdrożenia reform politycznych mających na celu demokratyzację oraz wspierać wzmocnienie ram prawnych dotyczących ordynacji wyborczej w drodze integracyjnego dialogu politycznego;
aa) zapewnić, że w przypadku zmian w prawie wyborczym kraje Partnerstwa Wschodniego zagwarantują równe szanse reprezentacji wszystkich mniejszości etnicznych i narodowych;
ab) zapewnić regularne europejskie misje obserwacji wyborów w krajach Partnerstwa Wschodniego w celu wspierania procesu wzmacniania instytucji, procesów wyborczych i demokratycznej rozliczalności;
ac) zadbać o to, aby strony trzecie nie ingerowały w procesy polityczne i wyborcze oraz inne procesy demokratyczne krajów Partnerstwa Wschodniego, bez względu na to, czy celem takiej ingerencji jest doprowadzenie do zwycięstwa w wyborach preferowanego kandydata lub partii, czy też osłabienie zaufania do systemu demokratycznego, zwłaszcza za pośrednictwem dezinformacji, nielegalnego finansowania podmiotów politycznych, cyberataków na podmioty polityczne i media lub przy pomocy wszelkich innych nielegalnych działań;
ad) przyjąć unijny mechanizm sankcji za naruszanie praw człowieka lub unijną ustawę Magnickiego, które będą miały zastosowanie wobec osób lub podmiotów dopuszczających się naruszania praw człowieka lub podstawowych wolności, w szczególności biorących udział w aresztowaniach, porwaniach i pobiciach działaczy społeczeństwa obywatelskiego i opozycji oraz dziennikarzy, brutalnym tłumieniu pokojowych protestów, a także zamieszanych w przypadki korupcji na wysokim szczeblu w krajach Partnerstwa Wschodniego;
Współpraca sektorowa na rzecz wspólnej przestrzeni gospodarczej
ae) zachęcać do nieustannego i skutecznego wdrażania pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu, aby stopniowo stworzyć warunki do otwarcia jednolitego rynku UE; rozważyć utworzenie specjalnego instrumentu służącego zbliżaniu przepisów, którego celem byłoby udzielenie pomocy krajom stowarzyszonym w harmonizacji ich ustawodawstwa z dorobkiem prawnym UE i wspieranie ich wysiłków zmierzających do jego wdrożenia; uznać, że wdrożenie pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu dało liczne pozytywne rezultaty, ale wciąż pojawiają się pewne problemy, którymi należy się odpowiednio zająć;
af) zwrócić uwagę na to, jak ważne jest pogłębianie współpracy gospodarczej i integracji rynkowej z krajami Partnerstwa Wschodniego poprzez stopniowe otwieranie jednolitego rynku UE, w tym również pełne wdrożenie pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu, a także przestrzeganie prawnych, gospodarczych i technicznych uregulowań i norm, jak i poprzez ustanowienie wspólnej przestrzeni gospodarczej;
ag) dążyć do zbadania i zapewnienia współpracy i stopniowo różnicowanej integracji sektorowej kwalifikujących się i chętnych krajów Partnerstwa Wschodniego w unii energetycznej, Wspólnocie Transportowej i jednolitym rynku cyfrowym; skupić się na telekomunikacji i priorytetowo potraktować kwestię jak najszybszego utworzenia obszaru wolnego od opłat roamingowych między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego oraz takiego obszaru obejmującego tylko kraje Partnerstwa; budować usługi oparte na zaufaniu, w tym zdolności cybernetyczne, aby chronić infrastrukturę o krytycznym znaczeniu i dane osobowe, a także doprowadzić do zacieśnienia współpracy w sprawach celnych, w dziedzinie usług bankowych i finansowych, co pomogłoby krajom Partnerstwa Wschodniego w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i wzmocnieniu nadzoru finansowego, doprowadzając jednocześnie do ewentualnego rozszerzenia jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA) na kraje Partnerstwa Wschodniego;
ah) wprowadzić instrumenty takie jak kontrola prawna i sektorowe plany działania, aby określić gotowość krajów Partnerstwa Wschodniego do przestrzegania dorobku prawnego UE i potwierdzić ich gotowość do zróżnicowanej integracji sektorowej;
ai) promować rozwój e-usług, zarówno handlowych, jak i publicznych, e-gospodarki oraz szerokiego zakresu możliwości telepracy, aby wzmocnić reagowanie i odporność na wypadek kryzysu, czego doświadczamy obecnie z powodu pandemii
aj) zapewnić zdecydowane zaangażowanie i wkład krajów Partnerstwa Wschodniego w walkę ze zmianami klimatu, w tym poprzez udział w nowym Europejskim Zielonym Ładzie, jak również zadbanie o to, aby pogłębione i kompleksowe strefy wolnego handlu nie były sprzeczne z celami i inicjatywami dotyczącymi klimatu określonymi w ramach Europejskiego Zielonego Ładu; takie zaangażowanie powinno odbywać się poprzez wsparcie inwestycyjne ze strony UE, w tym Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego, pod warunkiem rzetelnej oceny skutków środowiskowych i wpływu na społeczności lokalne, ze szczególnym uwzględnieniem sektorów, które mogą zostać dotknięte skutkami kryzysu i które będą potrzebowały dodatkowego wsparcia;
ak) upewnić się, że odpowiednie działania i środki finansowe przeznaczone są na poprawę gospodarowania ściekami stosownie do zdolności absorpcyjnych krajów partnerskich oraz na poprawę bezpieczeństwa energetycznego i wzajemnych połączeń, w szczególności zwrotnego przepływu gazu, wydajności energetycznej i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w krajach Partnerstwa Wschodniego; uznać ważną rolę Azerbejdżanu w dywersyfikacji dostaw energii do UE, a także sukces Ukrainy w rozdzieleniu elementów działalności w ramach systemu przesyłu gazu, oraz wspierać wysiłki zmierzające do niezależności energetycznej i dywersyfikacji dostaw w innych krajach Partnerstwa Wschodniego; zachęcać kraje Partnerstwa Wschodniego do zakończenia reform w sektorze energetycznym zgodnie z prawem UE, w tym również prawem w dziedzinie polityki środowiskowej i bezpieczeństwa;
al) zapewniać ciągłe wsparcie na rzecz dostosowywania systemu gospodarowania odpadami stałymi w krajach Partnerstwa Wschodniego do standardów UE poprzez ustanowienie celów w zakresie recyklingu oraz systemów recyklingu z myślą o realizacji celów; rozwiązać problem negatywnego wpływu, jaki na środowisko i zdrowie publiczne mają przestarzałe i nielegalne zakłady utylizacji odpadów stałych; określić instrumenty finansowe z myślą o wsparciu finansowania projektów w zakresie gospodarowania odpadami z funduszy unijnych oraz krajowych i lokalnych;
am) zadbać o to, aby istniejące i nowe instalacje jądrowe w krajach Partnerstwa Wschodniego odpowiadały najwyższym standardom bezpieczeństwa środowiskowego i jądrowego, zgodnie z konwencjami międzynarodowymi; zapewnić, aby niebezpieczne projekty energetyczne, takie jak elektrownia jądrowa w Ostrowcu, nie były częścią europejskiej sieci elektrycznej;
an) przyjąć kompleksowy plan budowy infrastruktury, w tym przejść granicznych, oraz wspierać realizację priorytetowych projektów określonych w orientacyjnym TEN-T i innych inwestycyjnych planach działania w celu poprawy łączności transportowej, energetycznej i cyfrowej między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego, a także pomiędzy samymi krajami Partnerstwa Wschodniego, jak i w celu zagwarantowania zrównoważoności środowiskowej w okresie wdrażania; zachęcać do konwergencji regulacyjnej w sektorze transportu;
ao) zaapelować do krajów Partnerstwa Wschodniego, we współpracy z Komisją, o pełne wykorzystanie możliwości inwestycyjnego planu działania w zakresie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T); podkreślić potrzebę lepszego wykorzystania potencjału w zakresie wzajemnych połączeń nad Morzem Czarnym oraz wspierać projekty infrastrukturalne, które mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia połączeń z tym regionem i z Azją Środkową; w związku z tym uznać strategiczne położenie geograficzne krajów Partnerstwa Wschodniego jako ogniwa łączącego Unię Europejską, Azję i szersze sąsiedztwo, co może przynieść większą wartość dodaną dla działań UE w zakresie polityki zagranicznej;
ap) wdrożyć ambitną strategię UE dla Azji Środkowej przy aktywnym zaangażowaniu krajów Partnerstwa Wschodniego jako wiarygodnych partnerów mających bezpośredni dostęp do tego regionu;
aq) zagwarantować, że w WRF nadal będzie dostępne wsparcie finansowe UE dla projektów infrastrukturalnych i inwestycyjnych krajów Partnerstwa Wschodniego, co zwiększy ich odporność na zagrożenia cybernetyczne oraz usprawni i zmodernizuje systemy edukacyjne tych krajów; podjąć aktywne środki służące poprawie zdolności absorpcyjnej krajów Partnerstwa Wschodniego; wykorzystać doświadczenia związane z ramami inwestycyjnymi dla Bałkanów Zachodnich w celu przyciągnięcia i koordynacji pomocy finansowej i technicznej oraz zwiększenia skuteczności projektów infrastrukturalnych;
ar) potraktować priorytetowo konieczność zrównoważonych i wiarygodnych inwestycji w krajach Partnerstwa Wschodniego poprzez opracowanie strategii długoterminowego zaangażowania, koncentrującej się nie tylko na stabilizacji, ale również na demokratyzacji;
as) rozszerzyć na innych stowarzyszonych partnerów podejście stosowane przez UE w jej wysiłkach na rzecz wsparcia ożywienia ukraińskiej gospodarki, w tym poprzez dostosowaną do potrzeb i elastyczną pomoc i instrumenty makrofinansowe oraz zaangażowanie i koordynację międzynarodowych instytucji finansowych i darczyńców, a także poprzez poprawę warunków dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych, przy uwzględnieniu praw socjalnych, pracowniczych i środowiskowych; uczynić z promowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych z UE kluczowego aspektu polityki Partnerstwa Wschodniego oraz opracować plan działania w tym zakresie, aby w dalszej mierze poprawiać warunki dla biznesu i gwarantować pewność prawną;
at) wspierać większą dywersyfikację i konkurencyjność gospodarek krajów Partnerstwa Wschodniego poprzez większe wsparcie dla MŚP, a także wspierać demonopolizację, deoligarchizację i prywatyzację poprzez wzmocnienie i poszerzenie zakresu, zasięgu geograficznego i adekwatności do potrzeb odbiorców w przypadku takich programów jak EU4Business; w szczególności udzielać MŚP kredytów w walutach lokalnych, opracować nowe inicjatywy mające na celu przyciągnięcie kapitału wysokiego ryzyka do krajów Partnerstwa Wschodniego oraz stale wspierać rozwój sektorów zorientowanych na eksport;
au) zająć się problemem różnic między obszarami wiejskimi a miejskimi w krajach Partnerstwa Wschodniego poprzez skuteczne zachęty finansowe i techniczne dla mikroprzedsiębiorstw, MŚP, małych gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw rodzinnych na obszarach rolnych i podmiejskich, a także poprzez poprawę łączności międzyludzkiej i infrastruktury między miastami a obszarami wiejskimi w celu wspierania spójności społecznej;
Wzmacnianie kapitału ludzkiego
av) wspierać zwiększoną mobilność siły roboczej zarówno między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego, jak i między krajami partnerskimi, ze szczególnym naciskiem na legalność i trwałość procesu, co pozwoli na wymianę umiejętności i doświadczeń oraz uniknięcie drenażu mózgów i lokalnych niedoborów siły roboczej; w związku z tym dokładnie przeanalizować skuteczne wdrożenie systemów bezwizowych z trzema państwami stowarzyszonymi;
aw) uwzględnić wyzwania, przed jakimi stoją kraje Partnerstwa Wschodniego z powodu drenażu mózgów oraz stawić czoła tym wyzwaniom poprzez promowanie wysokiej jakości i integracyjnych programów edukacyjnych, kształcenia zawodowego i innych programów szkoleniowych oraz tworzenie możliwości zatrudnienia w celu zapewnienia młodym ludziom i rodzinom w ich lokalnych społecznościach perspektyw społeczno-gospodarczych;
ax) zająć się skutkami wyludnienia i migracji w krajach Partnerstwa Wschodniego poprzez włączenie ich do Europejskiego programu w zakresie migracji;
ay) wspierać i opracować plany działania dla poszczególnych krajów w celu zwalczania bezrobocia i zmniejszania skali nierówności społecznej i regionalnej; inwestować w młodzież, wspierać przedsiębiorczość oraz tworzyć nowe programy i zachęty dla młodych specjalistów do powrotu na rynki pracy krajów Partnerstwa Wschodniego;
az) zachęcać kraje Partnerstwa Wschodniego do realizowania szeroko zakrojonych reform polityki dotyczącej zatrudnienia w celu poprawy warunków pracy i praw pracowników; opracować plan działania w celu zwalczania pracy nierejestrowanej, wspierać tworzenie pełnoprawnych związków zawodowych i wzywać do transpozycji do prawa krajowego i wdrożenia konwencji MOP;
ba) usunąć niedociągnięcia w realizacji zobowiązań w zakresie polityki społecznej i praw pracowniczych oraz chronić rynek pracy w UE przed dumpingiem socjalnym; kontrolować nie tylko transpozycję odpowiednich dyrektyw i norm UE do prawa krajowego, ale także ich faktyczne wdrożenie: utworzyć wraz z krajami Partnerstwa Wschodniego system monitorowania podstawowych praw pracowniczych z udziałem związków zawodowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wykorzystać wypłatę pomocy makrofinansowej jako dźwignię finansową lub narzędzie służące zmuszeniu krajów Partnerstwa Wschodniego do poprawy warunków pracy;
bb) wspierać reformy edukacyjne w zainteresowanych krajach Partnerstwa Wschodniego, ponieważ ma to kluczowe znaczenie dla ich przyszłości, w celu zaradzenia problemowi braku kompatybilności między reformą systemów edukacji a zapotrzebowaniem rynku pracy, a także promować m.in. szkolenia zawodowe; uznać znaczenie mobilności transgranicznej dla wzmocnienia kontaktów międzyludzkich oraz rozszerzyć finansowanie i udział krajów Partnerstwa Wschodniego w programach edukacyjnych podnoszących kwalifikacje zawodowe i w wymianach, takich jak Erasmus+ i "Kreatywna Europa", a także wzmocnić zdolności krajów Partnerstwa Wschodniego do udziału w programie "Horyzont Europa";
bc) wzmocnić współpracę akademicką i edukacyjną między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego, w tym również współpracę w obrębie Partnerstwa Wschodniego, poprzez: (i) uruchomienie regionalnego programu wspierania ośrodków akademickich i ośrodków doskonałości badawczej w regionie; (ii) utworzenie Uniwersytetu Partnerstwa Wschodniego na Ukrainie; (iii) tworzenie ukierunkowanych programów Partnerstwa Wschodniego w wyspecjalizowanych szkołach wyższych oraz elektronicznej platformy edukacyjnej dla internetowych kursów szkoleniowych skupiających się na wartościach europejskich i praworządności, dobrym sprawowaniu rządów, administracji publicznej i zwalczaniu korupcji w krajach Partnerstwa Wschodniego; oraz (iv) przygotowanie miejsca wspólnych szkoleń dla urzędników z krajów Partnerstwa Wschodniego, w tym na szczeblu władz lokalnych i regionalnych;
bd) uruchomić projekt pilotażowy mający na celu utworzenie Centrum Otwartej Nauki i Innowacji Partnerstwa Wschodniego, czyli sieci tematycznych centrów kompetencji ulokowanych w każdym z krajów Partnerstwa Wschodniego w celu zapewnienia wsparcia i usług w zakresie badań i innowacji;
be) zadbać o to, by wszystkie unijne programy wsparcia obejmowały spójny wymiar równości płci i praw człowieka, uwzględniały grupy znajdujące się w najbardziej niekorzystnej sytuacji i najsłabsze grupy społeczne, w tym mniejszości etniczne i inne, takie jak Romowie, uchodźcy i osoby wewnętrznie przesiedlone z obszarów doświadczających brutalnych konfliktów; nasilić inicjatywy na rzecz wzmocnienia politycznej i społeczno-gospodarczej pozycji tych grup oraz poprawy ich dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej i godnych warunków mieszkaniowych;
bf) zadbać o to, by pomoc i programy UE docierały na szczebel lokalny, w tym do oddalonych części krajów partnerskich, a w szczególności na obszary wiejskie, aby umożliwić mieszkańcom dążenie do pozytywnych zmian w ich społecznościach, zwłaszcza tych, które są bardziej podatne na postsowieckie nastroje i rosyjskie manipulacje;
bg) stanowczo domagać się niedyskryminowania wszystkich osób LGBTI+, ich ochrony przed dyskryminacją prawną oraz ścigania wszelkich nadużyć, mowy nienawiści i przemocy fizycznej wobec nich; uznać stowarzyszone kraje Partnerstwa Wschodniego, które odpowiednio dostosowały swoje ramy prawne;
bh) wspierać wolność przekonań, opinii i wypowiedzi oraz prawa do informacji w języku ojczystym wszystkich obywateli; przeciwdziałać mowie nienawiści i dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne lub język i potępić te zjawiska, podobnie jak fałszywe i wprowadzające w błąd informacje kierowane do mniejszości etnicznych i narodowych;
bi) zapewnić podstawowe prawo do wolności religii lub przekonań poprzez ochronę i promowanie praw wszystkich grup religijnych obecnych w regionie, w oparciu o koncepcję pełnego i równoprawnego obywatelstwa;
bj) wzmocnić dialog i współpracę z Kościołami oraz wspólnotami i organizacjami religijnymi w takich dziedzinach jak budowanie pokoju i pojednanie, a tym samym wzmocnić zaufanie do sprawiedliwego i wolnego społeczeństwa oraz samo społeczeństwo, a także edukację, opiekę zdrowotną i podstawową opiekę społeczną;
Bezpieczeństwo, stabilność, integralność terytorialna i rozwiązywanie konfliktów
bk) przyznać, że dzięki inwestycjom politycznym, kulturalnym i gospodarczym w krajach Partnerstwa Wschodniego UE inwestuje w bezpieczeństwo i stabilność regionu;
bl) uznać zwiększoną wzajemną zależność między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego w zakresie bezpieczeństwa, a także znaczenie bezpieczeństwa, stabilności i pokoju dla przyszłego rozwoju krajów Partnerstwa Wschodniego, biorąc pod uwagę, że w ostatnich latach kraje te były przedmiotem zainteresowania i ambicji państw trzecich, takich jak Chiny, Turcja lub niektóre państwa Zatoki Perskiej, które niekoniecznie podzielają wartości i interesy UE; w związku z tym wzmocnić współpracę UE i Partnerstwa Wschodniego w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony poprzez zwrócenie szczególnej uwagi na pokojowe rozwiązywanie konfliktów regionalnych oraz zapobieganie nowym rodzajom wyzwań, takim jak zagrożenia hybrydowe, ataki cybernetyczne, w tym ingerencje cybernetyczne w wybory, kampanie dezinformacyjne i propagandowe, oraz zapobieganie ingerencji stron trzecich w procesy polityczne, wyborcze i inne procesy demokratyczne; wzmocnić współpracę i wsparcie w odniesieniu do odporności krajów Partnerstwa Wschodniego na korupcję, pranie pieniędzy, terroryzm i ogólnie przestępczość zorganizowaną, a także podkreślić potrzebę wzmocnienia odporności osób, społeczności i instytucji państwowych;
bm) ponownie podkreślić zaangażowanie UE na rzecz suwerenności, integralności terytorialnej i niezależności politycznej krajów Partnerstwa Wschodniego w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową oraz wspierać ich wysiłki na rzecz pełnego egzekwowania tych zasad; podkreślić znaczenie jedności i solidarności państw członkowskich w tym względzie;
bn) zdecydowanie potępić ciągłe naruszanie podstawowych zasad i norm prawa międzynarodowego w regionie Partnerstwa Wschodniego, a zwłaszcza destabilizację, inwazję, okupację i aneksję terytoriów kilku krajów Partnerstwa Wschodniego przez Federację Rosyjską oraz odmowę przestrzegania decyzji międzynarodowych trybunałów i sądów; ustanowić wśród państw członkowskich UE bardziej skoordynowaną politykę wobec Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza pod względem zaangażowania w kwestie dotyczące krajów Partnerstwa Wschodniego;
bo) wezwać do natychmiastowego wycofania obcych wojsk ze wszystkich okupowanych terytoriów i zakończenia działań wojennych, które niepotrzebnie pochłaniają życie cywilów i żołnierzy oraz hamują jednocześnie rozwój społeczno-gospodarczy, a także umożliwić setkom tysięcy osób wewnętrznie przesiedlonych powrót do ojczyzny;
bp) rozwijać bardziej aktywną rolę UE, reprezentowanej przez wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, w pokojowym rozwiązywaniu trwających konfliktów i w zapobieganiu wszelkim przyszłym konfliktom w jej wschodnim sąsiedztwie, przy jednoczesnym uznaniu uzgodnionych formatów i procesów negocjacyjnych, takich jak międzynarodowe rozmowy genewskie, Grupa Mińska OBWE, czwórka normandzka i rozmowy 5+2; wyznaczyć specjalnego wysłannika UE na Krym i do regionu Donbasu;
bq) kontynuować promowanie środowiska sprzyjającego rozwiązywaniu konfliktów i wspieranie działań promujących zaufanie i kontakty międzyludzkie w społecznościach podzielonych konfliktem; priorytetowo traktować wysiłki na rzecz zwiększenia finansowania na rzecz budowania pokoju, w tym dyplomacji prewencyjnej, a także mechanizmów wczesnego ostrzegania i działania;
br) ponownie potwierdzić poparcie dla wysiłków współprzewodniczących Grupy Mińskiej OBWE na rzecz rozwiązania konfliktu w Górskim Karabachu i podstawowych zasad z 2009 r. z myślą o wypracowaniu rozwiązania w oparciu o normy i zasady prawa międzynarodowego, Kartę Narodów Zjednoczonych i akt końcowy KBWE z Helsinek z 1975 r.; zachęcać wszystkie strony do zintensyfikowania dialogu i powstrzymania się od podżegającej retoryki, która mogłaby jeszcze bardziej zaszkodzić perspektywom osiągnięcia porozumienia;
bs) podjąć kroki w celu zapewnienia skutecznych działań oraz realizacji całego mandatu następujących istniejących misji UE w regionie objętym Partnerstwem Wschodnim, w tym koordynacji ich działań: misji obserwacyjnej Unii Europejskiej w Gruzji, misji doradczej UE na Ukrainie, misji granicznej UE dla Mołdawii i Ukrainy, jak również misji specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w regionie Kaukazu Południowego i ds. kryzysu w Gruzji;
bt) uwzględnić apele rządu ukraińskiego o rozmieszczenie wzmocnionych liczebnie międzynarodowych sił pokojowych wzdłuż granicy między Ukrainą a Rosją oraz w obwodzie ługańskim i donieckim; zaproponować stronom konfliktu, jak tylko pozwoli na to sytuacja i w ramach wypełniania postanowień porozumienia mińskiego, możliwość rozmieszczenia misji WPBiO pod kierownictwem UE, aby wesprzeć je w realizacji takich zadań jak odminowywanie, przygotowanie wyborów samorządowych oraz zapewnienie wolnego dostępu organizacjom świadczącym pomoc humanitarną;
bu) wspierać wolność żeglugi i zdecydowanie sprzeciwić się blokadzie Morza Azowskiego oraz trwającej, pełzającej aneksji Morza Czarnego przez Federację Rosyjską;
bv) uznać wyjątkowe doświadczenie i wiedzę ekspercką krajów Partnerstwa Wschodniego; uznać wkład krajów Partnerstwa Wschodniego w misje i operacje w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) oraz w grupy bojowe; kontynuować wspieranie reformy sektora bezpieczeństwa; pogłębić współpracę w zakresie polityki obrony dotyczącej UE, w tym jeżeli chodzi o udział w stałej współpracy strukturalnej po wyjaśnieniu kwestii udziału państw trzecich;
bw) uznać, że cyberbezpieczeństwo jest jednym z obszarów, w których UE i kraje Partnerstwa Wschodniego mogą skuteczniej współpracować, a UE może wykorzystać doświadczenia krajów Partnerstwa Wschodniego w zakresie zwalczania zagrożeń hybrydowych lub zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa; ustanowić formalny dialog dotyczący kwestii cybernetycznych z udziałem zainteresowanych krajów Partnerstwa Wschodniego i promować platformy współpracy między krajami Partnerstwa Wschodniego w regionie z myślą o skuteczniejszym przeciwdziałaniu zagrożeniom hybrydowym, aby wzmocnić odporność tych państw, zwłaszcza w następstwie zakrojonego na szeroką skalę ataku cybernetycznego Federacji Rosyjskiej na Gruzję w październiku 2019 r.;
bx) potępić wpływy krajów trzecich mające na celu podważenie porządku demokratycznego krajów Partnerstwa Wschodniego, a także potępić ingerowanie w wybory, rozpowszechnianie dezinformacji i prowadzenie ukierunkowanych kampanii dezinformacyjnych;
by) wzmocnić współpracę na rzecz budowania społecznej i instytucjonalnej odporności krajów Partnerstwa Wschodniego z większym naciskiem na zwalczanie dezinformacji, propagandy, manipulacji i wrogich działań prowadzonych przez siły zewnętrzne w celu dzielenia i destabilizowania krajów Partnerstwa Wschodniego, a także podważania integralności ich procesów politycznych i ich stosunków z UE; pomóc zainteresowanym krajom Partnerstwa Wschodniego w działaniach prowadzonych na szczeblu UE w celu zwalczania wyżej wymienionych wrogich działań, w tym wspomóc wdrożenie dobrych praktyk i rozwiązań, takich jak plan działania na rzecz zwalczania dezinformacji oraz unijny kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji, a także wykorzystać wiedzę fachową Europejskiego Centrum ds. Zwalczania Zagrożeń Hybrydowych w Helsinkach, Centrum Doskonałości ds. Łączności Strategicznej NATO w Rydze oraz unijnej grupy zadaniowej East StratCom;
bz) promować zintegrowane zarządzanie granicami i współpracę między UE a krajami stowarzyszonymi oraz rozwijać współpracę w zakresie egzekwowania prawa;
ca) z zadowoleniem przyjąć dalszą współpracę między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego w celu promowania stabilności międzynarodowej i bezpieczeństwa, zgodnie z globalną strategią UE, oraz zaproponować nowe formy dobrowolnej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, biorąc pod uwagę, że w najbliższej przyszłości ambicją UE będzie stopniowe tworzenie Europejskiej Unii Obrony;
cb) promować badania i rozwój oraz współpracę przemysłową w zakresie rozwoju uzbrojenia oraz technologii i zdolności wojskowych wśród państw członkowskich UE i krajów Partnerstwa Wschodniego;
cc) uznać, że wszelki brak obecności UE oraz brak działań wobec krajów Partnerstwa Wschodniego stworzy przestrzeń do działania dla innych podmiotów globalnych; zacieśnić współpracę lub stworzyć forum z podobnie myślącymi demokratycznymi sojusznikami i podmiotami międzynarodowymi, aby złagodzić negatywne wpływy innych mocarstw w regionie Partnerstwa Wschodniego i przeciwdziałać tym wpływom;
Władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie
cd) uznać wkład podmiotów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego objętych Partnerstwem Wschodnim w procesy demokratyzacji i reform w ich krajach oraz w całym regionie Partnerstwa Wschodniego, a także wezwać rządy krajów Partnerstwa Wschodniego do większej otwartości na te podmioty i organizacje oraz do większego zaangażowania na ich rzecz, a w szczególności do bardziej konstruktywnego i skutecznego zaangażowania w procesy decyzyjne;
ce) kontynuować szeroko zakrojony dialog z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego w krajach Partnerstwa Wschodniego i zwiększać wsparcie UE dla działań organizacji społeczeństwa obywatelskiego o orientacji demokratycznej poprzez wspieranie ich działalności i bezpieczeństwa oraz chronienie ich środowiska pracy;
cf) zintensyfikować wysiłki UE mające wzmocnić jej zaangażowanie i wsparcie na rzecz inicjatyw oddolnych na poziomie regionalnym i wiejskim w celu rozwijania zdolności organizacyjnych i kontrolnych społeczeństwa obywatelskiego przy jednoczesnym rozwijaniu lokalnych praktyk demokratycznych;
cg) wzmocnić zdolności społeczeństwa obywatelskiego w krajach Partnerstwa Wschodniego do pełnienia roli strażnika reform i egzekwowania odpowiedzialności odpowiednich instytucji państwowych poprzez ograniczanie biurokracji i zapewnienie mu możliwości udziału w spotkaniach trójstronnych, w tym we wszystkich rundach dialogu na temat praw człowieka i w posiedzeniach Rady Stowarzyszenia i Współpracy;
ch) wspierać współpracę między społeczeństwami obywatelskimi krajów Partnerstwa Wschodniego poprzez utworzenie regionalnego centrum w celu zwiększenia kompetencji, wymiany najlepszych praktyk i metod pracy, w ramach nowego projektu Uniwersytetu Partnerstwa Wschodniego na Ukrainie;
ci) w dalszym ciągu zapewniać strukturalne wsparcie finansowe i pomoc w budowaniu potencjału organizacjom wspierającym niezależne podmioty społeczeństwa obywatelskiego działające na rzecz demokracji; nalegać, aby UE, państwa członkowskie i niezależne programy wspierające demokrację, prawa człowieka i praworządność, w tym Europejski Fundusz na rzecz Demokracji, nadal działały swobodnie, bez prześladowań i ograniczeń ze strony wymiaru sprawiedliwości; podjąć wszelkie możliwe środki, aby zapobiec wypieraniu niezależnych organizacji pozarządowych poprzez nakładanie ograniczeń sądowych i barier finansowych, selektywne stosowanie przepisów prawnych lub zwiększoną obecność organizacji pozarządowych powołanych przez rząd;
cj) rozpowszechniać wiedzę o atakach na działaczy społeczeństwa obywatelskiego w krajach Partnerstwa Wschodniego, dokonywanych przez siły skrajnej prawicy, ale także przez władze państwowe, co podważa wartości UE, międzynarodowe standardy praw człowieka i wspólne zobowiązania wynikające z europejskiej konwencji praw człowieka;
ck) nasilić wsparcie i inicjatywy UE w celu wzmocnienia władz lokalnych i umożliwienia im i ich stowarzyszeniom wdrażania krajowych reform na szczeblu lokalnym; wzmocnić rolę władz lokalnych w kształtowaniu polityki i podejmowaniu decyzji oraz wspierać regularną wymianę informacji między władzami centralnymi i lokalnymi na temat programów reform przy aktywnym i inkluzywnym udziale społeczeństwa obywatelskiego i innych odpowiednich podmiotów;
cl) opracować krajowe plany działania i wskaźniki dotyczące zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w oparciu o przykłady podobnego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego;
cm) zwiększyć zaangażowanie Konferencji Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP) w formułowanie i kształtowanie polityki Partnerstwa Wschodniego oraz zwiększyć zdolność Konferencji do wspierania władz lokalnych i regionalnych w zakresie merytorycznych działań; opracować we współpracy z CORLEAP i Europejskim Komitetem Regionów program budowania potencjału w zakresie sprawowania rządów na szczeblu lokalnym i regionalnym w krajach Partnerstwa Wschodniego, który przewidywałby systematyczne działania na rzecz wzmocnienia roli władz lokalnych i regionalnych;
cn) zachęcać obywateli krajów Partnerstwa Wschodniego do znaczącego udziału w projektach finansowanych przez UE oraz do przejęcia odpowiedzialności za nie, przy zastosowaniu oddolnego podejścia opartego na wartościach i standardach UE;
Lepsze media, komunikacja i zarządzanie polityką
co) uświadomić sobie, że w następstwie fali dezinformacji, na którą narażone są kraje Partnerstwa Wschodniego, wysiłki, inwestycje i osiągnięcia ostatniej dekady związane z tym partnerstwem mogą zostać zniweczone, jeżeli nie zostaną przeprowadzone odpowiednie kampanie komunikacyjne i informacyjne; w związku z tym zintensyfikować wysiłki na rzecz komunikacji strategicznej oraz, w ramach otwartego dialogu z obywatelami, zwiększyć widoczność wsparcia udzielanego przez UE w krajach Partnerstwa Wschodniego, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym; w tym celu dotrzeć do osób mieszkających w małych społecznościach i na obszarach wiejskich, do liderów biznesu i społeczności lokalnych, diaspor i mniejszości narodowych, tym samym wykraczając poza społeczności opowiadające się już za UE;
cp) przeciwdziałać antyunijnej dezinformacji i propagandzie poprzez zwiększenie odporności UE i obywateli krajów Partnerstwa Wschodniego na działania informacyjne i szerzenie wiedzy na temat Partnerstwa Wschodniego oraz oferowanych przez nie możliwości i płynących z niego korzyści, zwłaszcza korzyści wynikających z bliskiej współpracy politycznej i gospodarczej między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego, a także z procesu wdrażania układu o stowarzyszeniu oraz pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu, przynoszącego wzrost gospodarczy i intensywniejszą wymianę handlową;
cq) skuteczniej wykorzystywać istniejące struktury UE, takie jak grupa zadaniowa ESDZ East StratCom, do wykrywania i reagowania na kampanie dezinformacyjne i propagandowe mające na celu podważanie stosunków UE z krajami Partnerstwa Wschodniego i ich celów;
cr) wzmocnić delegatury UE w krajach Partnerstwa Wschodniego i umożliwić im wspierania krajów Partnerstwa Wschodniego w realizacji reform, a także skuteczniejsze informowanie o tym, w jaki sposób UE pomaga obywatelom w tych krajach; rozwijać bardziej horyzontalne powiązania i wspierać współpracę między delegaturami UE, zachęcać do regularnej wymiany informacji, wiedzy fachowej i innych skutecznych metod pracy;
cs) zadbać o to, by biura łącznikowe UE w państwach członkowskich zaangażowały się w większym stopniu w podkreślanie znaczenia krajów Partnerstwa Wschodniego w budowaniu Europy;
ct) poprawić wymianę informacji między instytucjami UE, a zwłaszcza Komisją i ESDZ, oraz zachować pamięć instytucjonalną, w szczególności w zakresie udzielanego wsparcia i realizowanych projektów pomocy technicznej, w celu wykorzystania ich wyników przy uruchamianiu nowych projektów i programów;
cu) wykorzystać program "Młodzi ambasadorzy" i stypendia dla społeczeństwa obywatelskiego w ramach Partnerstwa Wschodniego do stworzenia aktywnej sieci absolwentów w oparciu o istniejące skuteczne modele;
cv) promować wolne media i wolność słowa jako podstawową zasadę, a tym samym wspierać demokratyczny, niezależny, pluralistyczny i zrównoważony krajobraz medialny w krajach Partnerstwa Wschodniego, który zapewnia ochronę lokalnych dziennikarzy, osób prowadzących działalność opiniotwórczą i dysydentów przed nękaniem i zastraszaniem, zapewnia niedyskryminujący dostęp do informacji online i offline oraz znaczący udział obywateli, a także chroni i gwarantuje prawa człowieka i prawa obywatelskie;
cw) zwiększyć wsparcie na rzecz zwalczania na szczeblu lokalnym fałszywych informacji, na rzecz przeciwdziałania wojnie hybrydowej w zakresie komunikacji i degradacji programów medialnych, co może osłabić walkę z korupcją i rozpowszechnianiem fałszywych informacji w celu uzyskania korzyści gospodarczych lub politycznych; utrzymać rozwój działań mających na celu zapewnienie pełnej przejrzystości w zakresie własności mediów; stale wspierać i monitorować lokalną oficjalną agencję regulacyjną w każdym kraju Partnerstwa Wschodniego;
cx) wspierać realizację programów i reform w zakresie umiejętności korzystania z mediów i informacji w celu odzwierciedlenia obecnej epoki cyfrowej;
cy) promować nadawanie europejskich produkcji medialnych w krajach Partnerstwa Wschodniego oraz produkcji medialnych tych krajów w UE w celu zlikwidowania różnic wynikających z historii i rozpowszechniania fałszywych informacji w ostatnich dziesięcioleciach; wspierać lokalne media w dostępie do europejskich programów i inicjatyw medialnych na rzecz ścisłej współpracy między mediami z UE i krajów Partnerstwa Wschodniego;
cz) potępić wykorzystywanie przez władze środków podejmowanych w kontekście zwalczania koronawirusa do dławienia opozycji politycznej, społeczeństwa obywatelskiego i mediów poprzez ograniczanie przysługujących im praw;
da) wzmocnić i, w miarę możliwości, zintensyfikować wspólne wysiłki UE i krajów Partnerstwa Wschodniego na rzecz nawiązania bezpośrednich kontaktów osobistych i wymiany międzyludzkiej, aby stworzyć pozytywny wzajemny wizerunek wśród ludności i wykorzystać proeuropejską postawę obywateli krajów Partnerstwa Wschodniego;
db) promować integracyjne i partycypacyjne platformy dialogu i współpracy skupiające zainteresowane strony z różnych sektorów i szczebli, w tym decydentów politycznych, podmioty gospodarcze, środowiska akademickie, społeczeństwo obywatelskie, a także Kościoły, wspólnoty religijne i obywateli o mniejszych szansach, w celu przeciwdziałania polaryzacji i tendencjom ekstremistycznym w polityce i społeczeństwie, a także wpływowi kampanii dezinformacyj- nych i propagandowych;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.