Decyzja 2008/55/WE w sprawie wkładu finansowego Wspólnoty na rzecz badania dotyczącego występowania Salmonelli spp. oraz odpornego na metycylinę gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) w stadach świń hodowlanych prowadzonego w państwach członkowskich
Dz.U.UE.L.2008.14.10
Akt obowiązującyDECYZJA KOMISJI
z dnia 20 grudnia 2007 r.
w sprawie wkładu finansowego Wspólnoty na rzecz badania dotyczącego występowania Salmonelli spp. oraz odpornego na metycylinę gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) w stadach świń hodowlanych prowadzonego w państwach członkowskich
(2008/55/WE)
(Dz.U.UE L z dnia 17 stycznia 2008 r.)
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję Rady 90/424/EWG z dnia 26 czerwca 1990 r. w sprawie wydatków w dziedzinie weterynarii(1), w szczególności jej art. 20,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Decyzja 90/424/EWG ustanawia procedury regulujące wkład finansowy Wspólnoty przeznaczony na specyficzne środki weterynaryjne, w tym środki techniczne i naukowe. Przewiduje ona, że Wspólnota wprowadza środki techniczne i naukowe niezbędne do opracowania prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie weterynarii, a także do rozwoju edukacji i szkolenia w dziedzinie weterynarii lub pomaga państwom członkowskim w tym zadaniu.
(2) Na mocy art. 4 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania Salmonelli i innych określonych odzwierzęcych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez żywność(2) oraz załącznika I do tego rozporządzenia należy ustanowić cel wspólnotowy polegający na ograniczeniu występowania Salmonelli w stadach świń hodowlanych.
(3) Grupa zadaniowa ds. gromadzenia danych o chorobach odzwierzęcych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności przyjęła w dniu 30 kwietnia 2007 r. sprawozdanie dotyczące propozycji specyfikacji technicznych dla badań podstawowych nad występowaniem Salmonelli wśród świń hodowlanych(3) ("sprawozdanie w sprawie Salmonelli").
(4) Aby wyznaczyć przewidziany w art. 4 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003 wspólnotowy cel ograniczenia występowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz, aby rozważyć najlepsze podejście do przyszłej oceny osiągnięcia tego celu, należy udostępnić porównywalne dane dotyczące odsetka zakażonych Salmonellą gospodarstw hodujących świnie hodowlane w państwach członkowskich. Takie dane nie są dostępne i dlatego należy przeprowadzić specjalne badanie w celu monitorowania występowania Salmonelli u świń hodowlanych przez odpowiedni okres czasu, aby uwzględnić ewentualną zmienność sezonową. Badanie to powinno się opierać na sprawozdaniu w sprawie Salmonelli.
(5) Sprawozdanie w sprawie Salmonelli zaleca również dodatkowe badanie w celu oszacowania częstości występowania Salmonelli wewnątrz gospodarstw. Takie badanie powinno być przeprowadzone przez pewną liczbę państw członkowskich reprezentujących różne położenie geograficzne we Wspólnocie.
(6) Zakażenia odpornym na metycylinę gronkowcem złocistym (Methicilin-resistant Staphylococcus aureus - MRSA) od szeregu dziesięcioleci uważane są za poważne zagrożenie w szpitalach. MRSA jest odporny na większość powszechnie stosowanych antybiotyków i stanowi szczególne zagrożenie dla pacjentów o obniżonej odporności. Liczbę zgonów przypisywanych MRSA w Zjednoczonym Królestwie szacuje się na około 3.000 rocznie. Koszty leczenia w przeliczeniu na pacjenta wynoszą szacunkowo od 12.000 do 15.000 EUR. Dodatkowe koszty ponosi się w związku z programami zapewniania higieny i kontroli mającymi zapobiegać zakażeniom w szpitalach lub je ograniczać.
(7) Ostatnio w szeregu państw członkowskich wykryto wśród zwierząt produkcyjnych nowy szczep MRSA (ST398). W szczególności świnie uznano za istotne źródło zakażeń poprzez bezpośredni kontakt dla hodowców lub ich rodzin. Zakażenia wywołane nowym szczepem mogą również pojawić się w szpitalach, jak to już miało uprzednio miejsce w szeregu państw członkowskich w przypadku MRSA.
(8) W celu podniesienia świadomości oraz oszacowania, czy należy podjąć środki zmierzające do wykrywania i kontroli MRSA, aby ograniczyć jego występowanie oraz zagrożenie, które stanowi on dla zdrowia publicznego, potrzebne są porównywalne dane dotyczące odsetka zakażonych szczepem MRSA (ST398) gospodarstw hodujących świnie hodowlane w państwach członkowskich. Takie dane nie są dostępne i dlatego należy przeprowadzić specjalne badanie w celu monitorowania występowania MRSA u świń hodowlanych przez odpowiedni okres czasu, aby uwzględnić ewentualną zmienność sezonową.
(9) Grupa zadaniowa ds. gromadzenia danych o chorobach odzwierzęcych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności przyjęła w dniu 19 listopada 2007 r. sprawozdanie zawierające propozycję specyfikacji technicznych dla badań podstawowych nad występowaniem odpornego na metycylinę gronkowca złocistego (MRSA) wśród świń hodowlanych ("sprawozdanie w sprawie MRSA")(4). Sprawozdanie w sprawie MRSA zawiera zalecenia odnoszące się do operatu losowania, protokołów z pobierania próbek, laboratoryjnych metod analitycznych oraz sprawozdawczości. Specyfikacje techniczne dla badania przewidzianego w niniejszej decyzji powinny się opierać na powyższym sprawozdaniu.
(10) Zgodnie z decyzją Komisji 2007/636/WE z dnia 28 września 2007 r. w sprawie wkładu finansowego Wspólnoty na rzecz badania dotyczącego występowania Salmonelli spp. w stadach świń hodowlanych prowadzonego w państwach członkowskich(5) państwa członkowskie mają przeprowadzić badanie w stadach świń hodowlanych w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. w celu określenia występowania Salmonelli spp. Biorąc pod uwagę znaczenie MRSA dla zdrowia publicznego, powstające zagrożenie ze strony świń jako źródła zakażenia dla ludzi oraz brak porównywalnych informacji w sprawie występowania MRSA w stadach świń hodowlanych w różnych państwach członkowskich, pobieranie dodatkowych próbek podczas badania przewidzianego w decyzji 2007/636/WE jest najszybszym i najbardziej opłacalnym sposobem oceny występowania MRSA w stadach świń hodowlanych we Wspólnocie.
(11) Badanie to ma dostarczyć takich informacji technicznych, jakie okażą się potrzebne do opracowywania prawodawstwa Wspólnoty w dziedzinie weterynarii. Ze względu na duże znaczenie zbierania porównywalnych danych dotyczących występowania MRSA u świń hodowlanych w państwach członkowskich, należy przyznać wkład finansowy Wspólnoty na wdrażanie specjalnych wymogów badania. Należy refundować 100 % kosztów poniesionych do określonej kwoty maksymalnej na zakup gazików oraz na badania laboratoryjne. Wszystkie inne koszty, takie jak koszty związane z pobieraniem próbek, koszty podróży i koszty administracyjne, nie kwalifikują się do uzyskania wkładu finansowego Wspólnoty.
(12) Przyznanie finansowego wkładu Wspólnoty należy uzależnić od zgodności przeprowadzonego badania z właściwymi przepisami prawa wspólnotowego i spełnienia niektórych innych warunków, w tym od przekazania wyników w ustalonych terminach.
(13) Mając na względzie sprawne działanie administracji, wszystkie wydatki przedstawione do zwrotu w ramach wkładu finansowego Wspólnoty powinny być wyrażone w euro. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej(6) kursem wymiany dla wydatków w walucie innej niż euro powinien być ostatni kurs ustalony przez Europejski Bank Centralny przed pierwszym dniem miesiąca, w którym wniosek zostaje złożony przez dane państwo członkowskie. Mając na względzie jasność i przejrzystość, należy uchylić decyzję 2007/636/WE i określić wkład finansowy Wspólnoty na rzecz badań dotyczących występowania Salmonelli oraz MRSA w niniejszej jednej decyzji.
(14) Decyzja 2007/636/WE obowiązuje od dnia 1 stycznia 2008 r., dlatego w celu zapewnienia spójności przeprowadzania powyższych badań niniejsza decyzja powinna również obowiązywać od dnia 1 stycznia 2008 r.
(15) Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 20 grudnia 2007 r.
| W imieniu Komisji | |
| Markos KYPRIANOU | |
| Członek Komisji |
______
(1) Dz.U. L 224 z 18.8.1990, str. 19. Decyzja ostatnio zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1791/2006 (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, str. 1).
(2) Dz.U. L 325 z 12.12.2003, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1237/2007 (Dz.U. L 280 z 24.10.2007, str. 5).
(3) Dziennik EFSA (2007) 99, str. 1-28.
(4) Dziennik EFSA (2007) 129, str. 1-14.
(5) Dz.U. L 257 z 3.10.2007, str. 30.
(6) Dz.U. L 209 z 11.8.2005, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1437/2007 (Dz.U. L 322 z 7.12.2007, str. 1).
(7) Dz.U. L 325 z 12.12.2003, str. 31. Dyrektywa zmieniona dyrektywą Rady 2006/104/WE (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, str. 352).
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK I
SPECYFIKACJE TECHNICZNE, O KTÓRYCH MOWA W ART. 3, ART. 4 ORAZ W ART. 5 UST. 2 LIT. B)
SPECYFIKACJE TECHNICZNE, O KTÓRYCH MOWA W ART. 3, ART. 4 ORAZ W ART. 5 UST. 2 LIT. B)
1. Model badania
Badanie przeprowadza się zgodnie z modelem wskazanym na rys. 1.
Rys. 1
Model badania
Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
..................................................
2. Operat losowania
2.1. Wyznaczenie populacji
Badanie prowadzi się w gospodarstwach, w których zgromadzono co najmniej 80 % populacji świń hodowlanych w państwie członkowskim. W pierwszej kolejności należy zbadać gospodarstwa liczące 50 lub więcej świń hodowlanych. W przypadku kiedy gospodarstwa liczące 50 lub więcej świń hodowlanych posiadają mniej niż 80 % krajowej populacji świń hodowlanych, należy również zbadać mniejsze gospodarstwa liczące mniej niż 50 świń hodowlanych.
Gospodarstwa posiadające świnie hodowlane dzieli się na "gospodarstwa hodowlane" i "gospodarstwa produkcyjne". Gospodarstwa hodowlane sprzedają loszki i/lub knury dla celów hodowlanych. Zazwyczaj sprzedają one 40 % lub więcej hodowanych loszek na cele hodowlane, a pozostałą część na ubój. W przeciwieństwie do nich gospodarstwa produkcyjne sprzedają świnie głównie w celu tuczenia lub uboju.
Występowanie Salmonelli oraz MRSA należy mierzyć osobno w gospodarstwach hodowlanych (część pierwsza badań dotyczących Salmonelli i MRSA) i w gospodarstwach produkcyjnych (część druga badań dotyczących Salmonelli i MRSA), przedstawiając stada zgodnie z rys. 2, wyłączając stada od prosięcia odsadzonego do osiągnięcia dojrzałości ubojowej.
Rys. 2
Przegląd gospodarstw
2.2. Próba i strategia doboru próby
Obie części badań dotyczących Salmonelli i MRSA mają podobny dwuetapowy wzór doboru próby. W pierwszym etapie w każdym państwie członkowskim wybiera się losowo próbę gospodarstw spośród gospodarstw hodowlanych oraz drugą próbę losową spośród grupy gospodarstw produkcyjnych. Liczba wymaganych gospodarstw omówiona została w sekcji 2.3. W drugim etapie należy wybrać pewną liczby kojców w celu pobrania próbek w każdym wybranym gospodarstwie (patrz: sekcja 2.2.2).
2.2.1. Etap pierwszy: wybór gospodarstw
Każde państwo członkowskie musi stworzyć dwa operaty losowania. Operat pierwszy zawiera wszystkie kwalifikujące się gospodarstwa hodowlane (zwykle są to gospodarstwa posiadające co najmniej 50 świń hodowlanych - patrz: sekcja 2.1), operat drugi zawiera wszystkie kwalifikujące się gospodarstwa produkcyjne. Wymagana liczba gospodarstw dla każdej części badań dotyczących Salmonelli i MRSA będzie następnie losowo wybrana z każdej listy. Losowo dobrana próba ma na celu zapewnienie, że badanie obejmie gospodarstwa o różnej wielkości stad i z różnych regionów państwa członkowskiego, w którym hoduje się świnie. Uznaje się, że w niektórych państwach członkowskich może istnieć niewielka liczba gospodarstw (np. mniej niż 10 % wszystkich kwalifikujących się gospodarstw) posiadających bardzo liczne stada. Z tego powodu losowy wybór może przypadkiem doprowadzić do sytuacji, w której żadne z tych dużych gospodarstw nie zostanie wybrane. Państwo członkowskie może użyć kryterium stratyfikacji przed wybraniem gospodarstw, np. w celu określenia grupy zawierającej 10 % największych stad i przyporządkować 10 % wymaganej próby do tej grupy. Podobnie państwo członkowskie może podzielić próbę zgodnie z regionami administracyjnymi proporcjonalnie do stad kwalifikujących się do badania w każdym regionie. Każdy brany pod uwagę podział powinien być opisany w sprawozdaniu, które państwo członkowskie przekazuje Komisji zgodnie z częścią D (1).
Jeśli wybrane gospodarstwo nie może zostać zbadane (np. jeśli już nie istnieje w czasie pobierania próbek) wybiera się nowe gospodarstwo w sposób losowy z tego samego operatu losowania. W przypadku zastosowania stratyfikacji (np. ze względu na wielkość lub region) nowe gospodarstwo należy wybrać w ramach tej samej grupy.
Podstawowa wielkość próby (liczba gospodarstw, które należy zbadać) powinna być zasadniczo równo rozłożona na cały rok, tak aby objąć, w miarę możliwości, różne pory roku. Próbki należy pobierać co miesiąc z około jednej dwunastej liczby gospodarstw.
Gospodarstwa prowadzące hodowlę na wolnym powietrzu muszą być uwzględnione w badaniu, nie wprowadza się jednak w tym przypadku obowiązkowej stratyfikacji.
2.2.2. Etap drugi: pobieranie próbek na terenie gospodarstwa
W każdym wybranym stadzie hodowlanym i produkcyjnym należy losowo wybrać do próby kojce, okólniki lub grupy świń hodowlanych w wieku powyżej 6 miesięcy.
Liczba wybranych do próby kojców, okólników lub grup musi być podzielona proporcjonalnie zgodnie z liczbą świń hodowlanych w różnych stadiach chowu (ciężarne, nieciężarne i inne kategorie świń hodowlanych). Nie nakazuje się wybrania do próby dokładnych kategorii wiekowych, lecz informacje takie należy zebrać w trakcie pobierania próbek.
Nie włącza się do badań dotyczących Salmonelli i MRSA świń hodowlanych, które niedawno dołączyły do stada i są poddane kwarantannie.
2.3. Obliczanie wielkości próby
2.3.1. Pierwotna wielkość próby (wielkość próby w ramach pierwszego etapu)
Dla gospodarstw hodowlanych należy przeprowadzić zwykłe obliczenie pierwotnej wielkości próby; drugie zwykłe obliczenie pierwotnej wielkości próby należy przeprowadzić dla gospodarstw produkcyjnych. Pierwotna wielkość próby to liczba gospodarstw hodowlanych wybranych do próby i liczba gospodarstw produkcyjnych wybranych do próby w każdym państwie członkowskim, która powinna być określona biorąc pod uwagę poniższe kryteria, zakładając zwykły losowy dobór próby:
a) całkowita liczba gospodarstw hodowlanych (gospodarstwa hodowlane, część pierwsza badań dotyczących Salmonelli i MRSA);
b) całkowita liczba gospodarstw produkcyjnych (gospodarstwa produkcyjne, część druga badań dotyczących Salmonelli i MRSA);
c) roczna oczekiwana chorobowość (p): 50 %;
d) pożądany poziom ufności (Z): 95 %, odpowiadające wartości Zα 1,96;
e) dokładność (L): 7,5 %;
f) przy zastosowaniu następujących wartości i wzoru:
Najpierw należy dokonać obliczeń dla gospodarstw hodowlanych, a następnie dla gospodarstw produkcyjnych. W każdym przypadku założenia w etapach c-e są takie same.
Z powodów praktycznych, jeżeli w ramach operatu losowania stad hodowlanych lub operatu losowania stad produkcyjnych istnieje 100.000 lub więcej gospodarstw, populacja ta może być uznana za nieskończoną; liczba gospodarstw losowo wybranych z operatu losowania wynosi wówczas 171 (patrz: tabela 1). W przypadku gdy liczba stad hodowlanych lub produkcyjnych jest mniejsza niż 100.000, stosuje się współczynnik poprawkowy na populację skończoną i należy wówczas zbadać mniejszą liczb gospodarstw zgodnie z tabelą 1.
Tytułem przykładu, jeśli w państwie członkowskim jest 1.000 gospodarstw należących do grupy gospodarstw produkcyjnych i 250 gospodarstw należących do grupy gospodarstw hodowlanych, należy wybrać 147 gospodarstw w ramach grupy gospodarstw produkcyjnych i 102 gospodarstwa w ramach grupy gospodarstw hodowlanych.
Tabela 1
Liczba posiadających świnie hodowlane gospodarstw, które należy włączyć do próby w pierwszym lub drugim etapie badań dotyczących Salmonelli i MRSA jako funkcja skończonej wielkości populacji (całkowitej liczby gospodarstw posiadających świnie hodowlane w państwach członkowskich)
| Liczba gospodarstw posiadających świnie hodowlane (N) | Wielkość próby (n) dla skończonej wielkości populacji z dokładnością 7,5 % |
| 100.000 | 171 |
| 10.000 | 169 |
| 5.000 | 166 |
| 2.000 | 158 |
| 1.000 | 147 |
| 500 | 128 |
| 250 | 102 |
| 150 | 80 |
| 125 | 73 |
| 100 | 64 |
| 90 | 59 |
| 80 | 55 |
| 70 | 50 |
| 60 | 45 |
| 50 | 39 |
| 40 | 33 |
| 30 | 26 |
| 20 | 18 |
| 10 | 10 |
Przewidując brak odpowiedzi, w każdej grupie należy pobrać np. 10 % próbek więcej niż wskazana liczba. Każde nieodpowiednie gospodarstwo należy zastąpić w trakcie badań dotyczących Salmonelli i MRSA (patrz: sekcja 2.2.1).
W przypadku gdy oszacowanie ilości "gospodarstw hodowlanych" jest niemożliwe przed rozpoczęciem badania, należy dobrać liczbę gospodarstw do próby zgodnie z tabelą 1 w oparciu o całkowitą liczb gospodarstw posiadających maciory (X gospodarstw). Liczba gospodarstw dobranych do próby powinna zostać zwiększona co najmniej o 30 % ((X + 30 %) gospodarstw). Przed badaniem właściwy organ określa ilość gospodarstw hodowlanych równą co najmniej tym dodatkowym 30 %. Podczas wizyt w gospodarstwach będą one zaklasyfikowane jako gospodarstwa hodowlane lub produkcyjne zgodnie z powyższymi definicjami.
2.3.2. Wielkość próby wtórnej(wielkość próby w ramach drugiego etapu)
W każdym wybranym gospodarstwie pobiera się próbki z 10 losowo wybranych kojców, okólników lub grup świń hodowlanych. W koniecznych przypadkach (np. w pomieszczeniach porodowych dla macior lub tam, gdzie trzymane są maciory w grupach mniejszych niż 10 osobników) grupa może się składać z więcej niż jednego kojca. Każda rutynowa próbka do badania dotyczącego Salmonelli powinna pochodzić od co najmniej 10 sztuk świń hodowlanych.
W przypadkach, gdy w małych gospodarstwach lub gospodarstwach o dużej liczbie świń hodowlanych trzymanych na wolnym powietrzu na wybiegach trawiastych, ilość kojców, okólników lub grup jest mniejsza niż 10, wymaga się pobrania próbek z tych samych kojców, okólników i grup w celu uzyskania łącznie 10 rutynowych próbek do badania dotyczącego Salmonelli.
Część B: Pobieranie próbek i analizy do celów badania dotyczącego Salmonelli
1. Pobieranie próbek w stadach
1.1. Typ i rodzaj rutynowej próbki
Materiałem pobranym do analizy bakteriologicznej są świeżo wydalone odchody reprezentatywne dla całego gospodarstwa będącego jednostką badania. W związku z faktem, że każde gospodarstwo jest wyjątkowe, przed pobieraniem próbek należy zdecydować, które kojce, okólniki i grupy w ramach gospodarstwa zostaną wybrane do próby. Pobraną próbkę należy umieścić w osobnym pojemniku, unikając ryzyka zanieczyszczenia krzyżowego i przesłać do laboratorium.
Każda zbiorcza próbka powinna ważyć co najmniej 25 g; można zastosować dwie metody pobierania tych zbiorczych próbek kałowych:
1) w przypadku dużej ilości wymieszanego kału na obszarze kojca lub okólnika, do przepuszczenia przez masę kałową można użyć szerokiego gazika (np. 20 cm × 20 cm), którym należy pobrać co najmniej 25 g wymieszanego materiału. Można tego dokonać, np. poruszając gazikiem wzdłuż dwumetrowej zygzakowatej ścieżki, tak aby go dobrze pokryć materiałem kałowym. W razie konieczności, np. z powodu upałów lub na podłodze rusztowej, gazik można zmoczyć odpowiednim płynem, takim jak woda pitna;
2) w przypadku braku nagromadzenia kału, np. na wolnym powietrzu, w dużych okólnikach, w pomieszczeniach porodowych dla macior lub w kojcach, a także w innych pomieszczeniach o niewielkiej liczbie świń na grupę, należy pobrać indywidualne próbki z pojedynczych mas świeżego kału lub z miejsc, w którym on się znajduje, tak, aby co najmniej 10 osobników złożyło się na łączną próbkę o masie minimalnej 25 g. Miejsca, z których pobiera się próbki, powinny być rozmieszczone w reprezentatywny sposób na całym badanym obszarze.
Tam gdzie to możliwe należy stosować metodę pierwszą. W ramach tej metody każdą pobraną próbką musi zostać objętych co najmniej 10 sztuk świń; w przeciwnym wypadku należy zastosować metodę drugą.
1.2. Pobieranie dodatkowych próbek w celu zbadania częstości występowania w gospodarstwie
Łącznie 10 gospodarstw wybranych losowo z ogólnej próby gospodarstw hodowlanych i gospodarstw produkcyjnych jest przedmiotem dokładniejszego badania. W gospodarstwach tych należy pobrać 10 rutynowych próbek w ten sam sposób jak opisano powyżej (sekcja 2.1 części A). Dodatkowo pobiera się 10 indywidualnych próbek o wadze co najmniej 30 g w każdym wybranym kojcu i oznacza się je w sposób umożliwiający ich skojarzenie z rutynowymi próbkami z tego kojca. Zatem łącznie pobiera się 10 rutynowych próbek i 100 (10 × 10) indywidualnych próbek z każdego z tych 10 gospodarstw. Sposób badania tych próbek został omówiony w sekcji 2.3.1.
Pobieranie tych próbek należy przeprowadzić w Republice Czeskiej, Danii, Rumunii, Słowenii, Szwecji i Zjednoczonym Królestwie.
1.3. Informacje dotyczące próbki
Wszelkie istotne informacje uzyskane z próbki odnotowuje się na formularzu pobierania próbek wystawianym przez właściwy organ, aby umożliwić spełnienie wymogów dotyczących danych, określonych w części D.
Każdą próbkę i formularz jej pobrania oznacza się niepowtarzalnym numerem, stosowanym od momentu pobrania próbki aż do jej badania, oraz kodem kojca. Właściwy organ musi zorganizować system wydawania i stosowania niepowtarzalnych numerów.
1.4. Transport próbek
W trakcie transportu próbki należy przechowywać najlepiej w temperaturze od + 2 do + 8 °C w środowisku wolnym od zewnętrznych zanieczyszczeń. Próbki należy wysłać do laboratorium najszybciej jak to możliwe w ciągu 36 godzin pocztą ekspresową lub kurierską, tak aby dotarły do laboratorium nie później niż w ciągu 72 godzin od ich pobrania.
2. Laboratoryjne metody analityczne
2.1. Laboratoria
Analizę i określanie serotypu próbek przeprowadza się w krajowym laboratorium referencyjnym. W przypadku gdy krajowe laboratorium referencyjne nie ma możliwości wykonania wszystkich analiz lub jeśli nie jest to laboratorium, które rutynowo zajmuje się wykrywaniem, właściwe organy mogą zadecydować o wyznaczeniu do przeprowadzenia analiz ograniczonej liczby innych laboratoriów zajmujących się urzędowo zwalczaniem Salmonelli. Laboratoria te muszą wykazać się doświadczeniem w stosowaniu wymaganej metody wykrywania, stosować system zapewnienia jakości zgodny z normą ISO 17025 oraz podlegać nadzorowi krajowego laboratorium referencyjnego.
2.2. Przyjęcie próbek
W laboratorium próbki należy przechowywać w stanie schłodzonym do czasu badania bakteriologicznego, które należy wykonać najlepiej w ciągu 24 godzin od momentu dostarczenia próbki i w żadnym wypadku nie później niż w ciągu 96 godzin od pobrania próbki.
2.3. Analiza próbki
Państwa członkowskie gwarantują, że wszystkie zaangażowane strony przeszły wystarczające przeszkolenie w zakresie analizy próbek.
2.3.1. Przygotowanie badania
W laboratorium rutynowe próbki należy dokładnie wymieszać przed pobraniem 25 g do analizy.
Dla oceny częstości występowania wewnątrz gospodarstwa zgodnie z akapitem 1,2, każda z indywidualnych zebranych próbek (30 g) musi zostać podzielona na dwie części. Jedną część ważącą co najmniej 25 g należy dokładnie wymieszać, a następnie hodować indywidualnie. Pozostałą drugą część należy wykorzystać do przygotowania sztucznej zbiorczej próbki z 10 indywidualnych próbek z wybranego kojca, grupy lub okólnika. Tę drugą próbkę należy przygotować dodając 10 razy po 2,5 g indywidualnych próbek w celu sporządzenia sztucznej zbiorczej próbki o wadze 25 g. Sztuczne zbiorcze próbki miesza się dokładnie przed badaniem. Łącznie należy przebadać 10 rutynowych próbek, 10 sztucznych zbiorczych próbek i 100 indywidualnych próbek z każdego z 10 gospodarstw wybranych do oszacowania częstości występowania wewnątrz gospodarstw.
2.3.2. Metody wykrywania i identyfikacji
2.3.2.1. Wykrywanie Salmonelli
Należy stosować metodę zalecaną przez wspólnotowe laboratorium referencyjne dla Salmonelli w Bilthoven w Holandii. Metoda ta jest opisana w załączniku D do normy ISO 6579: "Detection of Salmonella spp. in animal faeces and in samples of the primary production stage" (Wykrywanie Salmonelli spp. w odchodach zwierzęcych oraz w próbkach z pierwotnego etapu produkcji). Należy stosować ostatnią wersję załącznika D.
2.3.2.2. Określanie serotypu Salmonelli
Krajowe laboratorium referencyjne dla Salmonelli określa serotyp szczepów wyizolowanych i potwierdzonych jako Salmonella spp. zgodnie ze schematem Kaufmanna-White'a.
W celu zapewnienia jakości 16 szczepów oznaczalnych izolatów oraz 16 szczepów nieoznaczalnych izolatów należy wysłać do wspólnotowego laboratorium referencyjnego właściwego dla Salmonelli. Część z tych izolatów należy wysłać do wspólnotowego laboratorium referencyjnego w odstępach kwartalnych. W przypadku wyizolowania mniejszej liczby szczepów należy je wszystkie przesłać do wspólnotowego laboratorium referencyjnego.
2.3.2.3. Fagotypowanie Salmonelli spp.
W przypadku fagotypowania (opcjonalnie) izolatów Salmonella Enteritidis i Salmonella Typhimurium należy stosować metody określone do oznaczania fagotypu Salmonelli przez ośrodek referencyjny WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), tj. Agencję Ochrony Zdrowia (HPA) w Colindale w Londynie.
Część C: Pobieranie próbek i analizy do celów badania dotyczącego MRSA
1. Typ i rodzaj próbki
1.1. Pobieranie próbek
Wykorzystując 5 suchych jałowych gazików o wielkości około 500 cm2 należy zgromadzić pięć próbek kurzu z 5 do 10 kojców wybranych do zbadania w ramach części A. W każdym kojcu należy przetrzeć gazikami powierzchnie grzbietowe ścian działowych kojców. W przypadku braku wystarczającej ilości kurzu należy również dodatkowo zbadać przewody wentylacyjne itp. Brudny gazik po wykorzystaniu należy umieścić w jałowej torebce plastikowej.
Należy unikać tworzenia aerozolu w budynku podczas pobierania próbek.
1.2. Informacje dotyczące próbki
Każda próbka i formularz jej pobrania muszą być oznaczone niepowtarzalnym numerem, który należy stosować od momentu pobrania próbki aż do jej badania. Właściwy organ organizuje system wydawania i stosowania niepowtarzalnych numerów.
1.3. Transport próbek
W trakcie przechowywania i transportu próbki należy przechowywać w stałej temperaturze od + 2 °C do 25 °C (temperatura pokojowa) w środowisku wolnym od zewnętrznych zanieczyszczeń. Próbki należy wysłać do laboratorium najszybciej jak to możliwe, tak, aby dotarły do laboratorium nie później niż w ciągu 10 dni od ich pobrania.
2. Laboratoryjne metody analityczne
2.1. Laboratoria
Analizę i oznaczanie podtypów MRSA przeprowadza się w doświadczonych laboratoriach. Najlepiej, aby były to krajowe laboratoria referencyjne zajmujące się w państwach członkowskich gronkowcem złocistym Staphylococcus aureus i/lub odpornością na drobnoustroje. W przypadku gdy krajowe laboratorium referencyjne nie ma możliwości wykonania analiz lub potrzebnego do tego doświadczenia, lub jeśli nie jest to laboratorium, które rutynowo zajmuje się wykrywaniem, właściwy organ decyduje o wyznaczeniu do przeprowadzenia analiz innych doświadczonych laboratoriów lub krajowego laboratorium referencyjnego w innym państwie członkowskim. Laboratoria te muszą wykazać się doświadczeniem w stosowaniu wymaganych metod oraz posiadać system akredytacyjny zgodny z normą ISO 17025. Aktualny wykaz zatwierdzonych laboratoriów jest dostępny na stronie internetowej wspólnotowego laboratorium referencyjnego ds. odporności na drobnoustroje (Community Reference Laboratory for antimicrobial resistance, CRL AR) w Kopenhadze w Danii.
2.2. Przyjęcie próbek
Próbki przyjęte 10 dni po ich pobraniu zostaną poddane utylizacji, jeśli badanie bakteriologiczne nie może się rozpocząć w ciągu 13 dni od pobrania próbki. W laboratorium próbki należy przechowywać w stałej temperaturze od 2 °C do 25 °C do czasu badania bakteriologicznego, które należy wykonać w ciągu 13 dni od pobrania próbki.
2.3. Analiza próbki
2.3.1. Selektywne wzbogacanie
W laboratorium 5 gazików z zebranym kurzem zanurza się w 100 ml płynu Mueller-Hinton uzupełnionych 6,5 % roztworem NaCl i umieszcza się w inkubatorze w temperaturze 37 °C na 16-20 godzin. Następnie jeden mililitr powstałego płynu wstrzykuje się do dziewięciu mililitrów płynu Tryptone Soy + 3,5 mg/l cefoksytyny i 75 mg aztreonamu i umieszcza w inkubatorze na kolejne 16-20 godzin w 37 °C. Otrzymanym w ten sposób płynem napełnia się pętlę inokulacyjną, a jej zawartość rozpościera się na agarze chromogenicznym selektywnym dla MRSA i umieszcza w inkubatorze na 24-48 godzin w temperaturze 37 °C. Należy stosować określony rodzaj agaru zalecany przez CRL-AR. Agar ten jest opisany na stronie internetowej CRL-AR.
Na podstawie morfologii i koloru kolonii do pięciu kolonii, co do których istnieją przypuszczenia, że są to kolonie MRSA, hoduje się dalej na podłożu z agaru krwawego. Domniemany gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus (S. aureus) na tym etapie albo zostaje przechowany w odpowiednich warunkach (- 80 °C) do dalszej identyfikacji i charakteryzacji, albo natychmiast zbadany.
2.3.2. Identyfikacja MRSA
Domniemany S. aureus identyfikuje się jako S. aureus i MRSA metodą PCR. Identyfikacji tej dokonuje się z wykorzystaniem zwielokrotnionej metody PCR z jednoczesną identyfikacją genu mecA, albo wykorzystuje się dwie różne metody PCR. Aby ograniczyć nakład pracy, początkowo dokonuje się identyfikacji tylko jednego z domniemanych izolatów S. aureus. Powyższy izolat przechowuje się, jeśli zostanie on zidentyfikowany jako MRSA. Jeśli pierwszy izolat zostanie zidentyfikowany jako MRSA, nie wymaga się dalszego badania pozostałych czterech izolatów i można je poddać utylizacji. Jeśli pierwszy izolat nie zostanie zidentyfikowany jako MRSA, poddaje się badaniu następny z pięciu początkowych izolatów. Powyższy proces kontynuuje się, dopóki jeden z izolatów nie zostanie zidentyfikowany jako MRSA lub dopóki wszystkie izolaty nie zostaną zbadane. Alternatywnie, można w pierwszej kolejności dokonać identyfikacji metodą PCR na zbiorze pięciu domniemanych kolonii z próbki. W wypadku otrzymania pozytywnego wyniku przy zastosowaniu metody PCR analizę należy powtórzyć na poszczególnych koloniach w celu identyfikacji pozytywnej kolonii.
W ramach procedury zapewniania jakości 16 domniemanych izolatów S. aureus, które nie zostały zidentyfikowane jako MRSA, jak również 16 szczepów MRSA, zbadanych w ciągu całego 2008 r., należy wysłać do CRL-AR. Część z tych izolatów należy wysłać do CRL-AR w odstępach kwartalnych. W wypadku gdy mniej niż 16 izolatów zostało potwierdzonych jako MRSA, należy wysłać wszystkie izolaty.
2.3.3. Dodatkowe oznaczanie w celu ustalenia możliwego związku z izolatami ludzkimi
Izolaty zidentyfikowane jako MRSA poddaje się badaniu w celu ustalenia ich przynależności do kategorii gronkowca Staphylococcus typ A (oznaczanie Spa). Oznaczanie przeprowadza się w krajowych laboratoriach referencyjnych lub pod ich nadzorem, albo przekazuje się izolaty do CRL-AR, które przeprowadza oznaczanie.
Na podzbiorze reprezentatywnych izolatów (około 2 % liczby zgromadzonych próbek) przeprowadza się oznaczanie metodą MLST w krajowych laboratoriach referencyjnych lub w CRL-AR.
2.3.4. Badanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe
Badanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe jest opcjonalne. W razie jego przeprowadzenia izolaty MRSA poddaje się badaniu pod kątem wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe wykorzystując mikro-roztwór co najmniej następujących czynników przeciwdrobnoustrojowych: cyprofloksacyny, erytromycyny, kwasu fusydowego, gentamycyny, linezolidu, mupirocyny, sulfametoksazolu, trymetoprymu, tetracykliny, chloramfenikolu, wankomycyny oraz kwinupristinu/dalfopristinu. Sprawozdawczość w sprawie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe odbywa się zgodnie z art. 9 ust. 1 dyrektywy 2003/99/WE.
2.4. Przechowywanie izolatów
Izolaty przechowuje się w krajowych laboratoriach referencyjnych wykorzystując stosowaną przez te laboratoria metodę gromadzenia kultur, zapewniającą żywotność i niezmienność właściwości szczepów przez co najmniej 5 lat. Ma to miejsce w celu umożliwienia np. późniejszego badania pod kątem wrażliwości na środki przeciw-drobnoustrojowe lub przeprowadzania innych rodzajów charakteryzacji. Również izolaty przesyłane do CRL-AR przechowuje się przez co najmniej 5 lat. Izolaty przechowuje się w warunkach niepozwalających na powstanie zmian we właściwościach (- 80 °C). Jeśli odpowiedzialne laboratorium nie posiada odpowiednich możliwości przechowywania, izolaty przekazuje się do CRL-AR w celu przechowania.
3. Sprawozdawczość laboratoriów
Wszystkie wyniki analiz przesyła się z zachowaniem poufności wyłącznie z laboratorium do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym pobrano próbki kurzu.
Część D: Sprawozdawczość państw członkowskich
1. Ogólny opis realizacji badań dotyczących Salmonelli oraz MRSA
Sprawozdanie w formacie tekstowym musi zawierać co najmniej informacje takie jak:
a) państwo członkowskie;
b) opis populacji gospodarstw posiadających świnie hodowlane:
1) gospodarstwa hodowlane:
(i) łączna liczba gospodarstw hodowlanych;
(ii) łączna liczba gospodarstw posiadających stada zarodowe;
(iii) łączna liczba gospodarstw posiadających stada reprodukcyjne;
(iv) ilość gospodarstw hodowlanych wyznaczonych do pobrania próbek i ilość gospodarstw hodowlanych, w których rzeczywiście pobrano próbki; ilość gospodarstw wyznaczonych do pobrania próbek, w których nie pobrano próbek i powody niepobrania próbek;
(v) komentarze dotyczące ogólnej reprezentatywności gospodarstw hodowlanych w programie;
2) gospodarstwa produkcyjne:
(i) łączna liczba gospodarstw produkcyjnych;
(ii) łączna liczba gospodarstw posiadających stada od prosięcia ssącego do prosięcia odsadzonego/warchlaka;
(iii) łączna liczba gospodarstw posiadających stada od prosięcia ssącego do dojrzałości ubojowej;
(iv) liczba gospodarstw produkcyjnych wyznaczonych do pobrania próbek i ilość gospodarstw produkcyjnych, w których rzeczywiście pobrano próbki; liczba gospodarstw wyznaczonych do pobrania próbek, w których nie pobrano próbek i powody niepobrania próbek;
(v) komentarze dotyczące ogólnej reprezentatywności gospodarstw produkcyjnych w programie;
c) liczba próbek otrzymanych i poddanych analizie w ramach badania dotyczącego Salmonelli:
(i) od gospodarstw hodowlanych;
(ii) od gospodarstw produkcyjnych;
(iii) od gospodarstw wybranych do badania odnośnie do częstości występowania wewnątrz gospodarstw;
d) łączne wyniki badania dotyczącego Salmonelli:
(i) częstość występowania gospodarstw hodowlanych i produkcyjnych zarażonych Salmonellą i serotypy Salmonelli;
(ii) wynik badania dotyczącego częstości występowania wewnątrz gospodarstw;
e) wykaz laboratoriów odpowiedzialnych w ramach badania dotyczącego Salmonelli za:
(i) wykrywanie;
(ii) określanie serotypów;
(iii) fagotypowanie (jeśli przeprowadzono);
f) liczba próbek otrzymanych i poddanych analizie w ramach badania dotyczącego MRSA:
(i) od gospodarstw hodowlanych;
(ii) od gospodarstw produkcyjnych;
g) łączne wyniki badania dotyczącego MRSA: częstość występowania gospodarstw hodowlanych i produkcyjnych zarażonych MRSA w oparciu o wykrywanie i potwierdzenie dokonane metodą PCR;
h) wykaz laboratoriów odpowiedzialnych w ramach badania dotyczącego MRSA za:
(i) wykrywanie;
(ii) PCR;
(iii) oznaczanie Spa;
(iv) oznaczanie metodą MLST.
2. Pełne dane dotyczące każdego gospodarstwa, w którym pobrano próbki, wraz z odpowiadającymi im wynikami badań:
Państwa członkowskie dostarczają Komisji elektronicznie wyniki badań dotyczących Salmonelli i MRSA w postaci danych wstępnych używając słownika danych oraz formularzy zbierania danych ustalonych i dostarczonych przez Komisję.
2.1. Informacje dotyczące gospodarstwa
Dla każdego gospodarstwa wybranego do badania państwa członkowskie zbierają następujące informacje i przekazują je Komisji:
a) kod gospodarstwa;
b) typ produkcji gospodarstwa:
(i) produkcja zamknięta w stosunku do "wszelkich etapów produkcji na wolnym powietrzu";
(ii) stada zarodowe, reprodukcyjne, od prosięcia ssącego do prosięcia odsadzonego, od prosięcia ssącego do dojrzałości ubojowej oraz od prosięcia ssącego do warchlaka;
c) rozmiar gospodarstwa: ilość świń hodowlanych obecnych w trakcie pobierania próbek (inwentarz dorosły);
d) polityka wymiany: wszystkie świnie hodowlane zakupione na wymianę; niektóre świnie hodowlane na wymianę pochodzące z własnego chowu lub wszystkie świnie hodowlane na wymianę pochodzące z własnego chowu;
e) (nieobowiązkowo:) objawy kliniczne biegunki: czy wystąpiły objawy biegunki w ciągu trzech miesięcy przed pobraniem próbek?
2.2. Informacje dotyczące wszystkich próbek zebranych podczas badania dotyczącego Salmonelli
Dla każdej próbki wysłanej do laboratorium w ramach badania dotyczącego Salmonelli należy w państwach członkowskich zebrać następujące informacje:
a) kod próbki;
b) kod laboratorium przeprowadzającego wstępne badanie;
c) data pobrania próbek;
d) data rozpoczęcia badania laboratoryjnego;
e) wykrycie Salmonelli: wynik jakościowy (dodatni/ujemny);
f) określanie serotypu Salmonelli: wykryty/e serotyp/y (może być więcej niż jeden);
g) wiek świń: jedynie loszki w stosunku do stad świń hodowlanych w różnym wieku;
h) płeć: tylko maciory; maciory i knury lub tylko knury;
i) etap produkcji: macierzyństwo; kojarzenie, ciąża (inne?);
j) pomieszczenia: podłoga rusztowa (w całości/częściowo); podłoga betonowa; głęboka słoma lub inna;
k) karmienie: czy świnie w kojcu, okólniku lub grupie karmi się jedynie mieszanką paszową?;
l) suplement paszowy: czy do paszy dodaje się jakąś substancję (np. kwas organiczny, probiotyk) redukującą Salmonellę?;
m) systematyczne stosowanie antybiotyków: czy używa się antybiotyków u wszystkich zwierząt w tej grupie, bez względu na sposób ich podawania?;
n) data ostatniego podania zwierzętom środków przeciwko drobnoustrojom (w ciągu ostatnich czterech tygodni).
2.3. Dodatkowe informacje dotyczące próbek zebranych podczas badania dotyczącego Salmonelli w celu ustalenia częstości występowania wewnątrz gospodarstw
Dla każdej indywidualnej próbki wysłanej do laboratorium w państwach członkowskich w ramach badania częstości występowania wewnątrz gospodarstw należy zebrać następujące dodatkowe informacje:
a) kod próbki zbiorczej;
b) wykrycie Salmonelli w każdej indywidualnej próbce: wynik jakościowy (dodatni/ujemny);
c) określanie serotypów Salmonelli w każdej indywidualnej próbce: wykryty/e serotyp/y (może być więcej niż jeden).
2.4. Informacje dotyczące próbek zebranych podczas badania dotyczącego MRSA
Dla każdej próbki wysłanej do laboratorium w państwach członkowskich należy zebrać następujące informacje:
a) kod próbki;
b) kod/nazwa laboratorium przeprowadzającego wykrywanie;
c) data pobrania próbek;
d) data rozpoczęcia badania laboratoryjnego;
e) wynik wykrywania MRSA (pozytywny/negatywny);
f) kod/nazwa laboratorium przeprowadzającego badanie metodą PCR;
g) wynik badania metodą PCR;
h) kod/nazwa laboratorium przeprowadzającego oznaczanie Spa;
i) wynik oznaczania Spa;
j) kod/nazwa laboratorium przeprowadzającego oznaczanie metodą MLST;
k) wynik oznaczania metodą MLST.