Wybory na Białorusi (2012/2815(RSP)).

A.

mając na uwadze, że OBWE nie uznała żadnych wyborów parlamentarnych ani prezydenckich przeprowadzonych na Białorusi od 1995 r. za wolne i uczciwe;

B.

mając na uwadze, że wybory parlamentarne przeprowadzone w dniu 23 września 2012 r. - w szczególności przebieg tych wyborów i ich pluralistyczny charakter - były postrzegane przez UE jako nowa szansa dla Białorusi na udowodnienie szacunku dla wartości demokratycznych i europejskich standardów;

C.

mając na uwadze, że - według międzynarodowej misji obserwacji wyborów wysłanej przez Biuro OBWE ds. Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (OBWE/ODIHR) oraz Zgromadzenie Parlamentarne OBWE - pomimo pewnego ulepszenia ordynacji wyborczej w tych wyborach parlamentarnych naruszono wiele zobowiązań wynikających z przynależności do OBWE, w tym prawa obywateli do zrzeszania się, kandydowania i swobodnego wyrażania opinii;

D.

mając na uwadze, że skoro żaden z kandydatów opozycji demokratycznej nie został wybrany do parlamentu narodowego, a wielu więźniów politycznych pozostaje zatrzymanych, to oczywiste jest, iż władze białoruskie zignorowały liczne wezwania wspólnoty międzynarodowej oraz postanowiły nawet jeszcze bardziej oddalić się od demokracji i pogłębić izolację kraju;

E.

mając na uwadze, że wielu kandydatom opozycji odmówiono rejestracji na podstawie drobnych nieprawidłowości w ich oświadczeniach o majątku i dochodach lub przez unieważnienie podpisów poparcia zapewniających udział w wyborach; mając na uwadze, że wielu z nich nie zezwolono na zasiadanie w komisjach wyborczych;

F.

mając na uwadze, że przy rejestracji kandydatów dochodziło do dyskryminacji; mając na uwadze, że większość osób, którym odmówiono rejestracji, została przyjęta przez grupy inicjatywne wspierające Mikołę Statkiewicza i Alesia Michalewicza; mając na uwadze, że rejestracji kandydatur odmówiono między innymi liderowi ruchu "O wolność" Aleksandrowi Milinkiewiczowi oraz działaczowi kampanii "Powiedz prawdę" Michaiłowi Paszkiewiczowi;

G.

mając na uwadze, że kandydaci mogli przedstawić w mediach państwowych jedynie wcześniej nagrane maksymalnie pięciominutowe wystąpienie; mając na uwadze, że czasu antenowego odmówiono licznym kandydatom, w szczególności tym, którzy nawoływali do zbojkotowania wyborów, i w rezultacie wielu kandydatów partii opozycyjnych nie mogło przedstawić wyborcom swoich poglądów;

H.

mając na uwadze, że - niezależnie od zagwarantowania wolności wypowiedzi w białoruskiej konstytucji - wolność prasy na Białorusi jest nadal bardzo ograniczona, niezależne media są nieustannie nękane, a głosy krytyczne są wyciszane agresywnymi sposobami; mając na uwadze, że tłumione są informacje dotyczące pokojowych demonstracji przeciwko prezydentowi Łukaszence oraz doniesienia medialne na temat pogarszającej się sytuacji gospodarczej; mając na uwadze, że krytykowanie rządu i prezydenta Białorusi jest uważane za przestępstwo;

I.

mając na uwadze, że wielu studentów i pracowników przedsiębiorstw państwowych zostało zmuszonych do wczesnego głosowania pod groźbą utraty stypendiów lub pracy; mając na uwadze, że wyborcy w siłach zbrojnych byli w nieodpowiedni sposób przymuszani do wczesnego głosowania;

J.

mając na uwadze, że władze białoruskie zaprosiły misję obserwacji wyborów OBWE do nieskrępowanej i nieograniczonej obserwacji wyborów; mając na uwadze, że zaledwie tydzień przed wyborami parlamentarnymi dwóm członkom misji - parlamentarzystom z Niemiec i Litwy - odmówiono wjazdu na Białoruś, bez wyczerpujących wyjaśnień czy podania uzasadnienia, co podważa deklaracje złożone przez władze białoruskie i podkopuje atmosferę zaufania między obiema stronami;

K.

mając na uwadze, że UE z zadowoleniem przyjęła wysłanie obserwatorów OBWE/ODIHR, podkreśliła, jak ważne jest zagwarantowanie tym obserwatorom skutecznego dostępu do wszystkich etapów procesu wyborczego, z liczeniem głosów włącznie, oraz w szczególności podkreśliła wagę zagwarantowania praw opozycji zarówno do kandydowania, jak i dostępu do komisji nadzorujących wybory oraz do mediów,

L.

mając na uwadze, że zgodnie ze wstępnymi ustaleniami i wnioskami OBWE/ODIHR przedmiotowe wybory nie były konkurencyjne oraz że w wielu przypadkach łamano białoruską ordynację wyborczą, która miała zwiększyć możliwości prowadzenia kampanii; mając na uwadze, że wybory odbyły się w ściśle kontrolowanych okolicznościach przy ledwie widocznej kampanii i że cechował je brak przejrzystości w liczeniu głosów i gromadzeniu wyników z różnych punktów głosowania;

M.

mając na uwadze, że na Białorusi nadal przetrzymywanych jest dwunastu więźniów politycznych, w tym obrońca praw człowieka i wiceprzewodniczący Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka Aleś Bialacki, kandydat do Nagrody Nobla i nominowany do Nagrody Parlamentu Europejskiego im. Sacharowa za wolność myśli, a zarazem były kandydat na prezydenta Mikoła Statkiewicz, a także lider organizacji młodzieżowej "Małady Front" Dzmitryj Daszkiewicz;

N.

mając na uwadze, że w dniu 26 września 2012 r. znany działacz opozycyjny Siarhiej Kawalenka został zwolniony z więzienia, po tym jak poprosił o ułaskawienie w związku z coraz większą presją ze strony służb więziennych, które umieściły go w odosobnieniu i szantażowały; mając na uwadze, że więźniowie polityczni nie są uwalniani bezwarunkowo, ponieważ podlegają stałemu nadzorowi ze strony władz i muszą regularnie informować policję o miejscu swojego pobytu;

O.

mając na uwadze, że Białoruś pozostaje jedynym państwem w Europie, które nadal wydaje wyroki śmierci i wykonuje egzekucje; mając na uwadze, że według działaczy na rzecz praw człowieka od 1991 r. na Białorusi przeprowadzono około 400 egzekucji;

P.

mając na uwadze, że Białoruś poparła praską deklarację na szczycie Partnerstwa Wschodniego w dniach 7-9 maja 2009 r., potwierdzając zobowiązanie do przestrzegania zasad prawa międzynarodowego i podstawowych wartości, w tym demokracji, praworządności oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności;

1.

wyraża głębokie ubolewanie, że po raz kolejny wybory parlamentarne na Białorusi przeprowadzono bez przestrzegania wielu podstawowych standardów OBWE, co - niezależnie od niewielkiej poprawy w zakresie wyborczych ram prawnych - poskutkowało brakiem sprawiedliwych, wolnych, przejrzystych i wyważonych konsultacji;

2.

uważa, że wybrany na Białorusi parlament nie posiada legitymacji demokratycznej oraz że Parlament Europejski będzie zatem kontynuował politykę nieuznawania go zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i w ramach Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest; żałuje, że Zgromadzenie Parlamentarne Euronest nie ma obecnie podstaw, by zaprosić oficjalnych przedstawicieli organu ustawodawczego Białorusi do zajęcia miejsc w ławach zgromadzenia, i że ich nieobecność pozbawia Partnerstwo Wschodnie istotnego narzędzia służącego przybliżeniu Białorusi do demokratycznych wartości UE;

3.

podkreśla, że UE miała nadzieję na lepszą organizację wyborów, stwierdzając, iż uporczywa niemożność przeprowadzenia wolnych i sprawiedliwych wyborów dodatkowo pogarsza sytuację Białorusi i będzie nadal poważną przeszkodą w kształtowaniu stosunków między Białorusią a UE;

4.

potępia trzymanie w więzieniu dziennikarzy, która to taktyka ma wyraźnie na celu kontrolowanie swobodnego przepływu informacji poprzez uniemożliwianie dziennikarzom wykonywania zwykłych obowiązków zawodowych, co oznacza łamanie jednej z najbardziej podstawowych swobód - swobody wypowiedzi;

5.

ubolewa nad wielokrotnymi decyzjami władz Białorusi w ostatnich latach o odmowie wydania wiz wjazdowych posłom do Parlamentu Europejskiego i parlamentarzystom krajowym; apeluje do władz białoruskich, aby nie czyniły dalszych trudności uniemożliwiających Delegacji Parlamentu Europejskiego do spraw stosunków z Białorusią wizytę w tym kraju;

6.

wzywa władze białoruskie, by zmieniły swoje postępowanie, usprawniły i unowocześniły prawo wyborcze oraz przeprowadziły kolejne wolne i uczciwe wybory parlamentarne zgodnie ze standardami międzynarodowymi; wzywa je również do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia i rehabilitacji wszystkich więźniów politycznych, bez zmuszania ich do podpisywania fałszywych zeznań i próśb o ułaskawienie, oraz do poszanowania własnych obywateli poprzez ochronę ich podstawowych swobód i umożliwienie im korzystania z podstawowych praw; wyraża głębokie zaniepokojenie powtarzającymi się doniesieniami o celowo nieludzkich warunkach przetrzymywania, zwłaszcza w odniesieniu do Alesia Bialackiego, Mikoły Statkiewicza i Dzmitryja Daszkiewicza;

7.

w tym kontekście wzywa rząd Białorusi do poczynienia kroków w celu zapewnienia w przyszłości prawdziwie demokratycznych wyborów zgodnie z międzynarodowymi standardami demokratycznymi poprzez wprowadzenie zmian do ordynacji i praktyki wyborczej, m.in. poprzez:

8.

wzywa rząd białoruski, aby w celu zakończenia dobrowolnej izolacji kraju od reszty Europy oraz w celu znacznej poprawy stosunków między UE a Białorusią przestrzegał praw człowieka poprzez:

9.

ponownie wzywa Białoruś - jedyny kraj w Europie, który nadal wykonuje karę śmierci - do natychmiastowego wprowadzenia moratorium na egzekucje i do niezwłocznego ogłoszenia moratorium na karę śmierci, co stanowiłoby pierwszy krok w kierunku całkowitego zniesienia tej kary;

10.

przypomina, że Unia Europejska wydała oświadczenie o gotowości do wznowienia stosunków z Białorusią i ludnością białoruską w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, gdy tylko rząd białoruski okaże poszanowanie dla wartości demokratycznych i praw podstawowych ludności białoruskiej;

11.

z zadowoleniem przyjmuje "Europejski dialog na rzecz modernizacji ze społeczeństwem białoruskim" dotyczący niezbędnych reform prowadzących do modernizacji Białorusi, a także związane z tym ewentualne rozwijanie stosunków z UE oraz odnośną kampanię informacyjną na Białorusi; zauważa z zadowoleniem, że dialog europejski pomógł w stymulowaniu konstruktywnej i merytorycznej debaty wśród przedstawicieli społeczeństwa białoruskiego w Mińsku na temat konkretnych pomysłów dotyczących krajowych potrzeb w zakresie reform;

12.

wzywa Radę i Komisję, by wspierały inicjatywy mające na celu rozwój białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, które mogłyby spowodować aktywniejszy udział obywateli w życiu politycznym oraz wzrost ich świadomości tego, że konieczne są zmiany; wzywa do stworzenia spójnego i długoterminowego programu wspierania i wzmacniania białoruskich organizacji opozycyjnych, a także do nawiązania i rozwijania dialogu z białoruskim społeczeństwem obywatelskim; uważa, że próba wzmocnienia pozycji obywateli Białorusi jest ważnym kamieniem milowym i najbardziej skutecznym sposobem dążenia do demokracji i rządów prawa na Białorusi;

13.

wzywa ESDZ, Radę i Komisję do kontynuowania dialogu z Białorusią i do opracowania bardziej przejrzystej polityki wobec tego kraju z zastrzeżeniem ścisłego stosowania zasady pozytywnej warunkowości, zakładającej podejście stopniowych zmian oraz obejmującej punkty odniesienia, harmonogramy i klauzulę przeglądu, a także wyposażonej w odpowiednie zasoby finansowe;

14.

wzywa Radę i Komisję do podjęcia dalszych kroków, w razie konieczności o charakterze jednostronnym, w celu ułatwienia i liberalizacji procedur wizowych mających zastosowanie do obywateli Białorusi, gdyż takie działania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia głównego celu polityki UE wobec Białorusi, jakim jest ułatwianie i zacieśnianie kontaktów międzyludzkich oraz demokratyzacja państwa; wzywa je, aby w związku z powyższym rozważyły możliwość zmniejszenia opłat wizowych dla obywateli Białorusi wjeżdżających do strefy Schengen, co jest jedynym sposobem uniknięcia pogłębienia izolacji Białorusi i jej obywateli;

15.

ponownie wyraża ubolewanie z powodu sporządzenia przez rząd Białorusi wykazu dotyczącego zakazu podróży zagranicznych, który zabrania opuszczania kraju wielu opozycjonistom i obrońcom praw człowieka; wyraża współczucie dla wszystkich osób ujętych w tym wykazie i wzywa władze w Mińsku do zaprzestania takich praktyk, naruszających podstawowe wolności obywateli Białorusi;

16.

ponownie wzywa Komisję, aby wspierała środkami finansowymi i politycznymi wysiłki białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów (w tym telewizji Biełsat, Europejskiego Radia dla Białorusi, Radia Racja i innych) i organizacji pozarządowych na Białorusi mające propagować demokrację; wzywa do zwiększenia zainteresowania kwestią ochrony swobód cyfrowych na Białorusi, które sprzyjają innym prawom człowieka, w szczególności wolności wypowiedzi i wolności zgromadzeń; wzywa władze białoruskie do dopilnowania, aby blogerzy i administratorzy stron internetowych nie byli ścigani za prowadzenie działalności na rzecz praw człowieka;

17.

wzywa Radę i Komisję do rozważenia środków mających na celu poprawę klimatu dla przedsiębiorczości, handlu, inwestycji, infrastruktury energetycznej i transportowej oraz współpracy transgranicznej między UE a Białorusią, co przyczyni się do dobrostanu i zamożności obywateli Białorusi oraz do ich zdolności do komunikowania się z UE i swobodnego podróżowania do UE w tym kontekście;

18.

apeluje do międzynarodowych organizacji sportowych, aby uwzględniały sytuację praw człowieka w tym kraju przy przyznawaniu władzom białoruskim zaszczytu goszczenia popularnych międzynarodowych imprez sportowych, w celu wywierania na reżim presji, dopóki nie wykaże wyraźnych oznak zaangażowania w zasady demokratyczne i podstawowe wolności;

19.

apeluje do Białorusi, aby w odniesieniu do projektu budowy nowej elektrowni jądrowej w pełni przestrzegała postanowień konwencji z Aarhus oraz rygorystycznie wdrażała wszystkie normy konwencji z Espoo o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym;

20.

wzywa państwa członkowskie UE, aby unikały wykorzystywania istniejących procedur wizowych w sposób sprzeczny lub kłócący się z działaniami Rady i Komisji na rzecz wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego Białorusi;

21.

wzywa Radę i państwa członkowskie UE, aby - w świetle wielu niedawnych wydarzeń dotyczących współpracy pomiędzy władzami białoruskimi i organami UE - dążyły do znaczącej poprawy wewnątrzunijnej współpracy i wymiany informacji oraz aby natychmiast zaprzestały współpracy z władzami Białorusi w dziedzinie szkolenia policji w celu uniknięcia dalszego narażania białoruskich działaczy społeczeństwa obywatelskiego;

22.

wyraża ubolewanie, że czterem urzędnikom reprezentującym polskie Ministerstwo Edukacji Narodowej odmówiono wiz wjazdowych do Białorusi, gdzie mieli wziąć udział w II Forum Oświaty Polskojęzycznej organizowanym przez Związek Polaków w Baranowiczach (obwód brzeski) w dniu 13 października 2012 r.;

23.

wyraża ubolewanie z powodu decyzji władz białoruskich, że nie będą współpracować z nowo powołanym przez Komisję ONZ ds. Praw Człowieka specjalnym sprawozdawcą ds. Białorusi, i apeluje do nich, aby umożliwiły sprawozdawcy wykonanie mandatu i w razie potrzeby odwiedzenie tego kraju;

24.

zachęca wszystkie demokratyczne siły polityczne Białorusi oraz działaczy społeczeństwa obywatelskiego do znalezienia wspólnego podejścia i do zwiększenia skuteczności działań służących stworzeniu konkretnych programów przemian politycznych na rzecz poprawy i demokratyzacji życia obywateli Białorusi;

25.

wzywa instytucje UE do wykorzystania ustaleń poczynionych podczas "Białoruskiego okrągłego stołu" zorganizowanego w Parlamencie Europejskim w dniu 17 października 2012 r., aby dogłębnie i wszechstronnie ocenić obecną sytuację opozycji na Białorusi i możliwe scenariusze dla tego kraju na przyszłość;

26.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, ESDZ, parlamentom i rządom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, zgromadzeniom parlamentarnym OBWE i Rady Europy, sekretariatowi WNP oraz władzom Białorusi.

Wybory na Białorusi (2012/2815(RSP)).

Dz.U.UE.C.2014.72E.81