Wydajniejszy i sprawiedliwszy rynek detaliczny (2010/2109(INI)).

A.

mając na uwadze, że powiew protekcjonizmu w Europie jest niepokojący,

B.

mając na uwadze, że gospodarce realnej należy przywrócić centralne miejsce w agendzie politycznej, aby uwolnić pełny potencjał jednolitego rynku,

C.

mając na uwadze, że rynek detaliczny jest istotnym elementem naszego zaangażowania w ponowne uruchomienie jednolitego rynku,

D.

mając na uwadze, że rynek detaliczny, jako jeden z głównych użytkowników energii i wytwórców odpadów, może w zasadniczy sposób przyczynić się do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, w tym celów energetycznych UE 20-20-20,

E.

mając na uwadze, że potencjał gospodarczy transgranicznego handlu elektronicznego nie jest wystarczająco wykorzystywany z powodu szeregu przeszkód, takich jak bariery językowe, brak bezpieczeństwa w systemie, nieodpowiednie i niewystarczające informacje, a także brak koordynacji i współpracy administracyjnej, które zniechęcają konsumentów do zakupów online u detalistów w innych państwach członkowskich, a detalistów do prowadzenia transgranicznej sprzedaży drogą elektroniczną,

1.

podkreśla, że sektor detaliczny jest motorem wzrostu gospodarczego, konkurencyjności oraz zatrudnienia w Europie i odgrywa kluczową rolę w realizacji celów strategii UE 2020;

2.

podkreśla, że detaliści oferują różnorodne nowoczesne sposoby kupna i sprzedaży towarów i usług oraz przyczyniają się do zwiększenia wyboru dla konsumentów, a także do tworzenia elastycznych i godnych możliwości zatrudnienia, w szczególności dla młodzieży;

3.

wzywa instytucje UE do nadania najwyższej rangi politycznej sektorowi handlu detalicznego jako jednemu z filarów Aktu o jednolitym rynku oraz instrumentowi służącemu przywróceniu zaufania publicznego do jednolitego rynku;

4.

wzywa Komisję, aby poprawiła koordynację strategii politycznych i przyjęła całościowe, długoterminowe podejście do sektora handlu detalicznego;

5.

wyraża ubolewanie, że poważne przeszkody w dalszym ciągu utrudniają handlowi detalicznemu osiągnięcie pełni możliwości online i offline; podkreśla konieczność niezwłocznego usunięcia tych przeszkód;

6.

podkreśla, że detaliści i dostawcy wspólnie ponoszą odpowiedzialność za utworzenie skuteczniejszego, bardziej przejrzystego i bardziej sprawiedliwego rynku detalicznego;

7.

uważa, że przed rozważeniem w stosownych przypadkach podejścia regulacyjnego przede wszystkim należy się skupić na skutecznym egzekwowaniu zasad wynikających z Traktatu, obowiązujących przepisów i instrumentów dotyczących rynku wewnętrznego i samoregulacji;

8.

wyraża zaniepokojenie, że restrykcyjne przepisy krajowe, rozbieżne wykładnie i niedostateczne egzekwowanie utrudniają swobodny przepływ towarów i usług w UE; podkreśla, że wymogi dotyczące dodatkowych badań i rejestracji, nieuznawanie świadectw i norm, terytorialne ograniczanie dostaw i tym podobne środki są źródłem dodatkowych kosztów dla konsumentów i detalistów, w szczególności dla MŚP, a tym samym ograniczają potencjalną przydatność jednolitego rynku dla Europejczyków i sektora biznesu;

9.

uznaje konieczność dalszego przeprowadzania przez Komisję analizy przyczyn różnic cenowych w UE w oparciu o odpowiednie narzędzia statystyczne w celu zapewnienia konsumentom większej przejrzystości i porównywalności cen bez uszczerbku dla europejskich i krajowych przepisów podatkowych oraz przepisów dotyczących rynku pracy, co będzie sprzyjać podejmowaniu bardziej świadomych wyborów i jednocześnie zwiększy zaufanie do handlu transgranicznego; przypomina o potrzebie prowadzenia w tym celu aktywnej współpracy między krajowymi urzędami statystycznymi;

10.

wzywa państwa członkowskie do pełnego i prawidłowego wdrażania zasad i przepisów rynku wewnętrznego - w szczególności pakietu towarowego, dyrektywy usługowej, dyrektywy w sprawie opóźnień w płatnościach, dyrektywy o handlu elektronicznym, programu "Small Business Act" oraz dyrektywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych; zwraca się również do państw członkowskich o zlikwidowanie nakładania się zakresów oraz o zmniejszanie obciążeń administracyjnych i barier regulacyjnych, które mogą hamować wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy;

11.

występuje do Komisji o ściślejsze monitorowanie państw członkowskich w celu zmniejszenia deficytu transpozycji oraz zapewnienia skutecznego wzajemnego uznawania towarów i usług; zwraca się do Komisji, aby zapewniła także uproszczenie obowiązujących przepisów;

12.

dostrzega trudności, z jakimi borykają się niezależni detaliści europejscy, i jest zdania, że przepisy dotyczące rynku detalicznego należy bardziej oprzeć na dowodach, w szczególności w zakresie potrzeby odpowiedniego zbadania i zrozumienia wpływu prawodawstwa na małe przedsiębiorstwa;

13.

zachęca federacje przedsiębiorstw i stowarzyszenia konsumentów, aby - przy wsparciu ze strony Komisji - zapewniały zainteresowanym stronom więcej informacji, szkoleń i porad prawnych w zakresie przysługujących tym stronom praw i dostępnych im instrumentów służących rozwiązywaniu problemów, takich jak SOLVIT, oraz aby wspierały wzajemną wymianę najlepszych praktyk;

14.

podkreśla, że rozdrobnienie systemu płatności stanowi przeszkodę dla wymiany handlowej; wzywa Komisję do usprawnienia systemu SEPA w celu rozbudowania podstawowej usługi płatniczej dostępnej w przypadku wszystkich kart, sprzyjania konkurencji w zakresie środków płatności poprzez usunięcie barier, zwiększenie przejrzystości kosztów transakcyjnych i zniesienie nieuzasadnionych opłat za wymianę; wzywa także Komisję do zapewnienia szybszych przelewów bankowych wewnątrz UE; przypomina ponadto, że system SEPA można postrzegać jako użyteczny instrument zwalczania szarej strefy w gospodarce;

15.

zwraca uwagę na obawy wyrażane przez część społeczeństwa obywatelskiego i niektóre MŚP co do wzrostu liczby centrów handlowych oraz spadku liczby lokalnych sklepów i rynków na obszarach oddalonych i w centrach miast;

16.

podkreśla, że planowanie sprzedaży detalicznej powinno zapewnić przedsiębiorstwom ramy strukturalne umożliwiające konkurencję, zwiększyć swobodę wyboru dla konsumentów i umożliwić im dostęp do towarów i usług, zwłaszcza w regionach mniej dostępnych i słabo zaludnionych lub też w przypadku konsumentów o ograniczonej możliwości poruszania się; ponadto podkreśla rolę społeczną, kulturową i środowiskową odgrywaną przez lokalne sklepy i rynki w rewitalizacji obszarów wiejskich i miejskich; wzywa zatem państwa członkowskie, aby zachęcały stabilne społeczności lokalne poprzez sprzyjanie innowacji i rozwojowi MŚP;

17.

podkreśla, że MŚP stanowią trzon europejskiej gospodarki i mają do odegrania wyjątkową rolę w tworzeniu miejsc pracy, w szczególności na obszarach wiejskich, oraz we wspieraniu innowacji i wzrostu w lokalnych sektorach detalicznych w całej UE;

18.

uważa, że problem dostępności należy rozwiązać przy pełnym poszanowaniu zasady pomocniczości;

19.

uznaje, że państwa członkowskie odpowiadają za swoje strategie polityczne dotyczące lokalizacji sklepów oraz że stabilność, mobilność, planowanie regionalne i centralna konsolidacja stanowią najważniejsze czynniki, które muszą być uwzględniane podczas podejmowania decyzji dotyczących zatwierdzania lokalizacji nowych sklepów;

20.

jest zdania, że zachęty do restrukturyzacji budynków miejskich, również z wykorzystaniem funduszy strukturalnych, mogłyby umożliwić obniżkę czynszów (w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego) oraz przyczynić się do przywrócenia działalności gospodarczej, zwłaszcza małych sklepów, sprzyjających rozwojowi gospodarczemu i społecznemu;

21.

wzywa Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi sporządziła ankietę dotyczącą wpływu i ewentualnych konsekwencji tworzenia hipermarketów lub centrów handlowych w odniesieniu do rynku pracy, MŚP i konsumentów;

22.

przyjmuje do wiadomości obawy wyrażone przez obwoźnych sprzedawców prowadzących działalność na terenach publicznych w związku z możliwością stosowania w państwach członkowskich dyrektywy 2006/123/WE, co przyczyniłoby się do rozszerzenia pojęcia zasobów naturalnych również na grunty publiczne i spowodowało ograniczenia czasowe w przypadku zezwoleń na prowadzenie działalności handlowej na terenach publicznych, a zatem bardzo niekorzystnie wpłynęłoby na zatrudnienie, swobodę wyboru dla konsumentów oraz istnienie tradycyjnych rynków w dzielnicach miast;

23.

podkreśla, że handel elektroniczny jest ważnym uzupełnieniem handlu pozainternetowego i że należy podjąć odpowiednie działania, aby w pełni rozwinąć jego potencjał, w tym poprawić dostęp do internetu na najbardziej oddalonych obszarach Unii Europejskiej; wzywa Komisję, aby do nadchodzącego komunikatu w sprawie handlu elektronicznego włączyła środki na rzecz zwiększenia zaufania, w szczególności poprzez uproszczenie rejestracji domen za granicą, poprawę bezpieczeństwa płatności online i ułatwienia w transgranicznym odzyskiwaniu długów, a także poprzez sprawniejsze udzielanie konsumentom informacji o ich prawach, zwłaszcza dotyczących anulowania transakcji i możliwości odwoływania się;

24.

wyraża ubolewanie z powodu znacznej liczby przeszkód w swobodzie detalistów, dotyczącej przedsiębiorczości na terenie UE; w szczególności wyraża zaniepokojenie niektórymi przepisami krajowymi dotyczącymi handlu i podatków, które de facto skutkują dyskryminacją zagranicznych detalistów;

25.

wzywa Komisję do podejmowania bardziej zdecydowanych działań w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich naruszających zasady rynku wewnętrznego, do przyspieszenia postępowania w sprawie naruszenia przez przyjęcie "przyspieszonego podejścia" i do przedstawiania Parlamentowi Europejskiemu rocznych sprawozdań z rozwiązanych spraw w dziedzinie handlu detalicznego;

26.

potwierdza, że kluczem do dobrego funkcjonowania rynku detalicznego jest wolna i uczciwa konkurencja, swoboda zawierania umów oraz właściwe egzekwowanie odpowiednich przepisów prawnych;

27.

uznaje, że spółki różnią się siłą rynkową, że muszą one działać w sposób ekonomiczny i że UE potrzebuje gospodarczych mistrzów, aby móc konkurować w skali globalnej;

28.

podkreśla jednak, że panuje powszechne zaniepokojenie z powodu dominacji rynkowej większych podmiotów, które - jak się często uważa - nakładają nieuczciwe warunki na słabszych dostawców i detalistów na przykład poprzez nieuzasadnione mechanizmy dystrybucji selektywnej, segmentację geograficzną, kontrolę cen, skreślanie z listy bez uprzedzenia i inne praktyki ograniczające konkurencję, co powoduje zakłócanie konkurencji; podkreśla, że takie praktyki wywierają wpływ na wszystkie ogniwa łańcucha dostaw handlu detalicznego; potępia praktyki nadużywające braku równowagi sił pomiędzy podmiotami gospodarczymi i wpływające na rzeczywistą swobodę zawierania umów; podkreśla, że zwiększenie świadomości wszystkich podmiotów, w szczególności MŚP, na temat ich praw umownych przyczyni się do zapobiegania wspomnianym praktykom;

29.

uznaje, że franchising jest dobrą formułą dla niezależnych detalistów, która umożliwi im utrzymanie się na rynku w warunkach ostrej konkurencji; zauważa z niepokojem, że umowy franchisingu dla detalistów są coraz bardziej rygorystyczne;

30.

podkreśla, że marki własne należy rozwijać w sposób poprawiający wybór dla konsumenta, szczególnie pod kątem przejrzystości, jakości informacji i różnorodności, oraz zapewniać wyraźne możliwości wprowadzania innowacyjnych rozwiązań i rozszerzania działalności przez MŚP;

31.

uważa, że "pasożytnicze kopiowanie", które może być wynikiem m.in. podwójnej roli detalisty jako klienta i jako konkurenta wytwórcy produktów markowych, jest niedopuszczalną praktyką wymagającą niezwłocznych działań; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja przeprowadza badanie mające na celu dalsze wyjaśnienie ram prawnych i praktyk związanych z tajemnicami handlowymi i "pasożytniczym kopiowaniem" w 27 państwach członkowskich UE;

32.

uznaje potrzebę bardziej zrównoważonych stosunków i przejrzystości w łańcuchu dostaw handlu detalicznego; podkreśla konieczność przejścia od konfrontacji do dialogu opartego na faktach, w celu przywrócenia zaufania i umożliwienia sprawiedliwszych negocjacji i jednakowych warunków dla wszystkich, co umożliwi wszystkim podmiotom w łańcuchu dostaw czerpanie korzyści z wartości dodanej ich produktów i wykorzystywanie w pełni potencjału jednolitego rynku;

33.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do pełnego i spójnego egzekwowania prawa konkurencji, a w stosownych przypadkach na szczeblu krajowym - przepisów dotyczących nieuczciwej konkurencji oraz przepisów antymonopolowych;

34.

podkreśla, że w celu zapewnienia właściwego wdrażania reguł konkurencji i zapobiegania nadużywaniu pozycji dominującej przede wszystkim konieczne jest wzmocnienie lokalnych urzędów ochrony konkurencji oraz zagwarantowanie nieprzerwanych i niezakłóconych sposobów komunikacji i współpracy między nimi a Dyrekcją Generalną ds. Konkurencji w Komisji Europejskiej;

35.

wspiera owocne prace platformy ekspertów - dotyczące praktyk w zakresie umów zawieranych między przedsiębiorstwami (B2B) - na Forum Wysokiego Szczebla ds. Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, w szczególności obejmujące określenie, sporządzenie wykazu i ocenę tego, co stanowi wyraźnie nieuczciwą praktykę handlową, na podstawie danych i konkretnych przykładów; wnosi o zdecydowane poparcie dla inicjatyw na rzecz dialogu między stronami w tej sprawie; wyraża swoje niezadowolenie w związku z tym, że Parlament Europejski nie jest oficjalnie zaangażowany w prace platformy i forum wysokiego szczebla; uważa, że Parlament powinien niezwłocznie zająć się tą kwestią i aktywnie uczestniczyć w pracach forum;

36.

popiera wyrażoną przez zainteresowane strony konieczność przyjęcia szerzej zakrojonego, horyzontalnego podejścia wykraczającego poza przemysł rolnospożywczy; zwraca się do Komisji i federacji przedsiębiorców, aby - w oparciu o trwające prace platformy ekspertów - zbadały możliwości stworzenia nowego, otwartego forum poświęconego ogółowi zagadnień handlu detalicznego;

37.

jednocześnie zdecydowanie popiera trwające obecnie intensywne prace federacji detalistów i dostawców, zmierzające do nawiązania nieformalnego dialogu i wprowadzenia regularnych mechanizmów konsultacji w zakresie prawa konkurencji; z zadowoleniem przyjmuje ich dobrowolną inicjatywę co do porozumienia dotyczącego deklaracji w sprawie wspólnych zasad dobrych praktyk handlowych w całym łańcuchu dostaw handlu detalicznego;

38.

przyjmuje również z zadowoleniem opracowane przez Komisję europejskie narzędzie do monitorowania cen żywności oraz podobne inicjatywy podejmowane przez państwa członkowskie w celu zapewnienia sprawiedliwych dochodów w całym łańcuchu dostaw żywności poprzez analizę kosztów, procesów, wartości dodanej, ilości, cen i marż we wszystkich ogniwach tego łańcucha;

39.

zauważa z niepokojem, że istniejące instrumenty prawne nie są w pełni wykorzystywane, zwłaszcza przez MŚP, do domagania się przysługujących im praw, ze względu na zależność ekonomiczną i obawę o spadek obrotów; zwraca się do Komisji, państw członkowskich i federacji przedsiębiorców o określenie sposobów przywrócenia zaufania i ułatwienia dostępu do systemów sądowniczych, w tym możliwości składania anonimowych skarg oraz ustanowienia funkcji rzecznika UE w tym obszarze; wyraża ponadto przekonanie, że konieczne jest dalsze rozwijanie ram konceptualnych, aby zapewniać uczciwą konkurencję zarówno w wertykalnych, jak i horyzontalnych stosunkach między przedsiębiorstwami, co utoruje drogę do stworzenia przedsiębiorstwom rzeczywiście równych szans;

40.

zwraca się do Komisji o opublikowanie do końca 2011 r. komunikatu prezentującego obowiązujące krajowe przepisy i narzędzia dotyczące praktyk handlowych oraz stosunków umownych, a także o przeprowadzenie dokładnej oceny, czy przepisy te są prawidłowo egzekwowane i czy potrzebne są dalsze działania;

41.

uważa, że należy zbadać alternatywne i nieformalne mechanizmy rozstrzygania sporów i zbiorowego dochodzenia roszczeń oraz ocenić ich skuteczność, gdyż dla detalistów mogłyby one stanowić sposób rozwiązywania sporów; wzywa Komisję do przedstawienia do końca 2011 r. środków w zakresie alternatywnych metod rozwiązywania sporów, aby podnieść poziom zaufania przedsiębiorców i konsumentów;

42.

zwraca się do Komisji i operatorów w łańcuchu dostaw handlu detalicznego, aby corocznie informowali Parlament o postępach czynionych w istniejących platformach i mechanizmach nieformalnego dialogu; sugeruje, aby wyniki były przedmiotem obrad dorocznego Okrągłego Stołu Rynku Detalicznego, organizowanego przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów;

43.

podkreśla spoczywającą na sektorze detalicznym odpowiedzialność w zakresie zrównoważonego rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że detaliści oraz dostawcy przodują pod względem odpowiedzialności ekologicznej, zwłaszcza w odniesieniu do odpadów, zużycia energii, transportu i redukcji CO₂; popiera zobowiązania podjęte już przez detalistów na rzecz zrównoważonej konsumpcji, uważając jednak, że potrzebne są dalsze działania; uważa, że odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna w większym stopniu koncentrować się na kwestiach społecznych i środowiskowych;

44.

podkreśla, że detaliści i dostawcy są siłą napędową innowacji, badań i rozwoju; zaznacza, że cały sektor musi kontynuować podnoszenie poziomu inwestowania w innowacyjne technologie i praktyki w celu dalszej poprawy konkurencyjności wzdłuż całego łańcucha dostaw, co obejmuje logistykę i transport, efektywność energetyczną, opakowania, usuwanie odpadów i recykling produktów, a także wymianę najlepszych praktyk;

45.

wzywa Komisję do opracowania wspólnego systemu oceny i znakowania, jak wskazano w jej rezolucji w sprawie jednolitego rynku sprzyjającego przedsiębiorstwom i wzrostowi gospodarczemu, w oparciu o cały cykl życia produktu, w szczególności aby z korzyścią dla przedsiębiorców i konsumentów uprościć, zharmonizować i wyeliminować koszty rozdrobnienia;

46.

wzywa zainteresowane strony do podejmowania dalszych inicjatyw na rzecz rozwiązania problemu odpadów spożywczych;

47.

z zadowoleniem przyjmuje wspólne porozumienie organizacji EuroCommerce i UNI-Europa, które pokazuje, że dialog społeczny dobrze sprawdza się w handlu; uznaje, że potrzebne są dalsze działania na rzecz lepszego informowania konsumentów na temat społecznej odpowiedzialności detalistów, uzupełniania inwestycji w nowe technologie inwestycjami w kapitał ludzki, zwłaszcza poprzez rozwój umiejętności, oraz zwalczania szarej strefy w gospodarce;

48.

przypomina o znaczeniu właściwego wdrażania obowiązujących przepisów prawa społecznego i prawa pracy; wyraża ubolewanie z powodu występowania wysokiego wskaźnika pracy nierejestrowanej, co skutkuje znacznym poziomem oszustw podatkowych i uniemożliwia ustanowienie równych warunków traktowania podmiotów handlowych na rynku wewnętrznym;

49.

przypomina, że do głównych wyzwań tego sektora należy poprawa warunków pracy, zwalczanie szarej strefy oraz utrzymanie określonego poziomu zatrudnienia i konkurencyjności poprzez większą zgodność między wymaganiami podmiotów handlowych a kompetencjami ich pracowników; podkreśla w związku z tym potrzebę inwestowania w szkolenia i rozwój kompetencji, gdyż pomoże to w szybkim dostosowaniu się sektora do nowych technologii;

50.

zwraca się do Komisji o przygotowanie, w konsultacji z sektorem detalicznym, kompleksowego europejskiego planu działania w zakresie handlu detalicznego w celu nakreślenia strategii - w oparciu o dotychczasowe osiągnięcia i z myślą o rozwiązaniu nierozstrzygniętych kwestii - wraz z zaleceniami dla poszczególnych sektorów; z zadowoleniem przyjmuje to, że Parlament poparł tę inicjatywę w rezolucji w sprawie jednolitego rynku sprzyjającego przedsiębiorstwom i wzrostowi gospodarczemu;

51.

podkreśla, że taki plan działania powinien uwzględniać inicjatywy opracowane już przez Komisję w celu zbadania powyższych priorytetów, takie jak Forum Wysokiego Szczebla ds. Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, inicjatywy dotyczące zrównoważonego rozwoju i zmiany klimatu oraz odpowiednie wnioski Aktu o jednolitym rynku;

52.

zaleca, aby podczas pierwszych obrad Okrągłego Stołu Rynku Detalicznego zostały przedstawione i omówione działania następcze w stosunku do inicjatyw zaleconych w planie działania, łącznie z postępami poczynionymi w zakresie dialogu między zainteresowanymi stronami;

53.

oczekuje, że dalsza optymalizacja procesów kupna i sprzedaży w całym łańcuchu dostaw handlu detalicznego - od badania rynku, poprzez wprowadzanie produktów do obrotu, do relacji z dostawcami, logistyki i zarządzania zapasami, a także zarządzania wadliwymi towarami, rozpatrywania skarg konsumentów i opieki nad konsumentami - zwiększy konkurencyjność sektora detalicznego, spowoduje obniżenie cen dla konsumentów i poprawę jakości usług;

54.

zachęca detalistów i dostawców do aktywnego udziału w otwartym, konstruktywnym i ciągłym dialogu, aby znaleźć pragmatyczne rozwiązania; zwraca się do państw członkowskich i instytucji UE o aktywne wspieranie tego procesu;

*

* *

55.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

Wydajniejszy i sprawiedliwszy rynek detaliczny (2010/2109(INI)).

Dz.U.UE.C.2013.33E.9